Վրաստանի և՛ ինքնանվանումը, և՛ արտաքին անվանումը ծագել են միջնադարյան ժամանակահատվածում և այս կամ այն կերպ կապված են վրացպատմական կենտրոնական մարզի՝Քարթլի անվան հետ։
Վրաստանի տարածքում հայտնաբերվել են նյութական մշակույթի հուշարձաններ, որոնք ստորին քարի դարից են։Նոր քարի դարի ևբրոնզեդարյան վաղ երկրագործական մշակույթի բնակավայրեր հայտնաբերվել ենՔվեմո-Քարթլիում, Ռիոն-Ղվիրիլյան ավազանում և այլուր։ Արևելյան Վրաստանում վաղ երկրագործական մշակույթին փոխարինել էԿուր-Արաքսյան մշակույթը։ Մ.թ.ա. 8-րդ դարում ստեղծվել են ցեղային կայուն միություններ, խորացել է ունեցվածքային և սոցիալական անհավասարությունը, նախնադարյան համայնական հասարակարգի քայքայման և դասակարգային հարաբերությունների ձեավորման պրոցեսը։
Իբերական թագավորության ևԼազիկայի (Լազական թագավորություն) հետագա հզորացմամբ մ.թ. 2-4-րդ դարերում հռոմեական ազդեցությունը թուլացել է։ Վրաստանում ավատատիրական հարաբերությունները ձևավորվել են մ.թ. 2-4-րդ դարերում (4-6-րդ դարերում դարձել են տիրապետող)։
Հայերի ուաղվանների դաշնակցությամբ ուժեղացել է Քարթլիի բնակիչների պայքարըսասանյան զավթիչների դեմ։Վախթանգ I Գորգասալի թագավորության ժամանակաշրջանում (5-րդ դարի երկորրդ կես) նշանակալից շինարարական աշխատանք է կատարվել, կարևոր կենտրոն, ապա նաև Քարթլիի մայրաքաղաք է դարձելԹիֆլիսը։ 523 թվականին Պարսկաստանը Քարթլիում վերացրել է թագավորական իշխանությունը, երկրի գլուխ կարգել իր կառավարչին (մարզպանին), որի նստավայրը Թիֆլիսն էր։ 562 թվականի պարսկա-բյուզանդական պայմանագրով Արևմտյան Վրաստանը (Լազիկան) ընկել էԲյուզանդիայի տիրապետության տակ։ 7-րդ դարի սկզբից բյուզանդական ազդեցությանն է ենթարկվել նաև Քարթլին։
Մինչև9-րդ դար վրացիները հայերի և աղվանների հետ համատեղ պայքարել են Վրաստանին տիրած արաբ նվաճողների դեմ։ ՎրաստանըՀայաստանի ևԱղվանքի հետ մտնում էրԱրմինիա կուսակալության մեջ։ Ավելի ուշ Վրաստանը ազատագրվել է նաև Բյուզանդիայից ունեցած կախումից։ 8-րդ դարի վերջին և 9-րդ դարի սկզբին ներկայիս Վրաստանի տարածքում ձևավորվել են ավատատիրական խոշոր իշխանություններ (Կախեթ,Հերեթ,Աբխազիա)։ Աբխազիայի Լեոն II իշխանը ողջ Արևմտյան Վրաստանը միավորել է Էգրիս-Աբխազական թագավորության մեջ (մայրաքաղաքը՝Քութայիս)։
13-րդ դարի երկրորդ քառորդին Վրաստանը զավթել են մոնղոլ-թաթարները։14-րդ դարի վերջին երկիրն ասպատակել ենԼենկ Թեմուրի հրոսակները։ 15-րդ դարի վերջին, ավատատիրական երկպառակությունների հետևանքով, Վրաստանը բաժանվել է անկախ թագավորությունների (Քարթլիի,Իմերեթիայի,Կախեթի)։
Մինչև16-րդ դարը Իմերեթիայի թագավորությունից փաստորեն առանձնացել ենՄեգրելիայի ևԳուրիայի իշխանությունները, 17-րդ դարի սկզբին՝ Աբխազիան։ Վրաստանի մասնատմանը նպաստել է կիսանկախ ավատատիրական տիրույթների (սաթավադո) ի հայտ գալը, որոնց տերերն իմունիտետի իրավունք էին ստացել՝ իրենց ձեռքում կենտրոնացնելով վարչական և դատական իշխանությունը։
16-18-րդ դարերում Վրաստանը դարձել էՀարավային Կովկասում գերիշխանության համար պայքարողԹուրքիայի ևԻրանի միջև ընդհարումների թատերաբեմ։ Վրաստանին մեծագույն վնաս են հասցրել 17-րդ դարի առաջին քառորդին Իրանի շահ Աբաս I-ի ավերիչ արշավանքներըՔարթլի ևԿախեթի մարզ (Կախեթում բնաջնջվել է 100 000 մարդ, 200 000՝ գերեվարվելԻրան)։ 1625 թվականին Գ. Սաակաձեի գլխավորությամբ ժողովրդական խոշոր ապստամբություն է ծագել պարսկական լծի դեմ։ 1659 թվականին ապստամբել ենԿախեթի մարզի բնակիչները։
Վախթանգ VI-ի օրոք (1703-1724) շինարարական լայն աշխատանքներ են կատարվել, վերականգնվել է ոռոգման համակարգը, կարգավորվել է պետական կառավարումը, հրատարակվել են օրենսդրական ակտեր։
15-րդ դարում վերսկսվել, իսկ 16-18-րդ դարերում կանոնավոր բնույթ են ստացել մոնղոլ-թաթարական լծի ժամանակաշրջանում ընդհատված ռուս-վրացական կապերը։ Վրաստանի կառավարողները Թուրքիայի ու Իրանի դեմ ռազմական օգնության խնդրանքով բազմիցս դիմել են Ռուսաստանին։ Ռուս-վրացական մերձեցման գործում կարեոր դեր է խաղացել 17-րդ դարի վերջինՄոսկվայում ստեղծված վրացական գաղթավայրը։
Պետրոս I-իԿասպիական արշավանքից հետո, թուրքական և իրանական հալածանքների պայմաններում, Վախթանգ VI-ը և վրացական շատ քաղաքական ու մշակութային գործիչներ ապաստանել են Ռուսաստանում։18-րդ դարի երկրորդ կեսին,Հերակլ II-ի օրոք միավորվածՔարթլի-Կախեթական թագավորությունը հզորացել է, վերականգնվել և զարգացել է տնտեսությունը, աշխուժացել առևտուրը։ Առավել նշանակալի քաղաքներն էինԹիֆլիսը (մինչև 25 000 բնակիչ),Գորին,Քութայիսը,Թելավը։ Սաղմնավորվել են առաջին մանուֆակտուրաները։ Իմերեթիայի թագավոր Սողոմոն I-ը (1752-84) հնազանդեցրել է անջատամետ ավատատերերին և երկրից վտարել թուրքական զավթիչներին։
17-18-րդ դարերում զարգացել է վրացական մշակույթը, սկզբնավորվել է գրատպությունը։ Հասարակական մտքի առաջատար ուղղություններից է դարձել լուսավորականությունը։ Ռուս-վրացական հարաբերությունների ամրապնդումը հանգեցրել է 1783 թվականին նրանց միջևպայմանագրի կնքմանը, որը բարդացրել է Վրաստանի քաղաքական հարաբերությունները Իրանի և Թուրքիայի հետ։ 1795 թվականին Իրանի շահ Աղա Մուհամեդ-խան Կաջարի զորքերը ներխուժել են Վրաստան, գրավել և ավերել Թիֆլիսը։
Հերակլ 2-րդի մահից (1798) հետո, ուժեղացած ավատատիրական հետադիմության պայմաններում, երկրում ստեղծվել է ճգնաժամային վիճակ։ 1801 թվականին Արևելյան Վրաստանը միացավՌուսաստանին։ Քարթլի-Կախեթական թագավորությունը դադարեց գոյություն ունենալ։ 19-րդ դարի ընթացքում (1803-64) Ռուսաստանի կազմի մեջ մտավ նաև Արևմտյան Վրաստանը։ Ռուս-պարսկական (1804-13,1826-28) և ռուս-թուրքական (1806-1812,1828-29) պատերազմների հետևանքով, որոնց ակտիվորեն մասնակցեցին և վրացիները, ազատագրվեցին վրացական տարածքներ։ Վրաստանի՝ Ռուսաստանին միանալը, չնայած երկրում հաստատված գաղութային վարչակարգին, ունեցավ առաջադիմական նշանակություն, թուրքական և պարսկական լծից Վրաստանի ազատագրման միակ ուղին էր այդ։
Կապիտալիզմի զարգացման ուղին բռնած Ռուսաստանի տնտեսական կյանքի մեջ ներգրավվելը նպաստեց Վրաստանի սոցիալ-տնտեսական վերելքին, ամրապնդվեց վրաց ժողովրդի մշակութային կապը ռուս և Ռուսական կայսրության մյուս ժողովուրդների հետ։ Ցարիզմի գաղութային քաղաքականությունը և ճորտատիրական լուծը գյուղացիական զանգվածային ելույթների պատճառ դարձան։ 1804 թվականին ապստամբեց Լեռնային Քարթլիի, 1812-1813 թվականներին՝Կախեթի մարզի, 1819-1820 թվականներին՝Իմերեթիայի բնակչությունը։ Ցարիզմի զավթողական քաղաքականության դեմ ելավ (1832) նաև ազնվական մտավորականությունը։ Ազնվականության հետադիմական մասը ձգտում էր Վրաստանում վերականգնել թագավորական իշխանությունը, իսկ դեմոկրատ, ուղղության ներկայացուցիչները, որոնք գաղափարապես կապված էին դեկաբրիստների հետք պայքարում էին Վրաստանում հանրապետություն կամ էլ սահմանադրական միապետություն ստեղծելու համար։
1830-40-ական թվականներին համեմատաբար կայուն վիճակը պայմաններ ստեղծեց Վրաստանի տնտեսության հետագա զարգացման համար։ Ապրանքադրամական հարաբերությունների զարգացմամբ ուժեղանում էր գյուղացիների շահագործումը, որն է՝ լ ավելի խորացավ ցարիզմի գաղութային քաղաքականությամբ։ 1841 թվականին՝ Գուրիայում, 1857 թվականին Մեգրելիայում տեղի ունեցան խոշոր գյուղացիական ապստամբություններ։ Արտադրողական ուժերի հետագա զարգացումը փոփոխություններ մտցրեց հասարակության սոցիալական կառուցվածքի մեջ։
Աճեց քաղաքային բնակչությունը։ 1865 թվականին Արևելյան Վրաստանի քաղաքային բնակչությունը կազմում էր 18,8 %։ Հասարակական-տնտեսական զարգացումը, դասակարգային պայքարի սրումը Ռուսաստանում ստիպեցին ցարական կառավարությանը 1864-1871 թվականներին Վրաստանում վերացնել ճորտատիրական իրավունքը։ Իր ամբողջ սահմանափակվածությամբ հանդերձ գյուղացիական ռեֆորմը արագացրեց կապիտալիզմի զարգացումը Վրաստանում։ 1860-ական թվականների կեսից սկսվեց Անդրկովկասյան երկաթուղու շինարարությունը, 1872 թվականին բացվեց Թիֆլիս-Փոթի երկաթուղին, 1883 թվականին ավարտվեց Բաթում-Թիֆլիս-Բաքու երկաթուղին։ 1883 թվականին Թիֆլիսում կազմակերպվեցին Անդրկովկասյան երկաթուղու գլխավոր արհեստանոցները, որոնցում 19-րդ դարի վերջին աշխատում էր 3 000 բանվոր։ Անդրկովկասյան երկաթուղագիծը 1900 թվականին ներգրավվեց երկաթուղիների համառուսական ցանցի մեջ։
Արդյունաբերական տարբեր ճյուղերում (տեքստիլ, մետաղամշակության, կաշվի, կոնյակի, ծխախոտի են) առաջացան խոշոր ձեռնարկություններ։ Զարգանում էր լեռնահանքային արդյունաբերությունը (Տղիբուլիի քարածուխը, ճիաթուրայի մանգանը)։ Տեղի էր ունենում արտադրության կենտրոնացում։ Հիմնադրվում էին տեղական (առավելապես հայկական և ռուսական) և արտասահմանյան կապիտալիստների բաժնետիրական ընկերություններ։ 20-րդ դարի սկզբին մշակող արդյունաբերության ծավալը (1860-ական թվականների համեմատ) աճեց 1 միլիոն ռուբլուց 21 միլիոն ռուբլի։
Վրաստանի քաղաքային բնակչությունը 19-րդ դարի վերջին կազմեց 15,3 %։ Կապիտալիստական հարաբերությունները ներթափանցեցին և վրացական գյուղ։ Խորացավ գյուղացիության դասակարգային շերտավորումը, կուլակները (որոնք կազմում էին գյուղական բնակչության 5 %֊ը) տիրում էին մշակվող հողատարածությունների 30 %֊ին, կիսապրոլետարական տարրը՝ 55-60 %-ին։ Կապիտալիստական հարաբերությունների զարգացումը, Վրաստանի քաղաքական և տնտեսական համախմբումը պայմաններ ստեղծեցին և ավարտեցին վրացական բուրժուական ազգի ձևավորումը։ 1870-1890-ական թվականներին կապիտալիզմի զարգացման ընթացքում ձևավորվեց Վրաստանի բանվոր դասակարգը։ 19-րդ դարի վերջին հաշվվում էր շուրջ 36 000 բանվոր։ Վարձու աշխատողների ընդհանուր թիվը 120 000 էր։
