Unionita Stati di Amerika, abreviataUsa, esas suverena lando enNord-Amerika. Ol havas kom viciniKanada norde eMexikia sude. Este jacasAtlantiko e weste jacasPacifiko.Alaska, qua esas Usana stato, jacas nord-weste de Kanada.Havayi, jacas centre norde dePacifiko.
L'unesma habitanti di Usa esis indijeni, qui posible arivis deAzia inter 12 000 e 40 000 yari ante nun.[1] Kelka tribui, exemple la kulturo Misisipiana, developis avancataagrokultivo e socii bone organizita.
L'unesmaEuropano qua arivis en Usana kontinentala teritorio esisJuan Ponce de León, qua desembarkis en la nunaFlorida ye la2ma di aprilo1513. Hispani balde establisis altra kolonii en la nuna sud-westo di Usa.Franca furo-komercisti establisis avanposteni en la regiono konocata kom "Nova Francia", qua iris de la regiono diGranda Lagi en la nunaKanada til la nunaLouisiana.
NavoMayflower, qua transportis l'unesma koloniigisti ad Usa
En1614Nederlandani fondisNiew Amsterdam en la nuna insuloManhattan. Ol esis la chef-urbo di la kolonioNova-Nederlando. Nederlandana kolonio okupesis dal Britaniani en1674, e rinomizesisNew York. Pos la divido di la kolonio Karolina enNordal Karolina eSudal Karolina en 1729 e la koloniigo diGeorgia en 1732, la kolonii Britaniana divenis 13, qui pose divenis Usa.
Malgre la koloniigisti pagisimposti porAnglia, li ne havis reprezenteri en Britaniana Parlamento. La kolonii havis lokale elektita guberniestri, e to kreis sentimento di autonomeso en la habitantaro. Cirkum la yaro 1770, la habitantaro di la kolonii esis preske 1/3 ek tota habitantaro deAnglia, tamen li ne havis reprezentanti en Britaniana parlamento.
Tensi inter Britaniana guvernerio e la kolonii kresis dum la18ma yarcento. En1775 komencisUsana nedependo-milito: La kolonii revoltis kontre Britaniana dominaco edimposti. Ye la4ma di julio1776, la 13 kolonii deklaris nedependo delUnionita Rejio e formacis l'Unionita Stati di Amerika. La nova lando naskis komrepubliko, eGeorge Washington divenis lua unesma prezidanto. Unionita Rejio agnoskis Usana nedependo erste en1783.
La interveno en Vietnam - qua kreis grand antipatio en la habitantaro -, la "sexuala revoluciono" dum layari 1960a e la lukti pri civila yuri por la negra habitantaro esis l'origino di tale nomizita "kontrekulturo". Pos intensa protesti en stradi, universitati ed altra loki di la lando, Usana trupi gradope foriris de Vietnam, til 1973. Ye la9ma di agosto1974Richard Nixon renuncis pos laskandalo di Watergate.
Lalegifala povo konsistas ek la Nacionala Kongreso, qua havas 2 chambri. La Chambro di Deputati (Chamber of Deputies) havas 435 membri, qui elektesas sive per singla votado, sive per du votadi, segun singlakonstituco de singla stato. La Senato havas (2 deputati per stato mem la maxim mikra od importanta).
La maxim alta korto dijudiciala povo esas la Supra Korto, konsistanta ek 9 judiciisti qui nominesas da Usana senato.
La 48 kontigua stati Usana okupas entote 8 080 470 km², de qui 7 663 940 km² esas lando. StatoAlaska reprezentas cirkume 15% de la tota surfaco di Usa. Este de la lando existas planajo an la rivo diAtlantiko, qua esas plu larja sude, nome en la statoFlorida. Iranta kelka kilometri adweste, existas anciena ed erodita montaro nomizitaApalachi, qua formacesis cirkume 480 milion yari ante nun. L'Apalachi e la monti Adirondack, che statoNova-York, separas fluvii e riveri de la baseno diAtlantiko de la fluvii e riveri de la baseno diMississippi eMissouri e de la baseno di laGranda Lagi.
L'Usana Kontado-Ministerio kalkulis la tota habitantaro di Usa kom 310 730 000 habitanti en novembro2010[2] inkluzite 11.2 milioni di nelegala enmigranti.[3] Usa havas la triesma maxim granda habitantaro del mondo, dopPopul-Republiko Chinia edIndia, ed esas l'unika industriizita lando del mondo en qua expektesas granda kresko di lua habitantaro. Naskas 13,82 pueri po 1000 habitanti e lua habitantaro kreskas mezavalore 0,98% omnayare.
En2009 1.1 milion enmigranti recevis Usana civitaneso. Por du yardeki la majoritato dil enmigranti en Usa originis deMexikia, e pos1998 Mexikia,Popul-Republiko Chinia,India, eFilipini esas la precipua origino di Usan enmigranti.
Angla (Usana Angla) esas fakte la nacionala linguo. Quankam ne havas oficala linguo al federala nivelo, kelka legi - tale Usana civitanigo bezoni - uniformigas Angla. En 2010 cirkume 230 milioni, o 80% de lora habitantaro evante kin yari o pluse, parolis nur l'Angla en lia hemi.Hispana, parolanta da 12% de la habitantaro en hemo, esas la duesma maxim parolata linguo ed la duesma linguo maxim docata. Kelka Usani deziras facar Angla l'oficala linguo di la lando, tale esas en adminime duadek ed ok stati. Ambe la Havayiana ed l'Angla esas l'oficala lingui diHavayi segun statala lego. Quankam nek havas oficala linguo,Nova-Mexikia havas legi pri l'uzado di amba Angla e Hispana, taleLouisiana facas por Angla e Franca. Altra stati, taleKalifornia, yurizas la publikigo di hispana versioni di certa dokumenti inkluzite kortala formi. Multa resortisi kun granda nombro di ne Angla parolanti produktas publika texti, nome informi pri votado, en la lingui maxim ofte parolata en tala resortisi. Multa insulala teritorii grantas ofical agnosko a lua indijena lingui, ultre l'Angla:Samoana e Chamorro agnoskesas enUsana Samoa eGuam, rispektive; Karolinian e Chamorro agnoskesas daNorda Mariani; Hispana esas oficala linguo enPorto-Riko ed esas plu larje parolata kam l'Angla ibe.
La komuna kulturo de la majoritato dil Usani esas Westala kulturo, qua originis de ancienaEuropana tradicioni, kun diversa influi, exemple de la kulturo diAfrikana sklavi[4]. Altra enmigranti, nomeAziani eLatin-Amerikani kompletigis ca kulturala mixuro, qua deskriptesas quale "kulturala kruzelo" o "kulturala saladuyo" en qua enmigranti e lia decendenti konservas distingiva kulturala traiti.[4]
↑Camarota, Steven A., and Karen Jensenius (July 2008). Homeward Bound: Recent Immigration Enforcement and the Decline in the Illegal Alien Population. Center for Immigration Studies.
↑4,04,1Adams, J. Q., and Pearlie Strother-Adams (2001).Dealing with Diversity Chicago: Kendall/Hunt.
.svg)
.svg)
