Tianime (Hapon:アニメ,Hepburn:anime,[a.ni.me] (
dengngen)) ken dagitiHapon ngaanimado a pataud a mangipakpakita ti inladawan ti ima wenno animasion ti kompiuter. Ti balikas ket naipangyabaan a pannkabalikas ti "animasion" itiHapon. Ti pannangibaga nga "anime", ket saan a rimmuar aginggana idi tengnga ti tawtawen ti 1980,[1] ken ti naikeddeng a kaibuksilan daytoy a panangibaga ket sagpaminsan nga agdumaduma depende iti kontesto.[2] Kadagiti Hapon, ti termino ket pannangibaga kadagiti amin nga animasion.[3] Iti Ingles, ti termino ket naipalawag a kas naala iti Hapon ngaestilo ti animasion a masansan a nailaslasin babaen kadagiti namarisan a grapiko, dagiti natinggaw a karakter ken dagiti pantastiko a tema.[4][5] Ti pannakaarngi nga estilo iti kaibuksilan ket mabalin a manglukat ti posibilidad a ti anime ket mapataud kadagiti sabali a pagilian, malaksid ti Hapon.[6][7][8] Ngem ita pay, para iti kinalaka, adu kadagiti Taga-laud ket nainget a kitkitaenda ti anime a kas animasion a produkto ti Hapon.[5]
Bayat a ti kasapaan nga ammo nga animasion ti Hapon ket napetsaan manipud idi 1917, ken adu met dagiti kasisigud nga animasion ti Hapon ket napataud kadagiti simmakbay a dekada. Ti pannakailasin ti estilo ti anime ket naparang-ay idi tawtawen ti 1960 ken naisangayan ti obra niOsamu Tezuka ken nagbalin a naamammuan iti ruar ti Hapon idi tawtawen ti 1980.[9] Adu kadagiti agbuybuya ti anime idiay Hapon ken pannakabigbig iti sangalubongan. Dagiti agiwarwaras ket mabalinda ti agipablaak ti anime babaen ti panagiwaragawag ti telebision, dagus itivideo, wenno iti teatro, ken ti payonline.
Ti anime ket kangrunaan nga inus-usar dagitiserye ti animado a telebision, dagiti napili apelikula, ken dagiti naibatay tiInternet panagipablaak. Adda met dagitoy dua ngainladawan ti ima kenanimado ti kompiuter nga anime. Ti estilo ket inus-usar kadagitiay-ayam ti video ken dagitipanagipaskil. Ngem dagitoy ket saan a nalawag ti etiketana a kas anime ngem babaen met ti bukodda a midia. Iti pay maipatinayon, ti anime ket kaaduan a buklenna, no saan nga amin, dagitihenero tipiksion.[10] Iti kanungpalan, ti anime ket agus-usar kadagiti nadumaduma a midia kas tataudan, a naisangsangayan ti maimaldit a midia, kasla timanga, literatura, ken dagiti dadduma pay nga obra. Iti iyaadu ti pagtagilakuan ti anime idiay Hapon, daytoy ket nakagun-od met ti kinadayeg idiayDaya kenAbagatan a daya nga Asia. Ti anime ket agdama a nadayeg kadagiti nadumaduma a rehion iti lubong.
Dagiti midia a mainaig itiAnime iti Wikimedia Commons
- Anime itiCurlie(iti Ingles)
