Itipisika, timasa (manipud tiGriegoμᾶζα "sebada a bibingka, tukel [iti masa]") ket tagikua tipisikal a sistema wennobagi, a mangited ti irurumsua ti penomena tiresistansia iti bagi itipannakaipardas babaen tipuersa ken ti kapigsa iti agsinnaranay a maipapan tigrabidad a panagawis dagiti bagi. Dagiti instrumento a kas dagitibalanse ken gantingan ti masa ket agus-usar kadagita a penomena a panagrukod ti masa. TiSI unit ti masa ket isu tikilogramo (kg).
Para kadagiti inaldaw a banag ken dagiti enerhia a nasayaat nga inpalplawag babaen tiNewtonio a pisika, ti masa ket naibagbaga payen a mangirepresenta ti maysa a dagup tibanag, ngem daytoy a panirigan agbalin a madi, kas pagarigan, kadagiti napardas unay wenno dagiti subatomiko a partikula. Iti sapasap daytoy ket agpaypayso met, ti aniaman a bagi nga addaan ti masa ket addaan ti maysa akapada a dagup tienerhia, ken dagitiamin aporma ti enernia ket likudanna ti akselerasion babaen ti puersa ken addaan ti maipapan ti grabidad a panagawis; ti pannakaibaga abanag ket awan ti sapasap a naitunos a pannakaipalawag babaen ti daytoy a moderno a panirigan.
A kas naibagbaga, malaksid ti pannakaipadana iti enerhia, dagiti nadumadma a kita ti mapaliiw men marukod a penomena ket rimsua manipud ti masa. Amin dagitoy ket naipakitan a kapada ken agtinnunos iti tungngal maysa no mausar dagitoy iti panagrukod ti masa.
Timaipapan ti enerhia a masa ket isu ti kaadu a panagrukod ti resistansia kadagiti panagbalbaliw iti kapardas ti maysa a banag, (akselerasion).
Timaipapan ti grabidad a masa ket isu ti kaadu a panagrukod a maibagay ti kakaro timaipapan ti grabidad a puersa a daytoy ket
ipeksa babaen ti maysa a banag (aktibo a maipapan ti grabidad a masa), wenno
nasanay babaen ti maysa a banag (natalinaay a maipapan ti grabidad a puersa) no agtinnignay iti maikadua a banag.
Dita ngato iti maikadua a pagarigan ti masa, mangidurog kadagiti panagbalbaliw iti gunay; kasla ti maipapan ti grabidad a puersa ti Daga ket mangidurog kadagiti panagbalbaliw iti gunay iti inaldaw a biag, kasla ti nagtinnag a mansanas ni Newton wenno ti gapuanan ti arko ti beisbol. Daytoy ket maipakat kadagiti amin nga adda iti daga a banag, manipud kadagiti dutdot ken dagiti kutonn dagiti bato ti banbantay ken dagiti elepante.[1]