Ցարիզմի գաղութային քաղաքականությունը, ազգային և սոցիալական ճնշումը առաջ էին բերում Վրաստանի աշխատավորների ընդվզումը։ Ռուսական ազատագրական շարժման գաղափարները ազդում էին վրացական առաջավոր մտավորականության վրա։ 1860-ական թվականներին Վրաստանում ուժեղացավ ազգային-ազատագրական շարժումը, որի գլուխ կանգնեցին գրողներ, հասարակական գործիչներ, հեղափոխական դեմոկրատներԻլյա Ճավճավաձեն,Ակակի Ծերեթելին, Ն․ Նիկոլաձեն, Դ․ Ծերեթելին և ուրիշներ, որոնք կրթություն էին ստացել Ռուսաստանում և հաղորդակցվելՎիսարիոն Բելինսկու,Ալեքսանդր Գերցենի, Ն․ Ա․ Դոբրոլյուբովի,Նիկոլայ Չեռնիշևսկու հեղափոխական գաղափարներին։ Վրացական վաթսունականները («թերքդալեուլեբի») պայքարում էին վրաց ժողովրդի սոցիալական և ազգային ճնշման դեմ։
1860-ական թվականների վերջից Վրաստանի ձեռնարկություններում տեղի են ունեցել տնտեսական առաջին գործադուլները։ 1870-ական թվականներին, ռուս նարոդնիկների ազդեցությամբ ծնունդ առավ Վրաստանի նարոդնիկական շարժումը, 1870-ական թվականների վերջին առաջացան բանվորական խմբակներ։ Վրաստանի պրոլետարիատը ներգրավվում էր համառուսական հեղափոխական շարժման մեջ։ 1887 թվականին Թիֆլիսում հիմնադրվեց Անդրկովկասի առաջին բանվորական կազմակերպություններից մեկը՝ «Բանվորական միությունը»։
1880-1890-ական թվականներին աճեց բանվորական խմբակների թիվը։ Մարքսիստական գաղափարների պրոպագանդմամբ հանդես եկան Ռուսաստանից և Ուկրաինայից եկած սոցիալ-դեմոկրատները (Ֆ․ Ե․ Աֆանասև, Ս․ Յա․ Ալիլուև, Ա․ Մ․ Կալյուժնի, Ի․ Ի․ Լուզին, Ֆ․ Ի․ Մայորով)։ 1892 թվականի վերջին ձևավորվեց վրացական մարքսիստական կազմակերպությունը՝ «Մեսամեդասի»-ն։ Վրաստանում գործադուլային շարժումը ձեռք էր բերում կազմակերպված բնույթ։ 20-րդ դարի սկզբին Վրաստանում բանվոր, շարժումը թևակոխեց նոր փուլ։
Սոցիալ-դեմոկրատների գլխավորությամբ վրացական պրոլետարիատը սկսեց մասսայական քաղաքական պայքար։ 1900-1902 թվականներին խոշոր գործադուլներ եղան Թիֆլիսի, Բաթումի ձեռնարկություններում և ճիաթուրայի արդյունաբերական շրջանում։ Համառուսական մասշտաբի խոշոր հեղափոխական ելույթ էր 1902 թվականի Բաթումի գործադուլն ու ցույցը։ 1903 թվականի մարտին Թիֆլիսում կայացավ Կովկասյան սոցիալ-դեմոկրատական կազմակերպությունների I համագումարը։1905-1907 թվականների հեղափոխության ժամանակաշրջանում Վրաստանում ծավալվեց բանվորների և զինվորների հեղափոխական պայքար։ 1905 թվականի հունվարին 18 թվականի Թիֆլիսի երկաթուղային բանվորների գործադուլը վերածվեց համընդհանուրի։ Ոստիկանության հետ գյուղացիների զինված ընդհարումներ եղան Գորիի, Թիանեթի գավառներում, Կախեթի, Մեգրելիայի գյուղերում։
Գուրիայում իշխանությունն անցավ գյուղացիական կոմիտեների ձեռքը, բռնագրավվեց կալվածատիրական հողը, ստեղծվեցին զինված «կարմիր հարյուրակներ»։ Վրաստանում հոկտեմբերյան քաղաքական ցույցը վերածվեց զինված ապստամբության։ 1905 թվականի նոյեմբեր-դեկտեմբերին առաջացան առաջին արհմիութենական կազմակերպությունները։ 1905 թվականի վերջին գրեթե ամբողջ Արևմտյան Վրաստանը և Արևելյան Վրաստանի մի մասը գտնվում էր ապստամբ ժողովրդի ձեռքին։ Ցարիզմը դաժանորեն ճնշեց ապստամբությունը։
Ներկայիս դրոշը ընդունվել է 2004 թվականին, համաձայն«Դրոշի մասին օրենքի»։ Բացի այդ էլ «Դրոշի մասին օրենքի» երկրորդ էջում գրվում է, թե ինչ սխեմայով է կազմվել դրոշը։ Երկարությունը հարաբերվում է լայնության, այնպես ինչպես 3։2։
Վրաստանի բնակչությունը2015 թվականիհունվարի 1-ի դրությամբ կազմել է 3 729 635 մարդ։ Բնակչության միջին խտությունը կազմում է 53.5 մարդ/կմ։ Բնակչության աճը2014 թվականի համեմատ կազմում է -14.7%: Վրաստանի ուրբանիզացվածության մակարդակը կազմում է 57,4%[10]։ Երկրի բնակչությունը բազմազգ է։ Բնակչության մեծամասնությունը՝ 70%-ը,վրացիներ են։Հայերը կազմում են Վրաստանի բնակչության 9%-ը՝ հիմնականում բնակվելովԹբիլիսիում (այն եղել է արևելահայության մշակույթի կենտրոնը),Ջավախքում ևԱբխազիայում։ Շատերը ուծացել (ասիմիլացվել են)Կախեթի մարզում։ Վրաստանում բնակվում են նաևռուսներ,ադրբեջանցիներ,աբխազներ,աջարներ,հույներ,օսեր,քրդեր և այլ ազգեր։Վրացիները պատկանում են իբերա–կովկասյան լեզվաընտանիքի քարթվելական լեզվախմբին։ Հավատացյալները հիմնականում ուղղափառ քրիստոնյաններ են, մասամբ՝ մուսուլմաններ(Աջարիա)։ Կան նաև կաթոլիկության հետևորդներ։ Թույլ են բնակեցված Կոլխիդայի ճահճապատ դաշտավայրը և բարձր լեռնային գոտին։ Խտաբնակ են զարգացած երկրագործության շրջանները և ծովափնյա նեղ շերտը։
Վրաստանի ռելիեֆում զուգակցվում են բարձրլեռնային, միջին բարձրության լեռնային, բլրանախալեռնային, դաշտավայրահարթավայրային, սարահարթային և սարավանդանման ռելիեֆի ձևերը։
Ջրբաժան լեռնաշղթայից հյուսիս գտնվող լեռնաշղթաների վրա ենՇհարա (5068 մ),Կազբեկ հրաբխային կոնը (5047 մ),Թեբուլոսմթա (4493 մ),Դոնոսմթա (4174 մ),Դիկլոսմթա (4285 մ) և այլ գագաթներ։ Մեծ Կովկասից հարավ՝ մերձլայնական ուղղությամբ, ձգվում է միջլեռնային դեպրեսիան, որը Ձիրուլի զանգվածով (Վերին Իմերեթյան սարավանդ) բաժանված է Կոլխիդայի և Իվերիայի (Կուրի արևմտյան մաս) հարթավայրա-բլրային իջվածքների։ Երկու իջվածքների զգալի մասերը կազմում ենԿոլխիդայի դաշտավայրը,Ներքին Քարթլիի,Ստորին Քարթլիի,Ալազանի (Կախեթի) ալյուվիալ հարթավայրերը։
Վրաստանի տարածքը մտնում էԱլպիական ծալքավոր մարզի մեջ և բաժանվում մի շարք խոշոր միավորների։ Հյուսիսում՝ Մեծ Կովկասի առանցքային շրջանում է Գլխավոր կամ Ջրբաժան լեռնաշղթայի անտիկլինորիումը։ Վերջինս կազմված է մինչքեմբրիի և պալեոզոյի մետամորֆային ապարներից։ Գլխավոր լեռնաշղթայի ծալքավոր հաստվածքները վրաշարժված են Մեծ Կովկասի հարավային լանջի ծալքավոր համակարգի նկատմամբ։
Մեծ Կովկասի տեկտոնական կառուցվածքներից դեպի հարավ (Կոլխիդայի դաշտավայրից մինչև Արտաքին Կախեթ) գտնվում է հիմնականում հերցինյան կոնսոլիդացում ունեցող Վրացական միջադիր զանգվածը։ Նստվածքային ծածկոցը կազմված է լեյասի կարմիր կրաքարերից, բայոսի պորֆիրիտային շերտախմբից, բաթի ածխաբեր շերտերից, վերին յուրայի խայտաբղետ գոյացումներից, կավիճ-էոցենի կարբոնատային ապարներից և մոլասներից։
Ավելի հարավ ձգվում է Աջարա-Թրիալեթի ծալքավոր համակարգը, որը բաղկացած է կավճի հրաբխածին ու կարբոնատային նստվածքներից և պալեոգենի տերիգեն ու հրաբխածին ապարներից։ Ծայր հարավում (Ջավախքի բարձրավանդակից մինչևՄառնեուլի դաշտավայր) տարածվում է հերցինյան կոնսոլիդացման երկրորդ միջլեռնային ստրուկտուրան՝ Արտվին-Բոլնիսի զանգվածը։ Ջավախքի բարձրավանդակը կազմված է պլիոցենի և պլեյստոցենի լավաներից։ Դեպի արևելք ընդհանուր խորասուզման հետևանքով զարգացած են մոլասները։ Ծալքավորությունն ընդհատվող է և մեղմաթեք։
Հիմնական օգտակար հանածոներն են․ Վրացական զանգվածի սահմաններում մանգանի հանքաքարը (Ճիաթուրայի հանքավայրը), քարածուխը (Տղիբուլի,Տղվարչելի) և նավթը (Կոլխիդա, Արտաքին Կախեթ), որոնք կապված են մեզոզոյի, պալեոգենի և նեոգենի նստվածքների հետ։ Մեծ Կովկասի հյուսիսային լանջին կան բազմամետաղային և ծարիր-մկնդեղային հանքավայրեր։ Հարավում հայտնի է պղնձի խոշոր հանքավայր (Մառնեուլ)։ Տարածված են շինանյութերը (մարմար,թերթաքարեր,տուֆեր, ցեմենտի հումք և այլն), հանքային և թերմալ աղբյուրները։
Հողային ծածկույթին բնորոշ է լավ արտահայտված բարձունքային գոտիականությունը։ Արևմտյան Վրաստանի բլրանախալեռնային շրջաններում տարածված են կարմրահողերն ու դեղնահողերը,Կոլխիդայի դաշտավայրում՝ ճահճայինի մերձարևադարձային պոդզոլային, Իվերյան հատվածում, միջլեռնային իջվածքներում՝ սևահողերը, շագանակագույն, դարչնագույն և մոխրադարչնագույն հողերը։
Լեռնաանտառային գոտում զարգացած են անտառային շագանակագույն, գորշ պոդզոլացված և հումուսակարբոնատային հողերը։ Ավելի բարձր տարածված են լեռնամարգագետնային հողերը։
Վրաստանի կլիման անցումային է մերձարևադարձայինից ցամաքայինի։ Կոլխիդայի դաշտավայրին (500-600 մ բարձրություններում) բնորոշ է խոնավ մերձարևադարձային կլիման՝ համեմատաբար տաք ձմեռով։
Հունվարի միջին ջերմաստիճանը 3-6 °C է, օգոստոսինը՝ 23- 24 °C, տարեկան տեղումները՝ 1200- 2800 մմ։ Իվերիայի իջվածքում, Կոլխիդայի համեմատ, ձմեռը ցուրտ է, -2 °C-ից մինչև 1,5 °C, տարեկան տեղումները քիչ են՝ 300-800 մմ։ Օգոստոսի միջին ջեր մաստիճանը 23-26 °C է։
Միջլեռնային իջվածքի ցածրադիր մասերում տարեկան միջին ջերմաստիճանը 12-15 °C է։ Լեռնային շրջաններին բնորոշ է բարձունքային գոտիականությունը։ Տարեկան տեղումների քանակըՍև ծովին հարող լան ջերին 3000-4000 մմ է, արևելյան մասի լեռնային մարզերի ներքին շրջաններում՝ մինչև 600-800 մմ։ Ամենացածր ջերմաստիճանը լինում է փակ իջվածքներում, օրինակ,Ռաճայի լեռնաշղթայի Շաորի գոգավորությունում -35 °C-ից մինչև -40 °C է։
Վրաստանի հարավային լեռնային շրջաններին բնորոշ է չաւիավոր ցամաքային կլիման՝ թույլ ձնածածկույթով և խիստ ցուրտ ձմեռով։ Վրաստանում սառցադաշտերի (ավելի քան 605 հատ) ընդհանուր տարածությունը 520 քառ. կմ է։
Գետերի սնումը խառն է, հիմնականում սառցադաշտային։ Հորդանում են գարնանը։ Աջարական ծովափնյա շրջաններին ևՄեսխեթի լեռնաշղթայի լանջերին բնորոշ են աշնանաձմեռային վարարումները։ Արագահոսության շնորհիվ լեռնային գետերը միշտ չէ, որ ձմռանը սառցակալում են։
Վրաստանը հարուստ է էներգառեսուրսներով։ Գետերի ընդհանուր պոտենցիալ հզորությունը 18,2 միլիոն կվտ է, պոտենցիալ ռեսուրսները՝ 159,4 միլիարդ կվտ/ժ։ Լճերից նշանավոր ենՓարվանան,Կարծախը,Պալեոստոմը,Տաբածղուրին,Ռիցան և այլն։
Տարածքի 37%-ը անտառածածկ է։ Լեռնաանտառային ցածրադիր գոտին ներկայացված է լայնատերև խառն անտառներով (կաղնի,բոխի,շագանակենի), ավելի բարձր՝ Արևմտյան Վրաստանի լեռների վերին գոտում, Հարավային Օսիայի և Թրիալեթի լեռնաշղթաների արևմտյան մասերում տարածված ենեղևնու և եղևնու մուգ ասեղնատերև անտառները, իսկ Թուշեթի և Խևսուրեթի բարձրլեռնային հովիտներում՝սոճու անտառները։
Անտառային գոտու սահմանից վեր, 2800-3500 մ բարձրության վրաալպյան մարգագետիններ են։ Տափաստանների մեծ մասը զբաղեցնում են կուլտուրական տնկարկները, բայց դրանք դեռևս ընդարձակ արեալ ունեն Իվերիայի իջվածքում և Վրաստանի հարավային լավային սարավանդներում։
Վրաստանը ինդուստրալ-ագրարային երկիր է։ Այն ունի զարգացման միջին մակարդակ։ Տնտեսությունը բազմաճյուղ է։ Դրա գլխավոր նախադրյալը բնակլիմայական պայմանների և ռեսուրսների բազմազանությունն է։ Արդյունաբերական արտադրանքի արժեքն զգալիորեն գերազանցում է գյուղատնտեսականին։ Զարգացած են նաև առևտուրն ու սպասարկման ոլորտը։
ԽՍՀՄ կազմում Վրաստանը հայտնի էր սև մետաղների, մեքենաների, քիմիական նյութերի, շինանյութի և մերձարևադարձային գյուղատնտեսության մթերքներ արտադրող երկիր։
Մեծ է երկրի տնտեսության կախվածությունը արտաքին առևտրից։ Վրաստանի համար տնտեսական զարգացման հզոր գործոն էՍև ծովը։ Վրաստանում նաև զարգացած է առողջարանային տնտեսությունը - Սև ծովի ափի, Բորժոմ, Ծղալտուբո և այլ լեռնային տարածքներում։
Մխարե (վրացերեն՝ მხარე), Վրաստանի վարչական բաժանման միավոր։ Թարգմանվում է որպես «տարածք»։ Ըստ Վրաստանի նախկին նախագահՄիխայիլ Սահակաշվիլու՝1994 մինչև1996 թվականները Վրաստանը ժամանակավորապես բաժանված է ռեգիոնների մինչև սեպարատիստական հակամարտություններըԱբխազիայում ևՀարավային Օսիայում չլուծվեն։
Տարածքային պետը«պետության կոմիսարն» է (სახელმწიფო რწმუნებული,սախելմծիփո ռծմունեբուլի), ոչ պաշտոնապես«գուբերնատոր», որին նշանակում է հանրապետության նախագահը։
Վրաստանում կարևոր նշանակություն ունի երկաթուղային տրանսպորտը։ԽՍՀՄ տարիներին երկաթուղիների երկարությունը 881 կմ-ից (1920) հասել է 1470 կմ (1985)։Հայրենական մեծ պատերազմի (1941 -1945) տարիներինՍև ծովի ափի երկայնքով կառուցվել է Ցխակայա -Սուխում-Տուապսե երկաթուղին։Բաքու-Բաթում հիմնական երկաթուղին ունի ճյուղավորումներ՝Թբիլիսի -Թելավ,Գորի-Ցխինվալի,Խաշուրի-Վալե,Զեստափոն-ճիաթուրա,Սամտրեդիա-Փոթի,Օչամչիրա-Տղվարչելի,Ռիոն -Քութայիս-Տղիբուլի են։ Երկաթուղիներն ամբողջապես էլեկտրաֆիկացված են։ Ավտոճանապարհների երկարությունը 22,3 հազար կմ է, որից 19,1 հզ․ կմ կոշտ ծածկով։ Առավել կարևորներն ենՌազմավիրականը (Թբիլիսի-Օրջոնիկիձե), Սևծովյանը (Բաթում-Նովոռոսիյսկ), Սամտրեդիա - Թբիլիսի - Բաքու մայրուղիները։ Խողովակաշարային տրանսպորտը ներկայացված է Բաքու - Բաթում նավթամուղով, գազամուղներով՝ԱդրբեջանիցՀյուսիսային Կովկասից։ Տրանսպորտը զարգացած է ամենուր։ Ավտոմոբիլային և երկաթուղային տրանսպորտի շնորհիվ Վրաստանը կապվում է Հարավկովկասյան երկրների և Ռուսաստանի հետ։
Բազմաճյուղ է ու հենվում է սեփական օգտակար հանածոների, աշխատանքային ռեսուրսների և հարմար աշխարհագրական դիրքի վրա։ Վերջինիս մեջ առաջնային տեղը պատկանում է գյուղատնտեսական հումքի մշակման ճյուղերին։ Սննդի ու թեթև արդյունաբերությանը բաժին է ընկնում արդյունաբերական արտադրանքի 2/3-ը։
Սննդի արդյունաբերության կարևոր արտադրատեսակներից ենթեյը,գինին և պտղաբանջարեղային պահածոները,հանքային ջրերը, որոնց զգալի մասը արտահանվում է։ Թեյի արտադրության հիմնական շրջանը Արևմտյան Վրաստանն է։Գինեգործությունը զարգացած էԿախեթի մարզում և Ռիոնի գետի հովտում։ Պահածոների արդյունաբերությունը տեղաբաշխված է ամենուր։
Մեքենաշինության ճյուղերից հատկապես զարգացած է տրանսպորտի մեքենաշինությունը։Թբիլիսիում թողարկվում են էլեկտրաքարշեր, ուղղաթիռներ,Քութայիսում՝ բեռնատար ավտոմեքենաներ,Փոթիում ուԲաթումում՝ նավեր։ Առաջատար ճյուղեր են նաև հաստոցաշինությունն ու գյուղատնտեսական մեքենաշինությունը։Ավտոմոբիլաշինության ու տրակտորաշինության կենտրոն է Քութայիսը, նավաշինական՝ Բաթումն ու Փոթին։ Մեքենաշինությանը մետաղով ապահովելու նպատակովՌուսթավիում գործում էր մինչև 2000 թ. սև մետաղաձուլական կոմբինատ, որն աշխատում է սեփականածխի ումանգանի, ինչպես նաևԱդրբեջանի Դաշքեսանի հանքավայրից ներկրվողերկաթի հանքաքարի հիմքի վրա։
Վառելիքաէներգետիկական արդյունաբերությունը հենվում է սեփական քարածխի,նավթի ու գետերի ջրաէներգետիկական պաշարների վրա։ Խոշոր ՋրԷԿ-ն էԻնգուրիինն է։ Արդյունաբերության խոցելի տեղն այն է, որ ցածր է վառելիքաէներգետիկ ապահովվածությունը․ անհրաժեշտ նավթի և բնական գազի հիմնական մասը ստիպված է լինում ներմուծել։Տեղական մանգանի, ներմուծվող երկաթի և քարածխի բազայի վրա աշխատում է Ռուսթավիի լրիվ ցիկլի մետալուրգիական կոմբինատը։
Քիմիական արդյունաբերությունը զարգացած էՌուսթավիում, որտեղ սև մետաղաձուլական կոմբինատներից ստացված արտադրական թափոններից արտադրում են ազոտային պարարտանյութեր։ Արտադրվում է արհեստական մանրաթել, ներկեր, կենցաղային քիմիական իրեր։
Գյուղատնտեսական արտադրանքի գերակշիռ մասն ապահովում է հողագործությունը, որի զարգացման կարևոր նախադրյալներն են մերձարևադարձային կլիման ու բերրի հողերը։ Դրա շնորհիվ այստեղ աճում են մերձարևադարձային մշակաբույսեր։
Թեյը Վրաստանի արևմտյան մասում մշակում են 19-րդ դարի վերջից։ Այն դարձել է երկրի կարևորագույն մշակաբույսը։ Թեյի մշակման արագ աճը պայմանավորված է նախկինԽՍՀՄ-ի ներքին շուկայի մեծ պահանջարկով։
Արևմտյան Վրաստանում մշակում են ցիտրուսային պտուղներ (առավելապես՝մանդարին)։ Պտղատու այգեգործությունը տարածված է հանրապետության մեծ մասում։ Խաղողագործությունը զարգացած է ծովի մակարդակից 300-600 մետր բարձրությունների վրա։ Արևելյան մասում մշակում ենխնձոր ուտանձ։ Շատ ենդափնու ևտունգի տնկարկները։ Տունգը օգտագործում են մետաղները՝ ժանգոտվելուց, իսկ փայտը՝ փտումից պաշտպանելու համար։
Հացահատիկային բույսերից Վրաստանի արևմտյան՝ խոնավ, մասում գերակշռում էեգիպտացորենը, իսկ արևելյան՝ չորային մասում՝ցորենն ուգարին։
Պալարապտղային բույսերից մշակում ենկարտոֆիլ, սակայն դրա համախառն բերքը լրիվ չի բավարարում երկրի բնակչության պահանջարկը։ Կարտոֆիլի մշակության գլխավոր շրջանըՋավախքն է։
1 Որոշ երկրներԱբխազիան ճանաչել են որպես անկախ պետություն 2 Այդ մարզերի որոշ մասերը գտնվում են մասամբ ճանապվածՀարավային Օսիա Հանրապետության վերահսկման տակ
1 Տարածքի հիմնական մասը գտնվում է Ասիայում,2Ամբողջությամբ կամ հիմնականում գտնվում են Ասիայում, կախված նրանից թե Եվրոպայի և Ասիայի սահմանները ինչպես են անցկացվում։3 Ճանաչված էՄԱԿ-ի4 պետություն-անդամների կողմից։4 Ճանաչված էՄԱԿ-ի 72 պետություն-անդամների կողմից։5 Ճանաչել էԹուրքիան։6 Չճանաչված պետություն
.svg)
.jpg)
_na_terrasakh_v_Tiflise.jpg)
.jpg)
.jpg)
_(A).jpg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
