Homi establisis su en la teritorio di nuna Lituania dum la 10ma yarmilo ante Kristo. Dum un yarmilo, proto-Indoeuropani, qui arivis en la regiono 3 til 2 yarmili ante Kristo, mixis su kun lokala populi, e formacis diversa Baltika tribui. L'unesma skribita menciono pri Lituania evas de la14ma di februaro1009, en Germana manuskripto.
La mapo prizentas Lituaniana teritorio de la13ma yarcento til nun.
Lituania unigesis kom stato en1236, eMindaugas la 1ma divenis lua unesma rejulo ye la6ma di julio1253. En1385 granda-dukinoJogaila aceptis Poloniana propozo por divenar rejulo. Dum lua regno, Lituania konvertesis akristanismo, ed Jogaila establisis personala uniono kun Polonia.
De1655 til1661 Lituaniana teritorio ed ekonomio subisis l'efekti di la militi kontreSuedia. Pose ol itere devastesis dum laGranda Nordala milito (1700 til1721). Plu kam 40% de Lituaniana habitantaro mortis pro la milito, profamino e pro la sequantaepidemio di pesto.[2]. L'uniono kun Polonia duris til1795, kandeRusa imperio,Prusia edAustria dividis Polonia-Lituania.
Granda parto di Lituania - cirkume 90% de lua teritorio - okupesis daRusa imperio, kontre ke 10% okupesis daPrusia. Pos du nesucesoza revolti en1831 e1865, Rusa autoritatozi decidis klozar Lituaniana jurnali, skoli ed edukerii e transformis la teritorio en administrala regiono de Rusa imperio. Ta agadi faliis, pro ke Lituani duris docar lua linguo a lia filii, e la imprimuro di libri enLituaniana duris sekrete. De1868 til1914 cirkum635 000 Lituani o 20% de la habitantaro ekmigris.[3] Granda nombro ekmigris versUsa de 1867 til 1868 pos un famino.[4]
La 20 membri de la Konsilistaro di Lituania, qui deklaris la lando nedependanta ye la16ma di februaro1918.
Dum l'Unesma mondomilito, Lituania nedependanteskis deRusia.Antanas Smetona esis l'unesma prezidanto di la lando.Vilnius e lua vicineso okupesis da Polonia en1920, eKaunas divenis la chef-urbo di la lando dum 19 yari. La du stati - Polonia e Lituania - ne establisis diplomacala relati dum granda parto di la periodo inter la dumondomiliti.
Ye la11ma di marto1990 Lituania itere nedependanteskis, lor de Sovietia, esinta l'unesma Sovietiana republiko qua facis to. Tamen, Sovietia ne aceptis la separo, eReda Armeo atakis la Turmo di Televiziono ye la13ma di januaro1991, e produktis 13 morti. Ye la4ma di februaro1991,Islando divenis l'unesma lando qua agnoskis Lituaniana nedependo. Erste ye la31ma di agosto1993 la lasta Rusa trupi departis de la lando.
Prezidantala Palaco en Vilnius.Edifico dil parlamento (Seimas).
Lituania esasparlamentala republiko. La prezidanto esas luachefo di stato. Lu elektesas dal populo por 5-yara periodo, e povas rielektesar unfoye. Lachefo di guvernerio esas lachefministro, qua nominesas dal prezidanto e pose aprobesas dalparlamento. Ank existas 13 altra ministri di stato, qui nominesas da la chefministro ed aprobesas da la prezidanto.
La singlachambra parlamento (Seimas) havas 141 membri, qui elektesas por 4-yara mandatao. Cirkume la duimo di la deputati elektesas en lokala distrikti, kontre ke la cetera 70 elektesas segun proporcionala votado en tota la lando.
La Konstitucala Korto di Lituania (Lietuvos Respublikos Konstitucinis Teismas) konsistas ek 9 judiciisti, qui nominesas da la prezidanto (3 judiciisti), da la parlamento (3 judiciisti) e da la chefo di la supra korto (la cetera 3 judiciisti). Ye la25ma di oktobro1992,plebicito kun 56.75% favorebla voti aprobis la nunakonstituco.
Reliefo-mapo di Lituania.Lago Žadvainiai e cirkondanta foresto.
Lituania jacas norde deEuropa. Lualitoro havas cirkume 99 km di extenso. Granda parto di la lando esas basa e plana, kovrata da lagi, marshi e foresti. Lua maxim alta monto esasAukštojas, kun 294 metri dialtitudo.
Laklimato di la lando esas moderema kun kontinentala e marala influi. La mezvalora temperaturi esas -2.5°C enjanuaro e 16°C enjulio, quankam la temperaturi povas atingar -20°C dum kelka dii di vintro. La mezavalora yaralapluvo-quanto esas 800 mm che litoro, 900 mm en Samogitia e 600 mm este de la lando. Nivas omnayare en Lituania, ordinare de oktobro til aprilo, ma en kelka yari de septembro til mayo. En2002, la lando subisis intensa sikeso, e fairi destruktis kelka forestala regioni.
Lua precipua fluvio esasNeman (Lituane:Nemunas).Klaipėda esas lua precipua maralaportuo.
En2003, ante enirarEuropana Uniono Lituania havis l'ekonomio kun la maxim alta kresko - 8.8% - meze la landi qui eniris EU en2004. Til 2008, la lando duris kreskar plu kam 7% omnayare til l'ekonomiala krizo en2009, kande laTNP kontraktis 14.74%. En2010 la kresko esis 1.33%.
La lando mantenas granda parto di lua komerco kun altra landi delEuropana Uniono. Ye la1ma di januaro2015, la lando abandonisLitas kom monetaro ed adoptis l'Euro.
Habitantaro di Lituania, de 1950 til 2016.Katedralo diVilnius.
Segun statistiki deThe World Factbook por 2023, Lituania havis2 655 755 habitanti.[1] Segun statistiki por 2021, la maxim multa (84,1%) esis Lituaniani. Poloni esis 6,6%, Rusi esis 5,8%, Bielorusi esis 1,2%, altri esis 1,1%, e pri 1,2% ne konocesis etnio.[1]
L'oficala linguo di la lando esasLituaniana, qua parolesis kom matrala linguo da 82% de la habitantaro, segun kontado di 2011.Rusa parolesis da 8%, Polona da 5,6%, ne informis pri linguo 3,5% de la habitantaro, e 0,9% parolis altra lingui.[1]
Prireligio en 2011, 77% esiskatoliki, 4,1% esis Ortodoxa kristani, 0,8% praktikis anciena religii, 0,6% esisLuterani, 0,2% esis reformisti Evangeliala, 0,8% praktikis altra religii (Mohamedani, Judi, Greka Katolika, Karaite), 6,1% praktikis nula religio, e 10,1% ne informis pri religio.[1]
La maxim populoza urbi esasVilnius (546 733 habitanti),Kaunas (352 279 habitanti) eKlaipeda (183 433 habitanti).
DumMez-epoko, Lituaniana literaturo skribesis enlatina linguo. Unesma verki enLituana aparis dum la16ma yarcento. En1547Martynas Mažvydas kompilis e publikigis unesma libro en Lituana,Catechismusa Prasty Szadei ("la simpla vorti di katekismo"). Altra skriptisto de ta periodo esisMikalojus Daukša. Til la 17ma yarcento, Lituana literaturo esis precipue religiala.
Folklorala muziko de Lituania apartenas a Baltika brancho, kun origini enNeolitik-epoko. La muziki celebras o parolas pri mariaji, laboro, militi, historio, ed altra temi.
Korala muziko esas mult importanta en Lituania. Nur Vilnius havas tri korala grupi qui esis premiizita dum Europana konkursi por korali.
Rock-muziko komencis populareskar dum la yari 1960a, malgre la represo de la komunista rejimo. De 1986 til 1987 komencis aparar "punk"-grupi en la lando. Dum la yari 2000a aparis kelka grupi kun influi de Britaniana pop-muziko.
