Bul maqala mámleket haqqında bolıp tabıladı. Ximiyalıq túsinik haqqındaButanlar betine qarańız.
Butan patshalıǵı (Pendal Druk Shung) -Qubla Aziyadaǵı, Gimalay tawlarınıń shıǵıs bólegindegi mámleket. Maydanı 47 mıń km2. Xalqı 742 737 adam (2012). Paytaxtı -Thimphu qalası. Basqarıw tárepten 8 dzong (wálayat) qa bólingen.
Butan - konstituciyalı monarxiya. Mámleket baslıǵı - patsha. Patsha janında 9 máslahátshiden ibarat keńes bar. Nızam shıǵarıwshı organ - bir palatalı Milliy Assambleya 150 aǵzadan ibarat (105 danası saylanadı, 10 danası tayınlanadı, qalǵanları - rásmiy adamlar, húkimet aǵzaları hám patsha sovetiniń aǵzaları). Atqarıwshı húkimet patsha tárepinen Ministrler Keńesi arqalı ámelge asırıladı.
Butan aymaǵı 4 dzongdeyaǵa bólingen. Olar bolsa 20 dzongxaǵa bólingen, bulardı tómendegi kesteden kóriwińiz múmkin:
- Bumthang
- Chhukha
- Chirang
- Daga
- Geylegphug
- Ha
- Lhuntshi
- Mongar
- Paro
- Pemagatsel
- Punakha
- Samchi
- Samdrup Jongkhar
- Shemgang
- Tashigang
- Thimphu
- Tongsa
- Wangdi Phodrang
Butan aymaǵı tawlıqtan ibarat. Eń biyik shıńı - Jomolhari (7314 m). Íqlımı taw-tropikalıq, musson, joqarı ıǵallıqtaǵı, tawlardıń joqarı bóleginde suwıq. Oypatlıqlarda ortasha temperatura yanvarda - 4,5°C, iyulda 17°C. Jılına 1000 -5000 mm jawın jawadı. 3500 m biyiklikke shekem orman, onnan biyikte subalp hám alp otlaqları. Dáryaları - Sankosh, Amo, Kuru. JigmiDorji, Gaza, Manaz qorıqxanaları bar.
Tiykarǵı maqala:Butan demografiyası
Xalqı tiykarınan bxotiyalar; gurkhlar, nevarlar da jasaydı. Xalıqtıń 13% qalalarda jasaydı. Rásmiy tili - bxotiya (dzongke, tibet tiline jaqın). Tiykarǵı dini - lama mazhabındaǵı budda dini. Butan IX ásir aqırlarınan Tibetqa, XIX ásirdiń 2-yarımınan 1947-jılǵa shekem Angliyaǵa ǵárezli bolǵan. 1949-jıldaǵı shártnamaǵa kóre, Butan sırtqı siyasat salasındaǵı jumısların Hindstan húkimeti menen máslahátlesip júrgizedi. Milliy bayramı - 17-dekabr - patsha saylanǵan kún (1917).
Butan - agrar mámleket. Jalpı ishki ónimde awıl xojalıǵınıń úlesi 42,7%, sanaattıń úlesi 9,6%. Awıl xojalıǵında dıyqanshılıq jetekshi orında. Oypatlıqlarında salı, arpa, biyday, tarı, mákke, qublada paxta egiledi. Qubla-shıǵısında baǵshılıq rawajlanǵan (mango, apelsin, pizang hám basqalar). Jaylawlarda qoy, jılqı baǵıladı. Ormanlarda qımbat bahalı terekler kóp; lak, mushk, mum tayarlanadı. Iyiriw hám toqıw ónermentshiligi, naǵıs oyıwshılıq áyyemnen dástúr bolǵan. Taxta tiliw zavodı hám miywe konserva fabrikası bar. 1,5 mlrd. kvt/saat elektr energiya payda etiledi. 1968-jıldan aerodrom iske túsken. Tiykarǵı transport quralı otulov.
 | Bul maqalashala. Siz onıbayıtıp, joybarǵa járdem beriwińiz múmkin.
Bul shala maqala haqqında ulıwma úlgi bolıp, ilajı bolsa oljáne de anıqlaw úlgige almastırılıwı kerek. |
