Movatterモバイル変換

[0]ホーム

Jump to content

P5+1

Փոխել հղումները

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Գերմանիայի, Միացյալ Թագավորության, Չինաստանի, ԱՄՆ-ի, Ֆրանսիայի, Ռուսաստանի, Եվրոպական միության և Իրանի արտաքին գործերի նախարարները: Ժնև, 2013 թվականի նոյեմբերի 24

Ֆրանսիայի, Գերմանիայի, Եվրամիության, Իրանի, Միացյալ Թագավորության և ԱՄՆ-ի արտաքին գործերի նախարարները, ինչպես նաև չինացի և ռուս դիվանագետները: Լոզան, 2015 թվականի ապրիլի 2

5 + 1 խումբ (անգլ.՝P5+1, E3+3), վեցմեծ տերությունների համաժողով, որոնք միավորել են իրենց ջանքերը Իրանի միջուկային ծրագրի օգտագործումը ռազմական նպատակներով կանխելու համար։ Խումբը բաղկացած էԱՄՆ-ից,Ռուսաստանից,ՉԺՀ-ից,Մեծ Բրիտանիայից,Ֆրանսիայից՝ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի հինգ մշտական անդամներից, ինչպես նաևԳերմանիայից։ Իրանի միջուկային խնդրով զբաղված են նաև միջազգային հանրության այլ ներկայացուցիչներ՝ատոմային Էներգիայի միջազգային գործակալությունը (ԱԷՄԳ) և ՄԱԿ-ի ԱԽ-ն։

Համառոտ պատմություն

[խմբագրել |խմբագրել կոդը]

2006 թվականին ՉԺՀ-ն, Ռուսաստանը և ԱՄՆ-ը միացել են Եվրակառույցի այն երկրներին, որոնքԻրանի հետ բանակցություններ են վարում նրա միջուկային ծրագրի սահմանափակման շուրջ^[1]^[2]^[3]։

Այն բանից հետո, երբ ԱԷՄԳ-ի և «Վեցնյակի» բանակցությունները Իրանի հետ հաջողությամբ չպսակվեցին,ՄԱԿ-ի ԱԽ-ն 2006 թվականից մինչև 2010 թվականը վեց բանաձև է ընդունել, որոնք հիմնված են ՄԱԿ-ի կանոնադրության վրա և նախատեսում են պատժամիջոցներ սահմանել Իրանի դեմ։ ՄԱԿ-ի ԱԽ-ն պահանջել Է Իրանից դադարեցնելուրանի հարստացման և ծանր ջրի ռեակտորի կառուցման հետ կապված գործունեությունը, սակայն այդ պահանջները չեն կատարվել^[4]^[5]^[6]։

2013 թվականի նոյեմբերի 24-ինԺնևում Իրանի և «5+1 խմբի» միջև ստորագրվել Է Իրանի միջուկային ծրագրի վերաբերյալ միջանկյալ համաձայնագիր։ Համաձայն այդ համաձայնագրի՝ Իրանը պարտավորվել է վեց ամսվա ընթացքում սահմանափակել իր միջուկային ծրագիրը և դրա օբյեկտներին հասանելիություն տրամադրել ԱԷՄԳ-ի տեսուչներին՝ նրա դեմ պատժամիջոցների թուլացման դիմաց^[7]^[8]^[9]։ ԱՄՆ-ի նախկին պետական քարտուղարներՀենրի Քիսինջերը ևՋորջ Շուլցը հայտարարել են, որ եթե վեցամսյա «սառեցումը» ոչ միայն ռազմական միջուկային ներուժի նկատմամբ իրանական երթի մարտավարական կասեցում է, ապա պլանավորված բանակցությունների ընթացքում հարկավոր է հասնել Իրանի միջուկային միջոցների էական կրճատման և խիստ վերահսկողություն ապահովել նրա միջուկային ծրագրի նկատմամբ, որպեսզի այդ ծրագրի ոչ ռազմական բնույթը կասկած չառաջացնի Իրանի միջուկային ծրագրի նկատմամբ^[10]։

2015 թվականի հուլիսի 15-ին Իրանն ու «վեցնյակի» երկրները (ԱՄՆ, Ֆրանսիա, Մեծ Բրիտանիա, Գերմանիա, Չինաստան և Ռուսաստան) Իրանի դեմ պատժամիջոցների չեղարկման դիմաց համաձայնության են եկել Իրանի միջուկային ծրագրի շուրջ։ Ըստ համաձայնագրի, Իրանը պետք է թույլ տա ԱԷՄԳ-ի տեսուչներին իրենց միջուկային օբյեկտներում, Արևմուտքի երկրները, իրենց հերթին, քայլ առ քայլ կհանեն Իրանի դեմ պատժամիջոցները։ Համաձայնագիրը պետք է վավերացվի բոլոր կողմերի կողմից և հավանության արժանանա ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի կողմից^[11]։

Պայմանավորվածության հիմնական կետերը^[12]․

Իրանի հարստացված ուրանի մեծ մասը կարտահանվի արտասահման։
Իրանի միջուկային օբյեկտներից ոչ մեկը չի ապամոնտաժվի։
Ֆորդոյի վառելիքի հարստացման գործարանը կդառնա միջուկային ֆիզիկայի գիտահետազոտական կենտրոն՝ առանց ուրանի հարստացման հզորությունների։
ԱԷՄԳ-ն 20 տարի ժամկետով մուտք կստանա երկրի բոլոր միջուկային օբյեկտներ, ինչը թույլ կտա կազմակերպությանը հետևել, որպեսզի իրանական միջուկային ծրագիրը բացառապես խաղաղ բնույթ կրի։
ԱՄՆ-ի, Եվրամիության և ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի պատժամիջոցները կհանվեն Իրանի միջուկային ծրագրի վերաբերյալ համապարփակ պայմանագրի կնքումից հետո, որի ստորագրումը նախատեսված է հունիսի վերջին։ P5+1-ի կողմից որոշ սահմանափակող միջոցներ որոշ ժամանակ կմնան գործողության մեջ, բայց հետո չեղյալ կհայտարարվի։

Համատեղ համապարփակ գործողությունների ծրագիր

[խմբագրել |խմբագրել կոդը]

Գործողությունների համատեղ համապարփակ ծրագիրը (ԳՀՀԾ) քաղաքական համաձայնագիր է, որը ստորագրվել է 2015 թվականի հուլիսի 15-ին Իրանի և մի խումբ պետությունների միջև՝ Իրանի միջուկային ծրագրի վերաբերյալ։ Խումբը բաղկացած է ԱՄՆ-ից, Ռուսաստանից, ՉԺՀ-ից, Մեծ Բրիտանիայից, Ֆրանսիայից՝ ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի հինգ մշտական անդամներից, ինչպես նաև Գերմանիայից։

2018 թվականի մայիսի 8-ինԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը հայտարարել է Իրանի միջուկային ծրագրի վերաբերյալ համաձայնագրից երկրի դուրս գալու մասին։ ԱՄՆ նախագահը ասել է, որ ԱՄՆ-ն ապացույցներ ունի, որ Իրանը շարունակում է միջուկային զենքի մշակումը՝ դրանով իսկ խախտելով ԳՀՀԾ-ն։ Նա նաև հայտարարել Է Թեհրանի դեմ պատժամիջոցների վերականգնման մասին^[13]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել |խմբագրել կոդը]

↑«Встреча в Лондоне евротройки, России, Китая и США, посвященная Ирану, прошла безрезультатно».NEWSru.com. 17.01.2006. Վերցված է 3 декабря 2013-ին.
↑«МАГАТЭ поддержало позиции России и Китая в отношении Ирана».NEWSru.com. 31.03.2006. Վերցված է 3 декабря 2013-ին.
↑«В Москве Россия, США, Китай и "евротройка" не смогли сблизить позиции по иранской проблеме».NEWSru.com. 18.04.2006. Վերցված է 3 декабря 2013-ին.
↑«Совбез ООН дал Ирану месяц на прекращение работ по обогащению урана».NEWSru.com. 31.07.2006. Վերցված է 3 декабря 2013-ին.
↑«Совбез ООН ввел санкции против Ирана. Россия поддержала».NEWSru.com. 23.12.2006. Վերցված է 3 декабря 2013-ին.
↑Замараева Н.А. (14.06.2010).«Совбез ООН ввел санкции против Ирана. Россия поддержала».Институт Ближнего Востока. Վերցված է 3 декабря 2013-ին.
↑Павел Фельгенгауэр (27.11.2013).«Иранская ядерная сдержанность».Новая газета. Արխիվացված էօրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 8-ին. Վերցված է 3 декабря 2013-ին.
↑Евгения Кузнецова, Алекс Григорьев. (25.11.2013).«Иран и «шестерка»: оценки соглашения».Голос Америки. Արխիվացված էօրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 3 декабря 2013-ին.
↑Эрик Лезе. (28.11.2013).«Пробелы женевского соглашения по иранскому атому». Slate.fr. Վերցված է 3 декабря 2013-ին.
↑Генри Киссинджер,Джордж Шульц (02.12.2013).«Что должно обеспечить окончательное урегулирование с Ираном(անգլ.)».The Wall Street Journal. Վերցված է 09 декабря 2013-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
↑«Достигнуто соглашение по ядерной программе Ирана» (ուկրաիներեն).BBC. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 16-ին.
↑«Совместный всеобъемлющий план действий по иранской ядерной программе. Ключевые моменты».ТАСС. 2015 թ․ ապրիլի 3. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 10-ին.
↑«Трамп объявил о выходе США из сделки по Ирану» (ռուսերեն).Корреспондент. 2018 թ․ մայիսի 8. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 8-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել |խմբագրել կոդը]

Евгения Кузнецова (12.11.2012).«Иран и его ядерная программа».Голос Америки. Արխիվացված էօրիգինալից 2014 թ․ օգոստոսի 29-ին. Վերցված է 3 декабря 2013-ին.
«История официальных предложений по иранской ядерной проблеме(անգլ.)». Arms Control Association. 11.2013. Վերցված է 3 декабря 2013-ին.
«Заявление Канады о ядерной программе Ирана(անգլ.)».Министерство иностранных дел и международной торговли Канады. 24.11.2013. Վերցված է 3 декабря 2013-ին.
Кэролайн Глик (25.11.2013).«Цель внешней политики Обамы(անգլ.)».The Jerusalem Post. Վերցված է 04 декабря 2013-ին.

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=P5%2B1&oldid=9364467» էջից

Կատեգորիաներ:

Թաքցված կատեգորիաներ:

[8]ページ先頭