Науру тілі (наур.Dorerin Naoero) —микронезия тілдерінің бірі, олардың ішіндегі ең атиптісі.Полинезиялықтар жағынан өте қатты ықпалға ұшырады.Науру халқының туған тілі болып табылады.Науру Республикасындағы мемлекеттік тілдерінің (ағылшын тілімен қатар) бірі. Науру тұрғындарының жартысы (шамамен 7 мың адам) науру тілінде сөйлей алады, олардың түгелге жуығы — екі тілді.
Консонантизмде 22–24 фонема бар, соның ішінде палатализді, веляризді (еріндіктерде) және лабиовелярды дауыссыз дыбыстар қатары; барлық мұрын жолды фонемаларда ұзақ корреляттары бар.l жәнесаңылау (шұғыл) дауыссыздар жоқ (бірақ /j/ және /w/ [ʝ] және [ɣʷ] сияқты айтуға болады).
Вокализмде 6 қысқа және ұзақ i, e, æ, a, o, u жұпты фонемалардан тұратын 12 фонема.
Тәуелдік көрсеткіштері (посессивтер) шамамен 40есім класстары ажыратылады. Классификаторлармен бірлесе алатынсілтеу есімдігінің күрделі жүйесі бар. Мысалы,ñ-aiquõn-oe 'біреу осы жерде біреу' (жансыз заттар туралы),ñ-airan-e 'біреу осы жерде біреу' (жалпақ зат туралы) [Kayser 1993: 41 ff.]. Зат есімдерінің көбісі сөз тіркесінен тыс басқа зат есімдерімен «абсолютивті» e- (i-) префиксінің алдына шығады:itii ‛фрегат (құс)’,tiin Naoero ‛науру фрегаты’,an Joe tii ‛Джо фрегаты’ [Nathan 1973:13].
Лексикада неміс және ағылшын тілінен кірме сөздер көп.
Науруан жазуылатын алфавитінің негізінде құрылып,17 әріптен тұрған. Кейін, басқа тілдердің елеулі ықпалынан, ең алдыменнеміс,ток-писин жәнекирибати, алфавит28 әріпке дейін кеңейді. Бұл микронезиялық тілінің зерттеуіне науруан тілінде оқулық жазған католиктік миссионерАлоиз Кайзер зор үлес қосты, сонымен қатарамерикандық (Германияда дүниеге келген)протестанттықмиссионеріФилипп Делапорт (ағылш.Philip Delaporte).
- Delaporte, Philip. Taschenwörterbuch Deutsch-Nauruisch, 1907.
- Kayser, Alois. Nauru Grammar / Karl H. Rensch (ed.). Yarralumla, (Canberra, Australia), 1993 (1936).
- Comrie B.Review of «Nauru Grammar» byAlois Kayser and Karl H. Rensch // Language, Vol. 71, No. 2 (Jun., 1995), pp. 411–412.
- Nathan, Geoffrey S. Nauruan in the Austronesian Language Family // Oceanic Linguistics (University of Hawai’i Press). 1974, № 12 (1/2): 479—501 pp.
- Nathan, Geoffrey S. A grammatical sketch of Nauruan. Unpublished manuscript. Departament of Linguistics, University of Hawaii, 1973.
