Paraguay esas senlitora lando jacanta an la centro diSud-Amerika. Ol havas kom viciniBolivia norde e nord-weste,Brazilia este, edArjentinia sud-este, sude e weste. Lua chef-urbo esasAsuncion.
Indijeni de raso Guaraní ja vivis en la regiono adminime 1.000 yari ante l'arivo dalHispani.Jezuiti portiskristanismo a la lando. Dum la19ma yarcento, laMilito di Paraguay, anke konocata kom Milito di la Triopla Interkonsento, mortigis 60% til 70% de lua habitantaro. Dum la20ma yarcento la lando havis epoki didiktatoreso, la lasta komandata daAlfredo Stroessner. Pos finir l'autoritatoza rejimo, komencisdemokratiala periodo kun multa partisi, e yusta elekti eventis en1993. La sequanta yaro, Paraguay esis un ek la fondinti diMercosur.
En2009 on kalkulis ke la lando havis 6.5 milion habitanti, di qui la maxim multa habitas este de la lando.
Ante l'arivo di Europani, Paraguay habitesis da 17 indijena kulturi di etnioGuaraní. Ta kulturi duras existar til nun. L'unesma Hispani arivis en la regiono cirkum la yaro1516.Asuncion fondesis ye la15ma di agosto1537, da Juan de Salazar y Espinosa. L'urbo divenis importanta centro porjezuiti komencar lia verki en Sud-Amerika.
En1542, Paraguay divenis parto di laVicerejio Peru, kun sideyo enLima. Jezuiti arivis en la regiono en1604, dum la guvernerio di Hernando Arias ("Hernandarias") de Saavedra. Dum plu kam 150 yari, li verkis en Paraguay ed en la regioniCorrientes (nun parto deArjentinia) eRio Grande do Sul, til ke Hispani e Portugalani ekpulsis li, en1767. Anke dum la guvernerio di Hernandarias la regiono dividesis administrale en du: Paraguay, y Buenos Aires. En1776 Hispana rejuloCarlos la 3ma kreis laVicerejio di la fluvio Plata, ed unionis Paraguay kun ta vicerejio. Ta uniono duris til1811.
Notici pri l'invado diHispania daNapoleon Bonaparte, qua ekpulsis loraa rejuloFernando la 7ma, arivis en la regiono di Buenos Aires en 1810. Sen la rejulo, komencis em Sud-Amerika laRevoluciono di Mayo enBuenos Aires. Paraguayani ne partoprenis en la revoluciono, nam existis rivaleso inter la habitanti diAsuncion e di Buenos Aires (Porteños).
José Espínola y Peña esis la reprezentero di Paraguayani en Asuncion. Ilu mentiis pri la suporto di la habitanti di Asuncion a la revoluciono. Do, en la fino di1810, Buenos Aires sendis expediciono komandita daManuel Belgrano por liberigar Paraguay de Hispana dominaco. Belgrano perdis la batalii diTacuari eParaguarí kontre royalisti ye la9ma di mayo1811, ma ye la14ma di mayoPedro Juan Caballero komencis la revoluciono qua efektigis Paraguayana nedependo. Ye la17ma di junio 1811, eventis kongreso komandita dal ex-royalistoFulgencio Yegros, qua kreis uniono por guvernar Paraguay. Ta uniono establisis projeto prikunfederuro inter Paraguay e l'Unionita Provinci del Fluvio Plata. Fulgencio Yegros mortigesis en 1821.
Ye la14ma di marto1844Carlos Antonio López asumis kom unesma prezidanto di Paraguay. Lua filiulo,Francisco Solano López, komencis modernigar la lando, instalarskoli, konstruktarnavi ed inauguris l'unesmaferovoyo di la lando. En decembro1864, pos keBernardo Berro, lua asociiito en Uruguay, ekpulsesis de la povo kun la helpo di Brazilia, Solano López deklaris milito kontre Brazilia ed komencis laMilito di Paraguay, anke konocata kom Milito di la Triopla Interkonsento. Por atakar la sudo di Brazilia ed Uruguay, Paraguay trairis l'Arjentiniana teritorio Corrientes. To enduktis Arjentinia en la milito kontre Paraguay, qua vinkesis pos 6-yara kombati.Francisco Solano López, lora diktatoro di la lando, mortigesis en kombato. Kun la milito lando perdis 2/3 ek lua maskula populo, ed en 1870 restis precipue mulieri, olda personi e pueri, luaindustrio restis severe destruktita, publika eduko preske desaparis e la ferovoyo e latelegrafo konfiskesis por pagar debi pri la milito. Paraguay anke perdis kelka teritorii por Brazilia, e l'areo qua formacas la nunaprovinco Formosa por Arjentinia.
En1992, Paraguay adoptis novakonstituco qua limitis ofico-tempo di prezidanteso a 5 yari. En1993 eventis elekto, eJuan Carlos Wasmosy divenis l'unesma civila prezidanto di la lando pos 40 yari, en yusta e neta elekti. La sequanta yaro, Paraguay esis un ek la fondinti diMercosur.
Lalegifala povo konsistas ek duchambraparlamento. La basa chambro esas la Chambro di Deputati (Cámara de Diputados) havas 80 membri qui elektesas dal populo por 5-yara periodo. L'alta chambro esas la Senato (Senado), qua havas 45 membri qui elektesas anke por 5 yari.
Lajudiciala povo konsistas ek la Supra Korto e l'infra korti. La non membri de la Supra Korto indikesas dal Senato, kun konkordo dal prezidanto, segun propozo dal judiciala konsilistaro.
Fluvio Paraguay dividas lando en du parti. L'estala rivo (konocata kom regiono Paraná) e la westala rivo, konocata komChaco. L'estala regiono esas la maxim populoza di la lando, e la maxim populoza urbi di Paraguay jacas en ol. An la frontiero kunBrazilia - sud-este de la lando - jacas l'aquobarilo Itaipu, en lafluvio Paraná. Itaipu furnisas 95% ek omnaelektrala energio konsumata da Paraguay, e posibligas la lando exportacar elektro a Brazilia. Altra granda aquobarilo en la fluvio Paraná esasYaciretá, an la frontiero kunArjentinia.
Luaklimato varias desubtropikala atemperema. La lando havas du sezoni: la sika e la pluvoza.Venti influas multe en Paraguayana klimato: de oktobro til marto, varma venti suflas delAmazon-baseno, kontre ke de aprilo til septembro kolda venti suflas delAndi. La mezavalorapluvo-quanto yarala an laforesti este de la lando esas cirkume 1.700 mm, kontre keChaco recevas admaxime cirkume 500 mm omnayare.
Demografiala piramido di Paraguay, 2016.Indijeni de etnio Guarani.
Segun statistiki deThe World Factbook por julio 2021, Paraguay havis 727 239 habitanti. La maxim multa (95%) esas mestici de Hispani ed aborijeni. Altra etnii esas 5%.[2] Segun statistiki por 2021, 62,5% de la habitantaro habitas urbi, e la maxim multa habitas este de la lando. La regionoGran Chaco kovras 60% de la lando, ma nur 2% ek la habitantaro habitas ibe.[2]
L'oficala linguo di la lando esasHispana eGuarani, parolata da 46,3% de la habitantaro. Altra 34% parolas nur Guarani, 15,2% parolas nur Hispana, 4,1% parolas altra lingui (Portugalana, Germana, Altra aborijena lingui), e ne existas informi por 0,4% de la habitantaro, segun statistiki por 2012.[2]
Segun la sama statistiki, la maxim praktikata religio en Paraguay esaskatolika romana: 89,6% de la habitantaro. Protestanti esas 6,2%, altra kristani 1,1%, altra religii 1,9%, e 1,1% praktikas nula religio, segun lademografiala kontado di 2002.[2]
La maxim populoza urbi segun la kontado di2002[3] esasAsuncion (512.112 habitanti),Ciudad del Este (222.274 habitanti), San Lorenzo (204.356 habitanti) e Luque (170.986 habitanti).
Paraguayanakulturo mixasHispaniana ed indijena kulturi: plu kam 80% de la habitantaro parolas ambe laHispana eGuarani. "Jopara", mixo inter ca du lingui, ank esas larje uzata.
La socio Paraguayana esas multe konservema, pro l'influo dekristanismo, nomekatolikismo, dum lua historio. Til nun, plu kam 98% ek la habitantaro esas kristana, di qui cirkume 89% esas katolika e la cetera esas protestanta.
La nacionala drinkajo di Paraguay,tereré, facesas damateo, e drinkesas omnaloke de la lando.Sopa paraguaya ("Paraguayana supo") esas lokala nutrivo qua facesas da maizo-farino, fromajo, ovo, lakto edonyono, esanta l'unika "supo" solida de la mondo.
Pro labilingueso di lua habitantaro, existas en Paraguayliteraturo en linguo Guaraní, exemple verki daNatalicio de María Talavera e da la poeti Rigoberto Fontao Meza eFélix Fernández Galeano. En 1989,Augusto Roa Bastos, judikata kom la maxim importanta skriptisto de Paraguay, ganis laPremio Cervantes, donita dal Ministerio pri Kulturo e Sporto de Hispania. Nun, 94,6% de la Paraguayani savas lektar e skribar.
Primuziko, Paraguayanapolko kombinas binara e ternara ritmi, kontre ke Europana polko uzas nur binara ritmo. La maxim konocata stilo di muziko de Paraguay esas "guarania" kreita dal muzikistulo José Asunción Flores en1925[4]. Importanta nomo en la historio di Paraguayana muziko esasLuis Alberto del Paraná. Pos layari 1990a aparis kelka grupi dirock, exempleEnemigos de la Klase[5] ("punk rock") eRipe Banana Skins[6] (ska).
La maxim popularasporto di la lando esasfutbalo. La precipua fubtalo-klubi Paraguayana esasClub Olimpia eClub Cerro Porteño.
.JPG)
