Movatterモバイル変換

[0]ホーム
URL:

Jump to content
Վիքիպեդիա
Որոնել

Մինսկ

53°54′08″ հս․ լ. 27°33′42″ ավ. ե.HGЯOL
Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝Մինսկ (այլ կիրառումներ)
Քաղաք
Մինսկ
բելառուս․՝ Мінск
ԴրոշԶինանշան

ԵրկիրԲելառուս Բելառուս
ԵնթարկումՄինսկի մարզիի
ևՄինսկի շրջանի
վարչկենտրոն
(չի մտնում դրանց կազմի մեջ)
ՀամայնքԲելառուս
Ներքին բաժանումԿենտրոնական շրջան, Սովետական շրջան, Պիերշամայսկի շրջան, Պարտիզանսկի շրջան, ԶԱվոդսկի շրջան, Լիենինսկի շրջան, Կաստրիխնիցկի շրջան, Մասկովսկի շրջան և Ֆրունզենսկի շրջան
Քաղկոմի նախագահՆիկոլայ Լադուտկո
Առաջին հիշատակում1067[1]
Այլ անվանումներՄենսկ, Մենենսկ
Մակերես308կմ²
ԲԾՄ280 մետր
Կլիմայի տեսակչափավոր մայրցամաքային
Պաշտոնական լեզուԲելառուսերեն,ռուսերեն
Բնակչություն▲1 996 730 մարդ (հունվարի 1,2025)[2]
Խտություն5 968 մարդ/կմ²
Ագլոմերացիամոտ 2 000 000
Կրոնական կազմՈւղղափառներ,կաթոլիկներ
Ժամային գոտիUTC+3
Հեռախոսային կոդ+375 17
Փոստային դասիչ220001–220141
Ավտոմոբիլային կոդ7
Պաշտոնական կայքminsk.gov.by​(ռուս.)​(բելառուս.)​(անգլ.)

Մինսկ (բելառուս․՝ Мінск, մինչև1939 թվականը՝Մենսկ[3]),Բելառուսի մայրաքաղաքը,Մինսկի մարզի ևՄինսկի շրջանի վարչկենտրոն, սակայն չի մտնում դրանց կազմի մեջ, քանի որ համարվում է ինքնավար տարածք։ Ունի«Հերոս քաղաք» կոչում։ Խոշորագույն տրանսպորտային հանգույց, երկրի քաղաքական, տնտեսական, մշակութային և գիտական կենտրոն է։

Մինսկում գտնվում էԱՊՀ-ի գլխավոր գրասենյակը։ Քաղաքը գտնվում է երկրի աշխարհագրական կենտրոնի մոտ և գտնվում էՍվիսլոչ գետի ափին։ Մինսկի մակերեսը 348,84 կմ²։

Պատմություն

[խմբագրել |խմբագրել կոդը]

Առաջին անգամ Մինսկը հիշատակվում է1067 թ.-ին, որպես ամրոց։12-րդ դարից եղել է Մինսկի իշխանության կենտրոնը,14-րդ դարից՝ Լիտվական մեծ իշխանության կազմում։1499 թ.-ին քաղաքին տրվել է մագդեբուրգյան իրավունք, 14-րդ դարից դարձել է Մինսկի վոյեվոդության կենտրոնը։1793 թ.-ից, Ռեչ Պոսպոլիտայի 2-րդ բաժանումից հետո, մտել էՌուսական կայսրության մեջ,1796 թ.-ից Մինսկի նահանգի կենտրոնն էր։

1898 թ.-ի մարտի 1-3-ը Մինսկում կայացել է ՌՍԴԲԿ 1-ին համագումարը։

1915 թ.-ից՝ մերձճակատային քաղաք, ուր տեղավորված էր Արևմտյան ռազմաճակատի շտաբը։Խորհրդային իշխանություն Մինսկում հաստատվել է1917 թ.-իհոկտեմբերի 25 (նոյեմբերի 7)-ին։1941 թ.-իհունիսի 28-ից1944 թ.-իհուլիսի 9-ը օկուպացվել են գերմանական ֆաշիստները։

1946-1950 թթ.-ին Մինսկը վերականգնվել է։

Ստուգաբանություն

[խմբագրել |խմբագրել կոդը]
Մինսկ: Տեսարան դեպի Սվիսլոչ գետը

Հավանական է, որ քաղաքի անվանումը եկել էՄինյա գետի անվանումից, որը եղել է Պտիչ գետի վտակ։Մինյա գետի անվանումը եկել է հնդեվրոպական *men բառից։ Անվան հին ռուսական տարբերակներն ենМѣньскъ,Мѣнескъ,Мѣнск-ը[4]։ Ավելի հին ժամանակներում քաղաքի անվանումը գրվում էր առանց ятяМеньск,Менеск,Менск[5]:

Տասնվեցերորդ դարի վերջին Մինսկը որպես քաղաքի անվանում քչերն էին օգտագործում[6], հետագայում ավելի շատ օգտագործվում էր «Миньск—Минск» անվանումը (տասնյոթերորդ դարի երկրորդ կեսերից), բայց չէր մոռացվել նաևМенск: «Менск» անվանումը անհետացել է միայն տասնութերորդ դարում[6]։

1502 թվականից սկսածMinsk տեսքը օգտագործվում է միայնլատինականլեհական փաստաթղթերում («Minsk», «Mińsk»): Քաղաքի անվան ձևափոխումը տեղի է ունեցել ուկրաինական բարբառների ազդեցությամբ[7]։ Տասնութերորդ դարի վերջում՝ Լեհաստանի բաժանումից հետո, ռուսական փաստաթղթերում կայուն մնաց «Минскъ» անունը[8]։

Բելառուսերենում ուղղագրությունը ձևավորվել տասնիններորդ դարի վերջում[9][10][11], որն ազդեց նաև քաղաքի անվան ձևակերպման մեջ։Ազգագիր Պավել Շպիլևսկին հրապարակել է Մինսկ քաղաքի անվան ծագման լեգենդը։ Համաձայն այդ լեգենդի՝ Մինսկի հիմնադիրը եղել էՄենեսկը։

ԲԽՍՀ-ի ժամանակՄենսկ անվանումը կրկին դարձավ նորմատիվ և միաժամանակ[6] օգտագործվում էր Բելոռուսիայի պաշտոնական փաստաթղթերում մինչև1939 թվականի հուլիսի 29-ը, մինչև ԲԽՍՀ-ի Գերագույն Խորհուրդը փոխեց քաղաքի անունը «Мінск»-ի[12]։

1991 թվականին Մինսկի նախարարներից կազմված խորհուրդը դիմում է Գերագույն խորհրդին մի խնդրանքով՝ վերանվանել քաղաքի անունըМенск-ի, բայց խնդրանքը մերժվում է[13]։ ՔաղաքըМенск վերանվանելու համար քվեարկել է 142 պատգամավոր, բայց հարկավոր էր 173-ը[14]։

Լեհերենում հնուց օգտագործվում էրլեհ.՝Mińsk Litewski (Լիտվականան Մինսկ, որի անվանումը եկելԼիտվական մեծ իշխանությունից) անվանումը, իսկ ավելի ուշլեհ.՝Mińsk Białoruski (Բելառուսական Մինսկ), որպեսզի չխառնեն Լեհաստանի Մինսկոմ-Մազովեցկի քաղաքի հետ։ Հիմա լեհական «Mińsk» բառը մեծամասնությամբ նշանակում է Բելառուսի մայրաքաղաքը։

Ֆիզիկաաշխարհագրական բնութագիր

[խմբագրել |խմբագրել կոդը]

Աշխարհագրական դիրք

[խմբագրել |խմբագրել կոդը]
Տեսարան տիեզերքից

Մինսկը տեղակայված հարավ-արևելքի թեքության վրա, նա ունիմերենական ծագում։ Միջին հեռավորությունը ծովի մակարդակից 220 մ է։

Մինսկի ամենաբարձր տարածքը 283 մ է, իսկ ամենացածրը՝ 181,4 մ է[15]։

Մինսկի հեռավորությունը մինչև մեծ քաղաքներից (մայրուղիներով[16])
С-ЗՎիլնյուս 180 կմ;
Ռիգա 490 կմ;
Տալլին 795 կմ		Սանկտ Պետերբուրգ 790 կմՄոսկվա 718 կմ;
Վիտեբսկ 287 կմ		С-В
ЗԳրոդնո 287 կմ
Роза ветров
Роза ветров
Մոգիլյով 210 կմВ
Ю-ЗԲրեստ 353 կմԿիև 586 կմԳոմել 312 կմЮ-В

Կլիման

[խմբագրել |խմբագրել կոդը]

Չափավոր ցամաքային կլիմա ունի Մինսկը՝ ատլանտյան ծովային օդի հետ մեկտեղ։ Միջին տարեկան նստվածքը մոտ 700 մմ է։ Մինսկում ամառը տաք է, բայց շոգ չէ։ Հուլիսին միջին ջերմաստիճանը +18,5 °C է։ Ձմեռը Մինսկում շատ ցուրտ չէ, միջին ջերմաստիճանը հունվարին −4.5 °C է։

 Ջերմաստիճանի և տեղումների տարեկան միջին ցուցանիշները Մինսկում
Ամիսհունվփետմարտապրմայհունհուլօգոսսեպհոկնոյդեկտարին
բացարձակ առավելագույնը (°C)10,313,618,928,830,935,735,035,831,024,716,011,135,8
միջին առավելագույնը (°C)−2,1−1,43,812,218,721,523,622,816,710,22,9−1,210,6
միջին ջերմաստիճանը (°C)−4,5−4,40,07,213,316,418,517,512,16,60,6−3,46,7
միջին նվազագույնը (°C)−6,7−7,0−3,32,68,111,713,812,88,23,6−1,3−5,53,1
բացարձակ նվազագույնը (°C)−39,1−35,1−30,5−18,4−5,00,03,81,7−4,7−12,9−20,4−30,6−39,1
տեղումների քանակը (մմ)453844426589896860524849690
Աղբյուր՝ 6.

Տարածք

[խմբագրել |խմբագրել կոդը]

2012 թվականի դրությամբ քաղաքի մակերեսը կազմում է 34 884,43 հեկտար (348,84 կմ²)։ Իսկ 2006 թվականի դրությամբ՝ 306,68 կմ²։ Հետագայում փոխում են Մինսկ քաղաքի և Մինսկի շրջանի սահմանները Բելառուսիայի նախագահի հրամանով 2007 թվականի նոյեմբերի 22-ին № 592 «Քաղաք Մինսկի և Մինսկի շրջանի սահմանների փոփոխման մասին»[17] քաղաքի սահմանի մեջ են վերցնում Մինսկի շրջանից 5,2715 հեկտար (0,05 կմ²)։ Նաև 116,95 հեկտար (1,17 կմ²) տարածք Սմոլևիչյան շրջանից, Մինսկի շրջանից Բելառուսիայի նախագահի հրամանով 2008 թվականի հուլիսի 21-ին № 397 «Քաղաք Մինսկի և Սմոլևիչյան շրջանի սահմանների փոփոխման մասին»[18]։

Ջրային համակարգ

[խմբագրել |խմբագրել կոդը]

Քաղաքի միջով անցնում էԲալթյան ևՍև ծովյան ջրավազանների բաժանման գիծը։ Մինսկի միջով հոսում էՍվիսլոչ գետը, որի մեջ թափվում են վեց գետ։ Բոլոր այդ գետերը պատկանում ենՍև ծովյան ջրավազանին։

2010 թվականի մայիսի կեսերից մինչև հուլիսը աղբ է թափվել մոտ 28 տոննա ջրիմուռ[19]։ 2011 թվականի գարուն-աշուն շրջանումՍլիվոչի գետից հանել են մոտ 400 տոննա աղբ[20]։

Խմելու ջուր քաղաք մատակարարվում է երկու աղբյուրներից՝ ստորգետնյա և վերգետնյա։ Արտեզյան խմելու ջուրը օգտագործվում է հետևյալ շրջաններում՝ Լենինյան, Պերվոմայան, Կենտրոնական, Պարտիզանական մասամբ նաև Կաստիրչյան։ Ֆրանսիական Մոսկովյան շրջանները սնվում են վերջրյա աղբյուրից[21]։

Վարչատարածքային բաժանում

[խմբագրել |խմբագրել կոդը]
Մինսկի վարչական շրջանները

Մինսկի Վարչական բաժանումը նախաձեռնվել է 1938 թվականին քաղաքի բնակչության մեծ աճի պատճառով (մինչև 218 հազար մարդ)։ 1938 թվականի մարտի 17-ից ստեծվեցին Ստալինյան (1961 թվականի նոյեմբերի 2-ից՝ Զավոդսկոյ), Վորոշիլովկի (1961 նոյեմբերի 2-ից՝ Սովետական) և Կագանովիչեյսկի (1957 թվականի հուլիսի 20-ից՝ Կաստիրչյան շրջան) շրջանները։

Ներկա պահին Մինսկը բաժանվում է 9 վարչական տարածքների։

NoԱնվանումը ռուսերենԱնվանումը բելառուսերենՄակերես,
կմ²[22][23][24]		Բնակչություն,
մարդահամար
2009, մարդ[25]		Բնակչություն,
գնահատական
2015, մարդ[23]
1.     Կենտրոնական շրջանЦэнтральны раён41111 235109 283
2.     Սովետական շրջանСавецкі раён20162 315161 572
3.     Պեռվոմայսկի շրջանПершамайскі раён34213 985221 921
4.     Պարտիզանական շրջանПартызанскі раён6597 59297 697
5.     Զավոդսկոյ շրջանЗаводскі раён58238 798236 826
6.     Լենինյան շրջանЛенінскі раён23215 151217 130
7.     Կաստիրչյան շրջանКастрычніцкі раён35155 061157 511
8.     Մոսկովյան շրջանМаскоўскі раён29270 240284 531
9.     Ֆրունզյինյան շրջանФрунзенскі раён43372 431451 809
Ընդհանուր3481 836 8081 938 280

Բնակչություն

[խմբագրել |խմբագրել կոդը]
ամենաբարձր շինությունը՝«Լազուրիտ»

Ըստ 2009 թվականի Բելառուսիայի մարդահամարի Մինսկի բնակչությունը 1 836 808 մարդ էր։ 2011 թվականի սկզբինԱլեքսանդր Լուկաշենկոն ասել է, որ Մինսկի բնակչությունը պետք է սահմանափակել 1,8 միլիոն մարդկանցով[26]։

2005-2012 թվականներին ծնելության գործակիցը բարձրացել է 9,4-ից 12 1000 մարդու նկատմամբ (1990 թվականին՝ 14,4), մահացության գործակիցը իջել է 9,6-ից մինչև 9,2 1000 մարդու նկատմամբ (1990 թվականին՝ 6,6), իսկ ընդհանուր բնական աճի գործակիցը բարձրացել է −0,2-ից մինչև +2,8 1000 մարդու նկատմամբ (+7,8 1990 թվականին)[22][27]։ Բնակչության միջին կյանքի երկարությունը բարձրացել է 72,3-ից (67 տղամարդկանց, 77,2 աղջիկների մոտ) մինչև 74,9 տարի (69,6 տղամարդկանց, 79,4 աղջիկների մոտ)[22]։

Մինսկում 2012 թվականին գրանցվել է 15 514 ամուսնություն (8,2՝ 1000 մարդու նկատմամբ) և 8121 ամուսնալուծություն (4,3՝ 1000 մարդու նկատմամբ)[27]։

Բնակչության դինամիկա

[խմբագրել |խմբագրել կոդը]

16-րդ դարի վերջերին Մինսկում ապրում էր մոտ 4-5 հազար բնակչություն[28]։ 1654-1667 թվականների պատերազմի ավարտին Մինսկի բնակչությունը կրճատվեց 2 հազարով[29][30]։ 1797 թվականին մինսկի բնակչությունը կազմում էր 5794 մարդ[31], իսկ 1811 թվականին կազմում էր 11 200 մարդ[32]։ Հերթական պատերազմի պատճառով 1812 թվականին բնակչությունը կրճատվեց մինչև 3480 մարդ[32], բայց կրկին նրանք վերականգնվում էին, և արդեն 1827 թվականին բնակչությունը հասել էր 14591-ի։ Պատերազմի պատճառով 1812 թվականին Մինսկը իր մեծությամբ երկրորդ քաղաքն էր Բելառուսում, նա զիջում էրՎիտեբսկին[33]։ Քաղաքը սկսեց զարգանալ այն բանից հետո, երբ 1970-ական թվականներին կառուցեցին երկու երկաթուղային ճանապարհները՝ Մոսկվա-Բրետյան և Լիբավո-Ռոմենսկային։ Եթե 1860 թվականին մինսկի բնակչությունը կազմում էր 26 760 մարդ[33], ապա արդեն 1897 թվականին կազմում էր 90 912 մարդ[34]։

Քաղաքի բնակչությունը XI—XIX դարերում, հազար բնակիչներՔաղաքի բնակչությունը XX—XXI դաարերում, հազար բնակիչներ

Ազգային կազմ

[խմբագրել |խմբագրել կոդը]
ԱզգությունըՄարդահամար1897[35]Մարդահամար1926Մարդահամար1939[36]Մարդահամար1959Մարդահամար1970Մարդահամար1979Մարդահամար1989Մարդահամար1999Մարդահամար2009[37]
Բելառուսներ8 16455 778124 061325 026601 890871 2101 153 9911 333 2221 455 825
Ռուսներ23 20812 61728 711116 327214 260282 977325 125264 020184 070
Ուկրաինացիներ2661 4656 65018 34535 21446 22653 24439 94827 362
Հույներ10 3694 4813 3645 5809 41914 64718 47917 58113 420
Հրեաներ46 54153 68670 99838 84247 05846 33239 15410 1415 187
Հայեր16142…6871 0961 7462 0391 955
Թաթարներ1 1461 6181 7492 1822 8752 9252 1021 239
Ադրբեջանցիներ392175911 1021 5591 517
Չինացիներ10……………1 349
Թուրքմեններ1 016
Լիտվացիներ43377…757695892724935
Արաբներ787
Վրացիներ147…324518897828687
Գնչուներ65111…9531 0561 3691 239573
Մոլդովացիներ21…360496839511392
Ղազախներ74…223297526189386
Ավգաններ326
Թուրքեր4……………314
Ընդհանուր90 912128 043238 948509 667917 4281 273 4961 607 0771 680 5671 836 808
Ազգային կազմ՝ ըստ շրջանների

Շրջաններում բնակչության բելառուսների բաժինը տատանվում է 73,59 %-ից Պերվոմայսկի շրջանում մինչև 84,73 %-ը Զավոդսկոյի շրջանում,իսկ ռուսների մոտ 7,81 %-ից Պեռվոմայսկի շրջանում մինչև 13,51 % Զավոդսկոյի շրջանում։

շրջանբելառուսները[38]%ռուսները[38]%
Զավոդսկոյ շրջան202 32284,73 %18 6547,81 %
Լենինյան շրջան177 40282,45 %18 6798,68 %
Մոսկովյան շրջան217 30480,41 %21 9698,13 %
Ֆրունզյինյան շրջան297 74779,95 %33 4228,97 %
Կաստիրչյան շրջան123 71379,78 %14 7019,48 %
Պարտիզանական շրջան76 22278,1 %11 85812,15 %
Սովետական շրջան121 10374,61 %21 16513,04 %
Կենտրոնական շրջան82 54674,21 %14 71913,23 %
Պեռվոմայսկի շրջան157 46673,59 %28 90313,51 %
Լոշիցա համայնքՇամանը համայնքՍերեբյանկա համայնքՀարավ-Արևմտյան համայնք

Մինսկի քաղաք-արբանյակներ

[խմբագրել |խմբագրել կոդը]

2010 թվականների սկզբին երկրի քաղաքական ուժերը որոշեցին փոխել մայրաքաղաքի և մոտակա շենքերի տեսքը։ Դրա փոխարեն քաղաք-արբանյակների կառուցման միտքը առաջ քաշվեց։ Միաժամանակ Ալեքսանդր Լուկաշենկոն արգելեց շինարարությանը գյուղատնտեսական հողերի վրա, որոնք գտնվում են Մինսկի շրջանաձև ավտոճանապարհի կողքին[39]։

Ի սկզբանե Մինսկը պետք է ունենար ինը քաղաք-արբանյակներ՝ Զասլավլ, Ֆանիպոլ, Ձերժինսկ, Ստոլբցի, Ուզդա, Ռուդինսկ, Սմոլովիչի, Ժոդինո, Լոգոյսկ[40] (բոլոր քաղաքները բացի Լոդոյսկից և Ուզդիից մայրաքաղաքի հետ կապված են երկաթուղիով), բայց ավելի ուշ Ալեքսանդր Լուկաշենկոյի հրամանով նրանք կրճատվեցին մինչև վեցը (Զասլավլ, Ֆանիպոլ, Ձերժինսկ, Ռուդինսկ, Սմոլովիչի, Լոգոյսկ)[41]։ «БелНИИП градостроительства»-ն սպասում էր, որ մարդկանց քանակը քաղաք-արբանյակներում կշատանա Մինսկից տեղափոխվող ժողովրդի հաշվին[42]։ Մի քանի փորձնական շինարարական նախագծերից հետո Սմելվիչում վերջապես 2014 թվականի ամռանը կառուցվեց բարձրահարկ բնակելի շենք, բայց առանց հարմարությունների[43]։ Այդ նույն տարվա աշնանը Մինսկ քաղաքի գլխավոր քաղաք-արբանյակ դարձավ Ռուդենսկը։ Նախարարները հայտարարում են, որ քաղաք արբանյակներում հարկավոր է կառուցել հինգ հարկից ոչ ավելի շինություններ[44]։ Որպեսզի ակտիվացնել շինարարական աշխատանքները արբանյակ-քաղաքներում «Мингорисполком»-ը որոշում է 2017 թվականին երկու անգամ քչացնել շինարարական տարածքները[45].

