Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Irez a kontenajo
WikipedioLa Libera Enciklopedio
Serchuro

Liechtenstein

De Wikipedio
Liechtenstein
Fürstentum Liechtenstein
Standardo di LiechtensteinBlazono di Liechtenstein
Nacionala himno:
Oben am jungen Rhein
Urbi:
Chefurbo:Vaduz
· Habitanti:5 109 (2005)
Precipua urbo:Schaan
Lingui:
Oficala lingui:Germana
Tipo:Monarkio
·Princo:Hans Adam la 2ma
·Chefministro:Brigitte Haas
Surfaco:(210ma maxim granda)
· Totala:162 km²
· Aquo:neglijebla %
Habitanti:(189ma maxim granda)
· Totala:39 584[1] (2023)
·Denseso di habitantaro:244 hab./km²
Plusa informi:
Valuto:Franko di Suisia
Veho-latero:dextre
ISO:LI
LIE
438
Reto-domeno:.li

Liechtenstein esas mikra lando (princio) (160 km²) jacanta interSuisia edAustria, che westalEuropa.

Bazala fakti pri Liechtenstein.

Historio

[redaktar |redaktar fonto]
 Precipua artiklo:Historio di Liechtenstein

La maxim anciena evidentaji pri homala habitado en la regiono di la nuna Liechtenstein evas deMeza Paleolitiko. Kololonieti agrokultivala existis en la regiono dumNeolitiko, cirkume 5300 yari aK.

KulturiHallstatt eLa Tène prosperis en la regiono dumfer-epoko, cirkume 450 aK, posible influita ambe daGreka ed Etruska civilizuri. En58 aK,Iulius Caesar vinkis Alpala tribui en la regiono, e konquestis ol porRomana imperio. Liechtenstein divenis parto di Romana provinco Raetia, e Romani mantenis garnizoni di legionani enBrigantium (nun Bregenz,Austria) apud lago Bodensee. Cirkume 260,Brigantium destruktesis da Alamani, populo qua pose koloniigis l'areo cirkume 450.

L'aero qua pose divenis Liechtenstein restis subFrankiana hegemonio (dinastii Merovingiana e Karolingiana) til kekontrato di Verdun dividis l'imperio en843, pos la morto diKarolus la Granda en814. La nuna teritorio di Liechtenstein restis parto di Estal Francia, e pose riunigesis a Meza Francia dum laSanta Romana imperio cirkum yaro 1000.

La familio Liechtenstein aquiris la teritorio en1712. En1806, ol recevis nedependo. En1818, princoJohann la 1ma Josef grantiskonstituco a la lando.

Til fino dilunesma mondomilito, Liechtenstein esis politikale proxim deAustrian imperio e pose deAustria-Hungaria. Pos la vinkeso di Austria-Hungaria, Liechtenstein establisis pakto e konkluzis monetala uniono kunSuisia.

Politiko

[redaktar |redaktar fonto]
Parlamento di Liechtenstein, enVaduz.

Liechtenstein esasmonarkio. La princoHans Adam la 2ma esas la chef-stato depos1989. Lachefa ministroOtmar Hasler esas la chefo di guvernerio.

La parlamento (Landtag) havas unika chambro kun 25 membri, qui elektesas dal populo por admaxime 4 yari segun proporcionala votado.

Judiciala povo konsistas ek la regionala korto di Vaduz, la Princala supra apelo-korto, la Princala supra korto, l'administrala korto, e la korto dil stato. Ta lasta konsistas ek 5 membri elektata dal parlamento, ed analizas kad ula lego konfliktas o ne kun lakonstituco di la lando.

Liechtenstein divenis la lasta lando di Europa ubemulieri darfis votar. Erste ye la1ma di julio1984 femina voto aprobesis, per 51,3% ek la voti favorebla, en plebicito kun la partopreno nur di viri.

Geografio

[redaktar |redaktar fonto]
Satelital imajo pri Liechtenstein.
Panoramo priVaduz.

Liechtenstein jacas interSuisia edAustria. Ol havas entote 76 km di frontieri, di qui 35 km kunAustria e 41 km kunSuisia. Granda parto di lua teritorio kovresas da monti. La maxim alta esasGrauspitz, kun 2599 metri dialtitudo.

Laklimato di la lando esas kontinentala. Malgre jacar enAlpi, la suda venti produktas milda klimato. Someri havas milda temperaturi ed esas nuboza e humida, kontre ke vintri esas kolda e nuboza kun frequa pluvi onivo. L'altitudo kreas diversa mikraklimati.

La precipua aquoflui di la lando esasRheno, qua formacas naturala frontiero kunSuisia, e rivero Samina, longa de 17 km, di qui 12 en Liechtenstein, qua debushas an rivero Ill.

Ekonomio

[redaktar |redaktar fonto]
 Precipua artiklo:Ekonomio di Liechtenstein

Liechtenstein havas un ek la maxim grandaTNP po persono de la mondo.

Demografio

[redaktar |redaktar fonto]
Precipua urbi di Liechtenstein.
Kapelo di Santa Georgius, en Liechtenstein.

Segun statistiki deThe World Factbook por julio 2018, Liechtenstein havis38 547 habitanti. La maxim multa (66,2%) esas Liechtensteinani.Suisi esas 9,65, Austriani esas 5,8%, Italiani esas 4,2%, Germani esas 3,1%, e 11,2% esas altri.[2]

L'oficala linguo di la lando esasGermana, parolata da 91,5%. Italiana parolesas da 1,5%, Turka da 1,3%, Portugalana da 1,1%, e 4,6% parolas altra lingui.[2]

Lareligio kun la maxim granda nombro di adepti esaskatolikismo: 73,4%. Protestanti reformita esas 6,3%, Mohamedani esas 5,9%, kristani ortodoxa esas 1,3%,Luterani esas 1,2%, altra protestanti esas 0,7%, altra kristani esas 0,3%, praktikanti di altra religii esas 0,8%, sen religio esas 7%, e 3,3% ne informis pri religio.[2]

Segun raporto publikigita en 2006 da PISA (akronimo porProgramme for International Student Assessment, delOrganizuro por Kunlaboro ed Ekonomiala Developo) l'eduko-sistemo di Liechtenstein esas la 10ma maxim bona del mondo.[3] SegunThe World Factbook, 100% de lua habitantaro savas lektar e skribar.[2] La lando havas quaruniversitati, di qui l'Universitato di Liechtenstein esas la maxim granda, havanta 200 docisti e 800 studenti.

Kulturo

[redaktar |redaktar fonto]

Kom rezulto de lua mikreso, Liechtenstein influesas forte da altra regioni Germane-parolanta, nomeAustria,Badenia-Wurtemberg,Bavaria,Suisia e, precipue,Tirol e Vorarlberg. Lua maxim grandamuzeo esasKunstmuseum Liechtenstein (muzeo pri bel-arti de Liechtenstein), inaugurita ye la 12ma di novembro 2000, qua gastigas exempleri pri moderna e nuntempa arto, inkluzite verki daRichard Artschwager, Bill Bollinger,Donald Judd, Gary Kuehn,Fabian Marcaccio, Steven Parrino, David Reed,Richard Serra, Keith Sonnier e Jessica Stockholder. Altra importanta muzeo esasLiechtensteinisches Landesmuseum (nacionala muzeo di Liechtenstein), en edifico konstruktita en 1438, gastiganta historiala objekti en lua 42 saloni. La princi di la lando anke montras lia privata kolekturi pri arto en la Muzeo Liechtenstein.

Muziko eteatro esas importanta parti de la kulturo di la lando. Existas nombroza muzikala organizuri, un ek la maxim importanta funcionas en l'edifico ube naskis la kompozistoJosef Gabriel Rheinberger. En Schaan jacas la famoza teatroTheater am Kirchplatz, ube montresas teatraji por infanti, dramati e filmi.

Futbalo-esquadi di la lando ludas enSuisa ligi.FC Vaduz esas la maxim famoza ek li, e konkursas en la duesma ligo Suisa. Jacanta cheAlpi, la lando havas importanta skio-rendevueyo en Malbun, l'unika de la lando, tamen multe uzata da lua habitanti dum libera tempo, ed anke por konkursi prirampala skio. Dum laVintrala Olimpiala Ludi di 1976 enInnsbruck, Liechtensteinana skiistinoHanni Wenzel ganis 1 bronza medalio, ed en la Ludi di 1980 el ganis du ora.

Referi

[redaktar |redaktar fonto]
  1. Liechtenstein Population -Publikigita da Macrotrends. URL vidita ye 29ma di mayo 2023. Idiomo: Angla.
  2. 1234Liechtenstein - The World Factbook -Publikigita da CIA. URL vidita ye 8ma di mayo 2019. 
  3. Range of rank on the PISA 2006 science scale. Rekuperita ye la 24ma di decembro 2011
Commons
Commons
Commons havas kontenajo relatante a:
Landi enEuropa
Albania |Andora |Austria |Belgia |Bielorusia |Bosnia e Herzegovina |Bulgaria |Chekia |Dania |Estonia |Finlando |Francia |Germania |Grekia |Gruzia |Hispania |Hungaria |Islando |Italia |Kroatia |Latvia |Liechtenstein |Lituania |Luxemburgia |Malta |Moldova |Monako |Montenegro |Nederlando |Norda Makedonia |Norvegia |Polonia |Portugal |Republiko Irlando |Rumania |Rusia |San-Marino |Serbia |Slovakia |Slovenia |Suedia |Suisia |Ukraina |Unionita Rejio |Vatikano
Nesuverena teritorii:Alando |Faero |Gibraltar |Guernsey |Jersey |Insulo Man |Svalbard e Jan Mayen
Obtenita de "https://io.wikipedia.org/w/index.php?title=Liechtenstein&oldid=1070156"
Kategorio:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp