Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Мазмұнға өту
УикипедияҚазақша ашық энциклопедия
Іздеу

Ирландия

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Координаттар:53°08′00″ с. е.8°07′00″ б. б. / 53.13333° с. е. 8.11667° б. б. /53.13333; -8.11667 (G) (O) (Я)
Ирландия
ирл.Éire
ағылш.Ireland
БайрақЕлтаңба
Әнұран:«Amhrán na bhFiann»(тыңдау (ақп.))
Ирландияның орналасуы (қою жасыл):
Еуропада (ашық жасыл және қою сұр)
Еуроодақта (ашық жасыл)
Тарихы
Тәуелсіздік күні6 желтоқсан1922 жыл (Ұлыбритания және Ирландия Біріккен Патшалығынан)
Мемлекеттік құрылымы
Ресми тілдеріирланд тілі,ағылшын тілі
ЕлордаДублин
Ірі қалаларыДублин,Корк
Үкімет түріПарламенттік республика
Президенті
Премьер-министрі
Майкл Хиггинс
Майкл Мартин
Мемлекеттік дінізайырлы мемлекет
Географиясы
Жер аумағы
• Барлығы
• % су беті
Әлем бойынша 118-ші-орын
70 273 км²
2
Жұрты
• Сарап (2019)
Тығыздығы

4 921 500[1] адам (122-ші-орын)
70 адам/км² (113-ші-орын)
Экономикасы
ЖІӨ (АҚТ)
 • Қорытынды (2018)
 • Жан басына шаққанда

382 млрд.[2] $ (56-шы-орын)
79,925[2] $ (7-ші-орын)
ЖІӨ (номинал)
 • Қорытынды (2018)
 • Жан басына шаққанда

385 млрд.[2] $ (42-ші-орын)
80,641[2] $ (4-ші-орын)
АДИ (2017) 0,938[3] (өте жоғары) (4-ші-орын)
Валютасыеуро
Қосымша мәліметтер
Интернет үйшігі.ie
ISO кодыIE
ХОК кодыIRL
Телефон коды+353
Уақыт белдеулері+0
 Басқа мағыналар үшінИрландия (айрық) деген бетті қараңыз.

Ирландия (ирл.Éire;ағылш.Ireland), ресми атауы —Ирланд Республикасы (ирл.Poblacht na hÉireann;ағылш.Republic of Ireland) —Ирландия аралының көбін алып жатқанБатыс Еуропа мемлекеті. Ауданы — 70,2 мың км². Елдің атыирл.Éire деген сөзден шыққан. Астанасы —Дублин.

Атауы

[өңдеу |қайнарын өңдеу]

1937 жылы конституциясы бойынша мемлекет аты — "Éire, немесе,ағылш.Ireland" деп бекітілген. Билігін бүкіл аралға тарату ниетімен1949 жылыДублин ел атауын "Ирландия Республикасы" деп өзгертті.

Жағрапиясы

[өңдеу |қайнарын өңдеу]

Жағрапиялық мағлұматтардыИрландия аралы жәнеИрландия жағрапиясы деген мақалалардан қараңыз.

Саяси құрлымы

[өңдеу |қайнарын өңдеу]
Толық мақаласы:Ирландияның саяси құрлымы
Кэрри графтығы

Ирландия —республика.

Қазіргі конституциясы1937 жылдың1 шілдесіндеплебисцитта қабылданды.1937 жылдың29 желтоқсанында күшке енді .

Ирландия президенті (ирл. Uachtarán) халық референдумымен 7 жылда бір рет сайланады. Президенттің, үкімет сұранысы бойынша парламенттің төменгі палатасын шақыруға және таратуға құқығы бар, ол заңдарды жариялайды, соттар мен басқа да жоғарғы лауазымдарды тағайындайды және бас қолбасшы лауазымына ие болады.

Шын мәнінде үкімет басы — премьер-министрді (Taoiseach) — өкілдер палатасының ұсынысы бойынша президент тағайындайды.

Жоғарғы заң шығарушы орган — парламент (ирл. Tithe An Oireachtais). Құрамында 2 палата бар: өкілдер палатасы мен сенат.

Өкілдер палатасында 160-тан 170-ге дейін мүше бар. Олар халық тарапынан тікелей құпия дауысберу арқылы сайланады.