Քույր քաղաքներ

[խմբագրել |խմբագրել կոդը]

Մինսկը ունի հետևյալքույր քաղաքներ[46]։

  1. Միացյալ ԹագավորությունՆոթինգհեմ,Միացյալ Թագավորություն (1957-ից)
  2. ՃապոնիաՍենդայ,Ճապոնիա (1973-ից)
  3. ՀնդկաստանԲանգալոր,Հնդկաստան (1973-ից)
  4. ՖրանսիաԼիոն,Ֆրանսիա (1976-ից)
  5. Չինաստանի Ժողովրդական ՀանրապետությունՉանչուն,Չինաստան (1992-ից)
  6. ԼեհաստանԼոձ,Լեհաստան (1992-ից)
  7. ԳերմանիաԲոն,Գերմանիա (1993-ից)
  8. ՆիդերլանդներԷյնդհովեն,Նիդերլանդներ (1994-ից)
  9. ՏաջիկստանԴուշանբե,Տաջիկստան (հուլիսի 211998-ից)
  10. ՄոլդովաՔիշնև,Մոլդովա (2000-ից)
  11. ԿուբաՀավանա,Կուբա (2005-ից)
  12. ԻրանԹեհրան,Իրան (2006-ից)
  13. ԱՄԷԱբու Դաբի,ՄԱԷ (2007-ից)
  14. ԹուրքիաԱնկարա,Թուրքիա (2007-ից)
  15. ՌուսաստանՆիժնի Նովգորոդ,Ռուսաստան (2007-ից)[47]
  16. ՂրղզստանԲիշկեկ,Ղրղզստան
  17. ՎիետնամՀոշիմին,Վիետնամ
  18. ՌուսաստանՆովոսիբիրսկ,Ռուսաստան (2012-ից)[48]
  19. Չինաստանի Ժողովրդական ՀանրապետությունՇենզեն,Չինաստան (2014-ից)[49]
  20. ՌուսաստանԲրյանսկ,Ռուսաստան (2014-ից)[50]
  21. ՌուսաստանԿալուգա,Ռուսաստան (2015-ից)[51]
  22. ՎրաստանԹբիլիսի,Վրաստան (2015-ից)[52]
  23. Չինաստանի Ժողովրդական ՀանրապետությունՊեկին,Չինաստան (2016-ից)[53]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել |խմբագրել կոդը]
  1. ↑Chronicler N. t.Повѣсть врємѧнныхъ лѣтъ //Hypatian Codex — 1200.
  2. ↑Численность населения на 1 января 2025 г. и среднегодовая численность населения за 2024 год по Республике Беларусь в разрезе областей, районов, городов, поселков городского типа —Belstat, 2025.
  3. ↑69 гадоў таму Менск стаў МінскамԱրխիվացված 2009-06-03Wayback Machine,(բելառուս.)
  4. ↑Повѣсть временныхъ лѣтъ
  5. ↑Крамко І.І. Штыхаў Г. В. Калі Менск стаў Мінскам // Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Мінска. У 4 кн. Кн. 1-я. — Мн.: БЕЛТА, П15 2001. С. 35
  6. ↑6,06,16,2Крамко І.І. Штыхаў Г. В. Калі Менск стаў Мінскам // Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Мінска. У 4 кн. Кн. 1-я. — Мн.: БЕЛТА, П15 2001. С. 36
  7. ↑Фасмер М. Этимологический словарь русского языка. — М., 1986. — Т. 2. — С. 625.
  8. ↑Шыбека З. В., Шыбека С. Ф. Мінск: Старонкі жыцця дарэв. горада / Пер. з рускай мовы М. Віжа; Прадмова С. М. Станюты. — Минск: Полымя, 1994. — С. 10.
  9. ↑Историческая справка | Архивы Беларуси
  10. ↑«Language Situation in Belarus-5». Արխիվացված էօրիգինալից 2008 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 1-ին.
  11. ↑Н. В. Бирилло, Ю. Ф. Мацкевич, А. Е. Михневич, Н. В. Рогова. Белорусский язык // Языки мира. Славянские языки. М.: Academia, Институт языкознания РАН, 2005. — С. 548—594.
  12. ↑«29 июля 1939 — сессия Верховного Совета БССР приняла решение об изменении названия города «Менск» на «Минск» | Новости на NewsBY.org». Արխիվացված էօրիգինալից 2015 թ․ ապրիլի 1-ին. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 1-ին.
  13. ↑«Решение Минского городского Совета депутатов от 5 сентября 1991 г. № 167 «Аб гербе г. Мінска і аб вяртанні гораду яго гістарычнай назвы Менск»». Արխիվացված էօրիգինալից 2007 թ․ հոկտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 1-ին.
  14. ↑Кастусь Лашкевіч,5 афіцыёзных міфаў пра МінскԱրխիվացված 2009-10-16Wayback Machine // TUT.BY, 11 верасня 2009 г.
  15. ↑МЕНСК.BY (Минск), Менскія міты
  16. ↑«Расчет расстояний между городами». Транспортная компания «КСВ 911».Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 12-ին. Վերցված է 2010 թ․ փետրվարի 8-ին.
  17. ↑«Արխիվացված պատճենը»(PDF). Արխիվացված էօրիգինալից(PDF) 2016 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  18. ↑«Արխիվացված պատճենը»(PDF). Արխիվացված էօրիգինալից(PDF) 2016 թ․ օգոստոսի 22-ին. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  19. ↑«Մայիսի կեսերից մինչև հուլիսիը աղբ է թափվել մոտ 28 տոննա ջրիմուռ». Արխիվացված էօրիգինալից 2010 թ․ օգոստոսի 28-ին. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  20. ↑«За весенне-осенний период из Свислочи извлекли около 400 т мусора». Արխիվացված էօրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 25-ին. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  21. ↑«Строительство водозабора «Вязынка» под Минском начнется в 2011 году». Արխիվացված էօրիգինալից 2010 թ․ դեկտեմբերի 7-ին. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  22. ↑22,022,122,2«Регионы Республики Беларусь — 2013»(PDF). Արխիվացված էօրիգինալից(PDF) 2012 թ․ սեպտեմբերի 20-ին.,Национальный статистический комитет Республики Беларусь
  23. ↑23,023,1Статистический ежегодник города Минска, 2015
  24. ↑«Государственный земельный кадастр Республики Беларусь»Արխիվացված 2016-03-04Wayback Machine (по состоянию на 1 января 2011 г.)
  25. ↑Результаты переписи 2009 года
  26. ↑«Լուկաշենկո։ «Պետք չէ Բելոռուսիայի ամբողջ բնակչությանը հավաքել Մինսկում»». Արխիվացված էօրիգինալից 2015 թ․ ապրիլի 2-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 31-ին.
  27. ↑27,027,1Статистический ежегодник Республики Беларусь, 2013
  28. ↑Баравы Р. Менск // Вялікае Княства Літоўскае. Энцыклапедыя у 3 т. — Мінск: Белорусская энциклопедия имени Петруся Бровки, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — С. 287. — 788 с. —ISBN 985-11-0378-0(բելառուս.)
  29. ↑Баравы Р. Менск // Вялікае Княства Літоўскае. Энцыклапедыя у 3 т. — Мінск: Белорусская энциклопедия имени Петруся Бровки, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — С. 288. — 788 с. —ISBN 985-11-0378-0(բելառուս.)
  30. ↑Гісторыя Мінска. —Մինսկ: Наука и техника, 1967. — С. 52.
  31. ↑Гісторыя Мінска. —Մինսկ: Наука и техника, 1967. — С. 53.
  32. ↑32,032,1Гісторыя Мінска. —Մինսկ: Наука и техника, 1967. — С. 81.
  33. ↑33,033,1Гісторыя Мінска. —Մինսկ: Наука и техника, 1967. — С. 89-90.
  34. ↑Гісторыя Мінска. —Մինսկ: Наука и техника, 1967. — С. 105.
  35. ↑Первая всеобщая Մարդահամար населения Российской Империи 1897 г. Распределение населения по родному языку и уездам 50 губерний Европейской России
  36. ↑Демоскоп Weekly — Приложение. Справочник статистических показателей
  37. ↑«Արխիվացված պատճենը»(PDF).Արխիվացված(PDF) օրիգինալից 2010 թ․ սեպտեմբերի 18-ին. Վերցված է 2010 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.
  38. ↑38,038,1Մարդահամար населения 2009. Национальный состав Республики Беларусь. Том 3Արխիվացված 2014-11-29Wayback Machine. — С. 130—131.
  39. ↑«Мегаполис vs сельское хозяйство: какую ценность представляют пахотные земли внутри кольцевой?». Արխիվացված էօրիգինալից 2014 թ․ նոյեմբերի 10-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 31-ին.
  40. ↑У Минска будет 9 городов-спутников
  41. ↑«Лукашенко пересмотрел список городов-спутников Минска». Արխիվացված էօրիգինալից 2014 թ․ նոյեմբերի 10-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 31-ին.
  42. ↑«Какие города-спутники Минска наиболее перспективны для развития?». Արխիվացված էօրիգինալից 2016 թ․ նոյեմբերի 6-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 31-ին.
  43. ↑Один в поле: что сделано в городе-спутнике за два года
  44. ↑«Основным городом-спутником Минска стали не Смолевичи, а Руденск». Արխիվացված էօրիգինալից 2016 թ․ նոյեմբերի 7-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 31-ին.
  45. ↑Строительство жилья в Минске к 2017 году сократится почти в два раза
  46. ↑«Города, породнённые с г. Минском — Минский городской исполнительный комитет». Արխիվացված էօրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 2-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 31-ին.
  47. ↑«Город-побратим Минск». Արխիվացված էօրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 31-ին.
  48. ↑Новосибирск подписал договор о побратимстве с Минском
  49. ↑Минск и китайский Шэньчжэнь стали побратимами
  50. ↑«Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված էօրիգինալից 2015 թ․ նոյեմբերի 17-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 31-ին.
  51. ↑Минск и Калуга установили побратимские связи
  52. ↑Минск и Тбилиси стали городами-побратимами
  53. ↑Минск и Пекин стали городами-побратимами

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել |խմբագրել կոդը]
Մայրաքաղաք
Մարզեր
Վարչական կենտրոններ
Եվրոպական երկրների մայրաքաղաքներ
ՀունաստանԱթենք •ՆիդերլանդներԱմստերդամ •ԱնդորրաԱնդորա լա Վելյա •ԹուրքիաԱնկարա1 •ՂազախստանԱստանա1 •ԱդրբեջանԲաքու1 •ՍերբիաԲելգրադ •ՇվեյցարիաԲեռն •ԳերմանիաԲեռլին •ՀունգարիաԲուդապեշտ •ՌումինիաԲուխարեստ •ՍլովակիաԲրատիսլավա •ԲելգիաԲրյուսել •ԻռլանդիաԴուբլին •ՀայաստանԵրևան1 •ԽորվաթիաԶագրեբ •ՎրաստանԹբիլիսի1 •ՊորտուգալիաԼիսաբոն •ՍլովենիաԼյուբլյանա •Միացյալ ԹագավորությունԼոնդոն •ԼյուքսեմբուրգԼուքսեմբուրգ •ՈւկրաինաԿիև •ԴանիաԿոպենհագեն •ՖինլանդիաՀելսինկի •ԻտալիաՀռոմ •ԻսպանիաՄադրիդ •ԲելառուսՄինսկ •ՄոնակոՄոնակո •ՌուսաստանՄոսկվա1 •Կիպրոսի ՀանրապետությունՆիկոսիա •{{{2}}}Նիկոսիա •ՉեռնոգորիաՊոդգորիցա •ՉեխիաՊրահա •ԻսլանդիաՌեյկյավիկ •ԼատվիաՌիգա •Սան ՄարինոՍան Մարինո •Բոսնիա և ՀերցեգովինաՍարաևո •Հյուսիսային ՄակեդոնիաՍկոպյե •ԲուլղարիաՍոֆիա •ԼՂՀՍտեփանակերտ1 •ՇվեդիաՍտոկհոլմ •ԼիխտենշտայնՎադուց •ՄալթաՎալետա •ՎատիկանՎատիկան •ԼեհաստանՎարշավա •ԱվստրիաՎիեննա •ԼիտվաՎիլնյուս •ԷստոնիաՏալլին •ԱլբանիաՏիրանա •ՖրանսիաՓարիզ •ՄոլդովաՔիշնև •ՆորվեգիաՕսլո1 Պետության տարածքի մեծամասնությունը գտնվում էԱսիայում։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են«Մինսկ» հոդվածին։
Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
 
BNE: XX451453 ·BNF: 15027101k ·GND: 4039510-8 ·LCCN: n79116460 ·NKC: ge138078 ·NSK: 000348340 ·LIBRIS: 154243 ·VIAF: 154760598 ·WorldCat VIAF: 154760598
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մինսկ&oldid=10473288» էջից
Կատեգորիաներ:
Թաքցված կատեգորիաներ:
[8]ページ先頭
©2009-2025 Movatter.jp