Karim YouTube ideyasınıń Super Bowl XXXVIII yarım final showındaǵı qarama-qarsılıqtan kelip shıqqanın ayttı, sol waqıtta Djanet Djeksonnıń kókiregi yarım final showı waqtında Djastin Timberleyk tárepinen qısqa waqıtqa ashılıp qalǵan edi. Karim bul waqıyanıń hám 2004-jılǵı Hind okeanı cunamisiniń video kliplerin internetten ańsat taba almaǵan, bul video bólisiw saytı ideyasına alıp kelgen[11][12]. Xyorli hám Chen YouTube ushın dáslepki ideya onlayn tanısıw xızmetiniń video versiyası bolǵanın hám Hot or Not veb-saytınan tásirlengenin ayttı[10][13]. Olar Craigslistte járiyalawlar ámelge asırıp, sulıw hayallardı ózleriniń videoların YouTubeqa $100 sıylıq ornına júklewge shaqırdı[14]. Jetkilikli tanısıw videoların tabıwdaǵı qıyınshılıq joybardı ózgertiwge alıp keldi, sayt dúziwshileri hár qanday videonı qabıl etiwge qarar etti[15].
YouTube logotibi onıń islep baslawınan 2007-jılǵa shekem qollanıldı. Ol 2008-jılı qaytadan payda boldı, biraq 2010-jılı jáne alıp taslandı. «Broadcast Yourself» jazıwısız basqa bir versiyası 2011-jılǵa shekem qollanıldı.
YouTube venchurlıq kapital menen qarjılandırılǵan texnologiyalıq startap retinde baslandı. 2005-jıldıń noyabr ayınan 2006-jıldıń aprel ayına shekem kompaniya hár qıylı investorlardan qarjı jıynadı, olardıń ishinde Sequoia Capital hám Artis Capital Management eń irisi boldı[8][16]. YouTubetıń dáslepki bas keńsesi Kaliforniyadaǵı San-Mateoda picca dúkanı hám yapon restoranınıń ústinde jaylasqan edi[17]. 2005-jıldıń fevral ayında kompaniyawww.youtube.comsaytın iske qostı[18]. Birinshi video 2005-jıldıń 23-aprelinde júklendi. «Men zooparkte» dep atalǵan bul videoda dúziwshilerdiń biri Jaued Karim San-Diego zooparkinde kórsetilgen hám házirge shekem saytta kóriwge boladı[19][20]. Sol kúni kompaniya jámiyetlik beta-versiyasın iske qostı hám noyabr ayına kelip, Ronaldinonı kórsetken Nike reklaması bir million kóriwge erisken birinshi video boldı[21][22]. Sayt 2005-jıldıń dekabr ayında beta-versiyadan shıqtı, sol waqıtqa kelip sayt kúnine 8 million kóriw alıp atırǵan edi[23][24]. Sol waqıtta klipler 100 megabayt penen sheklengen bolıp, bul 30 sekundlıq videoǵa teń edi[25].
YouTube internettegi birinshi video bólisiw saytı emes edi; Vimeo 2004-jıldıń noyabr ayında qurılǵan, biraq bul sayt CollegeHumor baǵdarlamashılarınıń qosımsha joybarı bolıp qalǵan edi[26]. 2005-jıldıń 17-dekabrinde - YouTube beta-versiyadan shıqqan háptede - NBCUniversal telekanalınıń Saturday Night Live baǵdarlamasında The Lonely Island toparınıń «Lazy Sunday» atlı sketchi kórsetildi. Saturday Night Live baǵdarlamasınıń reytingin hám uzaq múddetli kóriwshiler sanın arttırıwǵa járdem beriwden tısqarı, «Lazy Sunday» sketchiniń dáslepki viruslıq video retindegi statusı YouTubetı áhmiyetli veb-sayt retinde ornatıwǵa járdem berdi[27]. Bul sketchtiń YouTubeqa rásmiy emes júkleniwleri 2006-jıldıń fevral ayına kelip bes millionnan aslam ulıwma kóriwge eristi, biraq eki ay ótkennen keyin NBCUniversal avtorlıq huqıq máselelerine baylanıslı olardı alıp taslawdı talap etti[28]. Aqırında alıp taslanǵanına qaramastan, bul sketchtiń qaytalanǵan júkleniwleri YouTubetıń keń tarqalıwına járdem berdi hám basqa úshinshi tárep kontentleriniń júkleniwine alıp keldi[29][30]. Sayt tez ósti; 2006-jıldıń iyul ayında kompaniya hár kúni 65,000 nan aslam jańa video júklenip atırǵanın hám sayt kúnine 100 million video kóriw alıp atırǵanın járiyaladı[31].
YouTube.com atamasınıń tańlanıwı usıǵan uqsas atamadaǵı utube.com veb-saytı ushın mashqalalarǵa alıp keldi. Bul sayttıń iyesi, Universal Tube & Rollform Equipment, YouTubetı izlegen adamlar tárepinen turaqlı júkleniwge ushıraǵannan keyin, 2006-jıldıń noyabr ayında YouTubeqa qarsı sud isin qozǵadı. Keyinnen Universal Tube óziniń veb-saytın www.utubeonline.com dep ózgertti[32][33].
«Ózińdi járiyalań» dáwiri (2006–2013)
2006-jıldıń 9-oktyabrinde Google YouTubetı 1.65 milliard dollar qunındaǵı Google akciyaları ushın satıp alǵanın járiyaladı[34][35]. Kelisim 2006-jıldıń 13-noyabrinde juwmaqlandı[36][37]. Googledıń satıp alıwı video bólisiw saytlarına jańa qızıǵıwshılıq payda etti; sol waqıtta Vimeoǵa iyelik etken IAC, YouTubetan ózgeshelenip, kontent jaratıwshılardı qollap-quwatlawǵa itibar qarattı[26]. Usı waqıtta YouTube «Ózińdi járiyalań» uranın járiyaladı. Kompaniya tez pát penen ósti. The Daily Telegraph gazetası 2007-jılı YouTube 2000-jılǵı pútkil Internet jumsaǵan trafikti jumsaǵanın jazdı[38]. ComScore maǵlıwmatlarına muwapıq, 2010-jılǵa kelip kompaniya bazar úlesiniń shama menen 43% in iyelep, 14 milliardtan aslam video kóriniwine erisken[39]. Sol jılı kompaniya paydalanıwshılardıń saytta ótkeretuǵın waqtın kóbeytiw maqsetinde óz interfeysin ápiwayılastırdı[40]. 2011-jılı kúnine úsh milliardtan aslam video kórilip, hár minutta 48 saatlıq jańa videolar júklenip atırǵan edi[41][42][43]. Biraq, bul kóriniwlerdiń kópshiligi salıstırmalı túrde az sandaǵı videolardan kelip shıqqan; sol waqıttaǵı baǵdarlamashınıń aytıwınsha, videolardıń 30% i sayttaǵı kóriniwlerdiń 99% in quraytuǵın edi[44]. Sol jılı kompaniya jáne bir márte óz interfeysin ózgertti hám sol waqıtta qızıldıń qoyıwıraq reńindegi jańa logotipti engizdi[45][46]. Keyingi interfeys ózgerisi, kompyuter, televizor hám mobil qurılmalarda birdey tájiriybeni beriwge baǵdarlanǵan bolıp, 2013-jılı iske túsirildi[47]. Sol waqıtqa kelip, hár minutta 100 saattan aslam video júklenip atırǵan edi, bul kórsetkish 2014-jıldıń noyabr ayına kelip 300 saatqa jetti[48][49].
YouTube kompaniyasınıń Kaliforniya shtatınıń San-Bruno qalasındaǵı bas keńsesi, aprel 2017
Sol dáwir ishinde kompaniya shólkemlestiriw jaqtan da bir qatar ózgerislerdi basınan keshirdi. 2006-jıldıń oktyabr ayında YouTube Kaliforniya shtatınıń San-Bruno qalasındaǵı jańa keńsesine kóshti[50]. Xyorli óziniń YouTube kompaniyasınıń bas atqarıwshı direktorı lawazımınan keńesshi lawazımına ótetuǵının hám 2010-jıldıń oktyabr ayında Salar Kamanǵar kompaniya basshısı bolıp tayınlanatuǵının járiyaladı[51]. 2009-jıldıń dekabr ayında YouTubeVevo menen sheriklik ornattı[52]. 2010-jıldıń aprel ayında Ledi Gaganıń «Bad Romance» videosı eń kóp kórilgen video boldı hám 2010-jıldıń 9-may kúni 200 million kóriniwge erisken birinshi video boldı[53].
2011-jılı YouTube Viacom International tárepinen úlken dawǵa tartıldı, bul daw veb-sayttıń jabılıwına alıp keliwi múmkin edi. Daw arzası YouTube tárepinen Viacom materiallarınıń avtorlıq huqıqlarınıń buzılǵanı sebepli berilgen edi. Biraq, AQSH Apellyaciya sudınıń ekinshi okrugi YouTube juwapker emes dep qarar shıǵardı hám usılayınsha YouTube 2012-jılı bul iste jeńiske eristi[54].
Syuzan Voycickiydiń basshılıǵı (2014–2023)
YouTube logotibi, 2015-jıldan 2017-jılǵa shekem
Syuzan Voycickiy 2014-jıldıń fevral ayında YouTube kompaniyasınıń bas atqarıwshı direktorı etip tayınlandı[55]. 2016-jıldıń yanvar ayında YouTube San-Brunodaǵı bas keńsesin keńeytti, 215 million dollarǵa ofis parkin satıp aldı. Komplekstiń maydanı 51,468 kvadrat metr (554,000 kvadrat fut) bolıp, 2,800 ǵa shekem xızmetkerdi jaylastıra aladı[56]. YouTube 2017-jıldıń avgust ayında óziniń paydalanıwshı interfeyslerinińMaterial Design tiline tiykarlanǵan «polimer» qayta dizaynın hám xızmettiń oynatıw túymesiniń belgisine qurılǵan qayta dizaynlanǵan logotipin óziniń standart dizaynı retinde rásmiy túrde iske qostı[57].
Usı dáwir dawamında YouTube reklamalardan tısqarı tabıs tabıwdıń bir neshe jańa usılların sınap kórdi. 2013-jılı YouTube kontent jetkerip berwshiler ushın pullı, abonentlik tiykarındaǵı kanallardı usınıw boyınsha pilotlıq baǵdarlama iske qostı[58][59]. Bul háreket 2018-jıldıń yanvar ayında toqtatıldı hám iyun ayında 4.99 AQSH dolları muǵdarındaǵı kanal jazılıwları menen qayta iske qosıldı[60][61]. Bul kanal jazılıwları 2017-jılı iske qosılǵan, kóriwshilerge óz pikirin ayrıqsha belgilew ushın 1 dollardan 500 dollarǵa shekem qayırqomlıq etiw imkaniyatın beretuǵın Super Chat qábiletin tolıqtırdı[62]. 2014-jılı YouTube «Music Key» dep atalǵan jazılıw xızmetin járiyaladı, ol YouTube platformasındaǵı muzıkalıq kontentti reklamasız translyaciyalawdı burınnan bar Google Play Music xızmeti menen biriktirdi[63]. Xızmet 2015-jılı rawajlanıwın dawam etti, YouTube YouTube Red dep atalǵan jańa premium xızmetti járiyaladı. Bul xızmet platformadaǵı barlıq kontentke reklamasız kiriw imkaniyatın (aldıńǵı jılı shıǵarılǵan Music Key xızmetiniń ornına), YouTube tulǵaları tárepinen islep shıǵarılǵan premium original seriallar hám filmlerdi, sonday-aq mobil qurılmalarda kontentti fonda oynatıw imkaniyatın usındı. YouTube jáne de YouTube Music dep atalǵan úshinshi qosımshanı shıǵardı, ol YouTube platformasında jaylastırılǵan muzıkalıq kontentti translyaciyalaw hám tabıwǵa baǵdarlanǵan[64][65][66].
Kompaniya sonday-aq belgili bir kóriwshilerge jaǵımlı ónimler jaratıwǵa háreket etti. YouTube 2015-jılı YouTube Kids dep atalatuǵın mobil qosımshanı shıǵardı, ol balalar ushın optimallastırılǵan tájiriybe beriwge arnalǵan edi. Onda ápiwayılastırılǵan paydalanıwshı interfeysi, jasqa sáykes keletuǵın kontenti bar kanallardıń saylanǵan dizimi hám ata-analıq baqlaw funkciyaları bar[67]. Jáne de 2015-jılı YouTube video oyınlarǵa baǵdarlanǵan vertikal hám videolar menen tikkeley translyaciyalar ushın qosımsha bolǵan YouTube Gamingti iske qostı, ol Amazon.com kompaniyasına tiyisli Twitch penen básekilesiwge baǵdarlanǵan edi[68]. 2018-jıldıń aprel ayında kompaniyaǵa hújim etildi, YouTubetıń Kaliforniya shtatınıń San-Bruno qalasındaǵı bas keńsesinde atıslar bolıp, tórt adam jaraqatlandı hám oq atqan adam qaytıs boldı[69].
2018-jılı Balalardıń onlayn qupıyalılıǵın qorǵaw nızamınıń (COPPA) buzılıwı haqqında shaǵım túskennen keyin[75], kompaniya 13 jasqa tolmaǵan jaslarden jeke informaciya jıynaǵanı ushın FTC tárepinen 170 million dollar muǵdarında ayıp pul tólewge májbúr boldı[76]. Sonday-aq, YouTube balalardıń qupıyalılıǵın arttırıw sistemaların jaratıwǵa buyrıq aldı[77][78]. Bul sistemalardı ámelge asırıwǵa baylanıslı sınlardan keyin, YouTube 2020-jıl 6-yanvardan baslap «balalar ushın islengen» dep belgilengen barlıq videolardı COPPA boyınsha juwapker dep esaplay basladı[79][80]. YouTube Kids qosımshasına qosımsha retinde, kompaniya 2021-jılı jasóspirimler ushın arnalǵan baqlanatuǵın rejimdi jarattı[81]. Sonıń menen bir qatarda,TikTok hám Instagram Reels penen básekilesiw ushın YouTube qısqa formatlı video platforması bolǵan YouTube Shortstı iske qostı[82]. Usı dáwir dawamında YouTube basqa texnologiya kompaniyaları menen kelispewshiliklerge ushıradı. 2018-2019-jıllar aralıǵında bir jıldan aslam waqıt dawamında Amazon Fire ónimleri ushın YouTube qosımshası joq edi[83]. 2020-jılı eki kompaniya kelisimge kele almaǵannan keyin, Roku óziniń translyaciya dúkanınan YouTube TV qosımshasın alıp tasladı[84].
2021-jıldıń baslarında sınaqtan ótkennen keyin, YouTube 2021-jıldıń noyabr ayında videolardaǵı unamsız belgilerdiń (dizlayk túymeler) sanın kópshilikke kórsetiwdi toqtattı. Olar bunıń sebebin ózleriniń ishki izertlewlerine tiykarlanıp, paydalanıwshılardıń kóbinese bul funkciyanı kiberqorqıtıw hám toparlasıp hújim etiw usılı retinde qollanǵanı menen túsindirdi[85]. Geypara paydalanıwshılar bul qádemdi trollerdi ruwxlandırmawdıń bir usılı retinde maqullaǵan bolsa, basqaları dizlayklardı jasırıw arqalı kóriwshilerdiń aldawshı yamasa paydasız videolardı anıqlawın qıyınlastıratuǵının hám kontent jaratıwshılar ushın qorqıtıwdı sheklewdiń basqa múmkinshilikleri bar ekenin ayttı. YouTubetıń tiykarshılarınıń biri Jawed Karim bul jańalanıwdı «aqmaq ideya» dep atadı hám ózgeristiń haqıyqıy sebebi «jaqsı emes hám kópshilikke járiyalanbaytuǵın» dep atap ótti. Ol sociallıq platformada paydalanıwshılardıń zıyanlı kontentti anıqlaw uqıbınıń áhmiyetli ekenin aytıp: «Bul process isleydi hám onıń atı bar: kópshiliktiń danalıǵı. Platforma oǵan aralasqanda, process buzıladı. Sonnan keyin platforma sózsiz tómenleydi» dedi[86][87][88]. Járiyalawdan kóp ótpey, baǵdarlamashı Dmitriy Selivanov Chrome hám Firefox ushın Return YouTube Dislike dep atalǵan ashıq kodlı, úshinshi tárep brauzer keńeytpesin dúzdi, ol paydalanıwshılarǵa videonıń dizlayklar sanın kóriwge múmkinshilik beredi[89]. 2022-jıldıń 25-yanvarında sol waqıttaǵı YouTube bas direktorı Syuzan Voycickiy tárepinen járiyalanǵan xatta, ashıq dizlayklar sanın alıp taslaw qarama-qarsı pikirler tuwdırǵan sheshim ekenin moyınladı, biraq bul sheshimdi qollap-quwatlaytuǵının tákirarladı hám «bul unamsız hújimlerdi azayttı» dep tastıyıqladı[90].
2022-jılı YouTube televizorlarda uzaq videolardı kórgen paydalanıwshılarǵa uzın dizbektegi qısqa ótkizip jiberiwge bolmaytuǵın reklamalardı kórsetiw boyınsha tájiriybe basladı, maqseti barlıq reklamalardı videonıń basına jámlestiriw edi. Ótkizip jiberiwge bolmaytuǵın reklamalardıń burın onday bolmaǵan muǵdarı sebepli jámiyetshiliktiń narazılıǵınan soń, YouTube sol jıldıń 19-sentyabrinde bul tájiriybeni «juwmaqladı»[91]. Oktyabr ayında YouTube kanal atamalarına qosımsha retinde jekelestirilgen paydalanıwshı uslaǵıshların engizetuǵının járiyaladı, olar da kanal URL adreslerine aylanadı[92].
Jaqın tariyx (2023–házirgi waqıt)
YouTube logotibi, 2017-jıldıń avgust ayınan 2025-jıldıń 5-fevralına shekem
2023-jıldıń 16-fevralında Voycickiy óziniń bas direktor lawazımınan ketetuǵının járiyaladı, onıń ornına Nil Mohan tayınlandı. Voycickiy Google hám bas kompaniyaAlphabet ushın másláhátshi wazıypasın atqarıwǵa ótti[93]. Bir yarım jıldan soń, 2024-jıldıń 9-avgustında, Voycickiy mayda emes kletkalı ókpe raginen qaytıs boldı[94].
2023-jıldıń oktyabr ayınıń aqırında YouTube platformada reklama bloklawshılardı qollanıwdı qatań shekley basladı. Reklama bloklawshılardı paydalanıwshılarǵa «3 videodan soń video pleer bloklanadı» degen eskertiw payda bolıwı múmkin. Reklama bloklawshılardı paydalanıwshılarǵa reklamalarǵa ruqsat beriwdi yamasa reklamasız YouTube Premium jazılıw jobasına qosılıwdı usınıs etetuǵın xabar kórsetiledi. YouTube reklama bloklawshılardı paydalanıw onıń xızmet kórsetiw shártlerin buzadı dep aytadı[95][96]. 2024-jıldıń aprel ayında YouTube «YouTubetıń Xızmet kórsetiw shártlerin buzatuǵın úshinshi tárep qosımshalarına, ásirese reklama bloklawshı qosımshalarǵa qarsı ilajlardı kúsheytetuǵının» járiyaladı[97]. 2024-jıldıń iyun ayınan baslap, Google Chrome Manifest V2 ornına Manifest V3 di engizetuǵının járiyaladı, bul kópshilik reklama bloklawshılardıń jumısın toqtatadı[98]. Usı waqıt dógereginde YouTube serverlik reklama engiziw usılın qollanıwdı basladı, bul platformaǵa reklamanı videoǵa tikkeley engiziwge múmkinshilik beredi, reklamanı bólek fayl retinde bloklaw múmkin bolǵan waqıttaǵıǵa qaraǵanda[99].
2023-jıldıń sentyabr ayında YouTube qosımsha ishindegi Playables dep atalatuǵın oyın platformasın járiyaladı. Ol dáslep tek premium jazılıwshılarǵa sheklengen bolsa da, 2024-jıldıń may ayında barlıq paydalanıwshılarǵa qoljetimli boldı. 2024-jıldıń dekabr ayında YouTube bul xızmet ushın jańa kóp oyınshılı funkciyanı sınaqtan ótkere basladı, kompyuter hám mobil qurılmalarda kóp oyınshılı funkciyanı qollap-quwatlaydı. 2024-jıldıń dekabr ayına kelip Playables katalogında viktorina, háreket hám sport qatarlı hár qıylı janrlardaǵı 130 dan aslam oyın bar[100][101].
2024-jıldıń dekabr ayında YouTube kontent sapasın jaqsılaw hám jalǵan informaciyaǵa qarsı gúres alıp barıw ushın klikbeyt atamaları bar videolardı qadaǵan etetuǵın jańa nızamlardı engizdi. Platforma aldawshı yamasa sensaciyalı atamalardı qollanatuǵın kontent jaratıwshılardı jazalawdı maqset etedi, bunda videonı alıp taslaw yamasa kanaldı toqtatıp qoyıw sıyaqlı ilajlar qollanılıwı múmkin[102]. YouTubetıń aytıwınsha, bul nızam dáslep Hindstanda áste-aqırın engiziledi, biraq kelesi aylarda basqa ellerge de keńeytiledi[103].
2012-jıldıń yanvar ayında, YouTube saytına kiriwshiler ortasha kúnine 15 minut waqıt ótkizedi dep bahalanǵan, al salıstırmalı túrde AQSH puqarası televidenie kóriwge kúnine tórt yamasa bes saat jumsaydı[106]. 2017-jılı kóriwshiler ortasha esapta mobil qurılmalarda YouTubetı kúnine bir saattan artıq kórgen[107].
2012-jıldıń dekabr ayında, Universal hám Sony muzıkalıq videolarınıń YouTubetaǵı kóriw sanı esabınan eki milliard kóriw alıp taslandı, bul The Daily Dot-tıń kóriw sanlarınıń sayttıń xızmet kórsetiw shártlerin buzǵanı sebepli óshirilgeni haqqındaǵı pikirin keltirip shıǵardı, bul shártler kóriw sanın kóbeytiw ushın avtomatlastırılǵan processlerdi paydalanıwdı qadaǵan etedi. Billboard bunı biykarladı, olardıń aytıwınsha, eki milliard kóriw Vevo-ǵa kóshirilgen, sebebi videolar YouTubeta endi aktiv emes edi[108][109]. 2015-jıl 5-avgustta, YouTube burın mashqala bolǵan, videonıń kóriw sanın haqıyqıy san tekserilgenshe «301» (keyinirek «301+») te qatırıp qoyatuǵın hám kóriw sanın aldawǵa jol qoyatuǵın qáteni dúzetti[110]. YouTubetaǵı kóriw sanları jáne haqıyqıy waqıtta jańalanatuǵın boldı[111]. 2019-jıldıń sentyabr ayınan baslap, jazılıwshılar sanı qısqartılıp kórsetile basladı. Kanallardıń jazılıwshılar sanınıń tek aldıńǵı úsh sanı kórsetiledi, bul Social Blade sıyaqlı úshinshi tárep haqıyqıy waqıt indikatorlarınıń funkciyasın shekleydi. Anıq sanlar YouTube Studio ishinde kanal operatorları ushın qoljetimli bolıp qalmaqta[112].
2021-jıl 11-noyabrde, sol jıldıń mart ayında bul ózgeristi sınap kórgennen keyin, YouTube videolardaǵı unamsız bahalar (dizlayklar) sanın jasırıp, olardı kóriwshiler ushın kórinbeytuǵın etiw haqqında járiyaladı. Kompaniyanıń aytıwınsha, bul sheshim ótkerilgen tájiriybelerdiń nátiyjesinde, kishi YouTube kontent jaratıwshıları unamsız bahalar toparı hám tártipsizliklerdiń kózlewi bolıwı itimallıǵı joqarı ekenin tastıyıqlaǵanına juwap retinde qabıl etilgen. YouTubetıń málim etiwinshe, kontent jaratıwshılar bári bir YouTube Studio basqarıw panelinde unamlı hám unamsız bahalar sanın kóre aladı[113][114][115].
YouTubeta boljaw boyınsha 14.8 milliard video bar, olardıń shama menen 4 procenti hesh qashan kórilmegen.[10] 85 procentten azǵana kóbireginiń kóriw sanı 1000 nan kem[116].
2008-jıldıń avgust ayında, AQSH sudı Lenc Universal Music Corp. qa qarsı iste avtorlıq huqıq iyeleri internettegi fayldı alıp taslawdı buyırmastan aldın, onıń nızamlı paydalanıw principlerine sáykes keletuǵının anıqlawı kerek degen qarar qabıl etti[123]. YouTubetıń iyesi Google 2015-jıldıń noyabr ayında nızamlı paydalanıw principleri qollanıladı dep esaplaǵan ayırım jaǵdaylarda huqıqıy shıǵınlardı jabıwǵa járdem beretuǵının járiyaladı[124].
2011-jılǵı Smit Summit Entertainment LLC ǵa qarsı iste kásiplik qosıqshı Mett Smit Summit Entertainment kompaniyasın YouTubeta avtorlıq huqıqtı buzǵanlıq haqqındaǵı xabarlandırıwlardı nadurıs paydalanǵanı ushın sudqa berdi[125]. Ol jeti shaǵım tiykarın kórsetti hám olardıń tórtewi Smittiń paydasına sheshildi[126]. 2012-jıldıń aprel ayında Gamburg qalasındaǵı sud YouTubetı paydalanıwshıları tárepinen jaylastırılǵan avtorlıq huqıqları qorǵalǵan materiallar ushın juwapker dep tabıwı múmkin ekenin bildirdi[127]. 2016-jıldıń 1-noyabrinde GEMA menen daw sheshildi, bunda Googledıń kontent identifikaciyası sisteması GEMA tárepinen qorǵalǵan kontenti bar videolarǵa reklama qosıwǵa ruqsat beriw ushın qollanıldı[128].
2013-jıldıń aprel ayında Universal Music Group hám YouTube arasında kelisim bar ekenligi haqqında xabar berildi. Bul kelisim boyınsha, UMG talabı menen YouTubeta bloklanǵan kontentti, hátte video júklewshi DMCA qarsı xabarlandırıw jibergen jaǵdayda da, qayta tiklewge jol qoyılmaydı[129][130]. YouTube Music joybarınıń bir bólegi retinde, Universal hám YouTube 2017-jılı kelisimge qol qoydı. Bunnan soń basqa iri leybller menen de usınday kelisimler dúzildi. Bul kelisimler kompaniyaǵa onıń muzıkası YouTubeta oynatılǵanda reklama túsimlerin alıw huqıqın berdi[131]. 2019-jılǵa kelip, Content ID sisteması uzaq videolardıń ishinde avtorlıq huqıqları qorǵalǵan muzıkanıń qısqa bóleklerin de anıqlay baslaǵanda, kontent jaratıwshılardıń videoları alıp taslanıp yamasa monetizaciyadan shıǵarılıp atırǵanı bayqaldı. Bul ámelge asırıw dárejesi hár qıylı jazba leybllarına baylanıslı boldı[132]. Ekspertler bul kliplerdiń ayırımları nızamlı paydalanıw principlerine sáykes keletuǵının atap ótti[132].
Content ID
2007-jıldıń iyun ayında YouTube avtorlıq huqıqlardı buzatuǵın júklengen videolardı avtomat túrde anıqlaw sistemasın sınaqtan ótkeriwdi basladı. Google kompaniyasınıń bas direktorı Erik Shmidt bul sistemanı Viacom sıyaqlı dawlardı sheshiw ushın zárúr dep esapladı. Viacom YouTubetı tarqatıw huqıqına iye bolmaǵan kontentten payda tabıwda ayıplaǵan edi[133]. Dáslep «Video identifikaciyası» dep atalǵan[134][135] hám keyinnen Content ID[136] degen at penen belgili bolǵan bul sistema avtorlıq huqıqları qorǵalǵan audio hám video materiallar ushın ID faylın dúzedi hám onı maǵlıwmatlar bazasında saqlaydı. Video júklengende, ol maǵlıwmatlar bazası menen salıstırıladı hám eger sáykeslik tabılsa, video avtorlıq huqıqlardı buzıw retinde belgilenedi[137]. Bunday jaǵday júz bergende, kontent iyesi videonı bloklap kóriwge bolmaytuǵın etiw, videonıń kóriw statistikasın qadaǵalaw yamasa videoǵa reklama qosıw múmkinshiliklerine iye boladı.
2009-jılı ótkerilgen ǵárezsiz sınaqta bir qosıqtıń bir neshe nusqası YouTubeqa júklenip, sistemanıń videolardıń audio treklerindegi avtorlıq huqıq buzılıwların anıqlawda «tańqalarlı dárejede bekkem» ekenligi, biraq qátesiz emesligi anıqlandı[138]. Content ID-diń materiallardı avtomat túrde alıp taslaw ushın qollanılıwı ayırım jaǵdaylarda dawlarǵa alıp keldi, sebebi videolar ádil paydalanıw ushın adam tárepinen tekserilmegen[139]. Eger YouTube paydalanıwshısı Content ID sheshimi menen kelispese, sheshimge qarsı formanı toltırıw múmkinshiligi bar[140].
2016-jılǵa shekem daw sheshilmegenshe videolar monetizaciya etilmedi. 2016-jıldıń aprel ayınan baslap, daw dawam etip atırǵan waqıtta da videolar monetizaciya etilip, aqsha dawda jeńgen tárepke beriledi[141]. Eger júklewshi videonı qayta monetizaciyalawdı qálese, olar dawlı audionı «Video menedjer»de alıp taslawı múmkin[142]. YouTube Content ID diń nátiyjeliligin sayttıń qaǵıydaları 2010-jıldıń dekabr ayında ayırım paydalanıwshılarǵa sheksiz uzınlıqtaǵı videolardı júklewge ruqsat beriw ushın ózgertiliwiniń sebepleriniń biri retinde keltirgen[143].
Xızmetler
YouTube Premium
YouTube Premium (burın Music Key hám YouTube Red dep atalǵan) - YouTube tıń premium jazılıw xızmeti. Ol reklamasız video aǵımın, original baǵdarlamalarǵa kiriw múmkinshiligin, mobil qurılmalarda fonda hám oflayn rejiminde video kóriw imkaniyatın usınadı[144]. YouTube Premium dáslep 2014-jıl 12-noyabrde «Music Key» degen at penen, jazılıw tiykarındaǵı muzıka aǵımı xızmeti retinde járiyalanǵan edi hám bar bolǵan Google Play Music «All Access» xızmeti menen birlesip, onı almastırıwǵa arnalǵan edi[145][146][147]. 2015-jıl 28-oktyabrde bul xızmet YouTube Red retinde qayta iske qosıldı, ol barlıq videolardı reklamasız kóriw hám eksklyuziv original kontentke kiriw múmkinshiligin usındı[148][149][150]. 2016-jıldıń noyabr ayına kelip, bul xızmettiń 1.5 million jazılıwshısı bar edi, jáne bir million adam biypul sınaq múddetinde paydalanıp atır edi[151]. 2017-jıldıń iyun ayına kelip, YouTube Originals tıń birinshi máwsimi ulıwma 250 million kóriw sanına erisken[152].
YouTube Kids
YouTube Kids logotibi
YouTube Kids - bulGoogle kompaniyasınıń sıńar kompaniyası bolǵan YouTube tárepinen islep shıǵılǵan Amerika balalar video qosımshası. Bul qosımsha ata-analar hám húkimet tárepinen balalarǵa qoljetimli kontent boyınsha qadaǵalaw nátiyjesinde islep shıǵılǵan. Qosımsha xızmettiń balalarǵa baǵdarlanǵan nusqasın usınadı, onda tańlanǵan kontent, ata-analıq baqlaw funkciyaları hám tańlanǵan jas toparına baylanıslı 13, 8 yamasa 5 jastan kishi balalar ushın qolaysız dep esaplanǵan videolardı filtrlew imkaniyatı bar. Dáslep 2015-jıl 15-fevraldeAndroid hámiOS mobil qosımshası retinde shıǵarılǵan bul qosımsha keyinnen LG, Samsung hámSony aqıllı televizorları, sonday-aq Android TV ushın da shıǵarıldı. 2020-jıl 27-mayda olApple TV da qoljetimli boldı. 2019-jıldıń sentyabr ayına kelip, qosımsha Gonkong hám Makao menen birge 69 mámlekette hám bir provinciyada qoljetimli boldı. YouTube 2019-jıl 30-avgustta YouTube Kids tıń vebke-tiykarlanǵan versiyasın iske qostı.
YouTube Music
YouTube Music logotibi
2016-jıl 28-sentyabrde YouTube 300 Entertainment kompaniyasınıń tiykarshısı hám burınǵı Warner Music Group basshısı Layor Koendi Global Muzıka Basqarmasınıń basshısı etip tayınladı[153].
2018-jıldıń baslarında Koen YouTube tıń jańa jazılıw tiykarındaǵı muzıka aǵımlı xızmetiniń iske qosılıw múmkinshiligi haqqında málimleme bere basladı, bul platforma Spotify hámApple Music sıyaqlı basqa xızmetler menen básekilesetuǵın edi[154]. 2018-jıl 22-mayda «YouTube Music» dep atalǵan muzıka aǵımlı platforması tiykarınan YouTube ta muzıka tıńlaytuǵın adamlar ushın iske qosıldı[155][156][157].
YouTube Movies & TV
YouTube Movies & TV - bul filmler hám televizion showlardı satıp alıw yamasa ijaraǵa alıw imkaniyatın beretuǵın video talap boyınsha (VOD) xızmeti bolıp, qoljetimliligine qaray, reklama úzilisleri menen biypul kóriw ushın filmler toplamın (ulıwma 100 den 500 ge shekem atamalardı óz ishine aladı) usınadı. YouTube 2018-jıldıń noyabr ayında óz paydalanıwshılarına biypul kóriw ushın film atamaların usına basladı; hár ayda jańa filmler qosılıp, basqaları alıp taslanadı, bul haqqında aldın ala xabarlanbaydı[158].
2021-jıldıń mart ayında Google kompaniyası Google Play Movies & TV qosımshasın áste-aqırın qollanıwdan shıǵarıw hám barlıq paydalanıwshılardı filmler hám telekórsetiwlerdi kóriw, ijaraǵa alıw hám satıp alıw ushın YouTube qosımshasınıń Filmler & TV dúkanına kóshiriw jobaların járiyaladı (dáslep 15-iyulda Roku, Samsung, LG hám Vizio aqıllı televizor paydalanıwshılarına tásir etti)[159][160]. Google Play Movies & TV 2024-jıldıń 17-yanvarında rásmiy túrde jabıldı, bul platformanıń veb versiyası YouTubeqa kóshirilip, Filmler & TV dúkanın kompyuter paydalanıwshıları ushın keńeytti. (Google Play Movies & TVnıń basqa funkciyaları Google TV xızmetine birlestirildi.)[161]
NFL Sunday Ticket, Google menen 2022-jıldıń dekabr ayında qol qoyılǵan keńirek tarqatıw kelisimi tiykarında, YouTube TV abonentleri ushın qoljetimli boldı hám 2023-jıldıń 16-avgustında Primetime Channels qosımsha xızmeti retinde qosıldı[164][165]. Max tıń reklamasız versiyası 2023-jıldıń 12-dekabrinde Primetime Channels ke qosıldı, bul YouTube TV nıń óziniń bólek HBO (tiykarǵı tarif abonentleri ushın) hám HBO Max (barlıq abonentler ushın) sızıqlı/VOD qosımshaların bir birlesken Max xızmetine aylandırıwı menen bir waqıtta boldı[166][167].
YouTube TV
YouTube TV logotibi
2017-jıldıń 28-fevralında YouTube Space Los-Andjeleste ótkerilgen baspasóz konferenciyasında, YouTube kompaniyası YouTube TV di járiyaladı - AQSH paydalanıwshıları ushın ayına 65 AQSH dolları bahasında qoljetimli bolǵan internet arqalı kóp kanallı video tarqatıw xızmeti. Dáslep 2017-jıldıń 5-aprelinde bes úlken bazarda (Nyu-York, Los-Andjeles, Chikago, Filadelfiya hám San-Francisko) iske túsirilgen[168][169], bul xızmet bes tiykarǵı translyaciya tarmaqlarınan (ABC, CBS, The CW, Fox hám NBC, sonday-aq ayırım bazarlarda MyNetworkTV filialları hám ǵárezsiz stanciyalar) tikkeley translyaciyalardı, sonıń menen birge The Walt Disney Company, Paramount Global, Fox Corporation, NBCUniversal, Allen Media Group hám Warner Bros. Discovery sıyaqlı kompaniyalarǵa tiyisli bolǵan shama menen 60 kabel kanalın (sonıń ishinde Bravo, USA Network, Syfy, Disney Channel, CNN, Cartoon Network, E!, Fox Sports 1, Freeform, FX hám ESPN) usınadı[170][171].
Abonentler qosımsha tólem arqalı premium kabel kanalların (sonıń ishinde HBO (xızmetke qosımsha hám kiriw múmkinshiligin beretuǵın birgeliktegi Max qosımshası arqalı), Cinemax, Showtime, Starz hám MGM+) hám basqa da jazılıw xızmetlerin (máselen, NFL Sunday Ticket, MLB.tv, NBA League Pass, Curiosity Stream hám Fox Nation) qosımsha opciyalar retinde ala aladı, sonday-aq YouTube Premium original kontentine kire aladı[170][171]. 2022-jıldıń sentyabr ayında YouTube TV óziniń kópshilik premium qosımshaların (NBA League Pass hám AMC+ sıyaqlı ayırım xızmetlerden tısqarı) tiykarǵı paketke jazılıwsız satıp alıw múmkinshiligin bere basladı[172].
YouTube Go
YouTube Go logotibi
2016-jıldıń sentyabr ayında YouTube Go járiyalandı[173], bul rawajlanıp kiyatırǵan bazarlarda mobil qurılmalarda YouTube qa kiriwdi ańsatlastırıw ushın dóretilgen Android qosımshası edi. Ol kompaniyanıń tiykarǵı Android qosımshasınan ózgeshe bolıp, videolardı júklep alıw hám basqa paydalanıwshılar menen bólisiw múmkinshiligin berdi. Sonday-aq, ol paydalanıwshılarǵa videolardı aldın-ala kóriw, júklep alınǵan videolardı Bluetooth arqalı bólisiw múmkinshiligin berdi hám mobil internet trafigin basqarıw hám video sapasın saylaw boyınsha kóbirek opciyalardı usındı[174].
2017-jıldıń fevral ayında YouTube Go Hindstanda iske túsirildi hám 2017-jıldıń noyabr ayında Nigeriya, Indoneziya, Tailand, Malayziya, Vetnam, Filippin, Keniya hám Qubla Afrika sıyaqlı bir qatar jáne 14 mámleketke keńeytildi[175][176]. 2018-jıldıń 1-fevralında ol Braziliya, Meksika, Túrkiya hám Irak sıyaqlı dúnya júzi boyınsha 130 mámlekette iske túsirildi. Jabılmastan aldın qosımsha dúnya júzi xalqınıń 60% ushın ashıq edi[177][178]. 2022-jıldıń may ayında Google YouTube Go nı 2022-jıldıń avgust ayında jabılatuǵının járiyaladı[179].
2020-jıldıń sentyabr ayında YouTubeTikTok qa uqsas 15 sekundlıq videolardıń jańa platformasınıń beta versiyasın iske túsiretuǵının járiyaladı, ol YouTube Shorts dep ataldı[180][181]. Platforma dáslep Hindstanda sınaldı, biraq 2021-jıldıń mart ayınan baslap AQSH penen bir qatarda basqa mámleketlerge de keńeytildi hám házir videolar 1 minutqa shekem bolıwı múmkin[182]. Platforma óz aldına turǵan qosımsha emes, al tiykarǵı YouTube qosımshasına integraciyalanǵan. TikTok sıyaqlı, ol paydalanıwshılarǵa dóretiwshilik qurallarına, sonıń ishinde óz videolarına licenziyalanǵan muzıkanı qosıw múmkinshiligine jol ashadı[183]. Platformanıń global beta versiyası 2021-jıldıń iyul ayında iske tústi[184].
YouTube Stories
2018-jılda YouTube dáslep «YouTube Reels» dep atalǵan jańa funkciyanı sınawdı basladı[185]. Bul funkciya Instagram Stories hám Snapchat Stories ke derlik uqsas edi. YouTube keyin bul funkciyanıń atın «YouTube Stories» dep ózgertti. Ol tek 10,000 nan artıq jazılıwshısı bar kontent jaratıwshılar ushın qoljetimli boldı hám tek YouTube mobil qosımshasında jaylastırılıwı/kóriliwi múmkin edi[186]. 2023-jıldıń 25-may sánesinde, YouTube bul funkciyanı 2023-jıldıń 26-iyunında jabatuǵının járiyaladı[187][188].
YouTube VR
2016-jıldıń noyabr ayında YouTube Android te Google dıń Daydream mobil virtual reallıq platforması ushın virtual reallıq qurılmalarına arnalǵan interfeysi bar arnawlı versiya YouTube VR di shıǵardı[189]. 2018-jıldıń noyabr ayında YouTube VR Oculus Go garniturası ushın Oculus Store da jaylastırıldı[189]. YouTube VR keyingi Quest qurılmaları menen úylesimlilik ushın jańalandı hám Pico 4 ke kóshirildi[190].
YouTube VR barlıq YouTube ta jaylastırılǵan videolarǵa kiriw múmkinshiligin beredi, biraq tiykarınan 360° hám 180° graduslı videolardı (2D hám stereoskopik 3D ekewin de) garnitura arqalı kóriwdi qollaydı. Oculus Quest ten baslap, qosımsha virtual reallıq garnituralarındaǵı aralas reallıq rejimleri menen úylesimli bolıwı ushın jańalandı. 2024-jıldıń aprel ayında YouTube VR Meta Quest 3 te 8K SDR videonı qollaw ushın jańalandı[191].
↑District Judge James G. Carr.«Order». Smith v. Summit Entertainment LLC. United States District Court, N.D. Ohio, Western Division (6-iyun 2011-jıl). 30-yanvar 2016-jılda túp nusqadanarxivlendi. Qaraldı: 7-noyabr 2011-jıl.
.svg)
