Evrópa eðaNorðurálfa er ein af sjöheimsálfumjarðarinnar. Frekar mætti kannski kalla álfunamenningarsvæði heldur en ákveðna staðháttafræðilega heild, sem leiðir til ágreinings umlandamæri hennar. Evrópa er, sem heimsálfa, á miklum skaga vestur úrAsíu (Evrópuskaganum) og myndar með henniEvrasíu.
Evrópa er næstminnsta heimsálfan aðflatarmáli, en hún er um 10.180.000ferkílómetrar eða 2,0% af yfirborði jarðarinnar. Hvað varðar íbúafjölda er Evrópa þriðja fjölmennasta heimsálfan, á eftirAsíu ogAfríku. Í henni búa fleiri en 740 milljónir manna (2011). Það eru 12% af íbúafjölda heimsins.
Evrópusambandið (ESB) er stærsta stjórnmálalega og efnahagslega eining álfunnar en því tilheyra 27aðildarríki. Næststærsta einingin erRússland.
Ígrískri goðafræði varEvrópa afburða fögurfönikísk prinsessa.Seifur brá sér í nautslíki og nam hana á brott tilKrítar, þar sem hún fæddiMínos en hann var að hluta maður og að hluta naut. Í hugaHómers varEvrópa (Gríska: Ευρωπη) hin goðsagnalega drottning Krítar en ekki landfræðilegt hugtak. Seinna stóðEvrópa fyrir meginlandGrikklands og um árið 500 f.Kr. var merking orðsins orðin víðari og átti nú einnig við um landsvæðið fyrir norðan.
Gríska hugtakiðEvrópa er komið úr grísku orðunumeurys (breiður) ogops (andlit), þar sem „breiður“ er líking við móður jörð í hinum endurreistu forn-indóevrópsku trúarbrögðum. Sumir telja hins vegar að merking hugtaksins hafi afmyndast á þann hátt að það hafi komið úrsemitísku orði eins og hinuakkadískaerebu sem þýðir „sólarlag“. FráMið-Austurlöndum séð sest sólin yfir Evrópu, í vestri. Eins telja margir orðiðAsía hafa öðlast merkingu sína úr semitísku orði eins og hinu akkadískaasu, sem þýðir sólarupprás, en Asía er einmitt í austri frá Mið-Austurlöndum.
Meirihluti tungumála heimsins nota orð skyld „Europa“ um heimsálfuna — aðalundantekningin er hiðkínverska 欧洲 (Ōuzhōu) en uppruni þess er óljós.
Eftir fallrómverska stórveldisins gekk langt breytingaskeið yfir Evrópu meðþjóðflutningunum. Það skeið er þekkt semmiðaldirnar eða „hinar myrku miðaldir“ eins og þær voru gjarnan kallaðar á endurreisnartímanum enda litu menn á þær sem hnignunarskeið. Afskekktklaustursamfélög áÍrlandi og víðar vernduðu og skráðu skrifaða þekkingu sem áður hafði safnast saman.
Eftir landvinningana miklu tók lýðræðisleg hugsun við í Evrópu. Barátta gegneinræði varð meiri, sérstaklega í Frakklandi íFrönsku byltingunni. Þetta leiddi til gríðarlegra umbrota í Evrópu meðan þessar byltingakenndu hugmyndir og hugsjónir breiddust út um álfuna. Lýðræði leiddi til aukinnar spennu í Evrópu ofan á þá spennu sem fyrir var vegna samkeppninnar viðnýja heiminn. Frægustu átökin urðu þegarNapóleon Bónaparte komst til valda og hóf aðhertaka nálæg lönd, og byggði þannig upp nýtt franskt stórveldi, sem þó féll skömmu seinna. Eftir þessa landvinninga varð Evrópa aftur stöðug, en byrjað var að hrikta í gömlu undirstöðunni.
Frá lokum seinni heimsstyrjaldar hefur samstarf evrópskra ríkja verið einkennandi fyrir álfuna og hefur breiðst til Austur-Evrópu eftir kalda stríðið.Evrópubandalagið og síðarEvrópusambandið er bandalag 27 ríkja um samvinnu á ýmsum sviðum. Það hefur þróast úr friðar- og efnahagssamstarfi í einingu sem svipar til ríkjabandalags.NATO hefur líka stækkað frá enda kalda stríðsins og mörg austur-evrópsk ríki hafa gengið í það.
Landfræðilega er Evrópa vestasti hluti mun stærra landflæmis sem kallastEvrasía. Heimsálfan byrjar viðÚralfjöll íRússlandi, sem skilgreina austurmörk álfunnar viðAsíu. Suðausturmörkin eru ekki staðfest. Úralfjöll eða Emba-fljót eru bæði mögulegir kostir. Mörkin halda áfram yfirKaspíahaf,Kákasus-fjöll (eða Kura-fljót) og umSvartahafið, gegnumBospórussund,Marmarahafið ogDardanellasund og út íEyjahaf en þar gilda landamæri Tyrklands og Grikklands. Mörkin halda svo áfram umMiðjarðarhaf í suðri,N-Atlantshafið í vestri (Ísland er á mörkum Evrópu) og umN-Íshafið í norðri.
Vegna pótitísks og menningarlegs mismunar eru til margar lýsingar á mörkum Evrópu. Sumir telja ákveðin svæði ekki í Evrópu en aðrir telja þau í henni. Til dæmis telja landafræðingar frá Rússlandi og öðrum fyrrum sovétlöndum að Úralfjöllin séu í Evrópu en Kákasus-svæðið í Asíu.
Önnur notkun á orðinu Evrópa er stytting fyrir Evrópusambandið og meðlimi þess og nokkur önnur ríki sem eru talin ætla sér að ganga í sambandið í framtíðinni. Þessi skilgreining á hins vegar ekki við um lönd utan sambandsins, t.d.Noreg,Sviss ogÍsland.
Hæðarmunur í Evrópu getur verið mjög mikill á milli tiltölulega lítilla svæða.Suður-Evrópa er fjalllendari en í norðurátt lækkar landið frá háum fjallgörðum eins ogÖlpunum,Pýreneafjöllum ogKarpatafjöllum og breytist úr hálendu fjallsvæði í hæðir og hóla og loks í láglendar og frjósamarsléttur í norðri og sömuleiðis í austri þar sem þær eru mjög stórar. Þetta risavaxna láglendi er þekkt semevrópska sléttan og hjarta þess er í norður-þýsku sléttunni. Í Norðvestur-Evrópu liggur langur fjallgarður, fráBretlandseyjum og um ögrum skorinnSkandinavíuskagann norður tilKólaskaga. Helstu ám í Evrópu má skipta í tvo flokka, annars vegar straumhörð fljót sem koma úr fjallgörðum, t.d.Dóná,Rín ogRón, og hins vegar lygn fljót sem aðallega má finna á hinum miklu sléttum austar í álfunni eins ogVolga,Dnépr ogDon.
Þetta er einfölduð lýsing. Svæði eins ogÍberíuskaginn ogÍtalía hafa hvert sína eigin flóknu landfræðieiginleika, eins ogmeginland Evrópu. Þar er að finna margar hásléttur, árdali og víðáttumikla dali sem ekki fylgja aðalstefnunni. Ísland og Bretlandseyjar eru sérstök tilfelli. Ísland myndaðist fyrir tilstilliflekamótaN-Ameríkuflekans ogEvrasíuflekans. Bretland var eitt sinn tengt meginlandinu en vegna hækkandi sjávarstöðu myndaðistErmarsundið milli þess og meginlandsins.
Segja má að menning Evrópu sé sambland af menningu ýmissa smærri svæða sem skarast. Greina má merki blandaðrar menningar um heimsálfuna þvera og endilanga. Spurningin um sameiginlega menningu Evrópu eða evrópska kjarnamenningu er því flókin.
Grunninn að evrópskri menningu er að finna í menningu, sögu og bókmenntumForngrikkja ogRómverja. Við þennan grunn bættist svokristni, sem varð ríkjandi trú og mótaði heimsmynd Evrópumanna frásíðfornöld og upp gegnummiðaldir.Endurreisnin á 15. öld ogsiðaskiptin höfðu áhrif úti um alla Evrópu, eins ogupplýsingin á 18. öld.
.svg)
.png)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
