Movatterモバイル変換

Fara í innihald

2005

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu

Árþúsund:	3. árþúsundið
Aldir:	20. öldin 21. öldin 22. öldin
Áratugir:	1981–1990 1991–2000 2001–2010 2011–2020 2021–2030
Ár:	2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Árið2005 (MMV írómverskum tölum) var 5. ár 21. aldar og almennt ár sem byrjaði á laugardegi ígregoríska tímatalinu. Það hefur verið kallað:

Atburðir

[breyta |breyta frumkóða]

Janúar

[breyta |breyta frumkóða]

DISR-gögn frá lendinguHuygens á Títan.

1. janúar - Nýlíra var tekin upp sem gjaldmiðill íTyrklandi en verðmæti einnar slíkrar samsvarar 1.000.000 af þeim gömlu.
5. janúar - Hópur vísindamanna í Palomar-stjörnuathugunarstöðinni uppgötvaði dvergreikistjörnunaEris.
9. janúar -Mahmoud Abbas var kosinn forseti sjálfstjórnarsvæðaPalestínumanna.
12. janúar - KönnunarfarinuDeep Impact var skotið á loft frá Canaveral-höfða.
13. janúar - Myndir afHarry Bretaprins klæddum í nasistabúning á grímuballi voru fordæmdar.
14. janúar - GeimfariðHuygens lenti á stærsta tungli Satúrnusar,Títan.
16. janúar -Adriana Iliescu varð elsta kona heims til þess að fæða barn, 66 ára gömul.
21. janúar - Heilsíðuauglýsing birtist í The New York Times þar sem hópur Íslendinga bað Íraka afsökunar á því að Ísland skyldi vera á lista yfir hinar svokölluðu „viljugu þjóðir“.
23. janúar -Viktor Júsjenkó tók við embætti sem þriðji forsetiÚkraínu.
25. janúar - 250 létust í troðningi við hofiðMandhradevi á Indlandi.
30. janúar - Fyrstu frjálsuþingkosningarnar frá1958 voru haldnar íÍrak.

Febrúar

[breyta |breyta frumkóða]

Ellen MacArthur siglir í höfn í Falmouth.

6. febrúar - Bandaríska sjónvarpsþáttaröðinAmerican Dad! hóf göngu sína.
7. febrúar -Ellen MacArthur setti met í einmenningssiglingu umhverfis jörðina þegar hún fór yfir markið viðUshant eftir 71 dags, 14 tíma, 18 mínútna og 33 sekúndna siglingu.
8. febrúar -Ísrael ogPalestína samþykktu vopnahlé.
8. febrúar - KortaþjónustanGoogle Maps fór í loftið.
9. febrúar - 40 manns særðust í sprengjuárásFrelsissamtaka Baska á ráðstefnuhöll í Madríd.
10. febrúar -Karl Bretaprins tilkynnti trúlofun sína ogCamillu Parker Bowles.
10. febrúar -Norður-Kórea tilkynnti að landið byggi yfir kjarnavopnum.
14. febrúar - Forsætisráðherra Líbanon,Rafik Hariri lét lífið ásamt 15 öðrum í sjálfsmorðssprengjuárás íBeirút.
14. febrúar -YouTube, vefur þar sem notendur geta deilt myndskeiðum, fór í loftið.
16. febrúar -Kýótóbókunin tók gildi eftir undirskriftRússlands, án stuðningsBandaríkjanna ogÁstralíu.
22. febrúar - Rúmlega 500 manns létu lífið og yfir 1000 slösuðust í jarðskjálfa í suðurhlutaÍrans. Skjálftinn mældist 6,4 áRichterkvarða.
26. febrúar -Hosni Mubarak, forseti Egyptalands, fór fram á að egypska þingið breytti stjórnarskránni til að leyfa fleiri en einn frambjóðanda í forsetakosningum.

Mars

[breyta |breyta frumkóða]

Sedrusbyltingin í Líbanon.

