Lokasion ti Cyprus (nailadawan iti akinbaba a kanawan), a mangipakita ti Republika ti Cyprus iti nangisngisit a berde ken ti bukod a nairamgaramg a republika tiAkin-amianan a Cyprus iti naranraniag a berde, ken dagiti nabati aKappon ti Europa a naipakita iti nakusnaw a berde
TiCyprus[f], opisial a tinawtawagan itiRepublika ti Cyprus,[g] iket ti maysa ngaisla a pagilian iti akindaya aBaybay Mediteraneo. Daytoy ti maikatlo a kadakkelan ken ti maikatlo a kaaduan ti populasion nga isla iti Mediteraneo,[12][13] ken mabirukan iti abagatan tiTurkia; iti laud tiSyria; iti amianan a laud tiLebanon,Israel ken tiGaza Strip; iti amianan tiEhipto; ken abagatan a daya tiGresia. TiNicosia ket ti kapitolio ti pagilian ken ti kadakkelaan a siudad.
Tikasapaan nga ammo nga aktibidad ti tao iti isla ket napetsado idi agarup a maika-10 a milenio BC. Dagiti arkeolohiko a tidda manipud iti daytoy a paset ti panawen ket mairaman ti nasayaat a napreserba aNeolitiko a purok tiKhirokitia, ken ti Cyprus ket ti ayan dagiti sumagmamano a kaduogan a bubon iti lubong.[14] Ti Cyprus ket tinagtagitao idi babaen dagitiMisenio a Griego kadagiti dua nga allon iti maika-2 a milenio BC. Kas maysa nga estratehiko a lokasion itiAkindaya a Mediteraneo, kanungpalan idi daytoy a sinakup babaen dagiti nadumaduma a nangruna a bileg, a mairaman dagiti imperio dagitiAsiriano,Ehipto kenPersiano, a nakatiliwan ti isla idi 333 BC babaen niAlehandro ti Natan-ok. Dagiti simmaruno a turay babaen tiPolemaiko nga Ehipto, tiKlasiko kenImperio ti Akindaya a Romano, dagiti kalipato ti Arabo iti nabiit a paset ti panawen, ti Pranse adinastia a Lusignan ken dagitiVeneto ket sinaruno idi babaen dagiti sumurok a tallo a siglo ngaOtomano a turay idi baetan ti 1571 ken 1878 (de jure aginggana idi 1914).[15]
Naikabil idi ti Cyprus babaen ti administrasion ti Reino Unido babaen ti Kombension ti Cyprus idi 1878 ken pormal idi nga inkapet babaen ti Reino Unido idi 1914. Ti masakbayan ti isla ket panggep idi a suppiat a nagbaetan dagiti prominente a komunidad ti etniko, dagitiCypriota a Griego, a mangbukel iti 77% iti populasion idi 1960, ken dagitiCypriota Turko, a mangbukel iti 18% iti populasion. Manipud idi maika-19 a siglo ket masakbayan, ti populasion ti Cypriota a Griego ket nagkamkamakamda itienosis, a kappon itiGresia, a nagbalin a nailian a Griego a nga annuroten kadagiti tawen ti 1950.[16][17] Immun-una anagkamakan ti populasion ti Cypriota a Turko iti panagtultuloy ti turay ti Britaniko, ken kanungpalan a nagdemanda iti pannakaikapet iti isla iti Turkia, ken kadagidi tawen ti 1950, a kakuyogna ti Turkia, ket nagpundar iti annuroten titaksim, ti pannakabingay ti Cyprus ken ti pannakapartuat ti maysa a Turko nga estado iti amianan.[18] Kalpasan ti ranggas kadagiti tawen ti 1950, nadatonan ti wayawaya ti Cyprus idi 1960.[19] Ti didigra idi 1963–64 ket nakaiyeg pay iti ad-adu nga interkomunal a ranggas a nagbaetan dagiti dua a komunidad, napatalaw dagiti ad-adu ngem 25,000 a Cypriota a Turko kadagiti enclave[20]:56–59[21] ken nakaiyegan ti patingga ti representasion ti Cypriota a Turko iti republika. Idi 15 Hulio 1974, nairugi ti maysa a kudeta babaen dagitinasionalista a Cypriota a Griego[22][23] ken dagiti elemento ti junta militar a Griego[24] itimaysa a panangipadas itienosis. Nakairugian daytoy a tignay itiPanagraut ti Turko ti Cyprus idi 20 Hulio,[25] a nakaiturongan ti pannakatiliw ti agdama nga aldaw a teritorio tiAkin-amianan a Cyprus ken ti pannakapatalw dagiti sumurok a 150,000 Cypriota a Griego[26][27] ken dagiti 50,000 a Cypriota a Turko.[28] Timaysa a naisina nga estado ti Cypriota a Turko iti amianan ket nabangon babaen ti unilateral a panangirangarang idi 1983; daytoy nga aramid ket kaaduan idi a kinondenar babaen ti sangalongan a komunidad, a ti Turkia laeng ti mangbigbig ti baro nga estado. Dagitoy a pasamak ken ti nagresultaan a kasasaad ti politika ket panggep ti agtultuloy a suppiat.
Ti Republika ti Cyprus ket addaan itide jure a kinaturay iti intero nga isla, mairaman dagiti teritoriona iti danum ken ti ekslusibo asona ti ekonomia, malaksid dagiti Lugar ti Naturay a Kuartel tiAkrotiri ken Dhekelia, nga agtultuloy nga adda iti turay ti Reino Unido segun dagiti Tulagan ti Londres ken Zürich. Nupay kasta, ti Republika ti Cyprus ket ti de facto a naisina kadagiti dua a parte: ti lugar nga adda iti epektibo a tengngel iti Republika, a mabirukan iti abagatan ken laud ken buklen ti agarup a 59% iti kalawa ti isla, ken ti amianan,[29] nga administruen babaen ti bukod a nairangarang a Turko a Republika ti Akin-amianan a Cyprus, a mangsakup iti agarup a 36% iti kalawa ti isla. Adda pay ganggani a 4% iti kalawa ti isla ket sakupen babaen ti paglappedan a sona ti Nagkaykaysa a Pagpagilian. Ikeddeng ti sangalubongan a komunidad ti akin-amianan a parte ti isla a teritorio ti Republika ti Cyprus a sinakup babaen dagiti puersa ti Turko.[h] Naipampanunotan a ti panagsakup ket saan a legado babaen ti sangalubongan a linteg ken pagbanagan daytoy a di nainkalintegan a panagsakup iti teritorio ti Kappon ti Europa gapu ta ti Cyprus ket nagbalin a kameng tiKappon ti Europa.[35]
Ti Cyprus ket maysa a nangruna a papanan dagiti turista iti Mediteraneo.[36][37][38] Addaan iti maysa nga abanse,[39] a nangato a matgedan nga ekonomia ken ti maysa a nangato unay aPagsurotan ti Panagrang-ay ti Nagtagitaoan,[40][41] ti Republika ti Cyprus ket kamengen itiMankomunidad manipud idi 1961 ken maysa idi a nagpundar a kameng tiDi Nailinia a Tignay aginggana idi timmipon iti Kappon ti Europa idi 1 Mayo 2004.[42] Idi 1 Enero 2008, ti Republika ti Cyprus ket timmipon itieurosona.[43]
↑Barbara Rose Johnston, Susan Slyomovics.Waging War, Making Peace: Reparations and Human Rights (2009), American Anthropological Association Reparations Task Force,p. 211Naiyarkibo 12 Abril 2016 itiWayback Machine
↑Quigley (6 September 2010).The Statehood of Palestine. Cambridge University Press. p.164.ISBN978-1-139-49124-2.Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 6 Septiembre 2015. Naala idi20 Hunio 2015.The international community found this declaration invalid, on the ground that Turkey had occupied territory belonging to Cyprus and that the putative state was therefore an infringement on Cypriot sovereignty.
↑Nathalie Tocci (Enero 2004).EU Accession Dynamics and Conflict Resolution: Catalysing Peace Or Consolidating Partition in Cyprus?. Ashgate Publishing, Ltd. p.56.ISBN978-0-7546-4310-4.Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 15 Septiembre 2015. Naala idi20 Hunio 2015.The occupied territory included 70 percent of the island's economic potential with over 50 percent of the industrial … In addition, since partition Turkey encouraged mainland immigration to northern Cyprus. … The international community, excluding Turkey, condemned the unilateral declaration of independence (UDI) as a.
↑Peter Neville (22 Marso 2013).Historical Dictionary of British Foreign Policy. Scarecrow Press. p.293.ISBN978-0-8108-7371-1.Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 18 Septiembre 2015. Naala idi20 Hunio 2015....Ecevit ordered the army to occupy the Turkish area on 20 July 1974. It became the Turkish Republic of Northern Cyprus, but Britain, like the rest of the international community, except Turkey, refused to extend diplomatic recognition to the enclave. British efforts to secure Turkey's removal from its surrogate territory after 1974 failed.
Anastasiou, Harry (2008).Broken Olive Branch: Nationalism Ethnic Conflict and the Quest for Peace in Cyprus. Syracuse University Press.ISBN978-0-8156-3196-5.
Charalambous, Giorgos (2015).Party-Society Relations in the Republic of Cyprus. Taylor & Francis.ISBN978-1-317-38656-8.
Brewin, Christopher (2000).European Union and Cyprus. Eothen Press.ISBN978-0-906719-24-4.
Clark, Tommy.A Brief History of Cyprus (2020)excerpt
Dods, Clement, ed. (1999).Cyprus: The Need for New Perspectives. The Eothen Press.ISBN978-0-906719-23-7.
Nicolet, Claude (2001).United States Policy Towards Cyprus, 1954–1974. Bibliopolis.ISBN978-3-933925-20-6.
Oberling, Pierre (1982).The Road to Bellapais. Columbia University Press.ISBN978-0-88033-000-8.
O'Malley, Brendan; Ian Craig (1999).The Cyprus Conspiracy. I.B.Tauris.ISBN978-1-86064-737-6.
Palley, Claire (2005).An International Relations Debacle: The UN Secretary-General's Mission of Good Offices in Cyprus, 1999–2004. Hart Publishing.ISBN978-1-84113-578-6.
Papadakis, Yiannis (2005).Echoes from the Dead Zone: Across the Cyprus Divide. I.B.Tauris.ISBN978-1-85043-428-3.
Richmond, Oliver; James Ker-Lindsay, dagiti ed. (2001).The Work of the UN in Cyprus: Promoting Peace and Development. Palgrave Macmillan.ISBN978-0-333-91271-3.
Richter, Heinz (2010).A Concise History of Modern Cyprus 1878–2009. Rutzen.ISBN978-3-447-06212-1.
Sacopoulo, Marina (1966).Chypre d'aujourd'hui. Paris: G.-P. Maisonneuve et Larose. 406 p., ill. with b&w photos. and fold. maps.
Tocci, Nathalie (2004).EU Accession Dynamics and Conflict Resolution: Catalysing Peace or Consolidating Partition in Cyprus?. Ashgate.ISBN978-0-7546-4310-4.
Yiorghos, Leventis; Murata Sawayanagi Nanako; Hazama Yasushi (2008).Crossing Over Cyprus. Research Institute for Languages and Cultures of Asia and Africa (ILCAA) Tokyo University of Foreign Studies (TUFS).ISBN978-4-86337-003-6.