TiMali (Pranses:[mali]), opisial a tiRepublika ti Mali (Pranses:République du Mali), ket ti maysa anapalikmutan iti daga a pagilian idiayLaud nga Aprika. Ti Mali ket ti maikawalo a kadakeklan a pagilian idiayAprika, nga addaan iti kalawa iti sumurok a1,240,000 kuadrado kilometro (480,000sqmi). Ti populasion ti Mali ket 14.5 a riwriw. Ti kapitoliona ket tiBamako. Ti Mali ket buklen dagiti walo a rehion ken dagiti pagbeddenganna iti amianan ket nauneg nga umabot iti tengnga tiDesierto ti Sahara, bayat a ti akin-abagatan a parte ti pagilian, nga ayan ti kaaduan dagiti agtataeng, ket mangiladawan kadagiti karayan tiNiger kenSenegal. Dagiti sentro ti ekonomia ti pagilian ket ti agrikultura ken panagkalap. Adda dagiti prominente a masna a rekurso ti Mali ket mairaman ti balitok, ken isu ti maikatlo a kadakkelan nga agpatpataud iti balitok iti kontinente ti Aprika,[7] ken asin. Agarup a kagudua tu populasion ket agbibiagda iti baba ti linia ti kinapanglaw iti lubong iti $1.25 (E.U.) iti maysa nga aldaw.[8] Kaaduan ti populasionna ket (90%) dagitiMuslim.[9]
Ti agdama nga aldaw a Mali ket parte idi dagiti tallo a Laud nga Imperio ti Aprika a tinengngel babaen ti trans-Sahara a panagtagilako: tiImperio a Ghana, tiImperio a Mali (ti nakainaganan ti Mali), ken tiImperio a Songhai. Idi las-ud ti nabalitokan a panawenna, adda idi ti rumangrang-ay a matematika,astronomia, literatura, ken arte.[10][11] Iti kalatakanna idi 1300, ti Imperio a Mali ket sinakopna iti kalawa iti kadakkel ti agdama nga aldaw a Pransia ken gimmay-at iti laud nga aplaya ti Aprika.[12] Idi naladaw a maika-19 a siglo, idi las-ud tiKarapkap para iti Aprika, innla ti Pransia ti Mali, ken inaramidna akas parte tiPranses a Sudan. Ti Pranses a Sudan (ammo idi a kas ti Sudanes a Republika) ket kimmaddua itiSenegal idi 1959, ken nakagun-od iti wayawaya idi 1960 a kas tiPederasion ti Mali. Kalpasan ti nabiit, kalpasan ti ipapanaw ti Senegal manipud iti pederasion, bukod nga inrangarang ti Sudanes a Republika a kas ti nawaya a Republika ti Mali. Kalpasan ti napaut a paset ti panawen iti turay ti maysa a partido, ti kudeta idi 1991 ket isu ti nakaiturongan ti pannakaisurat ti baro a batay-linteg ken ti pannakaipatakder ti Mali a kas demoratiko, ken kas adu a partido nga estado.
Idi Enero 2012, napasamak ti maysa asiiigam a suppiat idiay akin-amianan a Mali, a dagitirebelde a Tuareg ket nangalada iti panagtengngel idi Abril ken inrangrangda ti ipapanaw iti baro nga estado tiAzawad.[13] Ti suppiat ket pinarikutan ti maysa akudeta ti militar a napasamak idi Marso[14] ken kalpasanna ti panalalaban dagiti rebelde ti Tuareg ken Islamista. Iti panagsungbat kadagiti panagal iti teritoria babaen dagiti Islamista, inrugi ti militar ti Pransia tiOpération Serval idi Enero 2013.[15] Kalpasan ti maysa a bulan, dagiti puersa ti Mali ken Pransia ket naalada manen ti kaaduan ti amianan.
↑"Chapter 1: Religious Affiliation". The World's Muslims: Unity and Diversity. Pew Research Center's Religion & Public Life Project. 9 Agosto 2012. Naala idi 4 Septiembre 2013.
↑Topics. MuslimHeritage.com (5 Hunioe 2003). Naala idi 8 Oktubre 2012.
"Mali country profile"(PDF). Library of Congress Federal Research Division. Enero 2005.This article incorporates text from this source, which is in thepublic domain.
Milet, Eric & Manaud, Jean-Luc (2007).Mali (iti Pranses). Editions Olizane.ISBN2-88086-351-1.
.svg)
_-_MLI_-_UNOCHA.svg)
.svg)