Сенат құрамында 60 мүше бар, олардың 11-ін премьер-министр тағайындайды, 6-ы Ұлттық және Дублин университеттерімен сайланады, 43-і жанама сайлау арқылы ерекше тізіммен (тізімдегі кандидаттар әртүрлі мекемелер мен ұжымдардың ұсынысымен кіргізіледі) өтеді. Сенаттың сайлау коллегиясы 900 адамнан тұрады, олардың ішінде өкілдер палатасының мүшелері, муниципалитеттер мен графтықтар кеңесінің мүшелері бар. Палаталардың жұмыс мерзімі — 7 жыл.

Әкімшілік құрлымы

[өңдеу |қайнарын өңдеу]
Толық мақаласы:Ирландия әкімшілік бірліктері
Ирландияның графтықтары нөмірленген картасыИрландия Республикасы
  1. Дублин
  2. Уиклоу
  3. Уэксфорд
  4. Карлоу
  5. Килдэр
  6. Мит
  7. Лаут
  8. Монахан
  9. Каван
  10. Лонгфорд
  11. Уэстмит
  12. Оффали
  13. Лиишь
  14. Килкенни
  15. Уотерфорд
  16. Корк
  1. Керри
  2. Лимерик
  3. Типперэри
  4. Клэр
  5. Голуэй
  6. Мейо
  7. Роскоммон
  8. Слайго
  9. Литрим
  10. Донегол

Солтүстік Ирландия

  1. Фермана
  2. Тирон
  3. Лондондерри
  4. Антрим
  5. Даун
  6. Арма

Типперэри графтығы 2 суб-субъект болып басқарылады: ТипперэриСолтүстік Ридинг және ТипперэриОңтүстік Ридинг.

Экономикасы

[өңдеу |қайнарын өңдеу]
Толық мақаласы:Ирландия экономикасы

Тарихы

[өңдеу |қайнарын өңдеу]
Толық мақаласы:Ирландия тарихы

Ирландия қарулы күштері

[өңдеу |қайнарын өңдеу]
Толық мақаласы:Ирландия қарулы күштері

Мәдениеті

[өңдеу |қайнарын өңдеу]
Толық мақаласы:Ирландия мәдениеті

Дереккөздер

[өңдеу |қайнарын өңдеу]
  1. Population and migration estimates April 2019 (27 August 2019).
  2. abcdIreland. International Monetary Fund. Тексерілді, 1 қазан 2017.
  3. 2016 Human Development Report. United Nations Development Programme (2017). Тексерілді, 23 наурыз 2017.
 
Ирландия
Бұл үлгіні қарауБұл үлгіні талқылауБұл үлгіні өңдеу
Егеменді елдер
АлбанияАндорраАустрияӘзербайжан2БеларусьБельгияБолгарияБосния және ГерцеговинаВатиканГерманияГрекияГрузия2ДанияИрландияИсландияИспанияИталияКипр1Қазақстан1ЛатвияЛитваЛихтенштейнЛюксембургМажарстанМальтаМолдоваМонакоНидерландНорвегияПольшаПортугалияРесей1РумынияСан-МариноСербияСловакияСловенияСолтүстік МакедонияТүркия1УкраинаҰлыбританияФинляндияФранцияХорватияЧерногорияЧехияШвейцарияШвецияЭстония
Мойындалмаған және жартылай
мойындалған мемлекеттер
Тәуелді аймақтар
Дания
Ұлыбритания
Арнайы әкімшілік аймақтар
Финляндия
Норвегия
1 Негізінде Азияда.2 Еуропа мен Азия арасында жүргізілген шекарасы бойынша негізінде немесе толықтай Азияда.
Бұл үлгіні қарауБұл үлгіні талқылауБұл үлгіні өңдеу
 

Мүшелері:АустрияАлбанияАндорраАрменияӘзербайжанБельгияБолгарияБосния және ГерцеговинаГерманияГрекияГрузияДанияИрландияИсландияКипрИспанияИталияЛатвияЛитваЛихтенштейнЛюксембургМажарстанМальтаМолдоваМонакоНидерландНорвегияПольшаПортугалияРесейРумынияСан-МариноСербияСловакияСловенияСолтүстік МакедонияТүркияУкраинаҰлыбританияФинляндияФранцияХорватияЧехияЧерногорияШвейцарияШвецияЭстония

Кандидаттар:Беларусь

Бақылаушылар:АҚШВатиканЖапонияИзраильКанадаМексика

Бұл үлгіні қарауБұл үлгіні талқылауБұл үлгіні өңдеу
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Ирландия&oldid=3376668» бетінен алынған
Санаттар:
Жасырын санат:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp