Семиотика (гр.semeion - белгі, танба) (семиология)[1] —таңбалық белгілер жүйесі туралы ғылым, адамзат қоғамына қызмет ететін салалардағы (тіл,мәдениет,салт-дәстүр,кино т.б.),табиғаттағы (жануарлар дүниесіндегікоммуникация) немесеадамның өз қызмет-қабілетіндегі (заттарды көру, есту арқылы қабылдау,логикалық пайымдау)ақпараттың сақталуы мен қабылдануына қатысты әр түрлі таңбалық жүйелердің құрылымы мен қызметінің жалпы мәселелерін зерттейтін ғылымипән. "Таңбалар жайындағы ғылым" ретіндеСемиотиканың алғашқы негізгі ұстанымдары табиғи тілді байкауға байланыстыЧ. С. Прис пенФ. де Соссюрдің еңбектерінде айтылған. "Семиотика" термині алғашкы кездеформалдылогика-математика саласы үшін қолданылған, ал оның заттық-мазмұндық жағыЕуропа дәстүрі бойыншасемасиология деп аталған, кейін бұл екі терминсиноним ретінде қолданылатын болды.Семиотиканың көлемді объектілерінің ішінде неғұрлым ортақ сипат тіл мен көркем әдебиеттің арасында айқын байкалады. Сол себептітіл менәдебиетСемиотикасы гуманитарлықСемиотика сының өзегі болып табылады.Семиотиканың тағы бір саласыформалдылогика-математика деп аталады.[2]
Тіл менәдебиет Семиотиканың негізін қалағандар 1920—30 жылдарыПрагалингвистикалық мектебі мен Копенгагенлингвистикалық үйірмесінің өкілдері (Н. С. Трубецкой,Р. О. Якобсон,Л. Ельмслев,В. Брёндаль т.б.).Семиотика зандылықтары Семиотикалық жүйелердің негізгі құрылымдық элементтерінің (фонема,морфема,сөз,сөйлем,дауыс ырғағы) бір-біріне қарама-қарсы келуі арқылы анықталады. Ғылыми еңбектердеСемиотиканың үш денгейде жіктелетіні көрсетілген:
- Таңбалар арасындағы, сөз тізбегіндегі қарым-қатынасты білдіретінсинтактика;
- Таңба мен сол арқылы белгіленген заттың арасындағы қарым-қатынасты білдіретінсемантика;
- Таңба мен оны пайдаланушылардың арасындағы қарым-қатынасты білдіретінпрагматика.
- ↑Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы: Қазақстан Республикасы Білім, мәдениет және денсаулық сақтау министрлігі, Қазақстан даму институты, 1998 жыл, 509 бет.ISBN 5-7667-2616-3
- ↑Тіл білімі терминдерінің түсіндірме сөздігі — Алматы.«Сөздік-Словарь», 2005 жыл.ISBN 9965-409-88-9
| Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланыжетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
Суретті мыннан табуға болады: - осы мақаланың тақырыбына байланысты суретОртақ қорда табылуы мүмкін;
- мақаланың өзге тіл уикилеріндегі нұсқаларын қарап көріңіз;
- өзіңіз жасаған суреттіжүктеңіз (авторлық құқықпен қорғалған сурет қоспаңыз!).
|
