Грузия[a] (груз.საქართველო[sɑkʰɑrtʰvɛlɔ],Сакартвело) —Еуропа құрлығының оңтүстік-шығысында,Кавказ тауларының оңтүстік бөлігінде орналасқанмемлекет. 66 әкімшілік ауданға бөлінеді. ҚұрамынаАбхазия (1931) жәнеАджария (1921) республикалары енеді.
1400 жылдары Грузия бірнешекінәздікке бөлінді. 1541–1544 жылдары парсылар шығыс Грузияға төрт рет шапқыншылық жасады. 1555 жылдан грузиялық патшалар парсылықшаһқа бағынатын болды.[9]
1783 жылы Ресей патшайымыII Екатерина мен грузин патшасыII ИраклийГеоргиевск трактатына қол қойды да, Ресей осылайша Грузияны қорғауға құқық алды. 1798 жылы парсылар Тбилисиді өрттеп жіберді. 1811 жылдан 1918 жылға дейін Грузия Орыс патшасына бағынышты еді. 1918–1921 жылдары ГрузияГрузин демократиялық республикасы ретінде тәуелсіз болды, алайда көп ұзамай оныКеңес одағы жаулады. Кеңестік оккупация 1991 жылғы желтоқсанға дейін жалғасты.[9]
1991 жылыГрузия тәуелсіздігін қалпына келтіру туралы референдум барысында грузиндердің көпшілігі тәуелсіздік қолдады. Ел осылайша КСРО-дан бөлініп шықты. Алайда төңкеріс нәтижесінде тұңғыш президентЗвиад Гамсахурдия биліктен тайдырылды да, елде 1993 жылға дейін қысқа азаматтық соғыс орын алады.[8]
1990–1992 жылдардағы бытыраңқылық пен зорлық-зомбылық нәтижесінде 1992 жылыОңтүстік Осетия өз тәуелсіздігін жариялады. Грузин, осетин мен ресейлік әскерилердің келісімінен кейін-ақ жағдай бәсеңдеді. 1992 жылдан 1993 жылға дейін ГрузияАбхазия сепаратизміне жол бермейтін болды да, аймаққа әскерін жіберді. 30 000-ға дейін адам көз жұмған. 1994 жылы екі жақ бітім жасады.[8]
Эдуард Шеварднадзе сайлауды бұрмалады деген айып көреді де,Раушан төңкерісі нәтижесінде биліктен қуылады. 2003 жылы билікке батысшылМихаил Саакашвили келеді. 2004 жылы грузиялық және оңтүстік осетиялық әскерилер шайқасты.[8] Сол жылыАджария дағдарысы да орын алады, алайда бұл төңкеріс қантөгіссіз өтеді. 2008 жылыРесей Абхазия мен Оңтүстік Осетия тәуелсіздіктерін мойындады, бұл екі аймақты халықаралық қауымдастық әлі де мемлекет деп танымайды.
2000 жылдардан бері ГрузияЕуропа одағы менНАТО-ға мүшелігін ұсынып тұр. 2008 жылы Ресей Грузияға заңсыз басып кірді да, Грузия территориясының 20%-нан айырылды. Абхазия мен Оңтүстік Осетия әлі де Ресей оккупациясында тұр.[9][10]
2024 жылғы 26 қазаннан беріжемқорлық пен ресейшілавторитаризм айыптарын көргенГрузин арманы партиясы[11]сол күнгі парламенттік сайлауды бұрмалады деген айып көріп жүр. Грузин арманы Еуропа одағына мүшелік жайлы келіссөздерді 2028 жылға дейін жылжытты да, бұл және басқа да себептерден елде саяси дағдарыс жүр,[12] жаппай наразылық шаралары жалғасып жатыр.[13][14]
ГрузияныңРесей,Әзербайжан,Түркия жәнеАрмения мемлекеттерімен шекарасы бар. ЕлдіңҚара теңіз бойы жағалауы бар.Кавказ тауларында орналасқан бұл елдің ең жоғарғы нүктесі 5 193 метр биік. Елде 25 000 шақты өзен бар.
Aleksidze, Nikoloz; Baker-Brian, Nicholas J.; Lössl, Josef Caucasia: Albania, Armenia, and Georgia //A Companion to Religion in Late Antiquity — Wiley Online Library.
Vacca Alison 3. Buldān al-Rān: the many definitions of Caucasian Albania in the early Abbasid period //From Albania to Arrān — Gorgias Press, 2020. — P. 37–84. —ISBN 978-1-4632-3989-3.
Wier Thomas R. Caucasian Albania: An International Handbook //Caucasus Survey — Brill. — P. 1–6.
Gordadze Thornike Georgia-Russia Conflict in August 2008: War as a Continuation of Politics // Reassessing Security in the South Caucasus — 1. — Routledge, 2011. —ISBN 9781315603872.
Дереккөз қатесі: "lower-alpha" деп аталған дереккөз тобында<ref> тегі бар, бірақ тиісті<references group="lower-alpha"/> тегі табылмады, немесе</ref> жабу тегін қажет етеді
.svg)
