| Անկոլա |
|---|
|
 |
| Կը ներառնէ | Bengo Province?[1], Benguela Province?[1], Bié Province?[1], Cabinda Province?[1], Cuando Cubango Province?[1], Cuanza Norte Province?[1], Cuanza Sul Province?[1], Cunene Province?[1], Հուամբո նահանգ?[1], Huíla Province?[1], Luanda Province?[1], Lunda Norte Province?[1], Lunda Sul Province?[1], Malanje Province?[1], Namibe Province?[1], Moxico Province?[1], Uíge Province?[1] և Zaire Province?[1] |
|---|
| Պետական լեզու | Փորթուկալերէն |
|---|
| Մայրաքաղաք | Լուանդա?[2] |
|---|
| Օրէնսդիր մարմին | National Assembly of Angola? |
|---|
| Երկրի ղեկավար | Ժուան Լորենսու? |
|---|
| Կառավարութեան ղեկավար | Ժուան Լորենսու? |
|---|
| Ազգաբնակչութիւն | 36 749 906 մարդ (2023)[3] |
|---|
| Օրհներգ | Angola Avante? |
|---|
| Կարգախօս | Virtus Unita Fortior |
|---|
| Հիմնադրուած է | 25 Օգոստոս1992 թ. |
|---|
| Արժոյթ | kwanza? |
|---|
| Ժամային համակարգ | UTC+1 և Africa/Luanda?[4] |
|---|
| Հեռաձայնային համակարգ | +244 |
|---|
| Համացանցի յղում | .ao? |
|---|
| Մարդկային ներուժի զարգացման թիւ | 0,586[5] |
|---|
| governo.gov.ao |
Անկոլա, պաշտօնապէս Անկոլայի Հանրապետութիւն, երկիր մըն է Հարաւային Ափրիկէի արեւմտեան-կեդրոնական ափին: Ան ամէնամեծ Փորթուկալերէն (Լուսոֆոն) երկիրն է ինչպէս ընդհանուր տարածքով, այնպէս ալ բնակչութեամբ եւ Ափրիկէի եօթներորդ ամէնամեծ երկիրը: Անոր սահմանակիցներըՆամիպիան է հարաւը,Քոնկոյի Դեմոկրատական Հանրապետութիւնը՝ հիւսիսը,Զամպիան՝ արեւելքը եւԱտլանտեան Ովկիանոսը՝ արեւմուտքը: Անկոլան ունիՔապինտա անունով արտաքին նահանգ մը, որ սահման ունիՔոնկոյի Հանրապետութեան եւՔոնկոյի Դեմոկրատական Հանրապետութեան հետ: Անոր մայրաքաղաքն ու ամէնաշատ բնակչութիւն ունեցող քաղաքըԼուանտան է:
Անկոլան բնակեցուած էՀին Քարի դարաշրջանէն ի վեր: Պանթու տարածումը հասնելէ ետք, պետութիւններ ձեւաւորուեցան 13-րդ դարուն եւ կազմակերպուեցան դաշինքներու մէջ: Քոնկոյի Թագաւորութիւնը գերիշխանութիւն ձեռք բերաւ միւս թագաւորութիւններէն 14-րդ դարէն սկսեալ: Փորթուկալացի հետազօտողները կապեր հաստատեցին Քոնկոյի հետ 1483-ին: Հարաւին էին Նտոնկոյի եւ Մաթամպայի թագաւորութիւնները, աւելի հարաւ՝ Օվիմպունտու թագաւորութիւնները եւ արեւելքին՝ Մպունտա Թագաւորութիւնը:[6][7]
| Բնակչութեան1960-2023 թուականների վիճակագրություն |
|---|
| | | |
- ↑1,001,011,021,031,041,051,061,071,081,091,101,111,121,131,141,151,161,17https://angolaembassy.ae/about-angola/
- ↑https://www.britannica.com/place/Luanda
- ↑3,03,1https://data.who.int/countries/024
- ↑https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/africa
- ↑Human Development Report —Միավորված ազգերի կազմակերպության զարգացման ծրագիր, 2022.
- ↑Gordon, David M. (2018-09-26) (անգլերեն), Kingdoms of South-Central Africa: Sources, Historiography, and History, doi:10.1093/acrefore/9780190277734.013.146, ISBN 978-0-19-027773-4, https://oxfordre.com/africanhistory/display/10.1093/acrefore/9780190277734.001.0001/acrefore-9780190277734-e-146, վերցված է 2024-10-22
- ↑Thornton, John K., ed։ (2020), «The Development of States in West Central Africa to 1540», A History of West Central Africa to 1850, New Approaches to African History (Cambridge: Cambridge University Press): pp. 16–55, ISBN 978-1-107-56593-7, https://www.cambridge.org/core/books/abs/history-of-west-central-africa-to-1850/development-of-states-in-west-central-africa-to-1540/CE71122CF8DFD7B4B188BA34F8F65BFC, վերցված է 2024-10-22
- ↑8,008,018,028,038,048,058,068,078,088,098,108,118,128,138,148,158,168,178,188,198,208,218,228,238,248,258,268,278,288,298,308,318,328,338,348,358,368,378,388,398,408,418,428,438,448,458,468,478,488,498,508,518,528,53Համաշխարհային բանկի տվյալների բազա —Համաշխարհային Դրամատուն.
- ↑9,09,1Համաշխարհային բանկի տվյալների բազա —Համաշխարհային Դրամատուն.
- Chisholm Hugh, խմբգր․ (1911),«Angola»,Encyclopædia Britannica2 (11th հրտրկթն․), Cambridge University Press, էջեր 38–40
- Birmingham, David (2006)Empire in Africa: Angola and its Neighbors, Ohio University Press: Athens, Ohio.
- Bösl, Anton (2008)Angola's Parliamentary Elections in 2008. A Country on its Way to One-Party-Democracy, KAS Auslandsinformationen 10/2008.Die Parlamentswahlen in Angola 2008
- Cilliers, Jackie and Christian Dietrich, Eds. (2000).Angola's War Economy: The Role of Oil and Diamonds. Pretoria, South Africa, Institute for Security Studies.
- Global Witness (1999).A Crude Awakening, The Role of Oil and Banking Industries in Angola's Civil War and the Plundering of State Assets. London, UK, Global Witness.A Crude AwakeningArchived 2010-09-02 at the Wayback Machine.
- Hodges, Tony (2001).Angola from Afro-Stalinism to Petro-Diamond Capitalism. Oxford: James Currey.
- Hodges, Tony (2004).Angola: The Anatomy of an Oil State. Oxford, UK and Indianapolis, US, The Fridtjol Nansen Institute & The International African Institute in association with James Currey and Indiana University Press.
- Human Rights Watch (2004). Some Transparency, No Accountability: The Use of Oil Revenues in Angola and Its Impact on Human Rights. New York, Human Rights Watch.Some Transparency, No Accountability: The Use of Oil Revenue in Angola and Its Impact on Human Rights (Human Rights Watch Report, January 2004)
- Human Rights Watch (2005). Coming Home, Return and Reintegration in Angola. New York, Human Rights Watch.Coming Home: Return and Reintegration in Angola
- James, Walter (1992). A political history of the civil war in Angola, 1964–1990. New Brunswick, Transaction Publishers.
- Kapuściński, Ryszard. Another Day of Life, Penguin, 1975.978-0-14-118678-8ISBN 978-0-14-118678-8. A Polish journalist's account of Portuguese withdrawal from Angola and the beginning of the civil war.
- Kevlihan, R. (2003). "Sanctions and humanitarian concerns: Ireland and Angola, 2001-2". Irish Studies in International Affairs 14: 95–106.
- Lari, A. (2004).Returning home to a normal life? The plight of displaced Angolans. Pretoria, South Africa, Institute for Security Studies.
- Lari, A. and R. Kevlihan (2004)."International Human Rights Protection in Situations of Conflict and Post-Conflict, A Case Study of Angola". African Security Review 13(4): 29–41.
- Le Billon, Philippe (2005)Aid in the Midst of Plenty: Oil Wealth, Misery and Advocacy in Angola, Disasters 29(1): 1–25.
- Le Billon, Philippe (2001). "Angola's Political Economy of War: The Role of Oil and Diamonds". African Affairs (100): 55–80.
- Le Billon P. (March 2006)։Fuelling War: Natural Resources and Armed Conflicts։Routledge։ISBN 978-0-415-37970-0
- MacQueen, NorrieAn Ill Wind? Rethinking the Angolan Crisis and the Portuguese Revolution, 1974–1976,Itinerario: European Journal of Overseas History, 26/2, 2000, pp. 22–44
- Médecins Sans Frontières (2002).Angola: Sacrifice of a People. Luanda, Angola, MSF.
- Mwakikagile, GodfreyNyerere and Africa: End of an Era, Third Edition, Pretoria, South Africa, 2006, on Angola in Chapter 11, "American Involvement in Angola and Southern Africa: Nyerere's Response", pp. 324–346,978-0-9802534-1-2.
- Pearce, Justin (2004). "War, Peace and Diamonds in Angola: Popular perceptions of the diamond industry in the Lundas". African Security Review 13 (2), pp 51–64.Wayback Machine
- Porto, João Gomes (2003).Cabinda: Notes on a soon to be forgotten war. Pretoria, South Africa, Institute for Security Studies.
- Tvedten, Inge (1997). Angola, Struggle for Peace and Reconstruction. Boulder, Colorado, Westview Press.
- Vines, Alex (1999). Angola Unravels: The Rise and Fall of the Lusaka Peace Process. New York and London, UK, Human Rights Watch.
.svg)