Մորիս Ռավելի տունը Մոնֆորտ Լամորիում, որտեղ երաժիշտը ապրել է 1921 թ-ից մինչև մահ
Ֆրանսիացի երգահան-իմպրեսիոնիստ, դիրիժոր Մորիս Ռավելը ծնվել է1875 թ.մարտի 7-ին։ Նա 20-րդ դարի խոշորագույն արվեստագետներից է, դաշնամուրային նոր ոճի սկզբնավորողներից, երաժշտության մեջ զարգացրել է իմպրեսիոնիզմի սկզբունքները։ Մորիս Ռավելի հայրը շվեյցարացի էր, մայրը՝ բասկ։1882 թ. աշակերտել է Անրի Գիզին (դաշնամուր), 1887 թ.՝Շառլ Ռենեին (հարմոնիա)։ 1905 թ. ավարտել է Փարիզի կոնսերվատորիայի դաշնամուրի (դասատու՝ Շառլ Վիլֆրիդ դը Բերիո) և ստեղծագործական (դասատու՝ Գաբրիել Ֆորե) բաժինները։ Նրա վաղ շրջանի գործերը կրել են Էրիկ Սատիի, Կլոդ Դեբյուսիի,Նիկոլայ Ռիմսկի-Կորսակովի,Մոդեստ Մուսորգսկու,Ալեքսանդր Բորոդինի ազդեցությունը[8]։
1900-ական թվականներին ճանաչվել է երաժշտական փոքր ստեղծագործությունների վարպետ։1905-1914 թվականներին՝ ստեղծագործական առավել բեղուն շրջանում, հաստատվել են Ռավելի արվեստի սկզբունքները, բյուրեղացել է նրա ինքնատիպ, վառ ու գունեղ ոճը։1915-1917 թվականներին նա կամավոր մասնակցել էԱռաջին համաշխարհային պատերազմին (1914-1918 թթ.)։1917 թվականին Ռավելը գրել է «Կուպերենի դամբարանը» դաշնամուրային շարքը, որը նվիրել է պատերազմում զոհված իր ընկերների հիշատակին։ Հետպատերազմյան տարիներին կոմպոզիտորն իր ստեղծագործության մեջ առավել կարևորել է դրամատիկական խստաշունչ կերպարների դերը, ավելի զուսպ դարձրել արտահայտման եղանակը։
Իբրև դաշնակահար և դիրիժոր՝ Ռավելը մեծ հաջողությամբ ելույթներ է ունեցել Եվրոպայում,ԱՄՆ-ում ևԿանադայում։ Դաշնամուրային նոր՝ իմպրեսիոնիստական ոճի ստեղծագործություններից են «Ջրի խաղը» երաժշտական պիեսը, «Արտացոլումներ» և «Գիշերային տեսիլներ» շարքերը։ «Իսպանական ժամ», «Մանուկն ու հրաշքը» օպերաներում, «Բնական պատմություններ» վոկալ շարքում դրսևորվել են նրա նվաճումները երաժշտական դեկլամացիայի (արտասանության) ոլորտում։ «Դափնիս և Քլոե», «Վալս», «Բոլերո» բալետներով և նվագախմբային «Իսպանական ռապսոդիայով» Ռավելը ճանաչվել է տաղանդավոր սիմֆոնիստ և գործիքավորման չգերազանցված վարպետ (լավագույններից է նաև Մ. Մուսորգսկու «Պատկերներ ցուցահանդեսից» դաշնամուրային սյուիտների շարքի նվագախմբային փոխադրումը)։1925 թ. Ռավելն ավարտել է «Մանուկն ու հրաշքը» նորարարական օպերան, որտեղ առաջին անգամ օգտագործել է իր ստեղծած գործիքը՝ էլիոֆոնը (նմանակել է քամու ձայները)։
1932 թ. նա անվանի դաշնակահարուհիՄարգերիտ Լոնգի հետ հյուրախաղերով շրջագայել էԵվրոպայում։ Ավտովթարի պատճառով անավարտ է թողել «Ժաննա դ’Արկ» բալետը։ Կոմպոզիտորն իր վերջին՝ «Երեք երգ» ստեղծագործությունը գրել է «Դոն Կիխոտ» ֆիլմի (1933 թ.) գլխավոր դերակատար, ռուս նշանավոր երգիչՖեոդոր Շալյապինի համար։
Ռավելի երկերի մեծ մասը սերտորեն առնչվում է իսպանական թեմատիկային և երաժշտությանը։ Նրա գործերին բնորոշ է պարային ժանրերի և ռիթմերի ուրույն վերաիմաստավորումը։ Ջազային երաժշտության տարրեր կան ձախ ձեռքի համար գրած դաշնամուրի կոնցերտում (նվիրել է պատերազմում աջ ձեռքը կորցրած ավստրիացի դաշնակահար Պաուլ Վիտգենշտայնին) և ջութակի ու դաշնամուրի սոնատում։ Կյանքի վերջին տարիներին ծանր հիվանդության պատճառով գրեթե չի ստեղծագործել։ Ռավելը եղել էՕքսֆորդի համալսարանի պատվավոր դոկտոր (1928 թ.)[9][10]:
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկվածՀայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 9, էջ 607)։
