Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Fara í innihald
WikipediaFrjálsa alfræðiritið
Leit

Fílabeinsströndin

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Lýðveldið Côte d‘Ivoire
République de Côte d'Ivoire
Fáni FílabeinsstrandarinnarSkjaldarmerki Fílabeinsstrandarinnar
FániSkjaldarmerki
Kjörorð:
Union, Discipline, Travail (franska)
Eining, agi, vinna
Þjóðsöngur:
L'Abidjanaise
Staðsetning Fílabeinsstrandarinnar
HöfuðborgYamoussoukro (opinber),Abidjan (í reynd)
Opinbert tungumálfranska
StjórnarfarForsetaræði
ForsetiAlassane Ouattara
ForsætisráðherraRobert Beugré Mambé
Sjálfstæði
  FráFrakklandi7. ágúst1960 
Flatarmál
  Samtals
  Vatn (%)
68. sæti
322.463 km²
1,4
Mannfjöldi
  Samtals (2020)
  Þéttleiki byggðar
53. sæti
26.378.274
63,9/km²
VLF (KMJ)áætl.2020
  Samtals144,497 millj.dala (79. sæti)
  Á mann5.360 dalir (170. sæti)
VÞL (2019)Hækkun 0.538 (162. sæti)
GjaldmiðillVesturafrískur CFA-franki
TímabeltiUTC
Þjóðarlén.ci
Landsnúmer+225

Fílabeinsströndin erland íVestur-Afríku meðlandamæriLíberíu ogGíneu í vestri,Malí ogBúrkína Fasó í norðri ogGana í austri. Í suðri á landið strönd aðGíneuflóa. Landið er einn af stærstu útflytjendumkaffis,kakós ogpálmaolíu í heimi.

Landið skiptist milli nokkurra konungsríkja, eins ogGyaaman,Kongveldisins ogBaoulé, áður en það varð hluti af nýlenduveldiFrakka á19. öld. Upphaflega gerðu Frakkar samninga við innfædda höfðingja um að landið yrði franskt verndarríki en 1893 varð það hluti afnýlendunniFrönsku Vestur-Afríku. Fyrsti forseti landsins eftir að það fékk sjálfstæði 1960 varFélix Houphouët-Boigny sem ríkti til 1993. Stjórn landsins var áfram í nánum stjórnmálatengslum við Frakka sem sendu þangað herlið þegarFyrsta borgarastyrjöld Fílabeinsstrandarinnar braust út 2002 og eins þegarÖnnur borgarastyrjöld Fílabeinsstrandarinnar braust út 2011.

Þótt Fílabeinsströndin sé lýðveldi liggja mikil völd hjá forsetanum. BorginYamoussoukro erde jure höfuðborg ríkisins en stærsta borgin er hafnarborginAbidjan. Rúmlega þriðjungur íbúa ermúslimar (aðallegasúnnítar), um þriðjungurkristinn (aðallegakaþólikkar) og tæplega þriðjungur aðhyllist hefðbundin afrísk trúarbrögð. Fílabeinsströndin er fjölmenningarríki og í landinu eru töluð 65 tungumál. Stærsti einstaki hópurinn eruAkanar sem eru um 40% íbúa.

Heiti

[breyta |breyta frumkóða]

Upphaflega skiptu portúgalskir og franskir kaupmenn á 15. og 16. öld vesturströnd Afríku gróflega í fjórar „strendur“ eftir aðalútflutningsvörum á hverjum stað. Ströndin sem Frakkar kölluðuCôte d'Ivoire og PortúgalarCosta Do Marfim — sem bæði merkja bókstaflega „Fílabeinsströnd“ — var á milli landsvæða sem þá voru þekkt semGuiné de Cabo Verde, eða „Efri-Gíneu“ viðCap-Vert, og Neðri-Gíneu.[1][2] Auk Fílabeinsstrandarinnar voru „Piparströndin“, líka þekkt sem „Kornströndin“ (núLíbería), „Gullströndin“ (núGana) og „Þrælaströndin“ (núTógó,Benín ogNígería). Nafnið „Fílabeinsströndin“ vísar til helstu verslunarvörunnar á þeim hluta strandarinnar:fílabeins.[3][1][4][2][5]

Önnur nöfn voru meðal annarsCôte de Dents, „Tannaströndin“, sem líka vísaði til verslunar með fílabein;[6][7][3][2][5][8]Côte de Quaqua, eftir fólki sem Hollendingar nefndu Quaqua (líka ritað Kwa Kwa);[7][1][9] Fimm- og sexrenda ströndin, eftir klæðaefni úr bómull sem líka var verslað með á þeim stað;[7] ogCôte du Vent, „Kulborðsströndin“, eftir staðvindum undan ströndinni.[3][1] Hægt er að finna heitiðCote de(s) Dents víða í eldri ritum[7] en á 19. öld varðCôte d'Ivoire ofan á.[7]

Strandlengja nútímaríkisins er ekki alveg samstæð því sem kaupmenn á 15. og 16. öld kölluðu Fílabeinsströndina. Hún var talin fráPalmashöfðaÞriggja skaga höfða og nær því yfir strandlengu sem skiptist milli nútímaríkjanna Gana, Fílabeinsstrandarinnar og Líberíu.[6][4][8][9] Landið hélt nafninu á nýlendutímanum og við sjálfstæði 1960.[10] Nafnið hefur lengi verið þýtt á önnur mál líkt og á íslensku, og nefnist til dæmisElfenbeinküste á þýsku,Costa d'Avorio á ítölsku ogNorsunluurannikko á finnsku).[11] Eftir að landið fékk sjálfstæði hefur ríkisstjórn landsins sagt að þessi mikli fjöldi útgáfa af nafninu skapi vandræði í alþjóðasamskiptum utan við hinn frönskumælandi heim. Árið 1986 lýsti stjórnin því yfir að Côte d'Ivoire (eða lengri útgáfan République de Côte d'Ivoire[12]) skyldi verða formlegt heiti landsins í alþjóðasamskiptum, og hefur síðan þá neitað að viðurkenna eða samþykkja neinar þýðingar.[11][13][14] Þrátt fyrir óskir ríkisstjórnar landsins hafa önnur málsvæði haldið áfram að nota þýðingu heitisins í fjölmiðlum og útgáfu af ýmsu tagi.

Landfræði

[breyta |breyta frumkóða]

Fílabeinsströndin er land í vesturhlutaAfríku sunnan Sahara. Það á landamæri aðLíberíu ogGíneu í vestri,Malí ogBúrkína Fasó í norðri,Gana í austri, og strönd aðGíneuflóa við Atlantshafið í suðri. Landið er að mestu milli 4. og 11. breiddargráðu norður og 2. og 9. lengdargráðu vestur. Um 64,8% landsins eru landbúnaðarland, þar af 9,1 ræktarland, 41,5% beitilönd og 14,2% fjölærar nytjajurtir. Vatnsmengun er ein stærsta umhverfisáskorunin sem landið glímir við.[15]

Stjórnmál

[breyta |breyta frumkóða]

Héruð og umdæmi

[breyta |breyta frumkóða]

Fílabeinsströndin skipist í nítján héruð (régions):


Héruðin skiptast síðan í 81 umdæmi.

Mannfjöldi í helstu borgum

[breyta |breyta frumkóða]

Opinber höfuðborg Fílabeinsstrandarinnar erYamoussoukro með 295.500 íbúa. Hún er því fjórða stærsta borgin.Abidjan með 3.310.500 íbúa er langstærsta borg landsins og er auk þess miðstöð fjármála. Abidjan er jafnframt stærsta borg frönskumælandi Vestur-Afríku.

BorgÍbúafjöldi
Abidjan3.310.500
Bouaké775.300
Daloa489.100
Yamoussoukro295.500
Korhogo163.400
San Pédro151.600
Divo134.200

Tilvísanir

[breyta |breyta frumkóða]
  1. 1234Thornton 1996, bls. 53–56.
  2. 123Lipski 2005, bls. 39.
  3. 123Duckett 1853, bls. 594.
  4. 12Homans 1858, bls. 14.
  5. 12Plée 1868, bls. 146.
  6. 12Blanchard 1818, bls. 57.
  7. 12345Chisholm 1911, bls. 100.
  8. 12Walckenaer 1827, bls. 35.
  9. 12Vaissète 1755, bls. 185–186.
  10. „The Ivory Coast“.World Digital Library. Sótt 16. febrúar 2013.
  11. 12David 2000, bls. 7.
  12. Auzias& Labourdette 2008, bls. 9.
  13. Lea& Rowe 2001, bls. 127.
  14. Jessup 1998, bls. 351.
  15. „CIA World Factbook Ivory Coast“.cia.gov. Sótt 20. maí 2016.
Wikiorðabókin er með skilgreiningu á orðinuFílabeinsströndin.
  ÞessiAfríkugrein erstubbur. Þú getur hjálpað til með því aðbæta við greinina.
Lönd íAfríku
Norður-Afríka
Vestur-Afríka
Mið-Afríka
Austur-Afríka
Sunnanverð Afríka
Sótt frá „https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Fílabeinsströndin&oldid=1934417
Flokkur:
Falinn flokkur:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp