Homi ja habitis la regiono di nuna Chekia dumneolitiko. Dum la 3ma yarcento aKKelti establisis su en la regiono. Dum la5ma yarcento Germana tribui trairis la regiono. Pose,Slava populi establisis su ibe.
L'unesma Cheka (Bohemiana) stato, dukio vicina a Praha qua esis parto dil imperioGranda Moravia, aparis en la regiono dum la9ma yarcento. Pos la desaparo dil imperio en907, la regiono unionesis al dinastio Přemyslid, qua transferis la sideyo di lua povo a Bohemia.
Depos1002, Rejio Bohemia divenis parto diSanta Romana Imperio. En1212 la dukio divenis rejio sub la dinastio Luxemburg (ChekeLucemburkové). Dum la13ma yarcentoGermani enmigris a la regiono, ed establisis kelka kolonii.
En1235,Mongoli komandita daChingiz-kano komencis invadarEuropa. Pos labatalio di Legnica en1241 li probis invadar Moravia, ma imperial armeo vinkis Mongoli en batalio proximOlomouc. Dum ta batalio perisis la nepotulo di Chingiz-kano, Baidar. Pos vinkir la batalio, rejuloOttokar la 2ma, qua recevis na surnomo "Rejulo di Fero ed Oro", expansis l'imperio versAustria,Stiria,Karintia e Korniola, do atingis l'Adriatiko. Ottokar mortis en1278 dum la batalio di Marchfeld kontre Germani komandita daRudolf la 1ma. Lua filiuloVáclav la 2ma di Bohemia obtenis la krono diPolonia en1300, ma en1306 la dinastio Přemyslid desaparis, kande la lasta rejo mortigesis. Pos kelka batalii, la dinastio Luxemburg kaptis Bohemiana trono.[2]
Dum la komenco dil15ma yarcento sacerdotoJan Hus formacis religiala movado e, quankam ilu brulesis, lua sequinti secedis dekatolik-eklezio e vinkis kin krucomiliti (laHusita militi) lansita kontre li dal imperiestroSigmund. Dum la sequanta du yarcenti, 90% del habitantaro adheris a la movado Husita.
Pos1526 Bohemia gradope divenis kontrolita dal monarkio Habsburga. LaMilito di Triadek yari komencis pro revolto kontre Habsburga dominaco, ed expansis tra central Europa. La milito devastis la habitantaro di la regiono, e kande ol finis, la habitantaro koaktesis aceptarkatolikismo od abandonar la regiono.
La periodo de1620 til la18ma yarcento divenis konocita kom "Nigra epoko di Chekia". La habitantaro diminutis e Habsburgi proskriptis altra religii ecepte la katolika.Otomani invadis Moravia en1663[4]. De1679 til1680 eventis mortala pesto e rebeleso diserfi.
Palaco Wallenstein, sideyo di Chekasenato.PalacoStrakova akademie, sideyo dil guvernerio di Chekia.
Chekia esasparlamentalarepubliko. La chefo di stato esas la prezidanto. Til 2013 lu elektesis dal parlamento. Pos ta yaro, ol elektesas direte dal populo e povas rieletesar unfoye por la sequanta periodo. La nuna prezidanto, depos la 9ma di marto 2023, esasPetr Pavel.
La chefo di guvernerio esas lachefministro, qua elektesas dalprezidanto. Se la prezidanto mortas dum guvernisteso, la chefministro povas sucedar lu kom prezidanto. La nuna chefministro, pos la6ma di decembro2017, esasAndrej Babiš.
Lalegifala povo konsistas ekparlamento kun du chambri: la Chambro di Deputati (Poslanecká sněmovna), basa chambro kun 200 membri qui elektesas dal populo por 4 yari, e la Senato (Senát) kun 81 membri qui elektesas por 6 yari. La nunakonstituco (Ústava České republiky) adoptesis ye la16ma di decembro1992.
La maxim alta korto di lajudiciala povo esas la Supra korto. La 15 membri de la Konstitucala korto elektesas dal prezidanto kun aprobo de la Senato. La supra administrala korto esas la triesma fako di judiciala povo en Chekia.
Tipi di klimato di Chekia, segun la klasifikuro da Köppen.Autunala peizajo proxim Králický Sněžník, monto an la frontiero kunPolonia. Mayo 2008.
Jacas inter 48°N e 51°N, ed inter 12°E e 19°E, Chekia dividesas en tri historiala regioni:Bohemia weste,Moravia este, e Chekiana Silezia nord-este. Bohemia konsistas ek baseno drenita dal fluviiElbe (Cheke:Labe) e la rivero Vltava, cirkondata per monteti, quale Krkonoše. Ibe jacas maxim alta monto di la lando, Sněžka (1602 m) an la frontiero kunPolonia.
Laklimato esastemperema kontinentala kun mez varmasomeri enivozavintri. La maxim kolda monato esas januaro, dum ke la maxim varma esas julio. Latemperaturi varias multe, segun laaltitudo. La mezavalora yarala temperaturo che la monto Sněžka esas nur -0,4°C, dum ke en Moravia la mezavalora yarala temperaturo esas 10°C.
Pos 2006, Chekia judikesas kom developita stato dalMondala Banko.[5] LuaTNP per persono esas 82% de la mezvalora TNP per persono deEuropa.[6] Pos2005 l'ekonomio kreskis 6% omnayare.
Lua monetaro esas lakoruna (CZK), kunkurso di kambio US$ 1 = 23,34 CZK.[1] Quankam lua guvernerio pensis adoptar l'Euro kom pekunio en2010 o2012 l'ideo suspensesis.
Škoda, la maxim granda manufakturero diautomobili en central Europa, originis en Chekia, e pos la yaro2000 ol apartenas komplete aVolkswagen.
Muzikisti de la sudo di Bohemia.Katedralo di Santa Venceslaus enOlomouc.
Segun lademografiala kontado di 2011, Chekia havis 10 436 560 habitanti. La maxim multa (63,7%%) esas Cheki, 4,9% esisMoraviani, 1,4% esisSlovaki, 0,4% esisPoloni, 0,2% esis Germani e 0,1% esisSileziani. Tamen, 26% ne respondis ta questiono.[7] On kalkulas ke 250 000cigani vivas en Chekia[8]. La Polona minoritato rezidas precipue en la vicinajo di Zaolzie. LaJuda habitantaro de Bohemia e Moravia (cirkume 118 mil personi segun la kontado di 1930) preske exterminesis dum laduesma mondomilito. En 2005 existis nur 4.000 Judi en la lando. L'ex-chefministroJan Fischer esis de Juda origino e fido.
L'oficala linguo di la lando esasCheka, qua havas 3 dialekti enBohemia, 4 dialekti enMoravia e 2 dialekti en Silezia. Minoritati parolas laPolona.
La habitantaro di Chekia esas un ek la min religioza del mondo: 75% til 79% ne deklarasreligio o fido dum demografiala inquesti, e la procento di personi qui deklaras esarateisti esas la 3ma maxim granda del mondo, dopPopul-Republiko Chinia eJaponia. Historiale, Cheki esabas tolerema pri religiala konfesiono. Segun la kontado di 2011, 34% deklaris ne havar religio, 10,3% esis katoliki, 0,8% esisprotestanti e 9% praktikis altra religii, kontre ke 45% de la habitantaro ne respondis ta questiono.
En strikta signifiko "Cheka literaturo" esas laliteraturo skribita enCheka linguo. En ampla signifiko ol enkorpigas omna literaturo produktita en Chekia, sen egargar la linguo. Do,Franz Kafka - malgre bilingua en Cheka e laGermana - povas reprezentar la literaturi Cheka,Austriana odAustria-Hungariana.
