Bangladesh, oficalePopul-Republiko Bangladesh (গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ Gônôprôjatôntri Bangladesh), esas lando jacanta an sudalAzia. Ol havas kom viciniIndia norde, este e weste, eMyanmar sud-este. Sude jacasGulfo di Bengal.
Lua teritorio kreesis per la divido diIndiana subkontinento e de la divido diBengal en1947, kande la regiono divenisEstala Pakistan.Nacionalismo e populala deskontenteso gradope kreskis en la regiono pro ekonomiala, linguala e rasaladiskriminaco, ed efektigis milito pri lua nedependo, qua eventis en1971.
Bangladesh esas l'ancienaEstala Pakistan, qua apartenis aPakistan de1947 til1971, ma l'okupo en la regiono esas plu multe anciena. Fosili trovita en la distrikto Chittagong montras l'existo di kolonieti en la regiono diBengal dum la 3ma yarmilo aK. Dum l'antiqueso Bengal koloniigesis da populi Austroneziana, Dravidiana, Indo-Aryana e Tibeto-Burmana. La delto dilfluvio Ganga konocesis komGangaridai dalGreki eRomani. Ruini di Wari-Bateshwar esas la maxim anciena konocata qui montras komercala relati inter la regiono, Romana imperio, e Sud-Estal Azia.
Europana komercisti arivis dum la fino dil 16ma yarcento.Angla Est-India kompanio prenis kontrolo di la regiono en1757, pos labatalio di Plassey.[2] Pos sangoza revolto en1857, konocata kom "Sedicio dil Sepoy" Britaniana krono decidis administrar direte la teritorio tra vicerejo Britaniana.[3] Dum Britaniana dominacofamino eventis en diversa periodi, exemple en1943, kande 3 milion personi mortis.[4]
Pos la nedependantesko, Bangladesh divenisparlamentala republiko, kunSheikh Mujibur Rahman kom prezidanto, eTajuddin Ahmad kom chefministro. Quankam Sheikh Mujibur havis granda populareso, ilu havis desfacileso pri transformar lua populala suporto en politikala povo por guvernar kom chefo di stato. Ye la15ma di agosto1975 Mujibur ed altra membri de sua familio asasinesis.
La singla chambralaparlamento (Jatiyo Sangshad) nun havas 350 sideyi, di qui 50 rezervesas amulieri. La membri dil parlamento elektesas dal populo por 5 yari.
La Supra Korto esas la maxim alta korto di Bangladesh. Ol dividesas en du: la repartiso di la Supra Korto, e la repartiso di Apelo-korto.
Mapo di Bangladesh, kun lua precipua urbi e voyi.Sunderbans, regiono kovrata da manglieri en la frontiero kunIndia.
Bangladesh dividesas geografiale en tri regioni. La delto dil fluviiGanga eBrahmaputra okupas 79% de la surfaco di la lando. La nordwesto e la centro di Bangladesh konsistas ek du plataji, Madhupur e Barind. La nord-esto e la sud-esto konsistas ek kolini kovrata da sempreverda arbori. La maxim alta punto di Bangladesh esas la monto Saka Haphong, kun1 052 metri adsur lamarala nivelo, jacanta an la monti Mowdok, en la frontiero kunMyanmar.
Lalitoro di Bangladesh esas longa de 580 km. La lando havas cirkume 700 fluvii. Rivero Brahmaputra havas 292 km en Bangladesh, e de la punto ube la rivero Tista debushas an ol til l'oceano ol recevas la nomo Jamuna. Lafluvio Ganga dividesas en du branchi. Un ek la branchi havas 258 km en Bangladesh, ed iras de la westala frontiero kun India til la fluvio Jamuna, cirkume 72 km weste de Dhaka. L'altra brancho havas 126 km, ed iras de la punto ube Ganga debushas an Jamuna til la punto ube ol unionas kun la fluvio Meghna. En1998 eventis la maxim grava inundado de la historio recenta di Bangladesh: aqui de Brahmaputra, Ganga e Meghna submersis300 000 domi,9 700 km di chosei e 2.700 km didigi, produktis 1.000 morti, desktruktis la domi di 30 milion personi, e 135.000 bovi perisis.
Trairata dalTropiko di Kankro, laklimato di Bangladesh esastropikala kun influo dalmusono, kun milda vintro de oktobro til marto, e varma e humidasomero de marto til junio. La lando nulatempe havastemperaturi infre 0°C - la maxim basa enrejistrata esis 1.1°C en1905, en l'urbo Dinajpur, nord-weste de la lando. Naturala kalamitati, exempleinundadi,tropikala cikloni,tornadi emareegi eventas preske omnayare,[5] kombinita kun l'efekti di la perdajo di foresti, l'abaso dil sulo, e l'erodo.
Bangladesh havas la 34ma maxim grandaekonomio del mondo. Ol kreskabas cirkume 6% omnayare depos 1996. LuaTotala nacionala produkturo esis US$ 686.5 miliardi, e lua TNP per persono esis 4.200 dolari en 2017.[1]. Lua pekunio nomizasTaka (internaciona abreviuro:BDT), kun kurso di kambio di 80,69 BDT po US$ 1 en 2017.[1]
La lando havas granda jaceyi dikarbono enaturala gaso en lua subsulo. Cirkume 56% de l'elektro konsumata en la lando produktesas da turbini qui uzas naturala gaso.
Segun statistiki deThe World Factbook por 2017, Bangladesh havis157 826 578 habitanti. La maxim multa (98%) esas Bengalani. Segun la guvernerio, existas altra 27 etniala grupi, qui reprezentas adminime 1.1% de la habitantaro.[1] En 1951 la habitantaro esis 44 milioni.[6] Bangladesh anke havas un ek la maxim grandadensesi di habitantaro dil mondo. De layari 1960a til layari 1970a la habitantaro augmentis de 65 milion til 110 milion habitanti. Kun l'adopto dil kontrolo di naskado la ritmo di kresko komencis diminutar. Cirkume 26% de la habitantaro transvivas sub lapovreso-lineo, malgre la rapida ekonomiala kresko.
L'oficala linguo di la lando esasBengalana, parolata da 98,8% de la habitantaro. Altra lingui parolesas da 1,2% de la habitantaro.
Lareligio kun maxim granda nombro di adepti esas Islamo (89,1%).Hindui esas 10%, e 0,9% praktikas altra religii.[1]
Lamuziko tradicionala havas poka instrumenti ed esas precipue kantata. Inter la tradicionala instrumenti esasek tara, qua havas unika kordo. Altra tradicionala instrumento esasdotara, qua havas 1 til 3 pari di silka kordi.Rabindranath Tagore, ultre skriptisto esis anke kompozisto. Ilu kompozis cirkume 2.230 muziki, qui formacas dicernebla jenro en la muziki di Bengal, konocata komRabindra Sangeet.[8] L'unesma kantisti dirock de Bangladesh, exemple Azam Khan e Pilu Momtaz, aparis dum la yari 1960a. La grupoFeedback, fondita en 1976, esis l'unesma bando diheavy metal de la lando. Rock-muzikistoAyub Bachchu komencis lua kariero en 1977 kun lua bando LRB, e duras sucesar.
En multa rurala regioni, tradicionalasporti, exempleKabaddi (sorto di kontakto-sporto inter grupi di individui),Boli Khela,Lathi Khela eNouka Baich duras praktikesar ed esar populara. Tamen, pro Britanian influo,kriketo efutbalo esas la du maxim populara sporti en Bangladesh. La nacionala kriketo-esquado di Bangladesh partoprenis unesmafoye la Mondala Kupo pri Kriketo en 1999, e trifoye partoprenis la finala konkurso che Asia Cup. En 2018, la homina kriketo-esquado di Bangladesh vinkis la championkonkursoWomen's Asia Cup.
Futbalo-turniri organizesas enDhaka ed en altra urbi, e dum singlaMondala Kupo pri Futbalo multa personi asistas la partii per televiziono. La nacionala futbalo-esquado di Bangladesh partoprenis unesmafoye la championkonkursoAFC Asian Cup en 1980.