Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Fara í innihald
WikipediaFrjálsa alfræðiritið
Leit

Gana

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Lýðveldið Gana
Republic of Ghana
Fáni GanaSkjaldarmerki Gana
FániSkjaldarmerki
Kjörorð:
Freedom and Justice (enska)
Frelsi og réttlæti
Þjóðsöngur:
God Bless Our Homeland Ghana
Staðsetning Gana
HöfuðborgAkkra
Opinbert tungumálenska
StjórnarfarLýðveldi

ForsetiNana Akufo-Addo
Sjálfstæði
 • fráBretlandi6. mars1957 
Flatarmál
 • Samtals
 • Vatn (%)
81. sæti
239.567 km²
4,61
Mannfjöldi
 • Samtals (2020)
 • Þéttleiki byggðar
47. sæti
31.072.940
101,5/km²
VLF (KMJ)áætl.2020
 • Samtals226 millj.dala (72. sæti)
 • Á mann8.343 dalir (165. sæti)
VÞL (2019) 0.611 (138. sæti)
Gjaldmiðillcedi
TímabeltiUTC
Þjóðarlén.gh
Landsnúmer+233

Gana er ríki íVestur-Afríku meðlandamæriFílabeinsströndinni,Búrkína Fasó ogTógó og strönd aðGíneuflóa í suðri. Gana var áðurbresknýlenda og hét þáGullströndin en nafninu var breytt þegar landið fékk sjálfstæði1957. Nafnið vísar tilGanaveldisins frámiðöldum þótt það hafi raunar aldrei náð yfir núverandi Gana. Orðið merkir „herkonungur“.

Í landinu risu nokkur ríkiakana ámiðöldum. Landið hóf verslun viðPortúgali á15. öld og varð þekkt sem Gullströndin vegna þess hversu mikið fékkst þar afgulli. Árið1598 hófuHollendingar líka verslun við ströndina og síðar önnurEvrópuveldi eins ogSvíar ogDanir. Þessar þjóðir reistu sérvirki á strönd Gana. Árið1874 hófuBretar að leggja landið undir sig með hervaldi. Árið1957 varð landið fyrstanýlenda Afríku sem lýsti yfir sjálfstæði. Fyrsti forseti landsins varKwame Nkrumah. Honum var steypt af stóli árið1966 og við tók tímabil þar sem herforingjastjórnir og borgaralegar stjórnir skiptust á að fara með völd. Árið1981 varð herforinginnJerry Rawlings forseti og bannaði stjórnmálaflokka. Fjölflokkalýðræði var aftur tekið upp árið1992.

Höfuðborg Gana erAkkra og búa þar um 2,2 milljónir manna en í landinu í heild búa tæplega 18 milljónir. Næststærstu borgir eruKumasi íAshanti-héraði ogTamale í norðurhlutanum. Um 70% íbúa erukristnir en 15% erumúslimar.Enska er opinbert mál landsins en þrír fjórðu íbúa talaakanmál auk ensku. Efnahagslíf landsins hefur vaxið hratt undanfarin ár. Gana framleiðirolíu oggas og er auk þess einn af stærstugull- ogdemantaútflytjendum heims, og annar stærstikakóframleiðandi heims. Helstu auðlindir Gana eru gullnámur sem einkum er að finna í miðhlutanum í kringumKumasi.Voltavatn er stærsta manngerða vatn heims og er uppistöðulón stíflunnarAkosombo íVolta í Gana sem og mikilvæg samgönguleið.

Heiti

[breyta |breyta frumkóða]

Nafn landsins er fengið fráGanaveldinu á miðöldum sem var þó mun norðar í Vestur-Afríku, þar sem nú eruMalí,Senegal ogMáritanía. Nafnið er dregið af titli konunga þess og merkir „sterkur herkonungur“.[1] Strönd Gana var áður þekkt semGullströndin vegna þess hvegullnotkun var þar áberandi. Þegar Gullströndin sameinaðistAshanti og tveimur öðrum breskum nýlendum og hlaut sjálfstæði 1957 tók nýja landið upp nafnið Gana.

Landfræði

[breyta |breyta frumkóða]
Hæðakort af Gana.

Gana er viðGíneuflóa, aðeins nokkrum gráðum norðan viðmiðbaug. Þar er því heitt loftslag.[2] Gana er 238.535 km2 og á 560 km langa strönd að Atlantshafi í suðri.[2] Landið er milli 4˚45'N og 11˚N og 1˚15'A og 3˚15'V.Núllbaugur liggur gegnum Gana, meðal annars gegnum hafnarborginaTema.[2]

Gana er landfræðilega nær „miðju“ bauganets jarðar en nokkuð annað land, en miðpunkturinn (0˚, 0˚) er í Atlantshafinu um 614 km undan suðausturströnd Gana í Gíneuflóa.

Graslendi, blandaðkjarri og skógum, er ríkjandi landslag í Gana. Skógarnir teygja sig í norður frá suðvesturströnd Gana í um 320 km og austur í um 270 km.Konungsríkið Ashanti í suðurhluta landsins er miðstöð námavinnslu og timburframleiðslu.[2]

Í Gana erusléttur,fossar, lágar hæðir, ár,Dodi-eyja ogBobowasi-eyja við suðurströndina, ogVoltavatn, stærsta manngerða vatn heims.[3]Pulmakong er nyrsti oddi Gana ogÞriggja tanga höfði sá syðsti.[2]

Stjórnmál

[breyta |breyta frumkóða]

Stjórnsýslueiningar

[breyta |breyta frumkóða]

Gana skiptist í sextán héruð sem aftur skiptast í 275 umdæmi.

HéraðStærð (km²)Höfuðstaður
Ahafo-hérað5.193Goaso
Héruð Gana
Héruð Gana
Ashanti-hérað24.389Kumasi
Bono-hérað11.107Sunyani
Bono-austurhérað23.257Techiman
Miðhérað9.826Cape Coast
Austurhérað19.323Koforidua
Stór-Akkra-hérað3.245Akkra
Norðurhérað25.448Tamale
Norðausturhérað9.074Nalerigu
Oti-hérað11.066Dambai
Savannah-hérað35.862Damongo
Efra-Austurhérað8.842Bolgatanga
Efra-Vesturhérað18.476Wa
Volta-hérað9.504Ho
Vesturhérað13.847Sekondi-Takoradi
Vestur-norður-hérað10.074Wiawso

Tilvísanir

[breyta |breyta frumkóða]
  1. „Etymology of Ghana“. Douglas Harper.Afrit af uppruna á 4 nóvember 2012. Sótt 12 maí 2012.
  2. 2,02,12,22,32,4„Ghana: Geography Physical“. photius.com.Afrit af uppruna á 21. september 2013. Sótt 24 júní 2013.,„Ghana: Location and Size“. photius.com.Afrit af uppruna á 21. september 2013. Sótt 24 júní 2013.
  3. „Ghana low plains“. photius.com.Afrit af uppruna á 21. september 2013. Sótt 24 júní 2013.
Wikiorðabókin er með skilgreiningu á orðinuGana.
  Þessi Afríkugrein erstubbur. Þú getur hjálpað til með því aðbæta við greinina.
Lönd íAfríku
Norður-Afríka
Vestur-Afríka
Mið-Afríka
Austur-Afríka
Sunnanverð Afríka
Sótt frá „https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Gana&oldid=1850309
Flokkur:
Faldir flokkar:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp