| Ռութ Ֆերսթ անգլ.՝Ruth First | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | մայիսի 4,1925(1925-05-04)[1][2][3] |
| Ծննդավայր | Յոհաննեսբուրգ,Տրանսվաալ,Հարավաֆրիկյան Միություն[4] |
| Մահացել է | օգոստոսի 17,1982(1982-08-17)[5][1][2](57 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Մապուտու,Մոզամբիկ |
| Քաղաքացիություն | .svg) ՀԱՀ |
| Կրթություն | Ուիտուոտերստրանդի համալսարան[4] |
| Մասնագիտություն | քաղաքական գործիչ,համալսարանի դասախոս,գրող,լրագրող ևքաղաքական ակտիվիստ |
| Աշխատատու | Դարհեմի համալսարան |
| Ամուսին | Joe Slovo?[4] |
| Կուսակցություն | Աֆրիկյան ազգային կոնգրես |
| Երեխաներ | Ռոբին Սլովո[4],Gillian Slovo?[4] ևShawn Slovo?[4] |
 Ruth First Վիքիպահեստում | |
(Էլոիզա) Ռութ Ֆերսթ (անգլ.՝Heloise Ruth First,մայիսի 4,1925(1925-05-04)[1][2][3],Յոհաննեսբուրգ,Տրանսվաալ,Հարավաֆրիկյան Միություն[4] -օգոստոսի 17,1982(1982-08-17)[5][1][2],Մապուտու,Մոզամբիկ),հարավաֆրիկացի կոմունիստական ակտիվիստուհի, լրագրող և գիտնական, որը պայքարել էապարտհեյդի դեմ։ ԳտնվելովՄոզամբիկում քաղաքական արտագաղթի մեջ՝ սպանվել է Հարավաֆրիկյան Հանրապետության ոստիկանության ուղարկած ծանրոցային ռումբի պայթյունից։
Ռութ Ֆերսթի ծնողներն են Լատվիայից արտագաղթած հրեաներ Յուլիուս Ֆերսթը և Մաթիլդա Լեվետանը, որոնք Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն են տեղափոխվել 1906 թվականին և դարձել Հարավավֆրիկյան կոմունիստական կուսակցության նախորդ Հարավային Աֆրիկայի կոմունիստական կուսակցության հիմնադիր անդամներ։ Ռութ Ֆերսթը ծնվել և մեծացել էՅոհաննեսբուրգում։ Ինչպես նրա ծնողները, նա նույնպես մտել է Կոմունիստական կուսակցություն[6]՝ համարվելով ՀԱՀ-ում ապարտհեյդի ռեժիմի դեմ պայքարում Աֆրիկյան ազգային կոնգրեսի մերձավոր դաշնակիցը։
Պատանի տարիքում Ֆերսթը սովորել է աղջիկների համար նախատեսված միջնակարգ դպրոցում, այնուհետև դարձել է ընտանիքի առաջին մարդը, որ ընդունվել է համալսարան։ 1946 թվականին Վիթվաթերսրանդի համալսարանում ստացել էբակալավրի աստիճան։ Մասնակցել է Առաջադեմ ուսանողների ֆեդերացիայի (լիգայի) ստեղծմանը և ծանոթացել այնպիսի ուսանողների հետ, ինչպիսիք են Հարավաֆրիկյան Հանրապետության նախկիննախագահՆելսոն Մանդելան և Մոզամբիկյան ազգային-ազատագրական շարժման՝ ՖՐԵԼԻՄՈ-ի առաջին առաջնորդ Էդուարդու Մոնդլանեն, որը նույնպես սպանվել է ծանրոցային ռումբից։
Ավարտելով ուսումը՝ Ռութ Ֆերսթն աշխատել է Յոհաննեսբուրգի քաղաքային խորհրդի սոցիալական ապահովության բաժնի գիտաշխատող։ 1946 թվականին՝ մի շարք շուրջկալներից հետո, որոնց ժամանակ ձերբակալվել են կուսակցության առաջատար անդամները, նրան ավելի մեծ դեր է բաժին ընկել ՀԱԿԿ-ում։ Սկզբում նա դարձել է արմատական «Գարդիան» («The Guardian») թերթի գլխավոր խմբագիրը, որը հետագայում արգելվել էր իշխանությունների կողմից, և Ֆերսթը շարունակել է համագործակցել նրան հաջորդող հրատարակություններում (New Age,The Spark,Clarion)։
Իր լրագրողական հետաքննությունների միջոցով Ռութը մերկացրել է ռասայական սեգրեգացիայի քաղաքականությունը, որն ուղղված է սևամորթ հարավաֆրիկացիների դեմ և ապարտհեյդի ձև է ձեռք բերել 1948 թվականին՝ ռասիստական Ազգային կուսակցության իշխանության գալուց հետո[7]։ Նա նաև գրել է այնպիսի թեմաների մասին, ինչպիսիք են Տրանսվաալի ագարակներում գերմշակումը, ինչը հիմք է հանդիսացել այնտեղ արտադրված կարտոֆիլի բոյկոտի արշավի համար 1959 թվականին։
1949 թվականին ամուսնացել է ևս մեկ հարավաֆրիկացի կոմունիստ և ապարտհեյդի դեմ շարժման ակտիվիստ Ջո Սլովոյի հետ, որից ունեցել է երեք դուստր՝ Շոունը, Ջուլիանը և Ռոբինը։ Ամուսինները դարձել են առաջատար գործիչներ 1950-ական թվականների բողոքի ակցիաներում, երբ Ազգային կուսակցության կառավարությունը օրենքից դուրս է հայտարարել իր քաղաքականության դեմ հանդես եկող ցանկացած շարժում[8]։
Բացի Կոմունիստական կուսակցությունից Ֆերսթը և նրա ամուսին Սլովոն եղել են Աֆրիկյան ազգային կոնգրեսի անդամներ։ Ռութի աջակցությամբ հիմնադրվել է Հարավաֆրիկյան դեմոկրատների կոնգրեսը[9]։ 1955 թվականին Ռութ Ֆերսթը դարձել է արմատական «Fighting Talk» քաղաքական ամսագրի խմբագիրը։
Ռութ Ֆերսթը 1956-1961 թվականների «պետական դավաճանության գործով» դատավարության մեջ մեղադրվողներից մեկն էր՝ ապարտհեյդի դեմ շարժումների 156 առաջատար ակտիվիստների թվում (ներառյալ՝ Կոնգրեսի, ԱԱԿ-ի և ՀԱԿԿ—ի դաշինքը)։ Որպես ապացույցներ Կոնգրեսի դաշինքի կողմից «դավաճանության» համար ծառայել են նաև Ֆերսթի վաղ հոդվածներն ու գործերը[10]։ Շուրջ չորս տարի հետապնդումից հետո բոլոր մեղադրանքները Ռութից և մնացած 155 ակտիվիստներից հանվել են։
1960 թվականի Շարպևիլում գնդակահարությանը հաջորդած արտակարգ դրությունից հետո նա ընդգրկվել է սև ցուցակներում, ինչը նշանակում էր գործելակերպի գրեթե ցանկացած ոլորտի արգելք։ Նա չէր կարող հաճախել ժողովներին կամ տպագրել գործեր, և չէր կարելի նրան մեջբերել։ 1963 թվականին՝ կառավարության կողմից ռեպրեսիաների հերթական ալիքի ժամանակ, նա բանտարկվել է և մեկուսացվել՝ առանց 117 օրվա ընթացքում մեղադրանք առաջադրելու։ Նա առաջին սպիտակամորթ կինն էր, որը ձերբակալվել էր իննսունօրյա բանտարկության մասին օրենքով։
.jpg)
1964 թվականի մարտին Ֆերսթը հարկադրաբար աքսորվել էԼոնդոն, որտեղ սկսել է զարգացնել բրիտանական ցանցը ապարտհեյդի դեմ։ Ի թիվս այլ բաների՝ նա խմբագրել է ցմահ ազատազրկման դատապարտված կոմունիստական ընդդիմադիր Գովան Մբեկի «Հարավային Աֆրիկա։ Գյուղացիական ապստամբություն» աշխատության ձեռագիրը։ 1972 թվականին նաՄանչեստրի համալսարանի գիտաշխատող էր, իսկ 1973-1978 թվականներին դասախոսություններ է կարդացելԴարհեմի համալսարանում։Դար-էս-Սալամի և Լորենսու Մարկիշի (Մապուտու) համալսարաններում անցել է գործուղումներ։ Այդ ժամանակաշրջանում նրա գիտական աշխատանքները նվիրված էին այնպիսի թեմաների, ինչպիսիք են Աֆրիկայում ռազմական հեղաշրջումների պատմությունը, ԼիբիայումՄուամմար ալ-Կադդաֆիի ռեժիմը,Օլիվիա Շրայների գրական կենսագրությունը, իսկ վերջին աշխատությունը՝ «Սև ոսկին»,մոզամբիկցի հանքագործների և գյուղացիների հետազոտությունն էր։
1978 թվականի նոյեմբերին Ֆերսթն զբաղեցրել է Մոզամբիկի Մապուտու քաղաքի Էդուարդու Մոնդլանեի համալսարանի Աֆրիկյան հետազոտությունների կենտրոնի (Centro de Estudos Africanos) հետազոտությունների գծով տնօրենի պաշտոնը[11]։ Հարավաֆրիկյան Հանրապետության ոստիկանության մայոր Քրեյգ Ուիլյամսոնը հրաման է տվել նրա սպանության մասին, որը կատարվել է ահաբեկչական գործողության ձևով։ Նա մահացել է 1982 թվականի օգոստոսի 17-ին, երբ բացել էր ծանրոցային ռումբը, որը փոստով ուղարկվել էր համալսարան[12]։ Նրա գործընկեր, մարդաբան Բրիջիդ Օ'Լաֆլինը գրասենյակում էր Ֆերսթի հետ, երբ նա սպանվել է և հետագայում ցուցմունք է տվել Արդարության և հաշտության հանձնաժողովին[13]։
Ֆերսթի «117 օր» (117 Days) գիրքը հրապարակախոսի հաշվետվությունն է 1963 թվականին ՀԱՀ ոստիկանության հատուկ բաժնում իր ձերբակալության, բանտարկության և հարցաքննության մասին։ Առաջին անգամ այն հրատարակվել է 1965 թվականին։ Այս հիշողությունները պարունակում են մանրամասն նկարագրություններ, թե ինչպես է նա վերապրել «մեկուսացումը և զգայական զրկանքը»՝ միաժամանակ դիմանալով «իր ընկերների մասին Հատուկ բաժին տեղեկատվություն տրամադրելու ճնշմանը»[14]։
Նրա դուստրը՝ գրող Ջիլիան Սլովոն, 1997 թվականին հրատարակել է սեփական հուշագրությունները՝ «Բոլոր գաղտնիքները. իմ ընտանիքը, իմ երկիրը» (Every Secret Thing: My Family, My Country): Սա պատմություն է Հարավային Աֆրիկայում նրա մանկության և ակտիվիստ ծնողների հետ հարաբերությունների մասին։
Քրիս Մենգեսի «Բաժանված աշխարհ» (1988) ֆիլմի սցենարը գրել է Ռութ Ֆերսթի դուստրը՝ Շոուն Սլովոն։ Այն կենսագրական պատմություն է երիտասարդ սպիտակամորթ աղջկա մասին, որն ապրում է Հարավային Աֆրիկայում ապարտհեյդի դեմ շարժման ակտիվիստ ծնողների հետ, թեև ընտանիքը ֆիլմում կրում է Ռոթ ազգանունը։ Հերոսուհուն, որի նախատիպը Ռութ Ֆերսթն է, մարմնավորել է Բարբարա Հերշին[15]։
Շոուն Սլովոյի սցենարով «Խաղ կրակի հետ» (2006) ֆիլմը ակտիվիստ Պատրիկ Չամուսոյի մասին է։ Ֆիլմում Ռութ Ֆերսթի դերը խաղացել է նրա դուստրը՝ Ռոբին Սլովոն, որը նաև ֆիլմի պրոդյուսերներից մեկն էր[16]։
2005 թվականին Հարավային Աֆրիկայի շրջակա միջավայրի նախարարությունը ջուրն է իջեցրել էկոլոգիական պահականավը, որը ստացել էր Ռութ Ֆերսթ անունը[17]։
2011 թվականի մարտինԳամբիան փոստային նամականիշ է թողարկել նրա պատվին՝ նրան անվանելով Աֆրիկայի լեգենդար հերոսներից մեկը։
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link){{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link){{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link){{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link){{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link){{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link){{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են«Ռութ Ֆերսթ» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||
