Mairaman ti Easter Island kenIsla Sala y Gómez; saan a mairaman ti 1,250,000 kuadrado kilometro (480,000 sq mi) iti teritorio a tinunton idiay Antartika.
TiChile (Espaniol: [ˈtʃile]), opisial a tiRepublika ti Chile, ket ti pagilian itiAbagatan nga Amerika a mangsakop iti ababa ken atiddog, akikid a pirgis ti daga a nagbaetan tiAndes iti daya ken ti Taaw Pasipiko iti laud. Daytoy ket beddenganna tiPeru iti amianan, tiBolivia iti amianan a daya, tiArhentina iti daya, ken tiPasahe Drake iti adayo nga abagatan. Ti teritorio ti Chile ket mairaman dagiti isla ti Pasipiko tiJuan Fernández,Salas y Gómez,Desventuradas, kenRapa Nui idiayOceania. Tuntonen pay ti Chile iti agarup a 1,250,000 kuadrado kilometro (480,000 sq mi) itiAntartika, urayno amin a panagtunton ket nasuspende babaen tiTulag ti Antartiko.
Ti namaga aDesierto Atacama idiay akin-amianan a Chile ket aglaon kadagiti adu a kinabaknang iti mineral, a naipangpangruna tigambang. Ti bassit met laeng a lugar iti tengnga ket kaaduan iti termino iti populasion ken dagiti rekurso iti agrikultura, ken daytoy ti sentro ti kultura ken politika a dimmakkelan ti Chile idi naladaw a maika-19 a siglo idi inkorporadona dagiti rehion ti amianan ken abagatan. Ti akin-abagatan a Chile ket nabaknang kadagiti kabakiran ken dagiti daga a pagaraban, ken mangipakaita kadagiti agsasaruno abulkan ken dagiti danaw. Ti akin-abagatan nga aplaya ket labirinto dagitipiordo, sabangan ken dagiti kanal, dagiti agtirtiritir a peninsula, ken dagiti isla.[6]
Atacama
Pinarukma ken kinolonia ti Espania ti Chile idi tengnga ti maika-16 a siglo, ken sinukatanda ti turay ti Inca idiay akin-amianan a Chile, ngem napaay a nangparukma dagiti nawaya aMapuche a nagtagtagitao ti abagatan a tengnga a Chile. Kalpasan ti panagirangarang ti wayawaya manipud iti Espania idi 1818, rimmuar ti Chile kadagiti tawen ti 1830 a kas relatibo a natalinaay nga autoritariano a republika. Idi maika-19 a siglo, nakakita ti Chile iti nasayaat a panagdur-as ti ekonomia, ken nangipatingga daytoy iti resistansia dagiti Mapuche kadagiti tawen ti 1880 ken nakagun-od iti agdama a teritoriona iti amianan itiGubat ti Pasipiko (1879–83) kalpasan ti panangabakna iti Peru ken Bolivia.[7] Kadagiti naladaw a tawen ti 1960 ken dagiti nasapa a tawen ti 1970, nakasanay ti pagilian iti nakaro a kanigid-kanawan apolitikal a polarisasion ken riribuk. Daytoy a pasamak ket nagbanagan tikudeta ti Chile ti 1973 a nangparmek iti kanawan a payak a gobierno niSalvador Allende ken nakaitakderan tinagpaut iti 16 a tawen a kanawan a payak a diktadura ti militar a nakatayan wenno nakapukawan dagiti ad-adu ngem 3,000 a tattao. Ti turay nga indaluan babaen niAugusto Pinochet ket nagpatingga idi 1990 kalpasan iti pannakaabakna iti reperendum iti 1988 ken sinaruno babaen ti kumaduaan ti sentro a kanawan a nagturay kadagiti uppat a presidensia aginggana idi 2010.
^"100 Peso Coin".Banco Central de Chile (iti Ingles). Naiyarkibo manipud itikasisigud idi 2012-05-10. Naala idi16 Septiembre 2012.
^"Resultados Definitivos Censo 2017"(PDF) (Presentasion) (iti Espaniol). Instituto Nacional de Estadística de Chile. 1 Enero 2018. Naiyarkibo manipud itikasisigud(PDF) idi 2017-12-23. Naala idi18 Enero 2017.
^abcd"Chile".World Economic Outlook Database, October 2020 (iti Ingles). International Monetary Fund. Naala idi25 Disiembre 2020.
.svg)