1. mars -Tabaré Vázquez tók við embætti forseta Úrúgvæ.
3. mars - MilljónamæringurinnSteve Fossett setti met í einmenningsflugi án áningar umhverfis jörðina.
4. mars -Háskólinn í Reykjavík ogTækniháskóli Íslands sameinuðust undir merkjum þess fyrrnefnda.
10. mars -FL Group var stofnað utan um fjárfestingarhlutaIcelandair Group.
11. mars -Nintendo DS-leikjatölvan var gefin út íEvrópu.
14. mars - Lög voru sett íKína sem heimila valdbeitingu efTævan aðskilur sig formlega frá Kína.
14. mars -Sedrusbyltingin: Um milljón manns komu saman í Beirút í stærstu mótmælum í söguLíbanon vegna morðsins á Rafik Hariri forsætisráðherra.
18. mars - HjómsveitinJakobínarína sigraði íMúsíktilraunum með miklum meirihluta atkvæða, bæði dómnefndar og áhorfenda.
23. mars -Jóakim, prins af Danmörku ogAlexandra Manley sóttu formlega um skilnað.
24. mars -Túlípanabyltingin íKirgistan náði hámarki þegar forseta landsins,Askar Akayev, var komið frá völdum.
27. mars - Bandaríska sjónvarpsþáttaröðinGrey's Anatomy hóf göngu sína á ABC.

Apríl

[breyta |breyta frumkóða]

Benedikt 16. páfi rétt eftir krýningu sína 24. apríl.

2. apríl -Jóhannes Páll páfi 2. dó og milljónir manna flykktust tilVatíkansins til að votta hinum látna virðingu sína.
3. apríl -Vélhjólaklúbbur Skagafjarðar var stofnaður.
9. apríl - Tugþúsundir mótmæltuhersetu Bandaríkjanna í Írak í Bagdad.
15. apríl - Síðasti bílaframleiðandinn í breskri eigu,MG Rover, varð gjaldþrota.
18. apríl - HugbúnaðarrisinnAdobe Systems tilkynnti kaup sín áMacromedia.
19. apríl - Þýski kardinálinn Joseph Alois Ratzinger var kjörinnpáfi kaþólsku kirkjunnar og tók sér nafniðBenedikt 16..
23. apríl - Fyrsta myndskeiðið var sett inn áYouTube.
25. apríl -Búlgaría ogRúmenía skrifuðu undir samning um inngöngu íESB.
25. apríl - 107 létust og 562 slösuðust þegar lest fór út af sporinu íAmagasaki í Japan.
26. apríl - Sýrlendingar yfirgáfuLíbanon eftir að hafa haft hernaðarlega viðveru þar í 29 ár.
27. apríl -Airbus A380, stærstafarþegaþota í heimi til þessa, fór í sitt fyrsta reynsluflug fráToulouse íFrakklandi.
29. apríl - KvikmyndinThe Hitchhiker's Guide to the Galaxy var frumsýnd íBretlandi ogBandaríkjunum.

Maí

[breyta |breyta frumkóða]

Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva í Kíev.

1. maí - NetsamfélagiðIstorrent var stofnað á Íslandi.
6. maí -Blaðið kom fyrst út á Íslandi.
12. maí - LeikjatölvanXbox 360 var kynnt opinberlega.
13. maí - KvikmyndinFullorðið fólk var frumsýnd í Danmörku.
13. maí -Blóðbaðið í Andijan: Hermenn drápu hátt í 700 mótmælendur í austurhlutaÚsbekistans.
15. maí - Bandaríska kvikmyndinStar Wars III: Revenge of the Sith var frumsýnd.
15. maí - Farþegaferja á ánniBura Gauranga í Bangladess sökk í stormi. 200 fórust.
17. maí - Konur fengu aftur kosningarétt íKúveit.
21. maí - Hæsti rússíbani heims,Kingda Ka, var opnaður í skemmtigarðinumSix Flags Great Adventure í New Jersey.
21. maí -Grikkland sigraðiSöngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva í fyrsta sinn íKíev með laginu „My Number One“. Framlag Íslands var lagið „If I Had Your Love“.

Júní

[breyta |breyta frumkóða]

1. júní -Hollendingar felldu stjórnarskráEvrópusambandsins.
5. júní -Sviss samþykkti að ganga íSchengensamstarfið og að leyfa fasta sambúð samkynhneigðra.
24. júní - Íslenska sjónvarpsstöðinSirkus hóf útsendingar.
26. júní - Forseti Íslands,Ólafur Ragnar Grímsson, endurvígði minnisvarða um landnám Íslendinga íSpanish Fork.
28. júní - Þrír hermenn úr sérsveit Bandaríkjaflota, 16 bandarískir sérsveitarmenn og óþekktur fjöldiTalíbana létust í misheppnaðri hernaðaraðgerð,Red Wings-aðgerðinni, íKunarhéraði í Afganistan.
30. júní -Spánn löggiltihjónabönd samkynhneigðra.

Júlí

[breyta |breyta frumkóða]

Skilti á hringveginum um London,M25, varar ökumenn við því að aka inn í borgina eftir árásirnar 7. júlí.

1. júlí - DekkjaverkstæðiðKjalfell ehf tók til starfa áBlönduósi.
1. júlí -Samkeppniseftirlitið tók við hlutverkiSamkeppnisstofnunar á Íslandi.
2. júlí - TónleikaröðinLive 8 gegn fátækt fór fram á tíu stöðum víðsvegar um heiminn.
4. júlí - „Koparkúlan“ frá Deep Impact-könnunarfarinu hitti halastjörnunaTempel 1.
6. júlí -Evrópuþingið hafnaði tillögu að tilskipun um einkaleyfi á tölvuforritum.
7. júlí -Hryðjuverkin 7. júlí 2005: Fjórarsjálfsmorðssprengjuárásir urðu 56 manns að bana íLondon.
13. júlí - Fyrrverandi forstjóriWorldCom,Bernard Ebbers, var dæmdur í 25 ára fangelsi fyrir þátt sinn í einu stærsta fjársvikamáli í sögu Bandaríkjanna.
16. júlí - SkáldsaganHarry Potter og blendingsprinsinn kom út á sama tíma um allan heim. 287.564 eintök seldust að meðaltali á hverri klukkustund fyrsta sólarhringinn.
20. júlí - Fyrsti þátturSo You Think You Can Dance var sendur út af FOX.
23. júlí - Tugir létust í röð sprengjuárása íSharm el-Sheikh í Egyptalandi.
28. júlí -Írski lýðveldisherinn lýsti því yfir að hernaðaraðgerðum væri lokið og skipaði meðlimum að afhenda vopn sín.

Ágúst

[breyta |breyta frumkóða]

Eyðilegging í New Orleans eftir fellibylinn Katrinu.

1. ágúst -Abdullah bin Abdul Aziz al-Saud tók við embætti konungsSádí-Arabíu við lát hálfbróður síns Fahd.
2. ágúst -Apple Mighty Mouse var sett á markað.
9. ágúst -Benjamin Netanyahu, þá fjármálaráðherraÍsrael, sagði af sér til að mótmæla áformumAriels Sharons um að leggja niður landtökubyggðir gyðinga áGaza.
9. ágúst -Lee Hughes, enskur knattspyrnumaður, var dæmdur í sex ára fangelsi vegna manndráps.
13. ágúst - KönnunarfarinuMars Reconnaissance Orbiter var skotið á loft.
14. ágúst - Farþegaþota með 121 mann um borð hrapaði áGrikklandi eftir að allir um borð misstu meðvitund vegna snarlækkaðs loftþrýstings.
15. ágúst - RíkisstjórnAriel Sharon hóf niðurrif landnemabyggðaÍsraela áGasaströndinni.
16. ágúst -West Caribbean Airways flug 708 rakst á fjall í Venesúela með þeim afleiðingum að 152 fórust.
18. ágúst - Fyrsta sameiginlega heræfing Rússa og Kínverja,Peace Mission 2005, hófst áShandong-skaga.
29. ágúst - FellibylurinnKatrina olli yfir 1600 dauðsföllum og gríðarlegri eyðileggingu íNew Orleans á suðurströndBandaríkjanna.
31. ágúst - Fríverslunarsamningur milli Íslands og Færeyja,Hoyvíkursamningurinn, var undirritaður í Færeyjum.
31. ágúst - 953 létust í troðningi áAl-Aaimmah-brúnni í Bagdad.

September

[breyta |breyta frumkóða]

Kosningar í Afganistan.

5. september -Mandala Airlines flug 091 hrapaði á íbúahverfi íMedan í Indónesíu með þeim afleiðingum að 149 létust.
10. september - SkemmtibáturinnHarpa steytti áSkarfaskeri við Laugarnes. Fjórir voru um borð og tveir fórust.
11. september - FlokkurJunichiro Koizumi komst aftur til valda í Japan eftirþingkosningar.
12. september -Hong Kong Disneyland Resort var opnað í Hong Kong.
13. september - Bandaríska sjónvarpsþáttaröðinSupernatural hóf göngu sína á The CW.
18. september - StríðsherrarNorðurbandalagsins fögnuðu sigri íþingkosningum í Afganistan.
23. september - Bandaríska kvikmyndinLíkbrúðurin var frumsýnd.
24. september -Fellibylurinn Rita kom á land íBeaumont íBandaríkjunum, og skildi eftir sig slóð eyðileggingar.
24. september - GamanþáttaröðinStelpurnar hóf göngu sína á Stöð 2.
25. september - Íslenska sjónvarpsþáttaröðinKallakaffi hóf göngu sína á RÚV.
26. september -Lynndie England var dæmd fyrir þátttöku í pyntingum fanga íAbu Ghraib-fangabúðunum.
30. september -Umdeildar skopteikningar afMúhameð spámanni birtust í danska dagblaðinuJyllandsposten.

Október

[breyta |breyta frumkóða]

Brunninn bíll eftir óeirðirnar í París.

1. október -Sprengutilræðin á Balí 2005: 26 létust og yfir 100 særðust.
1. október - Stærsti banki heims,Mitsubishi UFJ Financial Group, varð til við samruna tveggja japanskra banka.
8. október - Um 80 þúsund manns fórust í hörðumjarðskjálfta íKasmír.
10. október -Baugsmálið:Hæstiréttur Íslands vísaði 32 ákæruliðum frá dómi en hélt eftir átta.
10. október - SamtökinVinir einkabílsins voru stofnuð á Íslandi.
19. október - Réttarhöldin yfirSaddam Hussein hófust.
21. október - TölvuleikurinnFootball Manager 2006 kom út íEvrópu og víðar.
21. október - Íslenska heimildarmyndinAfrica United var frumsýnd.
27. október - Miklar óeirðir hófust íParís vegna óánægju ungs fólks af erlendum uppruna. Óeirðir héldu áfram vítt og breitt um landið næstu 3 vikurnar.
29. október -Sprengjutilræðin í Delí 2005: 61 létust og margir særðust þegar 3 öflugar sprengjur sprungu íDelí á Indlandi.

Nóvember

[breyta |breyta frumkóða]

Ellen Johnson Sirleaf árið 2005.

2. nóvember - Neðri deild spænska þingsins samþykktilög um sjálfstæði Katalóníu.
9. nóvember - Rúmlega 50 manns fórust og um 120 særðust ísjálfsmorðssprengjusárásum íAmman íJórdaníu.
21. nóvember -Ariel Sharon sagði sig úrLikud-bandalaginu og stofnaði nýjan flokk,Kadima, eftir deilur viðBenjamin Netanyahu.
22. nóvember -Angela Merkel var kjörinkanslari Þýskalands af þýska sambandsþinginu og varð þar með fyrsta konan til að gegna því embætti. Hún tók við afGerhard Schröder.
23. nóvember -Ellen Johnson Sirleaf varð fyrsti lýðræðislega kjörni kvenkyns þjóðarleiðtogi Afríku eftir sigur íþingkosningum í Líberíu.
28. nóvember - 12.Loftslagsráðstefna Sameinuðu þjóðanna hófst í Montreal.
30. nóvember - Fyrstaandlitságræðslan var framkvæmd íAmiens íFrakklandi.

Desember

[breyta |breyta frumkóða]

Uppþotin í Cronulla.

1. desember - Íslenska útvarpsstöðinFlass 104,5 hóf útsendingar.
1. desember -Suður-Afríka heimilaðihjónabönd samkynhneigðra.
3. desember -Lestarslys varð viðKárahnjúkavirkjun þegar tvær farþegalestar skullu saman með þeim afleiðingum að tveir verkamenn slösuðust.
6. desember - Írönsk herflutningavél hrapaði á tíu hæða byggingu íTeheran með þeim afleiðingum að 128 létust.
7. desember -Evrópusambandið tók upp þjóðarlénið.eu sem kom í stað .eu.int.
10. desember-Unnur Birna Vilhjálmsdóttir sigraði í keppninniUngfrú heimur 2005 íSanya íKína.
11. desember -Uppþotin í Cronulla í Sydney hófust.
14. desember -Shakidor-stíflan í Balúkistan í Pakistan brast í kjölfar mikilla rigninga.
18. desember -Ariel Sharon, forsætisráðherraÍsraels var fluttur á sjúkráhús eftirheilablóðfall.
18. desember -Önnur borgarastyrjöldin í Tsjad hófst.
20. desember -Benjamin Netanyahu náði aftur völdum íLikud-bandalagi Ísraels eftir brotthvarfAriels Sharons.
20. desember -Durrës-háskóli var stofnaður í Albaníu.
23. desember -Lech Kaczyński, varð forseti Póllands.
23. desember -Tsjad lýstiSúdan stríði á hendur.
26. desember - SpurningaþátturinnMeistarinn hóf göngu sína á Stöð 2.
31. desember - FlugeldasalaHjálparsveitar skáta íHveragerði brann eftir að sprenging varð í húsnæðinu um eittleytið, einnig brunnu tæki hjálparsveitarinnar, bílar og fleira. Einn fótbrotnaði en allir komust lífs af.

Ódagsettir atburðir

[breyta |breyta frumkóða]

Sænski stjórnmálaflokkurinnFeministiskt initiativ var stofnaður.
Íslenska hljómsveitinJohnny and the rest var stofnuð.
Japanska hljómsveitinAKB48 var stofnuð.
Glerárvirkjun nýrri var gangsett á Akureyri.
Múlavirkjun var gangsett á Snæfellsnesi.
Íslenska fjarskiptafyrirtækiðSkipti var stofnað.
Talið er aðbirkikemba hafi borist til Íslands þetta ár.
ÍþróttafélagiðMjölnir var stofnað.
Íslenska fyrirtækiðIceProtein var stofnað.
Bandaríska hljómsveitinThe Dodos var stofnuð.
Bandaríska hljómsveitinMGMT var stofnuð.
Íslenska hljómsveitinMorðingjarnir var stofnuð.
VerkefniðPostSecret hófst.
Enska hljómsveitinDirty Pretty Things var stofnuð.
Kaffi Hljómalind var stofnað í Reykjavík.
Friðarhús var opnað við Snorrabraut í Reykjavík.
Íslenska hljómsveitinSprengjuhöllin var stofnuð.
ÚtgáfaJöklabréfa hófst.
Íslenska fyrirtækiðNorðurvegur ehf. var stofnað.

Fædd

[breyta |breyta frumkóða]

Dáin

[breyta |breyta frumkóða]

17. janúar -George Patrick Leonard Walker, enskur jarðfræðingur (f.1926).
24. janúar -Volodymyr Savtsjenko, úkraínskur rithöfundur (f.1933).
2. febrúar -Max Schmeling, þýskur hnefaleikamaður (f.1905).
5. febrúar -Gnassingbe Eyadema, forseti Tógó (f.1937).
10. febrúar -Arthur Miller, bandarískt leikskáld (f.1915).
14. febrúar -Rafik Hariri, fyrrum forsætisráðherra Líbanons, myrtur (f.1944).
20. febrúar -Hunter S. Thompson, bandarískur blaðamaður og rithöfundur (f.1937).
10. mars -Dave Allen, írskur skemmtikraftur (f.1936).
26. mars -Einar Bragi Sigurðsson, íslenskt skáld og þýðandi (f.1921).
26. mars -James Callaghan, forsætisráðherra Bretlands (f.1912).
30. mars -Alan Dundes, bandarískur þjóðfræðingur (f.1934).

Jóhannes Páll 2. páfi

2. apríl -Jóhannes Páll páfi 2. (f.1920).
5. apríl -Saul Bellow, bandarískur rithöfundur og Nóbelsverðlaunahafi (f.1915).
6. apríl -Rainier 3. fursti af Mónakó (f.1923).
11. apríl -Lucien Laurent, franskur knattspyrnumaður (f.1907).
12. apríl -Richard Popkin, bandarískur heimspekisagnfræðingur (f.1923).
19. apríl –Niels-Henning Ørsted Pedersen, danskur djasstónlistarmaður (f. 1946).
29. apríl -Gils Guðmundsson, íslenskur rithöfundur og stjórnmálamaður (f.1914).
15. maí -Jón Laxdal, íslenskur leikari og leikstjóri (f.1933).
20. maí -Paul Ricœur, franskur heimspekingur (f.1913).
6. júní -Anne Bancroft, bandarísk leikkona (f.1931).
6. júlí -Claude Simon, franskur rithöfundur og Nóbelsverðlaunahafi (f.1913).
14. júlí -Hlynur Sigtryggsson, íslenskur veðurfræðingur (f.1921).
22. júlí -Jean Charles de Menezes, brasilískur rafvirki (f.1978).
1. ágúst -Fahd bin Abdul Aziz al-Saud, konungur Sádí-Arabíu (f.1923).
6. ágúst -Andri Ísaksson, íslenskur prófessor í uppeldisfræði.
16. ágúst -Þorsteinn Gylfason, íslenskur heimspekingur (f.1942).
16. ágúst -Haraldur Steinþórsson formaður Knattspyrnufélagsins Fram (f.1925).
21. ágúst -Robert Moog, bandarískur frumkvöðull (f.1934).
27. ágúst -Aðalheiður Hólm Spans, íslenskur verkalýðsforingi (f.1915).
3. september -William Rehnquist, bandarískur hæstaréttardómari (f.1924).
6. september -Eugenia Charles, fyrrum forsætisráðherra Dóminíku (f.1919).
12. september -Bessi Bjarnason, íslenskur leikari (f.1930).
16. september -Geirlaugur Magnússon, íslenskt skáld (f.1944).
20. september -Simon Wiesenthal, austurrískur nasistaveiðari (f.1909).
25. september -Uri Bronfenbrenner, bandarískur sálfræðingur (f.1917).
5. október -Bjarni Þórir Þórðarson, íslenskur tónlistarmaður (f.1966).
24. október -Rosa Parks, baráttukona fyrir réttindum blökkumanna (f.1913).
29. október -Jón Jónsson, íslenskur jarðfræðingur (f.1910).
19. nóvember -Erik Balling, danskur kvikmyndaleikstjóri (f.1924).

Pat Morita

24. nóvember -Pat Morita, bandarískur leikari (f.1932).
25. nóvember -George Best, norðurírskur knattspyrnumaður (f.1946).
28. nóvember -D.R. Shackleton Bailey, enskur fornfræðingur (f.1917).
10. desember -Richard Pryor, bandarískur leikari (f.1940).
16. desember -John Spencer, bandarískur leikari (f.1946).

Nóbelsverðlaunin

[breyta |breyta frumkóða]

Wikimedia Commons er með margmiðlunarefni sem tengist2005.

Sótt frá „https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=2005&oldid=1855800“

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp