Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Jump to content
Վիքիպեդիա
Որոնել

Տաջիկստան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Տաջիկստանի Հանրապետություն
Ҷумҳурии Тоҷикистон
Ջոմհուրի-յի Տոջիկստոն
جمهوری تاجیکستان
Տաջիկստանի դրոշ
Դրոշ
Տաջիկստանի Coat of Arms
Զինանշան
Ազգային օրհներգ՝ Սուրուդի Միլլի
Տաջիկստանի դիրքը
Տաջիկստանի դիրքը
ՄայրաքաղաքԴուշանբե
38°33′N, 68°48′E
Պետական լեզուներՏաջիկերենՊարսկերենՌուսերեն
Կառավարում
 - ՆախագահԷմոմալի Ռահմոն
 - ՎարչապետԱկիլ Ակիլով
ԱնկախությունԽՍՀՄ-ից 
Սամանիդ հարստության հաստատում
875 AD 
Հայտարարվածսեպտեմբերի 91991 
Ամբողջվածդեկտեմբերի 251991 
Տարածք
 - Ընդհանուր143,100 կմ²  (95-րդ)
 - Ջրային (%)0.3
Բնակչություն
 - հուլիս 2006 նախահաշիվը7,320,000  (100-րդ)
 - 2000 մարդահամարը6,127,000 
ՀՆԱ (ԳՀ)2005 գնահատում
 - Ընդհանուր$8.802 բիլիոն (139-րդ)
 - Մեկ շնչի հաշվով$1,388 (159-րդ)
Ջինի (2003)32.6 () 
ՄՆԶԻ (2004)0.652 () (122-րդ)
ԱրժույթՍոմոնի (TJS)
Ժամային գոտիTJT (ՀԿԺ+5)
Ազգային դոմեն.tj
Հեռախոսային կոդ+992

Տաջիկստան (Тоҷикистон), պետությունԿենտրոնական Ասիայում։ Սահմանակցում էՈւզբեկստանին,Ղրղզստանին,Չինաստանին ևԱֆղանստանին։ Նախկին խորհրդային հանրապետություն, անկախացել է1991 թվականին։ԱՊՀ անդամ պետություն է։

Լեռնային տեսարան
Տաջիկ կանայք

Աշխարհագրական նկարագիր

[խմբագրել |խմբագրել կոդը]

Ունի խիստ լեռնային մակերևույթ, որի մոտ կեսի բարձրությունը գերազանցում է ծովի մակարդակի 3000 մ-ը։ Երկրի արևելյան մասը խիստ նոսր է բնակեցված. այս շրջանում գտնվում է Պամիր լեռնաշղթան, որի Իսմիաիլ Սամանի գագաթը նախկինումԽորհրդային Միության ամենաբարձր կետն էր (կոչվում էրԿոմունիզմի պիկ)։ Երկրի արևելյան հատվածում է գտնվում Բադախշան ինքնավար շրջանը, որտեղ բնակվում են բազմաթիվ փոքր ազգություններ։

ՄայրաքաղաքԴուշանբեն գտնվում է երկրի արևմտյան շրջանում, Հիդոր լեռնաշղթայի ստորոտում, որտեղով հոսում են Ամուրդարյա և Սիրդարյա գետերը։ Տաջիկստանի արևմտյան շրջանը նեղ միջանցքով կապված է Սոգդիա շրջանի հետ։ Վերջինում գտնվում է երկրի բնակչության թվով երկրորդ քաղաքը՝Խոջանդը։

Տաջիկստանի մաս են կազմում նաև մի քանի էքսկլավներ, որոնցից խոշորագույնը՝ Վորուխը աշխարհրագրորեն ընկած է Ղրղզստանի տարածքում։

Տարածքային բաժանում

[խմբագրել |խմբագրել կոդը]

Վարչականորեն բաժանված է 4 մարզերի, որոնք են՝

Ազգագրություն

[խմբագրել |խմբագրել կոդը]

Ազգաբնակչությունը կազմում է 7.349.145 (2009 թ. տվյալներով), որոնց գերակշիռ մասը տաջիկներ են։ Տաջիկերենը իրանական լեզու է և մեծ ընդհանրություններ ունիպարսկերենի հետ, որի պատճառով համարվում է պարսկերեն լեզվի տարբերակ։ Տաջիկստանից բացի պետական լեզու էԻրանում և Աֆղանստանում։

Ազգային փոքրամասնությունների շարքում կարևոր տեղ են զբաղեցնումուզբեկները և ապառուսները, վերջիններիս մեծ մասը սակայն լքել է երկիրը քաղաքացիական պատերազմի տարիներին։

Տնտեսություն

[խմբագրել |խմբագրել կոդը]

Արտաքին առևտրի կարևոր բաղադրիչներն ենմետաքսի ևալյումինի արտահանումը (վերջինս հիմնականում Տուրսունզոդա քաղաքից) և ավելի նվազ չափով՝արծաթը,ոսկին,ուրանը ևվոլֆրամը։ Տաջիկստանի տնտեսությունը ծանր կացության մեջ է հայտնվել վեց տարի տևած քաղաքացիական պատերազմի հետևանքով։

Աղքատություն

[խմբագրել |խմբագրել կոդը]

Տաջիկստանը նախկին խորհրդային հանրապետություններից ամենաաղքատն է և աշխարհի ամենաաղքատ պետություններից մեկը։ՄԱԿ-ի տվյալների համաձայն՝ բնակչության 44,4%-ն ապրում է աղքատության շեմից ցածր մակարդակում[1]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել |խմբագրել կոդը]
  1. UNDP: Human development indices - Table 3: Human and income poverty (Population living below national poverty line (2000-2007))
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են«Տաջիկստան» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
 
BNEXX453273 ·BNF17079083815359151r11972308c ·CiNiiDA13697137DA11360154 ·GND4058877-4 ·ISNI0000000121052676 ·LCCNn91129915 ·NDL00577540 ·NKCge131168 ·SUDOC027746291 ·VIAF123087939 ·WorldCat VIAF123087939
Դիտորդ երկրներ
Պետության դիտորդների թեկնածուներ
Համագործակցության գործընկերներ
Հյուրեր
Գործընկերության համաձայնագիր
Պաշտոնական լեզուներ
Անկախ պետությունների համագործակցություն ԱՊՀ երկրներ
ԱՊՀ անդամներ
ԱՊՀ-ի զուգորդավորված անդամներ
Թուրքմենստան Թուրքմենստան (չի վավերացրել ԱՊՀ-ի կանոնադրությունը)
Նախկին անդամներ
Ինքնիշխան պետություններ
Չճանաչված կամ մասամբ ճանաչված
Կախյալ տարածքներև հատուկ վարչական շրջաններ
Ավստրալիա
Չինաստան
Մեծ Բրիտանիա
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Տաջիկստան&oldid=10289065» էջից
Կատեգորիաներ:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp