Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Jump to content
Уикипедиэ
Лъыхъуэн

Португалэ

Тхыгъэр къыздрахар Уикипедиэ
Португалэ Республикэ
порт-бз. República Portuguesa
Дэмыгъэ Португалым
Португалым и ныпПортугалым и дэмыгъэ

Кординатхэр:39°47′00″ с. ш.8°04′00″ з. д. / 39.783333° с. ш.8.066667° з. д. (G)39.783333,-8.066667

Къэрал уэрэд:«A Portuguesa» (Макъ едэӀун (info))
Хуитыныгъэм и махуэ5 джэпуэгъуэ 1143 (зхэкӀар Леон пэштыхьей)
Нэхъышъхьэбзэхэрпортугалэбзэ
Къалэ нэхъышъхьэрЛиссабон
Къалэ нэхъ инхэрЛисбон,Порту
ӀэнатӀэ хабзэрПарламент республикэ
Президент
Премиер министр
Анибал Каваку Силва
Жозе Сократеш
ШӀыпӀэр
• Псори
 % псым пӀэуэ иубыдыр
109-нэ дунем
92 391 км²
0,5
Къэралым и джылэр
• ЗэралъытэмкӀэ (2009)
Ӏувагъыр

10 707 924 цӀыху (77-нэ)
114 цӀыху/км²
ВКӀуП
  • КъыхэкӀыр (2008)
  • Зы цӀыхум къытехуэр

$236,049  (46-нэ)
$22 232
Этнохоронимырпортугалхэ, португ
Сомыр (Валутэр)Еуро
Интернет-доменхэр.pt
Зэманыгъуэхэр0
Португалэ РеспубликэУикисурэтылъэм

Португалэ Республикэ (порт-бз. Republica Portuguesa) — къуэхьэпӀэЕуропэм хэт къэрал. Къалэ нэхъышъхьэрЛиссабон.

Хэкумэтхыр

[зэгъэзэхуэжын |кодыр зэгъэзэхуэжын]
Тхыгъэ нэхъышъхьэ:Португалэм и хэкумэтхыр
Португалым и шӀыпӀэтхыпхъэр

ПортугалэрПиреней хы тӀыгуныкъуэм хэт,Еуропэм и къуэхьэпӀэдыдэ къэралу щыту. ШӀымкӀэ и гъунапкъэрЭспаниэ къуэдемкӀэ ирокӀуэ (ишъхъэрэмрэ куэкӀыпӀэ лъэныкъуэхэмкӀэ). ПортугалымАзор хы тӀыгухэмрэМадейрэ хы тӀыгумрэ хохьэхэ.

Къэралым и инагъыр псори зэхэту 92 391 км2 (109-рей дунем).

ШӀыпӀэр - хы Ӏуфэм дей губгъу щыт (Португал губгъуэ), ишъхъэрэ лъэныкъуэм - къушъхьу (тхыСиерра де Эстрелла).

Псы нэхъ инхэр -Тежу (Тахо),Дуэро,Гуардианэ джоуэ. Къэралыр ипшъэмрэ, къуэхьэпӀэ лъэныкъуэмрэАтлантик океаным и Ӏуфэм Ӏохьэ.

Португалэм и хьэйуар хыкурытейуэ щыт.

Тхыдэр

[зэгъэзэхуэжын |кодыр зэгъэзэхуэжын]
Тхыгъэ нэхъышъхьэ:Португалым и тхыдэ

Япэрей колонистуИберий хы тӀыгуныкъуэм щытахэрфиникийхэра. 237 гъэм, ди лъэхъэнэм щыкӀэдзауэИберий хы тӀыгуныкъуэрКарфаген хэкум хэт мэхъур, ауэ, яужым Карфагеныр щыхэкӀуадэм,Урымым хокӀуэ.Урым зэманыгъуэм щыгъуэ ПортугалымрэЭспаниэмрэ я ипшъэ лъэныкъуэхэр куейЛузитаниэм хэхьэхэт.

Урым империэр хэкӀуэда яужИберий хы тӀыгуныкъуэр джэрмэн лъэпкъхэм я ӀэнатӀэм кӀохьэ, яужым абым пэштыхь бжыгъэ яшъу.

711-716 гъэхэм ИбериэрХьэрып хэлифэтым еубыд. Яужым, Ибериэм и хуитыныгъэм шъхьэкӀэ екӀуэкӀа зауэмРеконкиста траӀуа.

868 гъэм Португалиэ графствэ къыхокӀыр,Леон пэштыхьейм и ӀэнатӀэм кӀэту. 1143 гъэм Португалиэр шъхьэхуит пэштыхьей мэхъур.

Васко да Гама

XV лъэхъэнэм Португалыр шӀыпӀэ здыхэтым къышъхьэпэгъуэ къыхихурэ и колониэ империэр хегъахъуэАмерикэм (Бразил). Хэкумэтхым къышъхьэпэгъуэ бжыгъи къашъэр (Индиэм нэс хыгъогу къагъуэтыр) ахэр къэзышъахэр Португалым щыщ хызекӀуэхэра.

1580 гъэм Португалым лъэпкъ униэ кӀетхэЭспаниэм, и ӀэнатӀашъхьэм кӀэт куей хъуа абым яуж. Хуитыныгъэр щигъуэтыжыр 1640 гъэм.

XIX лъэхъэнэм и пэмИберийр зауэм хэт наполеоныдзэмрэ антинаполеоныдзэмрэ я зэпэщытыным. Абым пэмыкӀыу а лъэхъэнэм револуциэ бжыгъи щокӀуэкыр, Португалым и ӀэнатӀэмБразилыр кӀокӀыр.

1910 гъэм револуциэм лъэхъэнэ бжыгъэкӀэ тета пэштыхьейр трахур. 1926 гъэм ПортугалымСалазар и диктатурэ ӀэнатӀашъхьэр тохьэ (1974 гъэм нэс).

1974 гъэм лъыгъажэ хэмыту револуциэ йокӀуэкӀ, диктатурэр трагъэкӀ, португал колониэхэрАфрикэмрэАзиэмрэ хуит мэхъухэр.

1986 гъэм щыкӀэдзауэ ПортугалырЕуропэ зэгуэтым хохьэ.

Джылэр

[зэгъэзэхуэжын |кодыр зэгъэзэхуэжын]
Тхыгъэ нэхъышъхьэ:Португалым и джылэр

2009 гъэмкӀэ къэлъытэгъуэ щыӀамкӀэ Португалым и джылэбжыгъэр зэрыхъутэр 10 707 924 цӀыху. ЛъэпкъкӀэ 99% -португалхэ.

АдминистрациэмкӀэ гуэчыгъуэр

[зэгъэзэхуэжын |кодыр зэгъэзэхуэжын]

Португалыр унитар къэралу щыт, администрациэкӀэ 18 хэкукӀэ гуэчу, езы хэкухэр муниципал куей 308-кӀэ зэхэкӀыжьху.Азор хы тӀыгухэмрэМадейрэ хы тӀыгумрэ аутоном статус яэ.

Хэкухэр
 ХэкурИнагъырДжылу  ХэкурИнагъырДжылэр
1Лисбон2,761 км?2,124,42610Гуарда5,518 км?173,831
2Леириэ3,517 км?477,96711Коимбра3,947 км?436,056
3Сантарем6,747 км?445,59912Авейро2,808 км?752,867
4Сетубал5,064 км?815,85813Висеу5,007 км?394,844
5Бежа10,225 км?154,32514Браганза6,608 км?148,808
6Фаро4,960 км?458,73415Вила Реал4,328 км?218,935
7Эвора7,393 км?170,53516Порто2,395 км?1,867,986
8Порталегре6,065 км?119,54317Брага2,673 км?879,918
9Кастело Бранко6,675 км?208,06918Вианда до Кастело2,255 км?252,011

Экономикэр

[зэгъэзэхуэжын |кодыр зэгъэзэхуэжын]
Тхыгъэ нэхъышъхьэ:Португалым и экономикэр
Порто и метрополитэн

Португалыр индустриэ-аграр къэралу щыт. Япэрей лэжьыгъэхэр - шэкӀ, идэ, пхъэ, тхылъымпэ, бдзэжьей, санэшъ. Туризмыми пӀэшхуэ еӀыгъ къэралым и экономикэм.

Ахъчэ зекӀуэр -еуро (2002 гъэм щыкӀэдзауэ), абым ипэ къэралым хэта ахъчэр португал эскудо.

Номинал ВКӀуП-ыр 2006 гъэм зэрыхъуар $229 881 млрд (зы цӀыхум - $22 677).

Дзэр

[зэгъэзэхуэжын |кодыр зэгъэзэхуэжын]
Тхыгъэ нэхъышъхьэ:Португалым и дзэр

Португалым и дзэм хэтым я бжыгъэр зэрыхъур 67 мин хуэдиз. Дзэр зэрзэхэкыр: Армиэ, Навигациэ (Португалым и хыдзэ, Хы дзэзэшэри хэту), Уэгузауэдзэ (Португалым и Уэгузауэдзэ - FAP), Республикэм и Лъэпкъ Гуардиэ (GNR).

Сурэтылъэ

[зэгъэзэхуэжын |кодыр зэгъэзэхуэжын]
  • Азор хы тӀыгухэр
    Азор хы тӀыгухэр
  • Лисбон
    Лисбон
е·т·г
Еуропэм и къэралхэр
КъэралхэрАзэрбиджан¹АлбаниэАлыджейАндоррэАустрэБелгиэБалгариэБоснэрэ ХьэрцеговинэрэБританиэшхуэВатиканДаниэДжэрмэнейЕрмэлы¹ИрлэндИслэндКъазахъстэн²БгыфӀыцӀейЛатвиэЛэхьыйЛитоуЛихтэнштейнЛуксембургМакедониэМалтэМэжарейМолдавиэМонакоЩӀылъабжьэхэрНоруегиэПортугалИталэРумыниэСан-МариноСербиэСлоуакэСлоуэнэТырку²УкраинэУрысей²УрысыхуФинлэндФрэнджейХоруатиэХъырцей¹ЧехиэШуэцШуэцарэИсбухьэнЭстониэШотлэндУэлс
ЧӀыпӀэм шъхьэфимытАландхэм хы тӀыгухэрГернсиГибралтарДжерсиМэн хы тӀыгухэрФарерхэм хы тӀыгухэрШпицбергенЯн-Майен
Дунейпсом къамылъыта къэралАзгъейКосовоПриднестровиэ
¹Ныкъуэу е лъэныкъуэкӀэ Еуропэм хэт къэралхэр. ²Азиэм.
Мыртхыгъэ нэмгъэсащ хэкумэтхымкӀэ.Проектым удэӀэпыкъуфынущ, бгъэтэрэзу нэхъыбэ иптхэм.
Мы псалъашъхьэр зэфӀэкӀыгъуэфкӀэнэхъ тэрэзымкӀэ зэхъукӀын хуэй.
Къыздырахар: "https://kbd.wikipedia.org/w/index.php?title=Португалэ&oldid=46986"
Категориехэр:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp