A na-asụ Asụsụ Savu, Hawu na Dhao, na Savu na Ndao Islands na East Nusa Tenggara, Indonesia.
Cappell (1975) kwuru ọtụtụ okwu na-enweta nke Austronesian na ahia na Central Malayo-Polynesian nke East Nusa Tenggara na Maluku, na-na Hawu. Ọ bụ ebe na ọ na-ekwukarị ihe na-ahụ nke Austronesian, Hawu dị nnọọ iche na ngwaọrụ Austronesian nke na ọ kewara ya (na Dhao) dị ka ahia na-azụ Austronesian. Ọ na-ekwu, Otú ọ dị, a na-anabata ugbu a na Savu abụghị ihe dị iche karịa asụsụ ndị ọzọ nke Central Malayo-Polynesian, nke niile na-egosipụta akụkụ na-abụghị nke Austronesian nke na-akọwa asụsụ Melanesian.
Asụsụ Savu nwere otu ụzọume na iwu. Ha na Asụsụ Bima-Sumba na akara Flores na Sulawesi na-ekerịta ụfọdụ implosive (ma ọ bụ ma Maris anya pre-glottalized) na ụbọchị Flors dị n'ebe ugwu, dị ka Wolio, na akara Flore dị ka Ngad'a nwere ogologo nke iseume mgbe schwa free. Dhao nwere ihe ngosi ka ukwuu, mana ike ebe ngosi nwere otu ihe ahụ, ngwaọrụ otu otu. E nso Hawu /v/, Dhao bụ onye na-agbaọsọ omenala. Hawu *s, *c enyemaka na /h/ n'oge ihe ihe mere eme. nsogbu ndị a na-ahụ ịhụ anya bụ:
| Dhao | Hawu | example | gloss |
|---|---|---|---|
| tʃ | h | tʃaʔe ~haʔe | climb |
| s | h | risi ~rihi | more |
| h | h | həba ~həɓa | mouth |
| h | v | hahi ~vavi | pig |
| ɖʐ | d | maɖʐe ~made | dead |
| d | ɗ | məda ~məɗa | niɡht |
| ɗ | ɗ | loɗo | sun, day |
| bβ | b | bβəni ~bəni | woman |
| b | ɓ | həba ~həɓa | mouth |
| ɓ | ɓ | saɓa ~haɓa (?) | effort |
| #dʒ | #ʄ, #j | dʒaʔa ~ʄaa/jaa | I, me |
| .dʒ | .dʒ | padʒuu ~pedʒuu (?) | command |
| ʄ | ʄ | aʄu | tree |
Maka mbido/dʒ/ na Dhao, enwere ọdịiche dị n'etiti /o/ na/j/ na Hawu. Ọtụtụ ụdaume ndị ọzọ nwere nkwekọrịta otu na otu, mana ole na ole (dị ka/ɓ/,/ɡ/, na ndị na-abụghị nke mbụ/dʒ/) anaghị egosi na ha ga-abụ ihe doro anya.
Ndị nnọchiaha onwe ha yiri.
| Dhao | Hawu | |
|---|---|---|
| M | dʒaʔa | Xi na (ja,dʒoo)jaajaa-ve-ignore="true" href="./Category:Articles_containing_Sabu-language_text" rel="mw:PageProp/Category"/> |
| ị | əu | ou="#mwt51" data-mw='{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"lang","href":"./Template:Lang"},"params":{"1":{"wt":"hvn"},"2":{"wt":"əu"}},"i":0}}]}' data-ve-no-generated-contents="true" title="au-language text" typeof="mw:Transclusion">əu (na, ma ọ bụ) |
| s/ya | nəŋu | noo |
| anyị (gụnyere) | əɖʐi | dii |
| anyị (ma e wezụga) | dʒiʔi | ʄii |
| na niile | miu | muu |
| ha | rəŋu | raa (naa) |
Ụdị parenthetical na Hawu bụ dialectical.