Молибден (лат.Molybdaenum;Мо) —элементтердің периодтық жүйесінің VІ тобындағыхимиялық элемент, ат. н. 42, ат. м. 95,94. Табиғатта тұрақты 7изотопы (массалық сандары 92, 94 – 98, 100) бар. Оның оксидін 1778 жылы К.В. Шееле (1742 – 1786) ашты, ал 1781 жылы П. Гельем молибден металлын ашты. Массалары бойынша Жер қыртысындағы мөлшері 10–4%. Негізгі минералдары:молибденит,повеллит жәнемолибдит. Молибден ашық сары түсті металл, тығыздығы 10,2 г/см³, балқу температурасы 2620 °С, қайнау температурасы 4600 °С.
Тотығу дәрежелері +2-ден +6-ға дейін. Ауада, қалыпты температурада тұрақты.Сутек,тұз,күкірт қышқылдары және сілтілермен әрекеттеспейді. 250 – 300 °С-та F2-мен, 1500 °С-тан жоғары N2-мен, 1000 – 1200 °С-та С, СО және көмірсутектермен, 250 °С-тан жоғары Сl2-мен, 450 °С-та S-пен әрекеттеседі. 600 °С-тан жоғары температурада тотығады. 80 – 100 °С-та тұз қышқылының әсерінен баяу коррозияға ұшырайды.
Молибден болатты легирлеуде; авиацада ракеталар мен атомдық техникада қызуға төзімді балқымалардың негізі; электрліквакуумдық қондырғылардың бөлшектерін және күйдіргіш шамдардың сымын жасауда қолданылады.[1][2]
1778 жылы швед химигі Карл Шееле ашқан, молибдий қышқылын күйдіру арқылы MoO3 алған. Оны алғаш рет металл күйінде П.Гжельм 1781 жылы оксидті көмірмен тотықсыздандыру арқылы алған: көміртегімен және молибден карбидімен ластанған молибденді алды. Таза молибденді 1817 жылы Я.Берцелиус оксидті сутегімен тотықсыздандыру арқылы алған.
Бұл атау ежелгі грек тілінен шыққан. μόλυβδος «қорғасын» дегенді білдіреді. Ол молибден оксиді алғаш бөлініп алынған минерал молибдениттің (MoS2) қорғасын жылтырлығымен (PbS) сыртқы ұқсастығына байланысты берілген. 18 ғасырға дейін молибденит қорғасын жылтырлығына байланысты графиттен ерекшеленбеді; бұл минералдар жалпы түрде «молибден» деп аталды.
