| Հեյմդալ | |
|---|---|
 Հեյմդալը կանգնած էԲիվրյոստ կամրջի վրա և փչում էԳյալարհորն եղջյուրը։ | |
| Տեսակ | ականդինավյան աստված |
| Դիցաբանություն | Սկանդինավյան դիցաբանություն |
| Սեռ | արական |
| Զբաղմունք | աստվածների և Բիվրյոստ կամրջի պահապան |
| Հայր | Օդին |
| Մայր | Հեյմդալի ինը մայրեր |
| Ատրիբուտներ | Գուլտոպ,Գյալարհորն |
| Հատկանիշներ | սուր տեսողություն և լսողություն |
 Heimdallr Վիքիպահեստում | |
Հեյմդալ (հին նորվ.՝Heimdallr [ˈhɛimˌdɑllz̠], ժամանակակիցիսլանդերեն՝Heimdallur [ˈheimˌtatlʏr̥]),սկանդինավյան դիցաբանությունում աստվածների և տիեզերական ծառԻգդրասիլի պահապան աստված, որը հսկում էԲիվրյոստ կամուրջը։
ՀեյմդալնՕդինի ևԻնը մայրերի որդին է[1] և դասվում էԱսերի շարքին։ Որպես աստվածների պահապան՝ իր կացարան Հիմինբյորգից («Երկնային լեռ») հսկում է այրվող ծիածանի տեսք ունեցող Բիվրյոստ կամուրջը, որըԱսգարդը՝ երկինքը, կապում էՄիդգարդի՝ երկրի հետ՝ Ասգարդի մուտքը պաշտպանելով հսկայոտուններից։
Ըստ սկանդինավյան հավատալիքների՝ Հեյմդալն ունի ապագան տեսնելու կարողություն և սուր զգայարաններ, մասնավորապես՝ սուր տեսողություն ու լսողություն։ Նա նկարագրվում է նաև որպես ձյունաճերմակ մաշկով «փայլող աստված», «ամենապայծառն ասերից», «նա, ով կանխատեսում է ապագան, ինչպեսվաները»։ Հեյմդալը համարվում է նաև լույսի և արևածագի աստվածը[2]։ Նրա մականուններն են՝ «ոսկեղջյուր» և «ոսկեատամ»։ Հեյմդալին են պատկանում ոսկեբաշ ձիԳուլտոպը և ոսկե ահեղաձայն եղջյուրը՝Գյալարհորնը, որը կախված է նրա գոտուց։ Ըստ սկանդինավյան դիցաբանության՝ աշխարհի վերջից՝Ռագնարյոկից առաջ Հեյմդալը եղջյուր է փչում՝ աստվածներին կանչելով վերջին մարտի[3]։
Հեյմդալին է վերագրվում մարդկության բաժանումը՝ ըստսոցիալական դասակարգերի։ Նրան վերաբերող այլ ուշագրավ պատմություններից են Բրիսինգամեն թանկարժեք ապարանջանի վերադարձըՖրեյային, որը Հեյմդալը խլում էԼոկիից՝ նրա հետծովափոկի տեսքով մարտի բռնվելու արդյունքում։ Հեյմդալի և Լոկիի հարաբերությունները մշտապես թշնամական են, և հատկանշական է, որ ըստ կանխագուշակության՝ Ռագնարյոկի իրադարձությունների ժամանակ Հեյմդալը և Լոկին, մարտի բռնվելով, պետք է սպանեն միմյանց[4]։
Հեյմդալը հիշատակվում է ավելի վաղ ավանդապատումների հիման վրա 13-րդ դարում կազմված բանաստեղծությունների ժողովածու«Ավագ Էդդայում», 13-րդ դարում գրված«Կրտսեր Էդդայում» և հին սկանդինավյան սագաների ժողովածու«Հեյմսկրինգլայում», արքունական բանաստեղծների՝սկալդների պոեզիայում ևԱնգլիայում հայտնաբերված հին սկանդինավերենռունական գրություններում։ Միայն երկու տող է պահպանվել «Հեյմդալի հմայախոսությունը» (Heimdalargaldr) չափածո ստեղծագործությունից։
Հեյմդալ աստծո կերպարի վրա է հիմնվածMarvel Comics-ի կողմից հրատարակվածկոմիքսների հերոս Հեյմդալի կերպարը, որը նկարագրվում է որպես ամենատես ու ամենալուր, օժտված է գերմարդկային ուժով, դիմացկունությամբ, երկարակեցությամբ և հեռափոխադրման (տելեպորտացիա) կարողությամբ։ Բիվրյոստ կամրջի միակ պահապանն է Ասգարդում։
Marvel-ի կինեմատոգրաֆիական տիեզերքի«Թոր» (2011),«Թոր։ Մռայլ աշխարհը» (2013),«Վրիժառուները։ Ալտրոնի դարաշրջանը» (2015),«Թոր։ Ռագնարյոկ» (2017) և«Վրիժառուները։ Անվերջության պատերազմ» (2018) ֆիլմերում Հյելմդալը հանդես է գալիս որպես Բիվրյոստի պահապան՝ բացելով և փակելով այն մյուս աստվածների խնդրանքով, ինչպես նաև ունի տարբեր աշխարհներում կենդանի էակներին հետևելու կարողություն։ Հեյմդալին մարմնավորել է կինոյի և հեռուստատեսության բրիտանացի դերասանԻդրիս Էլբան։
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են«Հեյմդալ» հոդվածին։ |
| ||||||||||
