Մարտին Լյուիս Փեռլ
անգլ.՝Martin Lewis Perl |
|---|
 |
| Ծնվել է | հունիսի 24,1927(1927-06-24)[1][2][3]
Նյու Յորք շրջան,Նյու Յորք,Նյու Յորք,ԱՄՆ |
|---|
| Մահացել է | սեպտեմբերի 30,2014(2014-09-30)[4][1][3](87 տարեկան)
Պալո Ալտո,ԱՄՆ[5][6]
բնական մահով |
|---|
| Քաղաքացիություն |  ԱՄՆ |
|---|
| Մասնագիտություն | ֆիզիկոս, ճարտարագետ և համալսարանի դասախոս |
|---|
| Հաստատություն(ներ) | Միչիգանի համալսարան |
|---|
| Գործունեության ոլորտ | ֆիզիկա |
|---|
| Անդամակցություն | ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա և Ամերիկյան ֆիզիկական ընկերություն[7] |
|---|
| Ալմա մատեր | Կոլումբիայի համալսարան, Նյու Յորքի համալսարանի պոլիտեխնիկական ինստիտուտ, Միացյալ Նահանգների առևտրական ծովային ակադեմիա և Ջեյմս Մեդիսոնի ավագ դպրոց |
|---|
| Տիրապետում է լեզուներին | անգլերեն |
|---|
| Գիտական ղեկավար | Իզիդոր Այզեկ Ռաբի |
|---|
| Եղել է գիտական ղեկավար | Սեմյուել Թինգ[8], Kwan-Wu Lai?[8], Michael Kreisler?[8], Petros Afentoulis Rapidis?[8] և George Fleming? |
|---|
| Պարգևներ | |
|---|
 Martin Lewis Perl Վիքիպահեստում |
Մարտին Լյուիս Փեռլ (անգլ.՝Martin Lewis Perl;հունիսի 24,1927(1927-06-24)[1][2][3],Նյու Յորք շրջան,Նյու Յորք,Նյու Յորք,ԱՄՆ -սեպտեմբերի 30,2014(2014-09-30)[4][1][3],Պալո Ալտո,ԱՄՆ[5][6][13]),ամերիկացիֆիզիկոս,պրոֆեսոր, հասարակական գործիչ, մի շարք տարրական մասնիկների հայտնագործման համար (այդ թվում՝քվարկների)Վոլֆի մրցանակակիր (1982),ֆիզիկայի գծով Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր (1995 թվականին ստացել է մրցանակի կեսը«Տաու-լեպտոնի բացման համար», մրցանակի երկրորդ կեսը ստացել էՖրեդերիկ Ռեյնեսը«նեյտրինոների փորձարարական հայտնաբերման համար»)։
Եղել էԱՄՆ գիտությունների ազգային ակադեմիայի անդամ (1981)[14]։
Ծնվել էՆյու Յորքում՝ հրեա ներգաղթյալներ Օսկար Փեռլի և Ֆայա Ռոզենթալի ընտանիքում, որոնք գաղթել էինԲելառուսիԲրեստի մարզի Պրուժանա քաղաքից, որն այժմ հայտնի է այլ անվամբ[15]։ Օսկար Փերլը մեծացել էՄանհեթենի Իսթ Սայդում, Ֆայա Ռոզենթալը՝Բրուքլինի Բրաունսվիլում։ Բացի Մարտինից, Օսկարի և Ֆաիի ընտանիքում ևս մեկ երեխա է ծնվել՝ Լիլյա Փերլը[16]։
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ եղել է ծովային հետևակի զորքերում (1944-1945)։1948 թվականին ավարտել է Բրուքլինի պոլիտեխնիկական ինստիտուտի քիմիական ֆակուլտետը՝ ստանալով ինժեներ-քիմիկոսի մասնագիտություն։ 1948-1950 թվականներին աշխատել էՋեներալ էլեկտրիկ ընկերությունում՝ էլեկտրավակուումային սարքերի արտադրությամբ զբաղվող ստորաբաժանումում։
Հետաքրքրվելովատոմային ֆիզիկայով՝ ընդունվել է Նյու Յորքի Յունիոն քոլեջ՝ֆիզիկայի դասընթացների, ապաԿոլումբիայի համալսարան, որտեղ ֆիզիկայի գծով Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր պրոֆեսորԻզիդոր Այզեկ Ռաբիի ղեկավարությամբ զբաղվել էմիջուկային մագնիսական ռեզոնանսի բնագավառում գիտական աշխատանքով։1955 թվականին նա փիլիսոփայության դոկտորի աստիճան ստանալու համար պաշտպանել է մի ատենախոսություն, որը նվիրված էր նատրիումի միջուկային քառափուլ պահի չափմանը ՅԱՄՐ-սպեկտրոսկոպիայի մեթոդով։
Պաշտպանությունից հետո Փերլը անցել է տարրական մասնիկների փորձարարական ֆիզիկայի և ընդունվելՄիչիգանի համալսարան, որտեղբշտիկային խցիկների օգնությամբ հետազոտել է նուկլոնների պիոնների ցրումը։ Միչիգանում աշխատանքի ժամանակ Փերլը եղել է Նոբելյան մրցանակի ապագա դափնեկիրՍեմյուել Թինգի գիտական ղեկավարը, որը1962 թվականին դոկտորական ատենախոսություն է պաշտպանել։
1963 թվականին Մարտին Փերլը հրավիրվել է աշխատելու Սթենֆորդում կառուցվող գծային արագացուցիչի վրա։ Այստեղ նա և իր գործընկերները նախագծել ու կառուցել են սարքավորումներ՝ իրենց գիտականհիպոթեզները հաստատելու համար։ 1970-ական թվականների ընթացքում այստեղ մեծ քանակությամբ փորձարկումներ են արվել, որոնք թույլ են տվել մի շարք կարևոր հայտնագործություններ անել։ 1970-ական թվականների կեսերին Մարտին Փերլի ղեկավարությամբ կոլլաբորացիան բացել էՏաու-լեպտոնի տարրական մասնիկը։
Տարրական մասնիկների երրորդ սերնդի (տաու,տաու-նեյտրինո, վերին և ստորին քվարկա) հայտնաբերման համար Փերլը ֆիզիկայի բնագավառում արժանացել է Վոլֆի մրցանակի (1982): Հետագայում Փերլը ֆիզիկոս Ֆրեդերիկ Ռայնեսի հետ կիսել է ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակը (1995)։ Գիտնականն աշխատել է նաևօպտիկայի ևէլեկտրոնիկայի կիրառման վրա, զբաղվել է շրջակա միջավայրի պաշտպանության հարցերով և եղել էմիջուկային զենքի դեմ պայքարողներից մեկը։
Փերլը մինչև կյանքի վերջը ակտիվորեն աշխատել է ֆիզիկայի ոլորտում։ Այսպես, 2011 թվականին նա փորձերի նոր տեսակ է առաջարկելմութ էներգիայի լաբորատոր հետազոտության համար՝ օգտագործելովցեզիումի ազատ ընկնողատոմների ճառագայթ և ատոմայինինտերֆերոմետր։
- ↑1,01,11,21,31,4Սոլոմոն Գուգենհայմի թանգարան — 1937.
- ↑2,02,1Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑3,03,13,23,33,4Brozović D.,Ladan T.Hrvatska enciklopedija (хорв.) —LZMK, 1999. — 9272 p.
- ↑4,04,14,2http://www.theguardian.com/science/2014/oct/23/martin-perl
- ↑5,05,15,2Stanford's Martin L. Perl, winner of 1995 Nobel Prize for discovery of tau lepton, dead at 87 //Stanford News — 2014.
- ↑6,06,16,2Martin Perl and the Tau Lepton —DOE.
- ↑Notable Names Database — 2002.
- ↑8,08,18,28,3Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑Guggenheim Fellows-ի տվյալների բազա
- ↑The Nobel Prize in Physics 1995 —Nobel Foundation.
- ↑Table showing prize amounts —Nobel Foundation, 2019.
- ↑https://wolffund.org.il/martin-m-perl/
- ↑Stanford's Martin L. Perl, winner of 1995 Nobel Prize for discovery of tau lepton, dead at 87
- ↑Martin L. Perl(անգլ.)
- ↑«Газета «Форум», № 270, 2010»(PDF). Արխիվացված էօրիգինալից(PDF) 2011 թ․ նոյեմբերի 2-ին. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 6-ին.
- ↑Мартин Льюис Перл. Автобиография
- Всемирный биографический энциклопедический словарь, Москва, БРЭ, 1998
- С. А. Фридман, Евреи-лауреаты Нобелевской премии, Краткий биографический словарь, Дограф, Москва, 2000,ISBN 5-93431-011-9
|
|---|
| | 1901–1925 | |
|---|
| | 1926–1950 | |
|---|
| | 1951–1975 | |
|---|
| | 1976–2000 | |
|---|
| | 2001–2025 | |
|---|
| |
|
| |
|---|
| | Բառարաններ և հանրագիտարաններ | |
|---|
| |
|
.svg)
