Movatterモバイル変換

[0]ホーム
URL:

Jump to content
WikipediaTi Nawaya nga Ensiklopedia
Agbiruk

Nepal

Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
Demokratiko Pederal a Republika ti Nepal
  • सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपाल (Nepali)
  • Saṅghīya Lokatāntrik Gaṇatantra Nepāl
Wagayway ti Nepal
Wagayway
Napili a pagsasao: "Janani Janmabhumishcha Swargadapi Gariyasi" (Sanskrito)
"Napatpateg ti ina ken nakaynakan a daga ngem iti langit"
Nailian a kanta: "Sayaun Thunga Phulka"
"Naaramid kadagiti Ginasut a Sabsabong"
Ladawan ti maysa a globo a naipatengnga iti Nepal, namarisan ti Nepal.
Naipakita ti nangisit a berde ti lugar a tinengngel babaen ti Nepal;
naipakita iti napusasaw a berde dagiti tinunton a rehion ngem saan a tinengngel
Kapitolio
ken kadakkelan a siudad
Kathmandu[1]
28°10′N84°15′E / 28.167°N 84.250°E /28.167; 84.250Nagsasabtan:28°10′N84°15′E / 28.167°N 84.250°E /28.167; 84.250
Opisial a sasaoNepali[2]
Mabigbig a nilian a sasaoAmin a patneng a dila[3][4]
(kitaen tiDagiti pagsasao ti Nepal)
Grupgrupo ti etniko
(2011)[5]
Relihion
(2011)[5]
  • 81.3% Hinduismo
  • 9% Budismo
  • 4.4% Islam
  • 3.1% Kirant
  • 1.4% Kristianidad
  • 0.5% Prakriti
  • 0.3% Dadduma
Nagan dagiti umiliNepali,Nepalis
GobiernoPederal aparliamentario arepublika
• Presidente
Bidhya Devi Bhandari[6]
• Kangruaan a Ministro
Khadga Prasad Sharma Oli[6]
• Tagabitla ti Kamara
Agni Prasad Sapkota[7]
• Mangipangulo ti Hustisia
Cholendra Shumsher JB Rana[8]
LehislaturaPederal a Parliamento
Nailian nga Asemblia
Kamara dagiti Pannakabagi
Pannakaporma
1768[9]
4 Marso 1816
21 Disiembre 1923
28 Mayo 2008
20 Septiembre 2015
Kalawa
• Dagup
147,516 km2 (56,956 sq mi) (Maika-93)
• Danum (%)
2.8
Populasion
• Karkulo idi 2018
increase 28,095,714[12][13] (Maika-49)
• Senso idi 2011
26,494,504[14]
• Densidad
180/km2 (466.2/sq mi) (Maika-50)
GDP (PPP)Karkulo idi 2019
• Dagup
increase $94-bilion[15] (Maika-87)
• Tunggal maysa a tao
increase $3,318[15] (Maika-155)
GDP (nominal)Karkulo idi 2019
• Dagup
increase $30-bilin (Maika-101)
• Tunggal maysa a tao
increase $1,048[15] (Maika-159)
Gini (2010)32.8[16]
kalalainganna · Maika-115
HDI (2019)increase 0.579[17]
kalalainganna · Maika-147
KuartaRupee ti Nepal (Rs,रू) (NPR)
Sona ti orasUTC+05:45 (Pagalagadan nga Oras ti Nepal)
DST saan a mapalpaliiw
Pagmanehuankanigid
Kodigo ti panagtawag+977
Kodigo ti ISO 3166NP
TLD ti internet.np

TiNepal (Nepali:नेपाल[neˈpal]), opisial a tiDemokratiko a Pederal a Republika ti Nepal,[18] (Maipanggep iti daytoy nga uniDenggen (tulong·pakaammo)) ket ti maysa a pagilian itiAbagatan nga Asia. Daytoy ket kaaduan nga adda itiHimalaya, ngem mangiraman pay kadagiti parte itiTanap Indo-Gangetiko. Daytoy timaika-49 a kadakkelan a pagilian babaen ti populasion ken timaika-93 a kadakkelan a pagilian babaen ti kalawa. Daytoy ket napalikmutan iti daga, ken beddenganna tiTsina iti amianan ken tiIndia iti abagatan, iti daya ken laud, bayat a tiBanglades ket mabirukan iti kaunegen laeng ti 27 km (17 mi) iti abagatan akindaya nga ungtona ken tiBhutan ket naisina manipud iti daytoy babaen ti estado ti India tiSikkim. Addaan iti nadumaduma a heograpia ti Nepal, mairaman tinalames a tantanap, dagiti sub-alpino kabakiran a turod, ken walo kadagiti sangapulo akangatuan a bantay iti lubong, mairaman tiBantay Everest, ti kangatuan a punto iti lubong. TiKathmandu ket ti kapitolio ken ti kadakkelan a siudad. Ti Nepal ket maysa nga adu ti etnikona a pagilian ken ti opisial a pagsasao ketNepali.

Immuna a nairehistro ti nagan a "Nepal" kadagiti teksto manipud itipaset ti panawen ti Vediko itisubkontinente Indiano, ti panawen titaga-ugma nga India idi napundar tiHinduismo, ti predominante a relihion ti pagilian. Idi tengnga ti umuna a milenio BCE, niGautama Buddha, ti nagpundar itiBudismo, ket nayanak idiayLumbini iti akin-abagatan a Nepal. Dagiti parte ti akin-amianan a Nepal ket naisinggalut iti kultura tiTibet. Ti agpakatengnga a mabirukan aTanap ti Kathmandu ket naisinggalut iti kultura dagitiIndo-Aryano, ken isu idi ti tugaw ti nabaknang a kompederasia tiNewar nga ammo a kasNepal Mandala. Ti sanga ti Himalaya ti taga-ugma aKalsada Seda ket tinurayan idi babaen dagitiagtagtagilako iti tanap. Ti kosmopolitano a rehion ket napadur-as iti naisangayan nga arte ken arkitektura. Babaen idi maika-18 a siglo, nakagun-od tiPagarian ti Gorkha tipanagkaykaysa ti Nepal. Pinundar tidisnastia a Shah tiOagarian ti Nepal ken kamaudian a nangbukel ti maysa a pagkakaduaan itiImperio a Britaniko, babaen dagiti bukodna a premier itidinastia a Rana. Saan a pulos a nakolonisado ti pagilian ngem nagserbi a kas maysa a manglapped nga estado itipagbaetan tiImperial a Tsina kenBritaniko nga India. Naipayammo tiParliamentario a demokrasia idi 1951, ngem namindua a nasuspende babaen dagiti monarko ti Nepal, idi 1960 ken 2005. TiSibil a Gubat ti Nepal kadagiti tawen ti 1990 ken dagiti nasapa a tawen ti 2000 ket nagresultaan ti pannakaipatakder ti maysa asekular arepublika idi 2008, ken nangipatingga daytoy iti naudi a morkia tiHindu iti lubong.

Ti naampon abatay-linteg ti Nepal idi 2015 a ket mangpasingked ti Nepal a kas maysa asekular afpederal aparliamentario a republika a nabingbingay kadagitipito a probinsia. Naawat ti Nepal itiNagkaykaysa a Pagpagilian idi 1955, ken napirmaan dagiti pannakigayyem a tulag itiIndia idi 1950 ken tiRepublika ti Tattao ti Tsina idi 1960. Mangsangaili ti Nepal ti permanente a sekretariat tiGunglo ti Abagatan nga para iti Rehional a Pagtitinnulongan (SAARC), a daytoy ket maysa a nagpundar a kameng. Ti Nepal ket maysa pay a kameng tiDi Nailinia a Tignay ken tiInisiatibo ti Luek ti Bengal. Ti militar ti Nepal ket isu ti maikalima a kadakkelan iti Abagatan nga Asia; daytoy ket nadayeg iti pakasaritaanna itiGurkha, a naipangpangruna kadagidigubat ti sangalubonga, ken signipikante daytoy a nagparparawad kadagiti operasion ti panagtalinaay ti kappia ti Nagkaykaysa a Pagpagilian.

Dagiti ladawan

[urnosen |urnosen ti taudan]
  • Kathmandu
    Kathmandu
  • Pashupatinath
    Pashupatinath
  • Bhaktapur
    Bhaktapur
  • Changu Narayan
    Changu Narayan
  • Patan
    Patan
  • Himalaya
    Himalaya
  • Himalaya
    Himalaya
  • Mustang
    Mustang
  • Mustang
    Mustang

Dagiti nagibasaran

[urnosen |urnosen ti taudan]
  1. ^"Nepal | Facts, History & News".www.infoplease.com (iti Ingles). Naala idi29 Hunio 2020.
  2. ^"Nepal | Culture, History, & People".Encyclopedia Britannica (iti Ingles). Naala idi29 Hunio 2020.
  3. ^"नेपालको संविधान २०७२" [Constitution of Nepal 2015](pdf). 20 Septiembre 2015.Naiyarkibo(PDF) manipud iti kasisigud idi 8 Agosto 2019. Naala idi16 Hulio 2019 – babaen ti Nepal Law Commission.
  4. ^Mandal, Bidhi; Nayak, Ravi (9 Hunio 2019)."Why English?".Republica (iti Ingles). Naiyarkibo manipud itikasisigud idi 2020-09-23. Naala idi17 Abril 2020.Naiyarkibo 2020-09-23 itiWayback Machine
  5. ^ab2011 National Census, p. 4.
  6. ^ab"President Bhandari administers oath of office to Oli".The Rising Nepal. 15 Pebrero 2020. Naiyarkibo manipud itikasisigud idi 2020-03-22. Naala idi17 Abril 2020.Naiyarkibo 2020-03-22 itiWayback Machine
  7. ^"Newly elected HoR Speaker Agni Sapkota takes oath of office".The Himalayan Times (iti Ingles). 27 Enero 2020. Naala idi13 Pebrero 2020.{{cite web}}: Panagtaripato ti CS1: url-status (silpo)
  8. ^"Cholendra Shumsher JB Rana confirmed as Chief Justice".The Himalayan Times (iti Ingles). 1 January 2019. Naala idi17 Abril 2020.
  9. ^"History Of Nepal" (iti Ingles). Ministry of Foreign Affairs (Nepal). Naiyarkibo manipud itikasisigud idi 2021-11-10. Naala idi17 Abril 2020.Naiyarkibo 2021-11-10 itiWayback Machine
  10. ^The Sugauli Treaty of 1816 rendered moot the degree of independence of Nepal. The sixth point of the treaty directly questions the degree of independence of Nepal. The fact that any differences between Nepal and Sikkim will be "referred to the arbitration of the East India Company" sees Nepal as a semi-independent or a vassal state or tributary of the British empire.
  11. ^Pormal a pannakabigbig ti Nepal kas maysa anawaya ken naturay nga estado babaen ti Gran Britania.
  12. ^""World Population prospects – Population division"".population.un.org. United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Naala idiNobiembre 9, 2019.
  13. ^""Overall total population" – World Population Prospects: The 2019 Revision"(xslx).population.un.org (custom data acquired via website). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Naala idiNobiembre 9, 2019.
  14. ^2011 National Census, p. 1.
  15. ^abc"Report for Selected Countries and Subjects". IMF. Naala idi15 Abril 2020.
  16. ^"Gini Index (World Bank Estimate) – Nepal".World Bank.Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 8 Hunio 2014. Naala idi16 Abril 2020.
  17. ^"Human Development Report 2019"(PDF) (iti Ingles). United Nations Development Programme. 2019. Naala idi16 Abril 2020.
  18. ^"CIA – The World Factbook". CIA.Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 29 Disiembre 2010. Naala idi5 Disiembre 2012.Naiyarkibo 2010-12-29 itiWayback Machine

Bibliograpia

[urnosen |urnosen ti taudan]

Adu pay a mabasbasa

[urnosen |urnosen ti taudan]
  • Shaha, Rishikesh (1992).Ancient and Medieval Nepal. New Delhi: Manohar Publications.ISBN 978-81-85425-69-6.
  • Tiwari, Sudarshan Raj (2002).The Brick and the Bull: An account of Handigaun, the Ancient Capital of Nepal. Himal Books.ISBN 978-99933-43-52-3.
  • Crossette, Barbara (1995).So Close to Heaven: The Vanishing Buddhist Kingdoms of the Himalayas. New York: Vintage.ISBN 978-0-679-74363-7.
  • Dor Bahadur Bista (1967).People of Nepal. Department of Publicity, Ministry of Information and Broadcasting, Government of Nepal.ISBN 978-99933-0-418-0.
  • Murphy, Dervla (1968).The Waiting Land: A Spell in Nepal. Transatlantic Arts.ISBN 978-0-7195-1745-7.
  • Rishikesh Shaha (2001).Modern Nepal: A Political History. Manohar Publishers and Distributors.ISBN 978-81-7304-403-8.
  • Jane Wilson-Howarth (2012).A Glimpse of Eternal Snows: a family's journey of love and loss in Nepal. Bradt Travel Guides, UK. p. 390.ISBN 978-1-84162-435-8.

Dagiti akinruar a silpo

[urnosen |urnosen ti taudan]

Dagiti midia a mainaig itiNepal iti Wikimedia Commons
Pakaammo ti panagbiahe idiayNepal manipud iti Wikivoyage(iti Ingles)

Gobierno

[urnosen |urnosen ti taudan]

Sapasap a pakaammo

[urnosen |urnosen ti taudan]
Listaan dagiti naturay nga estado
Dagiti estado nga addaan iti limitado a pannakabigbig
Dagiti agkamkammatalek ken
dagiti espesial nga administratibo a rehion
Australia
Tsina
Nagkaykaysa a Pagarian
Sapasap
Dagiti nailian a biblioteka
Dagiti patakder ti panagsukisok ti arte
Dagiti sientipiko a database
Dadduma
Naala manipud iti "https://ilo.wikipedia.org/w/index.php?title=Nepal&oldid=403033"
Katkategoria:
Nailemmeng a katkategoria:
[8]ページ先頭
©2009-2025 Movatter.jp