Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Irez a kontenajo
WikipedioLa Libera Enciklopedio
Serchuro

Germania

De Wikipedio
Germania
Bundesrepublik Deutschland
Standardo di GermaniaBlazono di Germania
Nacionala himno:
Das Lied der Deutschen (3ma strofo)
Urbi:
Chefurbo:Berlin
Precipua urbo:Berlin
Lingui:
Oficala lingui:Germana
Tipo:Republiko
·Prezidanto:Frank-Walter Steinmeier
·Kancelero:Friedrich Merz
Surfaco:(63ma maxim granda)
· Totala:357 021 km²
· Aquo:2,416 %
Habitanti:(18ma maxim granda)
· Totala:83 129 285[1] (2021)
·Denseso di habitantaro:232 hab./km²
Plusa informi:
Valuto:Euro
Veho-latero:dextre
ISO:DE
DEU
276
Reto-domeno:.de

Germania esas lando jacanta an centralEuropa. Ol havas kom viciniDania norde,Polonia eChekia este,Austria eSuisia sude, eFrancia,Luxemburgia,Belgia eNederlando weste.

Bazala fakti pri Germania.

Historio

[redaktar |redaktar fonto]
 Precipua artiklo:Historio di Germania

La regiono di nuna Germania habitesis de adminime 600 mil yari ante nun, komence da tale nomizitaHomo heidelbergensis, de qua trovesismandibulo en 1907. Interne karbono-mineyo enSchöningen trovesis la maxim anciena chaso-armi konocata. En 1856, unesmafoye deskovresis enNordrheno-Vestfalia osti de tale nomizitaHomo neanderthalensis.

L'unesma grupi di moderna farmisti qui habitis la regiono originis deAnatolia e migris a la regiono dumNeolitiko, de 10 mil til 8 mil yari ante nun. Dum la fino diBronz-epoko e komenco diFer-epoko (1300 aK til cirkume 500 aK) diversa kulturi, judikata komKelta populi, habitis la regiono. Cirkume 700 aK, Germana populi komencis arivar en la regiono e gradope remplasis Kelti.

Mapo kun Romana provinci (Britannia,Celtica, edc., pluGermania este.

Iulius Caesar nomizisGermania la nekonquestita estala rivo diRheno, dum ke la westala rivo, konquestita daRomana imperio dividesis enBelgica eGallia Celtica. En la yaro9 Germana tribui vinkis Romani en la batalio di laforesto di Teutoburg, e preventis l'invado di la regiono da Romani. Dum laMezepoko existis diversa princii en parto di la regiono, dum ke altra altra parto apartenis a laSanta Romana Imperio. La Santa Romana imperio desaparis en 1648, e diversa nedependanta rejolandi e princolandi aparis, exemplePrusia,Bavaria eSaxonia.

 Precipua artiklo:Prusia

PosFranca revoluciono eNapoleonala militi,feudismo desaparis, eliberalismo enacionalismo aparis e developis su en la regiono.Prusia, kun lua chef-urboBerlin, gradope ganis militala, ekonomiala e politikal importi. En1871 pos vinkarFranca-Prusiana milito, Prusia kompletigis lua unigo kun la vicina princii ed adicionis la teritorii diAlzacia-Lotringia, ante okupita da Franci, por formacarGermana imperio, sub la chefeso di lakanceleroOtto von Bismarck.

 Precipua artiklo:Germana imperio

Germana imperio partoprenis en ladivido di Afrika dum la fino di la19ma yarcento e recevis la kolonii diTanganyika,Togo,Kamerun e Sud-West-Afrika, nunNamibia. Ol anke recevis la teritorio diNova-Guinea enOceania.

kurta kronologio
 Precipua artiklo:Est-Germania
 Precipua artiklo:West-Germania

Ye3ma di oktobro1990, la Federala Republiko di West-Germania esis ri-unigata kun Est-Germania. Pos la falo di la Berlin-muro ye 28ma di novembro 1989, elektado eventis en Est-Germania ye 18ma di marto 1990; la vinkanto di la elekto esis laAllianz für Deutschland, koaliso qua deziris rapida ri-unigo kun West-Germania. Diskutadi sequis, e kontrato por establisar uniono divenis valida ye 1ma di julio. La ri-unigita lando esas egardata kom plu granda versiono di la Federala Republiko, ne kom sucedanta stato.

Ye la10ma di marto1994 Berlin divenis chef-urbo di unionita Germania, en substituco aBonn. Posriunigo, Germania asumis plu importanta roli enEuropana Uniono ed enNATO. La lando sendis trupi por sekurar la paco enBalkani ed enAfganistan. Ta partopreno en exterala misioni esas kontroversa, nam Germana armeo, segun lua legi, servas por presorga defendo.

Politiko

[redaktar |redaktar fonto]
PalacoBellevue, oficala rezideyo di la prezidanto di la republiko.
Sideyo di la kancelererio di Germania.

Germania esas federalaparlamentalarepubliko. La federala prezidanto esas lachefo di stato, ed elektesas da la federal Asemblajo, qua konsistas ek la membri diBundestag plu la reprezentanti de landala parlamenti.

Lafederala kancelero (chefministro) administras la guvernerio ed esas la maxim povoza persono en la politikala sistemo di Germania.

ParlamentoReichstag di Germania.

La parlamento havas 2 chambri:Bundestag (kun 622 membri) eBundesrat (equivalanta ad Senato, kun 69 membri). LaBundesrat konsistas ek reprezentanti di la landala guverni e reprezentas la interesi di la federala landi.

EnBundestag en 2009 havas 622 membri.

Judiciala povo en Germania konsistas ek tri tipi di korti:

  • Ordinara korti, qui traktas questioni kriminala e la maxim multa questioni civila. La Federala Judiciokorto di Germania (Bundesgerichtshof) esas la maxim alta ek la korti ordinara, e la maxim alta apelo-korto.
  • Specaligita korti, por questioni relate administrala, laborala, sociala e patentala temi.
  • Konstitucala korto (Bundesverfassungsgericht), qua judicias temi konstitucala.

La nunakonstituco di Germania (Grundgesetz, qua signifikas "bazala lego") esas l'anciena konstituco diWest-Germania, adoptita ye la8ma di mayo1949, modifikita en1990 por la procedo di riunigo, e pose en1994,2002 ed en2006. La "judiciala gardisto" di Germana konstituco esas la federala konstitucala korto di Germania (Bundesverfassungsgericht) qua povas deklarar ke ula lego esas kontrekonstituca. L'artiklo 95 de Germana konstituco ank establisas altra korti: la federala korto di yuro, la federala administrala konsilistaro, la federala korto pri laborala temi, e la federala sociala korto. L'artiklo 101 impedas kreado di extraordinara korti, exemple la populala korto (Volksgerichtshof) establisita dum laTriesma Reich.

Geografio

[redaktar |redaktar fonto]
Topografiala mapo di Germania.
La roko Loreley e la fluvioRheno.
 Precipua artiklo:Stati di Germania

Havanta357 021 km² di extenso, Germania esas la 7ma maxim vasta lando deEuropa e la 63ma maxim vasta del mondo. Lua maxim alta monto esasZugspitze kun2 962 metri dialtitudo sude de la lando, cheAlpi. Inter la sudo di la lando e la nordo, jacas alta tereni kovrata perforesti. Norde, la tereni esas basa til la litoro diNorda Maro.

Lua dominacantaklimato esastemperema, kun marala influi norde, ekontinentala. Vintri esas kolda en la regioni proxim l'Alpi. La norda regoni influesas dal maralaventi, qui adportas humideso de laNorda maro.

La precipua fluvio di la lando esasRheno, qua havas entote 1230 km, di qui 865 km en Germana teritorio. Lua precipua enfluanti esasNeckar, Main e Mosel. Altra importanta fluvii esasDanubio (687 km en Germania) edElbe (787 km en Germania), Saale e Weser. Lua maxim granda lago esas Constance (Germane:Bodensee).

Ekonomio

[redaktar |redaktar fonto]
 Precipua artiklo:Ekonomio di Germania

Germania havaskapitalistaekonomio distingata per alte qualifikata laboropovo, developata substrukturo, vasta rezervi dikapitalo, basa nivelo dikoruptajo[2] ed alta nivelo di novigado. Ol havas la maxim granda ekonomio di Europa e la 5ma granda del mondo segunequivalanta kapableso di kompro.

Demografio

[redaktar |redaktar fonto]
Demografiala piramido di Germania en 2017
Katedralo diKöln.

Segun statistiki deThe World Factbook por julio 2018, Germania havis80 457 737 habitanti. Segun etnio, esis Germani: 87,2%. Turki esas 1,8%, Poloni esas 1%, Siriani esas 1%, e 9% esas de altra etnii.[3] Cirkume 0,07% ek la Germaniani esasSorbi, populo di etnio Slava.

La linguo oficala esasGermana. Altra lingui parolata esas Dana, Friziana, Sorbiana e Romani kom minoritatala lingui. Basa Germana, Dana, Basa ed Alta Sorbiana, Norda e Sater Friziana e Romani agnoskesas kom regionala lingui.[3]

Segunreligio, la maxim multa habitanti esas kristani, di qui 28,2% esas katoliki, 26% protestanti, 1,9% ortodoxi, e 1,1% esas altra kristani. Mohamedani esas 5%, altra religii esas 0,9%, e 37% praktikas nula religio.[3]

Maxim populoza urbi

[redaktar |redaktar fonto]
La 20 maxim populoza urbi diGermania(2010)La 20 maxim populoza urbi di {{{regiono}}}(2010)
RangoNomoProvincoRegionoHabitantaroRangoNomoProvincoRegionoHabitantaro
1maBerlinBerlin[[{{{regiono1}}}]]3 471 75611maDresdenSaxonia[[{{{regiono1}}}]]523 058
2maHamburgHamburg[[{{{regiono2}}}]]1 786 44812maLeipzigSaxonia[[{{{regiono12}}}]]522 883
3maMünchenBavaria[[{{{regiono3}}}]]1 353 18613maHannoverInfra-Saxonia[[{{{regiono13}}}]]522 686
4maKölnNordrheno-Vestfalia[[{{{regiono4}}}]]1 007 11914maNürnbergBavaria[[{{{regiono14}}}]]505 664
5maFrankfurtHesia[[{{{regiono5}}}]]688 66415maDuisburgNordrheno-Vestfalia[[{{{regiono15}}}]]489 599
6maStuttgartBadenia-Wurtemberg[[{{{regiono6}}}]]606 58816maBochumNordrheno-Vestfalia[[{{{regiono16}}}]]374 737
7maDüsseldorfNordrheno-Vestfalia[[{{{regiono7}}}]]598 78617maWuppertalNordrheno-Vestfalia[[{{{regiono17}}}]]349 721
8maDortmundNordrheno-Vestfalia[[{{{regiono8}}}]]580 44418maBonnNordrheno-Vestfalia[[{{{regiono18}}}]]324 899
9maEssenNordrheno-Vestfalia[[{{{regiono9}}}]]574 63519maBielefeldNordrheno-Vestfalia[[{{{regiono19}}}]]323 270
10maBremenBremen[[{{{regiono10}}}]]547 34020maMannheimBadenia-Wurtemberg[[{{{regiono20}}}]]313 174

Berlin

Hamburg

München

Köln
Fonto: nekonocata

Kulturo

[redaktar |redaktar fonto]
Immanuel Kant
Albert Einstein

La kulturo di Germania aparis ante ke ol divenis unigita stato. Importanta filozofi, exempleImmanuel Kant,Friedrich Nietzsche,Friedrich Hegel,Karl Marx,Friedrich Engels,Arthur Schopenhauer,Martin Heidegger,Theodor Adorno, edc, naskis en la lando.Albert Einstein,Wilhelm Conrad Röntgen,Werner Heisenberg eErwin Schrödinger facis importanta inquesti e deskovraji ciencala.

Filmifisti, exempleFriedrich Wilhelm Murnau,Werner Herzog oRainer Werner Fassbinder obtenis mondala notoreso.

Priliteraturo Germania produktis notora ed influiva poeti e skriptisti, exempleGotthold Ephraim Lessing,Goethe,Friedrich Schiller,Bertolt Brecht, ed la Nobel-laureatiTheodor Mommsen,Paul Heyse,Gerhart Hauptmann,Thomas Mann,Nelly Sachs,Hermann Hesse,Heinrich Böll,Günter Grass eHerta Müller.

Johann Sebastian Bach,Wolfgang Amadeus Mozart,Ludwig van Beethoven,Richard Wagner,Felix Mendelssohn,Joseph Haydn eRobert Schumann esas notora exempli pri la kontributado Germana-Austriana a la klasika muziko. Plu recente, l'elektronikala muzikistoKarlheinz Stockhausen obtenis internaciona agnosko da muzikala kritikisti. Nune, Germania esas la maxim granda merkato pormuziko enEuropa e la 3ma maxim granda de la mondo. Ol influis la jenritechno erock, e pioniris la nomizitatrance-muziko. Exempli pri moderna muzikisti Germana qui obtenis internaciona notoreso: la kantistiHerbert Grönemeyer,Udo Lindenberg ePeter Maffay, la bandiScorpions,Kraftwerk,Modern Talking eTangerine Dream, e la kantistiniNina Hagen eNena, e ladisk-jokeoMonika Kruse.

Johann Wolfgang von Goethe
(1749-1832)
Friedrich Schiller
(1759-1805)
Fratuli Grimm
(1785-1863)
Thomas Mann
(1875-1955)
Hermann Hesse
(1877-1962)

Futbalo esas la maxim populara sporto en Germania. Germana nacionala esquado trifoye vinkis la mond-championkonkurso difutbalo (1954, 1974 e 1990). Germania anke vinkis trifoye laMondala Kupo di Futbalo (1974, 2006 e 2014).

Somerala olimpiala ludi eventis dufoye en Germania:en Berlin, 1936 ed enMünchen, 1972.

Vintrala olimpiala ludi eventis en1936 enGarmisch-Partenkirchen.

Extera ligilo

[redaktar |redaktar fonto]

Referi

[redaktar |redaktar fonto]
  1. Bevölkerungsstand am 30. Juni 2021 -
  2. "CPI 2009 table" Transparency International.
  3. 123Europe::Germany - The World Factbook -Publikigita da CIA. URL vidita ye 17ma di julio 2019. 
Commons
Commons
Commons havas kontenajo relatante a:
Flago dil Europana UnionoMapo dil Europana Uniono
Membrostati:AustriaBelgiaBulgariaChekiaChiproDaniaEstoniaFinlandoFranciaGermaniaGrekiaHispaniaHungariaIrlandoItaliaKroatia -LatviaLituaniaLuxemburgiaMaltaNederlandoPoloniaPortugalRumaniaSlovakiaSloveniaSuedia
Negocianta stati:Islando -MontenegroNorda MakedoniaSerbiaTurkia
Peticionanta stati:Albania
Potenciala kandidati:Bosnia e Herzegovina -Gruzia -Kosovo
Obtenita de "https://io.wikipedia.org/w/index.php?title=Germania&oldid=1082645"
Kategorio:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp