Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Fara í innihald
WikipediaFrjálsa alfræðiritið
Leit

Pakistan

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Íslamska lýðveldið Pakistan
اسلامی جمہوریۂ پاکستا
islāmī jamhūriya-i-pākistān
Fáni PakistanSkjaldarmerki Pakistan
FániSkjaldarmerki
Kjörorð:
īmān, ittihād, nazm (úrdú)
Trú, samstaða, ögun
Þjóðsöngur:
Pak sarzamin shad bad
(Blessað veri hið helga land)
Staðsetning Pakistan
HöfuðborgIslamabad
Opinbert tungumálúrdú ogenska
StjórnarfarSambandslýðveldi

ForsetiAsif Ali Zardari
ForsætisráðherraShehbaz Sharif
Sjálfstæði
 • fráBretlandi14. ágúst1947 
Flatarmál
 • Samtals
 • Vatn (%)
33. sæti
881.913 km²
2,86%
Mannfjöldi
 • Samtals (2021)
 • Þéttleiki byggðar
5. sæti
225.199.937
244,4/km²
VLF (KMJ)áætl.2021
 • Samtals1.110 millj.dala (26. sæti)
 • Á mann5.839 dalir (139. sæti)
VÞL (2019) 0.557 (152. sæti)
Gjaldmiðillpakistönsk rúpía
TímabeltiUTC+5
Þjóðarlén.pk
Landsnúmer+92

Íslamska lýðveldið Pakistan (úrdú: اسلامی جمہوریۂ پاکستانislāmī jamhūriya i pākistān) erland íSuður-Asíu. Það ersjötta fjölmennasta ríki heims og næstfjölmennasta ríki heims þar sem flestir íbúar erumúslimar. Landið liggur aðIndlandshafi í suðri,Íran í vestri,Afganistan í norðvestri,Kína í norðri ogIndlandi í austri. Landið liggur á mörkum þriggja heimshluta:Vestur-Asíu,Mið-Asíu ogSuður-Asíu. Landið á strönd aðArabíuhafi ogÓmanflóa í suðri. Hin mjóaVakhanræma, sem tilheyrir Afganistan, skilur á milli Pakistan ogTadsíkistan.

Indusdalsmenningin náði yfir hluta þess svæðis sem Pakistan telur í fornöld. Landið hefur sögulega verið hluti af ýmsum stórum ríkjum eins ogPersaveldi,Mógúlveldinu ogBreska heimsveldinu. Þegar barátta hófst fyrir sjálfstæðiBreska Indlands barðistPakistanhreyfingin undir stjórnMuhammad Ali Jinnah fyrir því að norðvestur- og austurhéruðin, þar sem meirihluti íbúa var múslimar, yrðu sérstakt ríki. Austurhéruðin mynduðuAustur-Pakistan þar til þau fengu sjálfstæði semBangladess árið 1971 eftir blóðuga sjálfstæðisbaráttu. Saga Pakistan hefur einkennst af pólitískum óstöðugleika og átökum við Indland yfir umdeildum svæðum í og við norðausturhluta landsins.

Pakistan er sambandslýðveldi myndað úr fjórum fylkjum og fjórum alríkishéruðum. Landið er menningarlega fjölbreytt og þar eru töluð yfir sextíu tungumál. Þrír fjórðu íbúa talaúrdú sem er eitt af tveimur opinberum tungumálum landsins. Pakistan er eina múslimaríki heims sem býr yfirkjarnorkuvopnum. Landið er aðili aðBreska samveldinu.

Heiti

[breyta |breyta frumkóða]

Nafnið Pakistan merkir bókstaflega „land hinna hreinu“ áúrdú ogpersnesku. Orðið پاک (pāk) merkir „hreinn“ á persnesku og pastúnsku. Ekki er um fornt heiti að ræða heldur var orðið búið til af aðgerðasinnanumChoudhry Rahmat Ali í bæklingi sem bar titilinnNow or Never árið 1933. Nafnið var notað afPakistanhreyfingunni sem barðist fyrir sjálfstæði landsins fráBreska heimsveldinu ogIndlandi yfir norðvesturhéruðBreska Indlands: Púnjab, Norðvesturhéruðin, Kasmír, Sindh og Balúkistan. Nafnið var upphaflega myndað úr heitum þessara héraða:Púnjab,Afganía (Norðvesturhéruðin),Kasmír,Sindh og Balúkistan.

Landfræði

[breyta |breyta frumkóða]
Gervihnattarmynd af Pakistan.

Landfræði ogveðurfar í Pakistan er mjög margbreytilegt og í landinu er fjölbreytt dýralíf.[1] Pakistan er 881.913 km2 að stærð, sem er svipað og samanlögð stærð Bretlands og Frakklands. Pakistan er 33. stærsta land heims, þótt það velti líka á því hvort umdeilda héraðið Kasmír er reiknað með. Strönd Pakistan við Arabíuhaf og Ómanflóa í suðri er 1.046 km að lengd,[2] og landamæri landsins eru alls 6.774 km: 2.430 km aðAfganistan, 523 km aðKína, 2.912 aðIndlandi og 909 km aðÍran.[3] Landhelgi Pakistan liggur að landhelgi Óman.[4]Wakhan-ræman skilur milli landsins ogTadsíkistan í norðri.[5] Pakistan er staðsett þar sem Suður-Asía, Mið-Austurlönd og Mið-Asía mætast.[6]

Jarðfræðilega er Pakistan á Indus-Tsangpo-misgenginu sem nær yfirIndlandsflekann í héruðunum Sindh og Púnjab. Balúkistan og mest af Khyber Pakhtunkhwa eru áEvrasíuflekanum, aðallega áÍransflekanum.Gilgit-Baltistan ogAzad Kasmír liggja við brún Indlandsflekans þar sem harðir jarðskjálftar ríða reglulega yfir. Á þessu svæði Himalajafjalla eru jarðhræringar mestar og jarðskjálftar stærstir.[7] Landslag Pakistan, frá strandhéruðunum í suðri að jöklum í norðri, einkennist af sléttum, eyðimörkum, skógum, hæðum og hásléttum.[8]

Pakistan skiptist í þrjú meginsvæði: hálendið í norðri, árdal Indusfljóts og hásléttuna í Balúkistan.[9] Á hálendinu í norðri eru fjallgarðarnirKarakoram,Hindu Kush ogPamírfjöll þar sem eru nokkrir af hæstu tindum heims, þar á meðal fjórir af 14 tindum sem ná yfir 8.000 metra hæð. Þessir tindar draga að sér fjallafólk alls staðar að úr heiminum, sérstaklegaK2 sem er 8.611 metrar, ogNanga Prabat sem er 8.126 metrar.[10] Balúkistanhásléttan er í vestri ogThar-eyðimörkin í austri.Indusfljótið og þverár þess renna gegnum landið frá Kasmír út í Arabíuhaf. Meðfram fljótinu eru stórar ársléttur í héruðunum Púnjab og Sindh.[11]

Loftslag er frá því að vera hitabeltisloftslag í suðri að tempruðu loftslagi í norðri. Loftslag er þurrt við ströndina í suðri. Í landinu ermonsúntímabil sem oft veldur flóðum vegna mikillar úrkomu, og þurrkatímabil með mun minni eða engri úrkomu. Það eru fjórar árstíðir í Pakistan: svalur og þurr vetur frá desember til febrúar, heitt og þurrt vor frá mars til maí, regntíminn eða monsúntíminn í suðvestri frá júní til september, og hörfandi monsúnrigningar í október og nóvember.[12] Úrkoma er mjög breytileg milli ára og algengt að flóð og þurrkar skiptist á.[13]

Stjórnmál

[breyta |breyta frumkóða]

Stjórnsýslueiningar

[breyta |breyta frumkóða]
Fylki Pakistan.
Fylki/alríkishéraðHöfuðstaðurÍbúar
BalúkistanQuetta12.344.408
PúnjabLahore110.126.285
SindhKarachi47.886.051
Khyber PakhtunkhwaPeshawar40.525.047
Gilgit-BaltistanGilgit1.800.000
Azad KasmírMuzaffarabad4.567.982
Alríkishéraðið IslamabadIslamabad2.851.868

Pakistan skiptist í fjögur fylki:Púnjab,Sindh,Khyber Pakhtunkhwa ogBalúkistan; og þrjú alríkishéruð:Alríkishéraðið Íslamabad,Azad Kasmír ogGilgit-Baltistan, en tvö síðastnefndu héruðin eru þeir hlutar af umdeilda héraðinuKasmír sem Pakistan ræðurde facto yfir. Árið 2009 fékk Gilgit-Baltistan heimastjórn og varð þannig að hálfgerðu fylki.

Stjórnsýslan er þrískipt með umdæmi, sýslur (tehsil) og sveitarfélög. Umdæmin eru um 130 talsins, þar af tíu í Azad og Kasmír og sjö í Gilgit-Baltistan.

Tilvísanir

[breyta |breyta frumkóða]
  1. „Land and People“. Ministry of Information, Broadcasting, and National Heritage. Afrit afupprunalegu geymt þann 22 febrúar 2015. Sótt 18 febrúar 2015.
  2. „PNS Gwadar“. Global Security. 21 nóvember 2011. Sótt 4 janúar 2012.
  3. „Pakistan“.World Factbook.CIA. Sótt 13 febrúar 2008.
  4. „Muscat Agreement on the Delimitation of the Maritime Boundary between the Sultanate of Oman and the Islamic Republic of Pakistan, 12 June 2000(1)“(PDF).United Nations. bls. 1. Sótt 18 ágúst 2011.
  5. Edward Wong (27 október 2010).„In Icy Tip of Afghanistan, War Seems Remote“.New York Times. Sótt 4 janúar 2012.
  6. Yasmeen Niaz Mohiuddin (2006).Pakistan: a global studies handbook. ABC-CLIO. bls. 3, 317,323–324.ISBN 978-1-85109-801-9.
  7. „Pakistan in the most active quake zone, says US Geological Survey“.Dawn. 27 október 2015. Sótt 5 nóvember 2015.
  8. „Pakistan“. Food and Agriculture Organisation of the United Nations. 2010. Afrit afupprunalegu geymt þann 22. desember 2011. Sótt 29. desember 2011.
  9. „About Pakistan: Geography“. American Institute For Pakistan Studies. Afrit afupprunalegu geymt þann 21 júlí 2011. Sótt 24 júlí 2010.
  10. „PTDC page on mountaineering“. Pakistan Tourism Development Corporation. Afrit afupprunalegu geymt þann 10 nóvember 2006. Sótt 10 nóvember 2006.
  11. „Pakistan“.InfoPlease. Pearson Education. Sótt 16. mars 2009.
  12. „Country Profile: Pakistan“. Library of Congress. 1995. bls. 2–3, 6, 8. Sótt 2. september 2019.
  13. „Pakistan Climate“. Encyclopedia of the Nations. 28. mars 2008. Sótt 16. mars 2009.
  Þessi landafræðigrein erstubbur. Þú getur hjálpað til með því aðbæta við greinina.


Lönd íAsíu
Austur-Asía
Suðaustur-Asía
Suður-Asía
Suðvestur-Asía
Mið-Asía
Norður-Asía
Mongólía ·Rússland (að hluta)
1. Venjulega talin til Asíu landfræðilega, en oft talin tilEvrópulanda af menningarlegum og sögulegum ástæðum.
Sótt frá „https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Pakistan&oldid=1873423
Flokkur:
Faldir flokkar:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp