Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Fara í innihald
WikipediaFrjálsa alfræðiritið
Leit

París

Hnit:48°51′24″N2°21′8″A / 48.85667°N 2.35222°A /48.85667; 2.35222
Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
París er einnigleikur ogmannsnafn.
París
Eiffelturninn og Signa eru meðal tákna Parísarborgar.
Eiffelturninn ogSigna eru meðal tákna Parísarborgar.
Fáni Parísar
Fáni
Skjaldarmerki Parísar
Skjaldarmerki
París er staðsett í Frakklandi
París
París
Staðsetning Parísar innan Frakklands
Hnit:48°51′24″N2°21′8″A / 48.85667°N 2.35222°A /48.85667; 2.35222
Land Frakkland
HéraðÎle-de-France
Hverfi20arrondissements
Stjórnarfar
 • BorgarstjóriAnne Hidalgo[1] (PS)
Flatarmál
 • Borg105,4 km2
 • Þéttbýli
2.853,5 km2
 • Stórborgarsvæði
18.940,7 km2
Hæð yfir sjávarmáli
78 m
Mannfjöldi
 (2023)[2]
 • Borg2.102.650
 • Þéttleiki20.000/km2
 • Þéttbýli
10.858.852
 • Stórborgarsvæði
13.024.518
TímabeltiUTC+01:00 (CET)
 • SumartímiUTC+02:00 (CEST)
Vefsíðawww.paris.fr

París er höfuðborgFrakklands og höfuðstaður héraðsinsÎle-de-France. París er jafnframt fjölmennasta borg Frakklands. Íbúafjöldinn í borginni var um 2,175 milljónir 2018, á 105 ferkílómetra svæði. Borgin byggðist út frá eyju í ánniSignu þar sem er hinn sögulegi miðbær og dómkirkjanNotre Dame. Borgin hefur verið ein af helstu miðstöðvum fjármála, stjórnmála, viðskipta, tísku, matreiðslu, vísinda og lista í Evrópu frá 17. öld. Í héraðinu Île-de-France búa 12,2 milljónir íbúa, eða 18% íbúa landsins.[3]Verg landsframleiðsla í héraðinu var 709 milljarðar evra árið 2017.[4] Samkvæmt könnunEconomist Intelligence Unit á framfærslukostnaði um víða veröld var París önnur dýrasta borg heims, á eftir Singapúr; dýrari en Hong Kong, Zürich, Ósló og Genf.[5]

París er stór samgöngumiðstöð fyrir bæði lestarsamgöngur, flugsamgöngur og þjóðvegakerfið í Evrópu. Í borginni eru tveir alþjóðaflugvellir,Charles de Gaulle-flugvöllur ogOrly-flugvöllur..[6][7] Neðanjarðarlestarkerfi borgarinnar,Paris Métro, var opnað árið 1900 og flytur 5,23 milljónir farþega á dag.[8] Það er annað mest notaða neðanjarðarlestarkerfi í Evrópu á eftirneðanjarðarlestarkerfi Moskvu.Gare du Nord er í 24. sæti yfir mest notuðu lestarstöðvar heims, en er líka sú mest notaða utan Japans, með 262 milljón farþega árið 2015.[9] París er þekkt fyrir söfn og frægar byggingar.Louvre státar af mestum gestafjölda allra safna heims, með næstum 2,7 milljónir gesta árið 2020 þrátt fyrir lokanir vegnaCovid-19-faraldursins það ár.[10]Musée d'Orsay,Musée Marmottan Monet ogMusée de l'Orangerie eru öll þekkt fyrir söfn myndlistar eftirimpressjónistana; ogCentre Pompidou ogMusée National d'Art Moderne geyma stærstu söfn nútíma- og samtímamyndlistar í Evrópu.Musée Rodin ogMusée Picasso geyma verk eftir tvo fræga Parísarbúa. Sögulegi miðbærinn meðfram ánniSignu hefur verið áheimsminjaskrá UNESCO frá 1991. Þar eru meðal annarsNotre Dame-dómkirkjan og konungskapellanSainte-Chapelle á eyjunniÎle de la Cité.Eiffelturninn var reistur í París fyrirHeimssýninguna 1889 og ráðstefnuhallirnarGrand Palais ogPetit Palais voru reistar fyrirHeimssýninguna 1900.Sigurboginn í París stendur við breiðgötunaChamps-Elysées ogSacré-Cœur-kirkjan stendur í listamannahverfinuMontmartre á hæð norðan við sögulegu miðborgina.[11]

Árið 2020 heimsóttu 12,6 milljónir ferðamanna París, byggt á gistináttafjölda, sem var 73% fækkun miðað við árið á undan. Fjöldi erlendra gesta minnkaði um 80,7%.[12] Söfnin voru opnuð á ný árið 2021 en með fjöldatakmörkunum og grímuskyldu.

KnattspyrnufélagiðParis Saint-Germain F.C. og ruðningsfélagiðStade Français eru staðsett í París. 80.000 manna leikvangur,Stade de France, var reistur íSaint-Denis utan við borgina fyrirHeimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla 1998.Opna franska meistaramótið í tennis er haldið árlega á tennisvöllum íStade Roland Garros. Borgin hýstiÓlympíuleikana 1900 og1924, og mun hýsaSumarólympíuleikana 2024.Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla 1938 og1998,Heimsbikarmótið í ruðningi 2007,Þjóðabikarinn 1960,Evrópukeppnin í knattspyrnu 1984 og2016, og úrslitaleikir íMeistaradeild Evrópu, hafa líka verið haldin í borginni. Síðasti leggur árlegu hjólreiðakeppninnarTour de France fer fram á Champs-Elysées í París.

Saga borgarinnar

[breyta |breyta frumkóða]

ÞegarRómverjar lögðu undir sigGallíu árið 52 f.Kr. bjó gaulverskur ættflokkur á svæðinu sem Rómverjar kölluðuParisii. Rómverjar nefndu sína borgLutetia. UmKrists burð hafði borgin breiðst yfir á vesturbakka Signu þar sem núna erLatínuhverfið, og fengið nafniðParís.

París var höfuðborgMervíkinga frá árinu 508. Á9. öld varð borgin fyrir ítrekuðum árásumvíkinga en umfangsmesta umsátrið um borgina fór fram undir stjórn Reginherusar nokkurs, sem sumir vilja meina að séRagnar loðbrók, sem rændi borgina þann28. mars árið 845 og fékk mikið lausnargjald fyrir að hafa sig á brott.

Á11. öld breiddist borgin yfir á austurbakkann og óx hratt næstu aldirnar. Árið1257 varSorbonne-háskóli stofnaður með sameiningu nokkurra skóla sem fyrir voru.Loðvík XIV færði aðsetur konungsins frá borginni tilVersala árið1682.

1789 hófstfranska byltingin með því að Parísarbúar réðust á fangelsiðBastilluna14. júlí.Fransk-prússneska stríðið1870 endaði með sigri Prússa og umsátri um borgina. Í umsátrinu varParísarkommúnan stofnuð, en gafst upp eftir tvo mánuði. Eftir þetta stríð voru breiðgötur Parísar búnar til með því að rífa hluta gömlu borgarhverfanna, meðal annars til þess að auðveldara væri að koma her inn í borgina.

Borgin átti visst blómaskeið undir lok19. aldar þegar menningarlíf blómstraði þar.

París var hernumin afÞjóðverjum1940 og frelsuð af bandamönnum íágúst árið1944.1968 áttistúdentauppreisnin sér stað í París.

Menntun

[breyta |breyta frumkóða]

Tilvísanir

[breyta |breyta frumkóða]
  1. „Répertoire national des élus: les maires“ (franska). data.gouv.fr, Plateforme ouverte des données publiques françaises. 16. desember 2022.Afrit af uppruna á 27 febrúar 2023.
  2. Estimated populations on 1 January 2023Geymt 21 apríl 2017 íWayback Machine,INSEE. Sótt 27. mars 2023.
  3. „Comparateur de territoire: Région d'Île-de-France (11)“. INSEE. Sótt 10 febrúar 2021.
  4. „Regional GDP per capita in EU“. Eurostat. 28 febrúar 2018.Afrit af uppruna á 2. september 2019. Sótt 6. mars 2018.
  5. Economist Intelligence Unit Worldwide Cost of Living Survey, 2018, cited in theDaily Telegraph,16 March 2018Geymt 30 mars 2019 íWayback Machine
  6. „List: The world's 20 busiest airports (2017)“.USA Today (enska).Afrit af uppruna á 25 júní 2018. Sótt 2 maí 2018.
  7. „ACI reveals the world's busiest passenger and cargo airports“.Airport World. 9 apríl 2018.Afrit af uppruna á 28 júní 2018. Sótt 2 maí 2018.
  8. „Métro2030“.RATP (Paris metro operator). Afrit afupprunalegu geymt þann 21. desember 2016. Sótt 25. september 2016.
  9. „The 51 busiest train stations in the world – all but 6 located in Japan“.Japan Today. 6 febrúar 2013.Afrit af uppruna á 22 apríl 2017. Sótt 22 apríl 2017.
  10. "Le Parisien", 8 January 2021, "Covid-19 - la frequentation du Musée du Louvre s'est effondrée de 72 percent en 2020"
  11. „Paris, Banks of the Seine“.UNESCO World Heritage Centre. United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organization. Sótt 17 október 2021.
  12. "Le tourisme à Paris - Chiffres clés 2020 (édition 2021)", Official Website of the Paris Convention and Visitor Bureau, retrieved September 10, 2021

Tenglar

[breyta |breyta frumkóða]
30 stærstuþéttbýlissvæði í heimi
  Þessi landafræðigrein erstubbur. Þú getur hjálpað til með því aðbæta við greinina.
Sótt frá „https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=París&oldid=1862415
Flokkar:
Faldir flokkar:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp