პინანგი (მალ.Pulau Pinang) ―მალაიზიის შტატი. მდებარეობსნახევარკუნძულის მალაიზიის ჩრდილო-დასავლეთ სანაპიროზე,მალაკის სრუტის გასწვრივ. შედგება ორი ნაწილისგან: კუნძულ პინანგისგან, სადაც შტატის დედაქალაქიჯორჯთაუნი მდებარეობს დასებერანგ-პერაისგან, რომელიცმალაკის ნახევარკუნძულზ― ე მდებარეობს. შტატის ტერიტორიაზე მდებარეობს მალაიზიის ორი უგრძესი ხიდი: პინანგის ხიდი და სულთან აბდულ ჰალიმ მუაძამ შაჰის ხიდი. ეს უკანასკნელი მეორე უგრძესი საზღვაო ხიდია სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიაში.[2] ფართობის მიხედვით პინანგი მეორე ყველაზე პატარა შტატიამალაიზიაში. ჩრდილოეთიდან და აღმოსავლეთიდანკედაჰის შტატი ესაზღვრება, ხოლო სამხრეთიდან ―პერაკის შტატი.[3]
მოსახლეობის რაოდენობის მიხედვით პინანგი მალაიზიის შტატებს შორის მერვე ადგილზეა.2018 წლის აღწერის მიხედვით, შტატის მოსახლეობა თითქმის 1 767 000 ადამიანს უდრის, ხოლომოსახლეობის სიმჭიდროვე 1 684 ადამიანია 1 კმ²-ზე.[4] პინანგი პირველ ადგილზეა მოსახლეობის სიმჭიდროვით და ქვეყნის ერთ-ერთი ყველაზე ურბანიზებული შტატია.[5] მოსახლეობის რაოდენობის მიხედვითსებერანგ-პერაი მეორე ადგილზეა მალაიზიის ქალაქებს შორის.[6] შტატის მოსახლეობა ეთნიკური, კულტურული, ლინგვისტური და რელიგიური მრავალფეროვნებით გამოირჩევა. მალაიელებთან, ჩინელებთან და ინდოელებთან ერთად პინგანგში დიდი რაოდენობით ევრაზიელები, ტაილანდელები და სხვა თემები ცხოვრობენ.[7][8][9]
პინანგის თანამედროვე ისტორია1786 წლიდან იწყება, როდესეაც ფრენის ლაითმა ქალაქიჯორჯთაუნი დააარსა.1826 წელს პინანგი სრუტეთა დასახლებების ნაწილი გახდა, რომელიც1867 წელს ბრიტანეთის კოლონია გახდა. ბრიტანელთა მმართველობა მცირე ხნით შეწყდამეორე მსოფლიო ომის დროს, როდესაც პინანგი იაპონელებმა დაიკავეს. ბრიტანელებმა შტატი1947 წელს დაიბრუნეს. მოგვიანებით პინანგიმალაიური ფედერაციის ნაწილი გახდა, რომელმაც ბრიტანეთისგან დამოუკიდებლობა1957 წელს მოიპოვა.
1970-იან წლებში შტატის, როგორცEntrepôt-ის ფუნქცია დაკნინდა, რის შემდეგაც ცენტრალურმა მთავრობამ პინანგის ეკონომიკა მრეწველობისკენ მიმართა.[10] მალაიზიის შტატებსა და ფედერალურ ტერიტორიებს შორის პინანგი მესამე ადგილზეაადამიანის განვითარების ინდექსის მიხედვით,კუალა-ლუმპურისა დასელანგორის შემდეგ.[11]
პინანგის ფართობი 1 048 კმ²-ია. იგი მალაიზიის მეორე ყველაზე პატარა შტატიაპერლისის შემდეგ. მდებარეობსნახევარკუნძულის მალაიზიის ჩრდილო-დასავლეთ სანაპიროზე, ჩრდილოეთ 5.59° და 5.12° განედებსა და აღმოსავლეთ 100.17° და 100.56° გრძედებს შორის. შტატი მოიცავს კუნძულ პინანგს,სებერანგ-პერაის (ვიწრო ზოლიმალაკის ნახევარკუნძულზე) და უამრავ მცირე კუნძულს. შტატის დედაქალაქიაჯორჯთაუნი, რომელიც კუნძულ პინანგის ჩრდილო-აღმოსავლეთ კიდეში მდებარეობს.
სებერანგ-პერაი, რომლის ფართობიც 751 კმ²-ს უდრის და მალაკის ნახევარკუნძულის ნაწილს მოიცავს. მას აღმოსავლეთიდან და ჩრდილოეთიდანკედაჰი ესაზღვრება, ხოლო სამხრეთიდან ―პერაკი.
პინანგის სრუტე ჩრდილოეთ და სამხრეთ სრუტეებად იყოფა. უვიწროეს ნაწილში კუნძულზე მდებარე ჯორჯთაუნი კონტინენტისგან 3 კმ-ითაა დაშორებული.
კუნძულს პინანგს არარეგულარული ფორმა აქვს. შიდა ნაწილი ბორცვებითა და ტყეებითაა დაფარული. სანაპირო ვაკეები ვიწროა. ყველაზე ფართო სანაპირო ჩრდილო-აღმოსავლეთ კონცხზე მდებარეობს. კუნძულისა და შტატის უმაღლესი წერტილი,პინანგი, ზღვის დონიდან 833 მეტრის სიმაღლეზე მდებარეობს. საუკუნეების განმავლობაში კუნძულის ჩრდილო-აღმოსავლეთ კიდეში მდებარე ჯორჯთაუნი პატარა დასახლებიდან დიდ ქალაქამდე გაიზარდა. იგი მეტწილად ჩრდილო-დასავლეთით, დასავლეთითა და სამხრეთით გაფართოვდა, კუნძულის სამხრეთ-აღმოსავლეთ ნაწილში მდებარე ბაიან-ლეპასს დაუკავშირდა და საბოლოოდ, კუნძულის მთელი აღმოსავლეთი სანაპირო მოიცვა.[12] აღმოსავლეთ სანაპიროსგან განსხვავებით, კუნძულის დასავლეთი სანაპირო ნაკლებადაა ათვისებული და მხოლოდ მეთევზეთა პატარა სოფლებია. კუნძულ პინანგის დასავლეთ ნაწილშიმანგროს ტყეები ჭარბობს.
პინანგის მთავარი მდინარეებია: პინანგი, პერაი, მუდა და კერიანი. მდინარე მუდა სებერანგ-პერაისა და კედაჰს შორის საზღვარს წარმოადგენს, ხოლო მდინარე კერიანზე სებერანგ-პერაის, კედაჰისა და პერაკის საზღარი გადის.
შტატიეკვატორულ კლიმატურ სარტყელში მდებარეობს, თუმცა დეკემბრიდან თებერვლამდე შედარებით მშრალი პერიოდია. შტატის კლიმატზე დიდ გავლენას ახდენს მალაკის სრუტეს და გაბატონებული ქარების სისტემა.
.svg)
