Tituliera sideyoepiskopal odarkiepiskopal esas, en la eklezii naskinta delRomana katolika eklezio e del ortodoxa kanonika eklezii, titulo grantata a certenaprelati qui, sen havar judiciala resortiso super la nunadiocezi, exekutas funcioni en la guvernado di sua eklezii, por qui li investesas kom episkopi. La nomino di «tituliera» episkopi od arkiepiskopi strikte resortisas alSanta Sideyo, en la kazo dil Romana katolika eklezio, ed alpatriarki (precipue ad olta diKonstantinoplo) en la kazo dil ortodoxa eklezii.
En la Romana katolika eklezio, ti a qui ica titulo grantesas, olim nomizita episkopiin partibus infidelium («en la landi dil nefideli»), per refero ad anciena diocezi dume desaparinta, nomesas ‘tituliera episkopi’ depapo Leo la 13ma (1882). Singla episkopo, mem se koaktata a demisiono, restas «episkopo di partikulara loko»; lore grantesas a lu la titulo di tituliera sideyo.
Malgre la importanta nombro de tituliera episkopi en la katolika Latina eklezio, la teologial konveno di ca episkopi sen reala pastoral ofico produktas debati[1]. Oportas ya savar ka la granto di eklezio sen reala existo konstitucas kazo di absolutaordinaco, t.e., senpastoral determino, kondamnita de pos 1makoncilo diNicea (325).
En la ortodoxa eklezii, precipue en olta diGrekia, la tituliera sideyi korespondas al anciena episkopi od arkiepiskopi dilBizancana imperio qui restis sen fideli pro la transiro dil habitanti di ca territorii adIslamo e pro la ekpulso dil Kristani dum la yarcenti (precipue lor la Traktato diLausanne en 1923.
La unesma koncilo di Nicea forsan asistis kelka episkopi ekpulsita de sua diocezi. Tamen ol establisas que la kleriki mustas esar sempre atribuita ad eklezio (Kanono 15). Plu explicite, la koncilo diKhalkedón (451) institucas la interdikto ordinacar kleriko, inkluzite episkopo, sen konfidar deserveyo a lu (kanono 6). Segun la spirito di ica anciena koncili, koncernesas reala *komunitato di Kristani e ne titulo fondita sur judiciala fiktivajo.
Plu tarde, precipue dum la7ma ed8ma yarcenti, granda nombro de diocezi, partikulare en nordalAfrika,Hispania eProxim Oriento, perdas sua fideli kauze di persekuti, pos la invadi dal *Saraseni ed *Otomani: kelki (lema'mīnīm) konvertesas ad Islamo pour evitar lakharadj (duopla personal imposto sur la ne-Mohamedani) e ladevshir (rapto di pueruli por rekruteso dal armei Mohamedana); altri fugas por eskapar de persekuteso esklaveso : ca diocezi do desaparas ed abandonesas. Exemple, on evaluas a cirkume 480 la nombro de diocezi desaparinta en nordal Afrika[2] ed eventas lo sama enMikra Azia[3]. Tamen on ne supresis li, nam l’eklezio deziras gardar la memoreso di ca Kristana *komunitati del unesma yarcenti di Kristanismo.
Altri desaparas konseque la konquesto dilSanta Lando dalAraba imperio en la 8ma yarcento, pose dalTurki cirkum1268. La episkopi ekpulsita aceptesas kom auxiliari en la diocezi di Europa. Lor lia morto, anke lia sucedanti kom auxiliari recevas sua titulo e diocezo, lore konocata kom esantain partibus infidelium (i.p.i.). En la katolika eklezio, tal procedo regulizesas dal koncilo di Vienne en 1311 ; de pos la kinesma koncilo diLaterano (1512-1517) e dum la papeso diLeo la 10ma, ca tituli grantesas anke al kardinali dilRomana kurio qui deziras lo. La kustumo divenas plu ampla e developesas tante ke la tituli grantesas ad omna prelati investata kom episkopi sen ke li recevas, pro to, judiciala resortiso (auxiliaro,apostolal vikario, prelato dil Romana kurio.
Anke ekleziala riorganizi dum la18ma e19ma yarcenti, pro la supreseso di diocezi, kreis nova tituliera sideyi, exempleYpres eTongres, enBelgia,Natchez e Kearney en Usa,Lindisfarne en Anglia ed altri en Irlando.
Dum la 19ma yarcento, konsentante la demando dal oriental katolika eklezii, papo Leo la 13ma, per sua apostolala letroIn suprema del 10ma di julio 1882, chanjas la nomizo dil episkopoin partibus infidelium ad «tituliera episkopo»[4]. Entote, ibe forsan existis plu kam 1500 tituliera diocezi.
Interesanta exemplo pri diocezoin partibus infidelium qua duris pasable longe es olta diBethlehem. En 1168, la kruco-militisto Guillaume la 4ma, komto deNevers, promisabis al episkopo di Bethlehem ke, se ica urbo falus en la manui dil Mohamedani, il aceptus lu o lua sucedanti en la urbetoClamecy, en sua teritorii enBurgundia. Pos la konquesto di Bethlehem daSaladin en 1187, la volo dil mortinta komto exaucesis, ed en 1223 la hospitalo di Panthénor, en Clamecy, atribuesis kom domicilo al episkopo di Bethlehem. Clamecy restis la permananta sideyo dil episkopio di Bethlehemin partibus infidelium dum preske sisacent yari, til laFranca revoluciono en 1789[5]. Bethlehem,quankam vakanta, duras esar tituliera diocezo (en 2013).