Gollivud (ingl.Hollywood), geyde rásmiy emes túrdeTinseltaun dep atalatuǵın,Kaliforniya shtatınıńLos-Andjeles qalası ishindegi Los-Andjeles okruginiń oraylıq aymaǵındaǵı elat hám rayon[1] bolıp esaplanadı. Onıń atıAQSH kino industriyası hám oǵan baylanıslı adamlar ushın qısqasha silteme bolıp tabıladı.Sony Pictures,Walt Disney Studios,Paramount Pictures,Warner Bros. hámUniversal Pictures sıyaqlı kóplegen belgili kino studiyaları Gollivudta yamasa onıń átirapında jaylasqan.
Gollivud 1903-jılı municipalitet sıpatında dizimge alınǵan.[2][3] Elattıń arqa hám shıǵıs bólimleri 1910-jılı Los-Andjeles qalası menen birlestirilgen. Sonnan keyin tez arada ataqlı kino industriyası bul aymaqqa kóship kelgen.
Tariyxı
Dáslepki rawajlanıw
El Kabrilo, 1928-jılı Sesil B. DeMill tárepinen qurılǵan tariyxıy Ispan kolonial qayta tiklew dáwiriniń belgili imaratıGlen-Xolli miymanxanası, Gollivudtıń ekinshi miymanxanası, házirgi Yukka kóshesiniń múyeshinde 1890-jılları qurılǵan.X. Dj. Uitli (shep tárepte qalpaq kiygen) hám Gollivud miymanxanası (shep tárepte) Xaylend gúzarı menen Gollivud bulvarınıń múyeshindeVilla Las Kolinas, Charlz E. Toberman tárepinen 1922-jılı qurılǵan tariyxıy Missiya qayta tiklew dáwiriniń múlki1907-jılı Gollivud hám Xaylend kósheleriniń kesilispesi
X. Dj. Uitli, jer-múlk rawajlandırıwshısı, 480 akr (1.9 km²) maydanǵa iye E.S. Xurd fermasın satıp alıwdı shólkemlestirdi. Uitli jańa qala haqqındaǵı jobaların Los Angeles Times gazetasınıń redaktorı general Xarrison Grey Otis hám aymaqtaǵı belgili isbilermen Ivar Veyd penen bólisti.
Deyda Uilkoks, Gollivudtıń rawajlanıwına járdem beriw ushın jer inam etken, Gollivud atın Illinoys shtatında usınday atamadaǵı múlkke iye bolǵan bir tanısınan esitken.[4]Uilkokstıń mınaday dep aytqanı keltiriledi: "Men Gollivud atamasın ápiwayı túrde jaqsı esitilgeni ushın hám ırımshıl bolǵanlıqtan, ostrolist baxıt ákeledi dep tańladım".[5] Ol usı atamanı 1887-jıldıń 1-fevralında 120 akr jer satıp alǵan kúyewi Xarvi X. Uilkoksqa usınıs etti. Uilkoks bul atamanı paydalanıwdı 1887-jıldıń avgust ayında sheshti hám Los-Andjeles okruginiń Jazıw bólimine múlktiń gúwalıǵı hám uchastka kartasın tapsırdı.
1900-jılǵa kelip, aymaqta pochta bólimi, gazeta, miymanxana hám eki bazar bar edi. 102,479 adam jasaytuǵın Los-Andjeles júzimzarlar, arpa atızları hámcitrus baǵları arqalı shıǵısqa qaray 10 mil (16 km) jerde jaylasqan edi. Prospekt avenyusınıń ortasınan bir izlik tramvay jolı ótetuǵın edi, biraq qatnaw siyrek bolıp, jol eki saat dawam etetuǵın edi. Eski citrus miywelerin qaplaw úyi at sarayına aylandırılıp, Gollivud turǵınları ushın transport jaǵdayın jaqsıladı.
Gollivud miymanxanası 1902-jılı Los-Pasifik bulvarı hám rawajlandırıw kompaniyasınıń prezidenti Uitli tárepinen ashıldı. Sońında Xyord fermasın satıp alıp, onı bólimlerge bólgennen keyin, Uitli jer satıp alıwshılardı tartıw ushın miymanxananı qurdı. Xaylend gúzarınıń batıs tárepinde jaylasqan imarat Prospekt avenyusına (keyinirek Gollivud bulvarı) qarap turdı. Bul ele shańlı, asfaltlanbaǵan jol bolsa da, ol úziliksiz tegislenip, mayda taslı shegequm tóselip turatuǵın edi. Miymanxana xalıqaralıq dárejede belgili bolıp, kóp jıllar dawamında jámiyetlik hám sociallıq ómirdiń orayı hám kino juldızlarınıń úyi boldı.
Uitlidiń kompaniyası dáslepki turaq jay aymaqlarınıń biri bolǵan Okean kórinisi uchastkasın rawajlandırdı hám sattı.[6] Uitli aymaqtı járiyala etiw ushın kóp is isledi. Ol elektr energiyasın ornatıw hám elektr jaqtılandırıwın shólkemlestiriw ushın mıńlaǵan dollar tóledi, sonday-aq ol Kauenga ótkeline bank hám jol qurdı. Jaqtılandırıw Prospekt boylap bir neshe kvartalǵa sozıldı. Uitlidiń jeri Xaylend gúzarınıń átirapında jaylasqan edi. Onıń 1918-jılǵı qurılısı Uitli biyiklikleri dep ataldı.
Birlesiw hám qosılıw
Gollivud 1903-jılı 14-noyabrde 88 dawıs penen 77 qarsı dawıs nátiyjesinde municipalitet sıpatında birlestirildi. 1904-jılı 30-yanvarda Gollivud saylawshıları 113 ke 96 esabı menen qala ishinde medicinalıq maqsetlerden basqa jaǵdaylarda spirtli ishimlikler satıwdı qadaǵan etiw haqqında sheshim qabıl etti. Miymanxanalar da, restoranlar da awqatlanıwdan aldın yaki keyin sharap yamasa spirtli ishimlikler beriwge ruqsat etilmedi.
1910-jılı qala jeterli suw menen támiyinlew hám Los-Andjeles kanalizaciya sistemasınan paydalanıw múmkinshiligin alıw ushın Los-Andjeles penen birlesiwge dawıs berdi.
1912-jıl, Gollivudtıń birinshi kino studiyası Nestor Studiyası1922-jılǵı Gollivud kino studiyaları
1912-jılǵa kelip, iri kino kompaniyaları Los-Andjeles qalasına yamasa onıń átirapına óndiris ornatıw ushın batısqa kóship kelgen edi.
1900-jıllardıń basında, kino kameraları hám úskeneleriniń kópshilik patentleri Nyu-DjersidegiTomas Edisonnıń Kino Patentleri Kompaniyasına tiyisli bolıp, olar kóbinese kino túsiriwshilerge qarsı olardıń óndirisin toqtatıw ushın sud isi ashatuǵın edi. Bunnan qutılıw ushın kino túsiriwshiler Los-Andjeleske kóshe basladı, sebebi bul jerde Edisonnıń patentlerin ámelge asırıw háreketlerinen qutılıw ańsatıraq edi.[8] Sonıń menen birge, hawa rayı kino túsiriw ushın qolaylı boldı hám hár qıylı scenariyler ushın kerekli orınlarǵa tez jetiw múmkinshiligi bar bolǵan. Los-Andjeles Qurama Shtatlardaǵı kino industriyasınıń paytaxtına aylandı. Tawlar, tegislikler hám arzan jer bahaları Gollivudtı kino studiyaların qurıw ushın jaqsı orınǵa aylandırdı.
Rejissyor D. U. Griffit Gollivudta birinshi kino túsirgen adam boldı. Onıń 17 minutlıq qısqa metrajlı filmi "Eski Kaliforniyada" (1910) Biograf Kompaniyası ushın túsirilgen.[9][10][11] Gollivud sol jılı qosılıwǵa shekem kinoteatrlardı qadaǵan etken bolsa da (ol jerde kinoteatrlar joq edi), Los-Andjeleste bunday sheklew joq edi.[12]
Gollivudtaǵı birinshi studiya 1913-jıldıń basında Formosa avenyusinde, Xelen Myuirdiń úyiniń tómengi kóshesinde ashıldı.[13]: 447 Onıń ákesi Djon MyuirEvropa hámShıǵıs Afrika sayaxatınan bir neshe ay keyin qaytıp kelip, Yosemiti hám óziniń "Yosemiti" kitabı ústinde jumısın dawam etti.[13]: Nestor Film Kompaniyası birinshi studiya bolıp, 1911-jıldıń oktyabr ayında Nyu-Djersidegi Centavr Film Kompaniyası tárepinen 6121 Sanset bulvarında (Gouer kóshesiniń múyeshinde) jaylasqan jol boyındaǵı miymanxanada qurıldı. Tórt iri kino kompaniyası – Paramaunt, Uorner Brazers, RKO hám Kolumbiya – Gollivudta studiyalarǵa iye boldı, sonday-aq bir neshe kishi kompaniyalar hám ijara studiyaları da bar edi. 1920-jıllarda Gollivud eldegi besinshi eń iri industriya boldı. 1930-jıllarǵa kelip, Gollivud studiyaları tolıq vertikal integraciyalanǵan boldı, óytkeni óndiris, tarqatıw hám kórsetiw usı kompaniyalar tárepinen baqlandı, bul Gollivudqa jılına 600 film islep shıǵarıwǵa múmkinshilik berdi.
Gollivud kino industriyasınıń jarqıraǵan kórinisi sebepli "Tinseltaun"hám "árman fabrikası" degen at penen ataqlı boldı.
Keyingi rawajlanıw
2005-jılı Dolbi teatrınan kóringen Gollivud bulvarı1991-jılǵı Kapitol Rekords imaratı
1923-jılı Gollivud tóbelerinde úlken HOLLYWOODLAND jazıwı ornatıldı, bul Vudraf hám Shoults degen jer-jay rawajlandırıwshılardıń turaq jay qurılısın reklama etiw ushın edi. 1949-jılı Gollivud Sawda palatasıLos-Andjeles qalası menen jazıwdı ońlaw hám qayta qurıw boyınsha kelisim dúzdi. Kelisimge muwapıq, LAND sózi alıp taslanıp, HOLLYWOOD dep jazılıwı kerek edi, endi jazıw turaq jay qurılısına emes, al rayonǵa tiyisli boldı.[14]
1950-jıllardıń basında Kaliforniya shtatı Gollivudtıń arqa-shıǵıs múyeshinen Gollivud tez júriw jolın qurdı.
↑„Whitley HeightsÚlgi:Pipe Office of Historic Resources, City of Los Angeles“. City of Los Angeles. 28-iyun 2017-jılda túp nusqadanarxivlendi. Qaraldı: 14-yanvar 2014-jıl.
.jpg)
.jpg)