Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Jump to content
WikipediaTi Nawaya nga Ensiklopedia
Agbiruk

Rusia

Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia

Nagsasabtan:60°N90°E /60°N 90°E /60; 90

Ruso a Pederasion
Российская Федерация
Rossiyskaya Federatsiya
Wagayway ti Rusia
Wagayway
Eskudo ti Rusia
Eskudo
Nailian a kanta: 
Государственный гимн Российской Федерации
Gosudarstvenny gimn Rossiyskoy Federatsii
("Kanta ti Estado ti Pederasion a Ruso")
Lokasion ti Rusia
Kapitolio
ken kadakkelan a siudad
Moscow
55°45′N37°37′E /55.750°N 37.617°E /55.750; 37.617
Opisial a sasaoRuso opisial iti amin iti daytoy a pagilian;27 a dadduma a maikuyog nga opisial iti sabsabali a rehion
Grupgrupo ti etniko
(2010)
81% DagitiRuso
3.7%Tataro
1.4%Ukrainiano
1.1%Baskir
1%Chuvash
11.8% ken dadduma pay a saan a nainaganan[1]
Relihion
(2017)[2]
  • 73% Kristianidad
  • —70% Ortodokso a Ruso
  • —3% Dadduma a Kristiano
  • 15% Awan relihion
  • 10% Islam
  • 2% Dadduma
Nagan dagiti umiliRuso
GobiernoPederalsemi-presidensial arepublika
Vladimir Putin (Владимир Путин)
Mikhail Mishustin (Михаил Мишустин)
Valentina Matviyenko (Валенти́на Матвие́нко) (UR)
Vyacheslav Volodin (Вячеслав Володин) (UR)
LehislaturaPederal a Gimong
Konseho a Pederasion
Estado a Duma
Pannakaipatakder
862
882
 Vladimir-Suzdal Rus'
1169
1283
16 Enero 1547
22 Oktubre 1721
7 Nobiembre 1917
10 Disiembre 1922
 Ruso a Pederasion
25 Disiembre 1991
Kalawa
 Dagup
17,098,246 km2 (6,601,670 sq mi)[3]17,125,191 km2 (mairaman ti Crimea)[4](Umuna)
 Danum (%)
13[5] (mairaman dagiti kalugnakan)
Populasion
 Karkulo idi 2021
  • Neutral decrease 146,171,015
  • (mairaman tiCrimea)[6]
  • Neutral decrease 143,759,445
  • (malaksid ti Crimea)[6]
(Maika-9)
 Densidad
8.4/km2 (21.8/sq mi)(Maika-181)
GDP (PPP)Karkulo idi 2021
 Dagup
increase $4.328 trilion[7](Maika-6)
 Tunggal maysa a tao
increase $29,485[7](Maika-55)
GDP (nominal)Karkulo idi 2021
 Dagup
increase $1.710 trilion[7](Maika-11)
 Tunggal maysa a tao
increase $11,654[7](Maika-64)
Gini (2018)negatibo nga idadakkel 37.5[8]
kalalainganna · Maika-98
HDI (2019)increase 0.824[9]
nangato unay · Maika-52
KuartaRublo ti Rusia () (RUB)
Sona ti orasUTC+2 to +12
Pagmanehuankanawan
Kodigo ti panagtawag+7
TLD ti internet

TiRusia/ˈrʌʃə/(Maipanggep iti daytoy nga unidengngen) wenno/ˈrʊʃə/ (Ruso:Россия,tr.Rossiya,IPA: [rɐˈsʲijə](Maipanggep iti daytoy nga unidengngen)), opisial nga ammo a kas tiRusia ken tiRuso a Pederasion[10] (Ruso:Российская Федерация,tr.Rossiyskaya Federatsiya,IPA: [rɐˈsʲijskəjə fʲɪdʲɪˈratsɨjə](Maipanggep iti daytoy nga unidengngen)), ket maysa a pagilian idiay akin-amianan ngaEurasia.[11] Daytoy ket maysa apederal asemi-presidensial a republika, a buklen dagiti 83pederal a suheto. Manipud ti amianan a laud a mapan iti abagatan a daya, ti Rusia ketmakibingbingay ti pagbeddengan itiNorwega,Pinlandia,Estonia,Letonia,Lituania kenPolonia (dagitoy dua ket babaen tiKaliningrad Oblast),Belarus,Ukrania,Georgia,Azerbaijan,Kazakhstan,Tsína,Mongolia, kenAmianan a Korea. Adda pay daytoy dagitimaipapan ti baybay a pagbeddengan itiHaón babaen tiBaybay ti Okhotsk, ken ti estado ti Etados Unidos itiAlaska babaen tiNailet a Baybay Bering. Iti17,075,400 kuadrado kilometro (6,592,800 sq mi), ti Rusia ket isu tikadakkelan a pagilian iti lubong, a mangsakop iti sumurok a pagkawalo iti matagtagitao a lugar iti Daga. Ti Rusia ket isu pay ti maikawalo akaaduan ti populasion a pagilian nga adaan ti 146.2 a riwriw a tattao.[12] Sumakop daytoy ti ballasiw ti sibubukel itiakin-amianan nga Asia ken 40% iti Europa, agsangapda kadagitisiam a sona ti oras ken agitiptipon iti maysa a nalawa a sakup itikapalikmutan ken dagiti porma ti daga. Ti Rusia ket adda ti kadakkelan a reserba kadagiti mineral ken dagiti rekurso ti enerhia iti lubong[13] ken isu ti kadakkelan nga agpatpataud itilana kenmasna nga alingasaw iti sangalubongan. Ti Rusia ket addaan iti kadakkelan areserba a kabakiran ken dagiti danawna ket aglaon iti agarup a maysa a pagkapat itidi-naapgad a danum iti lubong.[14]

Ti pakasaritaan iti daytoy a pagilian ket nangrugi kadagitiDaya nga Eslabo, nga immungar a kas dagiti malaslasin a grupo idiay Europa a nagbaetan dagiti maika-3 ken maika-8 a siglo AD.[11] Binangon ken tinurayan babaen ti maysa aBarangiano a napili a mannakigubat ken dagiti kaputotanda, timediebal nga estado itiRus ket rimsua idi maik-9 a siglo. Idi 988 inamponna tiOrtodokso a Kristianidad manipud itiImperio a Bisantino,[15] a nagrugian ti sintesis dagiti Bisantino ken Eslabo a kultura a nagilawlawag tiRuso a kultura para kadagitisumaruno a milenio.[15] Ti Rus' ket naapday ken nagbalin kadagiti nadumaduma a babassit nga estado; kaaduan kadagiti Rus' a dagdaga ket sinakop babaen dagitipanagraut ti Mongol ken dagitoy ket nagbalin a tributario dagiti nomadiko aNabalitokan a Horda.[16] TiNalatak a Dukado ti Moscow ket nagininut a nangtipon kadagiti nakapalikmut a Ruso a prisipalidad, nakaganab ti pannakawayawayas manipud iti Nabalitokan a Horda, ken nangituray ti kultura ken politika a legado itiKievan Rus'. Babaen ti maika-18 a siglo, daytoy a pagilian ket kaaduan a nagpalawa babaen ti panagrukma, panangikapet, keneksplorasion a nagbalin itiImperio a Ruso, nga isu daytoy ti maikatlo akadakkelan nga imperio iti pakasaritaan, a sumakop manipud iti Polonia idiay Europa aginggana idiayAlaska iti Amianan nga Amerika.[17][18]

Sakbayan tiRuso Rebolusion, ti Rusia ket nagbalin ti kadakkelan ken ti umuna a kumaduaan itiKappon ti Sobiet, ti immuna a batay-linteg asosialista nga estado iti lubong ken mabigbigan a maysa a nalatak a bileg,[19] a daytoy ket nagbanagan ti naikeddeng a papel dagitiKumadua a panagballigi itiMaikadua a Sangalubongan a Gubat.[20][21] Ti panawen ti Sobiet ket nakakita kadagitikaaduan a nagun-od iti teknolohia iti maika-20 a siglo, a mairaman tiumuna a panagbanniaga ti nagtagitaon iti limbang iti lubong. Ti Ruso a Pederasion ket nabangon sakbay tipannakarunaw iti Kappon ti Sobiet idi 1991, ngem daytoy ket mabigbigan a kas ti nalinteg a personalidad iti Sobiet nga estado.

TiRuso nga ekonomia ket isu timaikasiam a kadakkelan iti lubong babaen tinominal a GDP kenmaikanem a kadakkelan babaen tipagpadaan ti kapigsa ti panag-gatang, nga adda timaikatlo a kadakkelan a nominal ti militar a busbos. Ti Rusia ket maysa kadagitikapardasen nga agrangrang-ay a kangrunaan nga ekonomia iti lubong. Maysa pay kadagiti lima amabigbig anaarmasan ti nuklear nga estado ken agtagikua kadagitikadakkelan ti reserba dagiti armas iti dagup a panagdadael. Ti Rusia ket maysa analatak a bileg ken agnanayon a kameng itiKonseho ti Salaknib ti Nagkaykaysa a Pagpagilian, kameng itiG8,G20, tiKonseho ti Europa, tiPagtitinnulongan ti Ekonomia ti Asia-Pasipiko, tiGunglo ti Pagtitinnulongan ti Shanghai, tiKomunidad ti Eurasiano nga Ekonomiko, tiGunglo iti Salaknib ken Pagtitinnulongan iti Europa (OSCE), tiGungloti Komersio iti Lubong (WTO), ken ti daulo a kameng itiMankomunidad dagiti Nawaya nga Estado.

TiKatedral ti Saint Basil ken ti Torre ti Spasskaya tiMoscow Kremlin itiRed Square iti Moscow

Dagiti nagibasaran

[urnosen |urnosen ti taudan]
  1. "Archive copy". Naiyarkibo manipud itikasisigud idi 2012-01-18. Naala idi2012-02-21.{{cite web}}: Panagtaripato ti CS1: naiyarkibo a kopia a kas titulo (silpo)
  2. "Religious Belief and National Belonging in Central and Eastern Europe".Pew Research Center (iti Ingles). 10 Mayo 2017. Naala idi9 Septiembre 2017.
  3. Statistics Division, United Nations Department of Economic and Social Affairs (2016).World Statistics Pocketbook, 2016 Edition(PDF) (iti Ingles). New York: United Nations.ISBN 978-92-1-161612-5. Naala idi24 Abril 2018.
  4. Сведения о наличии и распределении земель в Российской Федерации на 1 Enero 2017 (в разрезе субъектов Российской Федерации)[Information About Availability and Distribution of Land in the Russian Federation as of 1 January 2017 (by Federal Subjects of Russia)] (Tables) (iti Ruso). Naiyarkibo manipud itikasisigud idi 23 March 2019. Naala idi19 September 2021 babaen ti rosreestr.ru.
  5. "The Russian Federation: General Characteristics".Federal State Statistics Service (iti Ingles). Naiyarkibo manipud itikasisigud idi 28 Hulio 2011. Naala idi5 Abril 2008.
  6. 12Оценка численности постоянного населения на 1 января 2021 г. и в среднем за 2020 г.[Estimated population as of 1 January 2021 and on the average for 2020](XLS).Федеральная служба государственной статистики[Federal State Statistics Service] (iti Ruso). Naala idi6 Abril 2021.
  7. 1234"World Economic Outlook Database, April 2021" (iti Ingles). International Monetary Fund. Naala idi17 Abril 2020.
  8. "GINI index (World Bank estimate) – Russian Federation" (iti Ingles). World Bank. Naala idi22 Marso 2020.
  9. United Nations Development Programme (2020).Human Development Report 2020(PDF) (Reporta) (iti Ingles).ISBN 978-92-1-126442-5. Naala idi15 Disiembre 2020.
  10. "Dagiti nagan a Ruso a Pederasion ken Rusia ket nasken nga agpadpadan to"."Consititution of the Russian Federation, Article 1"[Ti Batay-linteg iti Ruso a Pederasion, Artikulo 1] (iti Ingles). Naala idi25 Hunio 2009 babaen ti constitution.ru.
  11. 12"Russia"[Rusia].Encyclopædia Britannica (iti Ingles). Naala idi31 Enero 2008.
  12. Федеральная служба государственной статистики (Federal State Statistics Service) (2011)."Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года (Information on the final results of the 2010 All-Russian Population Census)".Всероссийская перепись населения 2010 года (2010 All-Russia Population Census) (iti Ruso). Federal State Statistics Service. Naala idi2011-12-28.
  13. "Panorama of Russia"[Panorama iti Rusia].Commission of the Russian Federation for UNESCO[Komision iti Ruso a Pederasion para iti UNESCO] (iti Ingles). Naiyarkibo manipud itikasisigud idi 2011-03-23. Naala idi29 Oktubre 2010.
  14. Curtis, Glenn E., ed. (1998)."Topography and Drainage"[Topograpia ken Pagayusan ti Danum].Russia: A Country Study[Rusia: Panagadal ti Pagilian] (iti Ingles). Washington, DC: Federal Research Division, Library of Congress [Pederal a Panagsukisok Dibision, Biblioteka iti Kongreso]. pp. 126–134.ISBN 0-8444-0866-2.LCCN 97007563.
  15. 12Curtis, Glenn E., ed. (1998).Russia: A Country Study[Rusia: Panagadal ti Pagilian] (iti Ingles). Washington, DC: Federal Research Division, Library of Congress [Pederal a Panagsukisok Dibision, Biblioteka iti Kongreso]. pp. 1–10.ISBN 0-8444-0866-2.LCCN 97007563.
  16. Prawdin, Michael (2005).The Mongol Empire: Its Rise and Legacy[Ti Mongol nga Imperio: Ti Ibabangon ken Legado] (iti Ingles). Somerset, N.J.: Transaction. pp. 512–550.
  17. Taagepera, Rein (1997)."Expansion and Contraction Patterns of Large Polities: Context for Russia"[Panagpalawa ken Panagpabassit a Tabs dagiti Dakkel a Turay: Kontesto para iti Rusia].International Studies Quarterly[Pagkapat nga Internasional a Panagadadal] (iti Ingles).41 (3): 475–504.doi:10.1111/0020-8833.00053.
  18. Turchin, Peter; Adams, Jonathan M.; Hall, Thomas D. (2006)."East-West Orientation of Historical Empires and Modern States"[Daya-Laud Orientasion iti Pakasaritaan dagiti Imperio].Journal of World-Systems Research[Warnakan iti Lubong-Sistema a Panagsukisok] (iti Ingles).12 (2): 219–229.doi:10.5195/jwsr.2006.369.
  19. Dagiti politika dagiti nalatak a Bileg: ti panagbalbaliw iti Estado Unidos ken ti Kappon ti SobietBooks.Google.com
  20. Weinberg, G. L. (1995).A World at Arms: A Global History of World War II[Nakaarmas a Lubong: Ti Sangalubongan a Pakasaritaan iti Maikadua a Sangalubongan a Gubat] (iti Ingles). Cambridge University Press [Cambridge nga Unibersidad ti Pagmalditan]. p. 264.ISBN 0-521-55879-4.
  21. Rozhnov, Konstantin (2005-05-05)."Who Won World War II?"[Sino ti Nangabak ti Maikadua a Sangalubongan a Gubat?].BBC News (iti Ingles). Naala idi2021-09-20.

Dagiti akinruar a silpo

[urnosen |urnosen ti taudan]

Dagiti midia a mainaig itiRusia iti Wikimedia Commons
Pakaammo ti panagbiahe idiayRusia manipud iti Wikivoyage(iti Ingles)

Listaan dagiti naturay nga estado
Dagiti estado nga addaan iti limitado a pannakabigbig
Dagiti agkamkammatalek ken
dagiti espesial nga administratibo a rehion
Australia
Tsina
Nagkaykaysa a Pagarian
Dagiti naturay nga estado
Dagiti estado nga addaan iti limitado a pannakabigbig
Agkamkammatalek ken
dagiti sabsabali pay a teritorio
Dinamarka
Pinlandia
Norwega
Nagkaykaysa a Pagarian
Sapasap
Dagiti nailian a biblioteka
Dagiti patakder ti panagsukisok ti arte
Dagiti sientipiko a database
Dadduma
Naala manipud iti "https://ilo.wikipedia.org/w/index.php?title=Rusia&oldid=400852"
Katkategoria:
Nailemmeng a katkategoria:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp