Օսմանյան տիրապետության ավարտից հետո՝20-րդ դարի սկզբին, Կատարը դարձել էբրիտանականպրոտեկտորատ, իսկ1971 թվականին ձեռք բերել անկախություն։ Մինչ կատարական հողերումնավթի հայտնաբերումը, այն հայտնի է եղելմարգարտահավաքությամբ և հանդես եկել որպես նշանակալի ծովային առևտրի հանգույց։ Անկախությունից ի վեր Կատարը կառավարվում է դեռևս19-րդ դարի սկզբին այստեղ հաստատված ալ-Թանի ընտանիքի ներկայացուցիչների կողմից։ 1995 թվականին շեյխ Համադ ալ-Թանին դարձել է էմիր՝ խաղաղ հեղաշրջման միջոցով իր հոր՝ Խալֆա բին Համադ ալ-Թանիի հեռացումից հետո։ 2013 թվականից ի վեր Կատարի էմիրը նրա որդին է՝Թամիմ բեն Համիդ ալ-Թանին, որը հաստատվել է բացարձակ միապետի դիրքում այդ պաշտոնից իր հոր հրաժարականից հետո։ Չնայած այն հանգամանքին, որ Կատարը կառավարվում է իբրևավտոկրատական վարչաձևիբացարձակ միապետություն[9][10]՝խորհրդարանը՝ Կոնսուլտատիվ ժողովը, որոշակի նշանակություն ունի երկրի ներքին և արտաքին քաղաքականության ուղղորդման գործընթացում[11]։
Կատարը զարգացած երկիր է՝ բարձր եկամտաբերություն ունեցող տնտեսությամբ։ Ըստբնական գազի պաշարների՝ Կատարն աշխարհում երրորդն է, իսկնավթի ցուցանիշներով՝ տասնչորսերորդը։ ԸստԱրժույթի միջազգային հիմնադրամի գնահատման՝ մեկ շնչին բաժին ընկնող եկամտի ցուցանիշով 2014 թվականին Կատարը եղել է համաշխարհային առաջատարը[12]։ Այն ունի նաևարաբական աշխարհում մարդկային զարգացման երկրորդ ամենաբարձր ցուցանիշը և զիջում է միայնԱրաբական Միացյալ Էմիրություններին։ 2023 թվականին ԿատարըՄԱԿ-ի անդամ 193 պետությունների թվում ճանաչվել է 21-րդն ըստ խաղաղության համաշխարհային ցուցանիշների։ Կատարը ներկայումս իրականացնում է մեծածավալ բարեփոխումներ, որոնք նախատեսված են մինչև 2030 թվականը և միտված են ստեղծել զարգացած, կայուն և դիվերսիֆիկացված տնտեսություն։
Ըստ2023 թվականի տվյալների՝ Կատարի բնակչությունը կազմում է 3,063,005 մարդ, մինչդեռ նրանց միայն 12%-ն ունի երկրի քաղաքացիություն։ Բնակչության մեծ մասը կազմում ենհարավային Ասիայի երկրներից, մեծապես՝Հնդկաստանից,Պակիստանից ևԲանգլադեշից ժամանած արտագնա աշխատողները։ Պաշտոնական լեզունարաբերենն է, իսկ կրոնը՝իսլամը։ Զբաղեցնում է 11,571 կմ² ցամաքային տարածք և այս ցուցանիշով զբաղեցնում է 158-րդ տեղն աշխարհում։ Երկիրը ծովային ավազանի սահմանազատման շուրջ բազմաթիվ վեճեր ունիԲահրեյնի հետ, որը չնայածԱրդարադատության միջազգային դատարանի վճռին շարունակում է մնալ առկախված։ ՄայրաքաղաքըԴոհան է, որը նաև երկրի արդյունաբերական, տնտեսական, քաղաքական և մշակութային գլխավոր կենտրոնն է։ Երկրի ազգային արժույթըԿատարական ռիալն է։
Կատարը վերջին տասնամյակում նշանակալի ներդրումներ է կատարում նաև զբոսաշրջության բնագավառում։ 2006 թվականին միապետությունն ընդունել է 2006 թվականի Ասիական խաղերը, իսկ 2022 թվականին հյուրընկալելֆուտբոլի աշխարհի առաջնությունը՝ դառնալով առաջին արաբական երկիրը, որտեղ երբևէ ընթացել է նման բարձր վարկանիշ ունեցող մարզական մրցաշար[18]։
Պլինիոս Ավագը վավերագրել է մոտմ․թ․ա․ 1-ին դարի կեսին թերակղզու բնակիչների հետ առնչվող ամենավաղ վկայությունը։ Հռոմեացի գրողն իր աշխատությունում Կատարը հիշատակել էԿաթարեի անվանումով, որն էլ ամենայն հավանականությամբ վերցված է տեղաբնակների լեզվից[19][20]։ Մեկ դար անց հույն նշանավոր աշխարհագրագետԿլավդիոս Պտղոմեոսը ներկայացրեց թերակղզու պատկերման առաջին քարտեզը, որտեղ երկիրը հիշատակված էրԿատառա անվանումով[21][22]։
Քարտեզում մատնանշված էր նաև թերակղզու արևելքում գտնվող «Կադարան» անվանումով մի քաղաք[23]։Կատառա տերմինը օգտագործվել է մինչև 18-րդ դարը[24], որից հետո «Կաթառան» դարձավ աշխարհագրական օբյեկտի ամենատարածված անվանումը[23]։ Ի վերջո, ժամանակակից ուղղագրությամբ Կատար ածանցը ընդունվեց որպես երկրի անվանում[23]։
Դոհայի իսլամական արվեստի թանգարանում պահվող հնագույն սափոր
Կատար թերակղզին բնակեցված է եղել դեռևս 50 հազար տարի առաջ[27]։ Թերակղզում հայտնաբերվել ենքարիդարյան մի շարք բնակավայրեր, ինչպես նաև աշխատանքային գործիքներ[27]։Միջագետքի ափամերձ հատվածներից պեղվածհնագիտական օբյեկտները թվագրվում են Ուբեյդի դարաշրջանին (մ․թ․ա․ 6500-3800 թվականներ)[28]։ Կատար թերակղզում հայտնաբերվել են նաև ափամերձ լքված բնակավայրեր։ Արևմտյան ափին տեղակայված ալ-Դաասա քաղաքը համարվում է տարածաշրջանի ամենակարևոր ուբեյդյան տարածքը[29][30]։
Ալ-Խոր կղզում հայտնաբերվածմ․թ․ա․ 3-րդ հազարամյակին թվագրվողքասիթականբաբելոնյան գտածոները վկայում են ժամանակակից Կատարի բնակիչների ևքասիթների (բնակվել են հիմնականումԲահրեյնի տարածքում) միջևառևտրային հարաբերությունների առկայության մասին[31]։ Կատարի տարածքում հայտնաբերվել են շուրջ 3 միլիոն մանրացված խեցիներ և քասիթական խեցամաններ։ Ըստ տարբեր աղբյուրների՝ Կատարըմանրաթելայիններկերի արտադրության ամենավաղ բնօրրաններից է, քանի որ թերակղզու ափամերձ շրջաններում հայտնաբերվել են մանուշակագույն ներկերի ներկարարական արդյունաբերություններ[32]։Մ․թ․ա․ 224 թվականինՍասանյան Պարսկաստանը վերահսկողություն սահմանեցՊարսից ծոցի մերձակա տարածքների նկատմամբ[33]։ Կատարը կարևոր դերակատարում է ունեցել սասանյանների առևտրային գործունեության մեջ՝ նպաստելով թանկարժեքմարգարիտների և մանուշակագույն ներկերի մատակարարմանը աշխարհակալ տերության տարբեր շրջաններ[34]։ Սասանյաների տիրապետության օրոք Արևելյան Արաբիայի շատ բնակիչներ ընդունեցին քրիստոնեություն` դեպի արևելք շարժվող միջագետքյան քրիստոնյաների ազդեցության շնորհիվ[35]։ Այս դարաշրջանում Կատարում կառուցվեցին բազմաթիվ վանքեր և ստեղծվեցին նոր բնակավայրեր[36][37][38]։628 թվականինՄուհամմադ մարգարեն դեսպան ուղարկեց Արևելյան Արաբիայի կառավարիչ Մունզիր իբն Սավա ալ-Թամիմի մոտ և վերջինիս խնդրեց ընդունել իսլամը[39]։ Մունցիրը Կատարեց այդ ժամանակԱրաբական թերակղզում մեծ ժողովրդականություն վայելով Մուհամմադի խնդրանքը և այս թվականից ի վեր տարածաշրջանի արաբական ցեղերի մեծամասնությունը դարձավ մուսուլման։ Իսլամի ընդունումից հետոարաբներըարշավանքներ կազմակերպեցին դեպի Իրան, որն էլ նպաստեցՍասանյանների ստեղծած կայսրության անկմանը[40]։
Օմայյան խալիֆայության կազմում Կատարը հայտնի է եղել, որպեսուղտերի ևձիերի բուծման կենտրոն[41]։ Բարենպաստ աշխարհագրական դիրքի շնորհիվ8-րդ դարից ի վեր, ինչպեսՊարսից ծոցի մյուս տարածքները, այնպես էլ Կատարը սկսեց օգտագործվել առևտրային նկատառումներով[42][43]։ Շուտով այն վերածվեցառևտրային խոշոր հանգույցի։ Կատարը տնտեսական զգալի առաջընթաց ապրեց հատկապեսԱրաբական խալիֆայության մյուս արքայատոհմի՝Աբբասյանների օրոք։ Այդ ժամանակահատվածումԲասրայից (գտնվում է ժամանակակիցԻրաքի տարածքում)Հնդկաստան ևՉինաստան ուղևորվող առևտրային նավերը կանգ էին առնում Կատարի նավահանգիստներում։ Կատարում հայտնաբերվել են չինական ճենապակե իրեր, արևմտաաֆրիկյան մետաղադրամներ և թաիլանդական արվեստի նմուշներ։9-րդ դարի հնագիտական գտածոները ենթադրում են, որ Կատարի բնակիչները ունեցել են մեծ հարստություններ, որոնք ներդրել են բարձրորակ տների և հասարակական շինությունների կառուցման համար։ Այս ժամանակահատվածում Մուրվաբայում կառուցվել են ավելի քան 100 քարե տներ, երկու մզկիթներ և Աբբասյանների ամրոցը[44][45]։ Այնուամենայնիվ, Իրաքում խալիֆայության դիրքերի խարխլումից հետո նույնը տեղի ունեցավ նաև Կատարում[46]։ Կատարը հիշատակված է13-րդ դարի մուսուլման գիտնականՅակութ ալ-Համավի աշխարհագրական այբբենական բառարանում («Մուջամ ալ-Բուլդան»), որտեղ տեղաբնիկները ներկայացված են, որպես գծավոր հյուսվածքներով հագուստ կրող հմուտ նիզակակիրներ[47]։1253 թվականին Արևելյան Արաբիայի մեծ մասը կառավարվել է Ուսֆուրյանների արքայատոհմի ներկայացուցիչների կողմից, սակայն1320 թվականին այդ լիազորությունն անցնում է Օրմուզ իշխանի ձեռքը[48]։ Այդ շրջանում Կատարի եկամտի հիմնական աղբյուրը եղել է մարգարտի արդյունաբերությունը։1515 թվականինՊորտուգալիայի թագավորՄանուել I-ը Օրմուզի թագավորությունը դարձնում է վասալական տերություն[49]։ Շուտով պորտուգալական բանակը գրավում է Արևելյան Արաբիայի զգալի մասը՝ այդ թվում և պարսիցծոցյան այս երկիրը[50]։1550 թվականին ալ-Հասայի բնակչությունը կամավոր կերպով իշխանությունը հանձնեցինօսմանցիներին՝ պորտուգալական վերահաս լծից ազատվելու համար։ 1670 թվականին օսմանյան սուլթանին հաջողվեց երկրից դուրս մղել Բանի Խալիդին և բացարձակ վերահսկողություն սահմանել տարածաշրջանում[51]։
1766 թվականին Ալ-Խալիֆայի Բանի Ուտբահի ցեղախումբըՔուվեյթից գաղթեց Կատար՝ հաստատվելով Զուբարահում[52]։ Նրանց ժամանման ժամանակ Բանի Խալիդի իշխանությունը թուլացել էր թերակղզում, համաձայն լինելով, որպեսզի խոշորագույն գյուղը կառավարի Բան Խալիդի հեռավոր ազգականը[53]։1783 թվականին Կատարում գտնվող կլանները և դաշնակիցարաբական ցեղերը ներխուժեցին ևպարսիկներից գրավեցինԲահրեյնը։ Ալ-Խալիֆան իր իշխանությունը պարտադրեց Բահրեյնին և ընդլայնեց իր իրավասության ոլորտները Կատարում։1788 թվականին Դիրիահի էմիրությունների գահաժառանգ Սուդի աբդ ալ-Ազիզի երդմնակալությունից հետո վերջինս իր կայսրությունը ընդարձակելու նպատակով շարժվեց դեպիՊարսից ծոց և Կատար։1795 թվականին Բանի Խալիդին պարտության մատնելուց հետո, Դիրիահի էմիրության վրա սկսեցին հարձակվել երկու ճակատով։Օսմանցիներն ուեգիպտացիները համատեղ կերպով հարձակվեցին արևմուտքից, մինչդեռ Բահրեյնում ալ-Խալիֆան և Օմանիսի հրամանատարությունը ռազմախուժեցին արևելքից[54][55]։1811 թվականին տեղեկանալով արևմտյան ճակատում եգիպտական բանակի առաջխաղացման մասին, Վահաբի ամիրը նվազեցրեց Բահրեյնում և Զուբարահում իր ղեկավարած բանակի դիմադրության ինտենսիվությունը՝ մեծաքանակ զոհերից խուսափելու համար։1821 թվականին Դոհան ենթարկվեց ռազմահրետակոծությունների, որի արդյունքում հարյուրավոր բնակիչներ փախուստի դիմեցին։1825 թվականի ալ-Թանի արքայատոհմի ներկայացուցիչ Մուհամմեդ բին Թանին դարձավ երկրի առաջնորդ[56]։1867 թվականին ալ-Խալիֆան՝ Աբու Դաբիի իշխանությունների հետ միասին, ուժեր է ուղարկում Կատարի ապստամբներին ջախջախելու համար։ Դա հանգեցրեց 1867-1868 թվականների Կատարա-բահրեյնական պատերազմին։ Սակայն Բահրեյնի սկսած ռազմական գործողությունները խախտում էին 1820 թվականի անգլո-բահրեյնական պայմանագիրը, որն էլ հանգեցրեց նրան, որ բրիտանացիները և Կատարցիները համատեղ ուժերով ձեռնարկեցին արշավանք։ 1868 թվականին Բահրեյնի և Կատարի միջև կնքվեց հաշտության պայմանագիր, որի համաձայն օսմանյան կառավարությունը անուղղակիորեն պարտավորվեց ճանաչել բանակցող երկրների անկախությունը։ Բանակցությունները թևակոխեցին նոր շրջափուլ, որտեղ քննարկվեցՄերձավոր Արևելքի արևելյան շրջաններում բրիտանական վերահսկողություն սահմանելու հարցը։
Օսմանյան կայսրության կազմում Կատարը միավորվել էԲաղդադիվիլայեթի կազմի մեջ։ Բաղդադի էմիրի ռազմաքաղաքական ճնշումների ներքո, Մադաթ փաշան,1871 թվականին ալ-Թանի տոհմի ազնվականներին ներկայացրեց հողերի գրանցման վերաբերյալ բարեփոխիչ միջոցների իրագործման ծրագիր (այն հայտնի էրթանզիմաթ անվանումով), որն էլ ավելի կամրապնդեր արաբական երկրներըՕսմանյան կայսրության կազմում՝ միաժամանակ բարելավելով սոցիալ-տնտեսական հարաբերությունները ենթակա տարածքներում[57]։ Չնայած Կատարցիների դժգոհություններին՝ ալ-Թանիները համաձայնեցին իրենց անմիջական վերահսկողության տակ գտնվող տարածքներում անցկացնել թանզիմաթյան բարեփոխումներ։ Դրան հաջորդած ժամանակահատվածում Կատարա-օսմանյան հարաբերությունները ծայրահեղ լարվում են։ Դա պայմանավորված էր նրանով, որ1882 թվականին օսմանյան ղեկավարությունը հրաժարվում է աջակցել Կատարին Աբու Դաբիի (ժամանակակիցԱրաբական Միացյալ Էմիրություններ) հետ առճակատումների ժամանակ[58]։ Բացի այդ, պաշտոնականՍտամբուլն աջակցում էր Մուհամմադ բին Աբդուլ Վահաբին, ով էլ փորձում էր գործող արքայատոհմից զավթել Կատարական տարածքների ղեկավարությունը։ Սա ի վերջո հանգեցրեց նրան, որ ալ-Թանիներն ապստամբեցին օսմանցիների դեմ՝ թերակղզում բացարձակ վերահսկողություն սահմանելու համար։1892 թվականի օգոստոսին հրաժարական տվեց Կատարի կայմակամը, իսկ Կատարցիները դադարեցին հարկեր վճարել[59]։1893 թվականի փետրվարին Մեհմեդ Հաֆիզ փաշան մեկնեց Կատար՝ չմարված հարկերը վերցնելու ևՋասիմ բեն Մուհամեդի ընդդիմությանը օսմանյան վարչական բարեփոխումների ծրագրի մասին տեղեկացնելու համար։ Վախենալով, որ իրեն կարող են մահապատժի ենթարկել կամ ձերբակալել՝ մի քանի ազնվականների հետ միասին Ջասիմը հեռացավալ-Վաջբա (գտնվում է Դոհայից 10 մղոն դեպի արևմուտք)։ Շուտով օսմանցի պաշտոնյա Մեհմեդը ասաց, որ Ջասիմը զավթել է իր տարածքները և վերջինիս մեղադրեց անօրինություն գործելու մեջ[60]։ Մարտին Մեհմեդը բանտարկեց Ջասիմի եղբորը և 13 հայտնի ազնվական առաջնորդների։ Ջասիմը հրաժարվեց բանտարկյալներից յուրաքանչյուրին ազատելու համար վճարել 10 000 լիրա և Յուսուֆ Էֆենդի հրամանատարության ներքո մոտ 200 զինվոր ուղարկեց դեպի ալ-Վաջբահի ամրոց։ Այսպիսով ազդարարվեց ալ-Վաջբեի ճակատամարտի մեկնարկը։ Կարճ ժամանակահատվածում Կատարցի ապստամբներին հաջողվում է պաշարել ամրոցը, ուր և բանտարկված էին առաջնորդները։ Շուտով օսմանցիները փորձեցին ճեղքել պաշտպանությունը, սակայն ձախողվեցին։ Թուրքերի պարտությունը դարձավ անխուսափելի և երկու կողմերը սկսեցին բանակցություններ։ Դրանց արդյունքում Կատարցի բանտարկյալները ազատ արձակվեցին։
Առաջին համաշխարհային պատերազմի մերձավորարևելյան ռազմաճակատումՕսմանյան կայսրությունը կրեց լուրջ պարտություններ։ Աշխարհամարտի ավարտից հետո արդեն կայսրությունը բռնեց լճացման ուղին։ Դեռևս Առաջին համաշխարհային պատերազմի ընթացքում Կատարը մասնակցում էր օսմանցիների դեմ մղվողարաբական ապստամբությանը։ Շուտով հեղափոխությունը պսակվեց հաջողությամբ, իսկ օսմանյան ղեկավարությունըՄեծ Բրիտանիայի հարկադրանքով ստիպված եղավ շեյխԱբդուլլահ բին Ջասիմ ալ-Թանիին և նրա իրավահաջորդներին ճանաչել, որպես Կատարի գահի օրինական ժառանգորդ։ Կարճ ժամանակահատվածում ալ-Թանիներին հաջողվեց հասնել նրան, որ թուրքերը դուրս բերեցին իրենց զորքերըԴոհայից և հրաժարվեցին Կատարի նկատմամբ իրենց բոլոր լիազորություններից[61]։
Կատարի իշխանության հիմնադիրը համարվում է շեյխ Կասեմ բին Մուհամմադ ալ Թանին (կառավարել է 1878 թվականից մինչև 1913 թվականը)[62]։Օսմանյան կայսրության մասնատումից հետո՝1916 թվականինոյեմբերի 3-ին, Կատարն անցավ բրիտանացիների խնամակալության տակ։ Նույն օրըՄիացյալ Թագավորությունը շեյխ Աբդուլլահ բին Ջասիմ ալ-Թանիի հետ կնքեց համաձայնագիր, որով Կատարը մտավ համաձայնագրային Օման կոչվող պրոտեկտորատի կազմի մեջ։ Ըստ այդ համաձայնագրի՝ բրիտանական կողմը պարտավորվում էր պաշտպանել Կատարը ցանկացած ծովային հարձակումից[61]։1935 թվականիմայիսի 5-ին Կատարի էմիրը բրիտանական կառավարության հետ ստորագրեց ևս մեկ պայմանագիր, որով Կատարը ապահովագրվեց ներքին և արտաքին ցանկացած սպառնալիքից[61]։ 1939 թվականին Կատարում առաջին անգամ հայտնաբերվեցին բնական նավթի պաշարներ։ Այնուամենայնիվ, այդ նավթի շահագործումը սկսվեց միայն Երկրորդ աշխարհամարտի ավարտից որոշ ժամանակ անց։Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո (մասնավորապեսՀնդկաստանի ևՊակիստանի անկախացումից հետո) Կատարի նկատմամբ Մեծ Բրիտանիայի ազդեցությունը աստիճանաբար թուլացավ։1950-ական թվականներիննավթարդյունաբերությունը սկսեց դառնալ երկրի եկամտի գլխավոր աղբյուր՝ փոխարինելովմարգարտի մշակմանն ուձկնորսությանը։ Նավթի շահույթը սկսեց նպաստել Կատարի ենթակառուցվածքների ընդլայնմանն ու արդիականացմանը։1968 թվականին Կատարը միացվեցԲահրեյնին, ինչպես նաև յոթ այլ համաձայնագրային պետությունների։ Տարածաշրջանային բախումները սակայն Կատարին ստիպեցին հեռանալ դաշնությունից և դառնալԱրաբական Միացյալ Էմիրությունների մաս։
1971 թվականիսեպտեմբերի 3-ին Կատարը վերջնականապես հռչակվեց անկախմիապետություն։ Կարճ ժամանակահատվածում այն դարձավարաբական աշխարհի նշանավոր կենտրոններից մեկը։Բնական նավթի պաշարների շնորհիվ Կատարը դարձավ առաջադեմ պետություն՝ զարգացած տնտեսությամբ և մարտունակ բանակով։1990 թվականին Կատարը ներքաշվեցիրաքա-քուվեյթական պատերազմի ռազմագործողությունների մեջ՝ հակամարտելովԻրաքի դեմ։ Կատարական բանակը հատկապես կարևոր դերաԿատարում ունեցավ Խաֆջիի ճակատամարտում։ Պատերազմական գործողությունների տարիներին ԿատարըԿանադային թույլատրել է օգտագործել իր երկրի տարածքում գտնվող օդանավակայանները օդանավերի գործարկման համար։ Պարսիցծովյան այս երկրի կառավարությունը նման իրավունք է վերապահել նաևԱմերիկայի Միացյալ Նահանգների ևՖրանսիայի ռազմաօդային ուժերին[63]։
Կատարի ռազմաօդային ուժերին պատկանող ֆրանսիական արտադրության Dassault Mirage 2000 կործանիչըԼիբիայում
Կատարը տեղակայված էԱսիաաշխարհամասիհարավարևմտյան հատվածում՝Արաբական թերակղզու վրա։Բացարձակ միապետության կառավարման համակարգ ունեցող այս երկիրը գտնվում է համանուն թերակղզում`ծովի մակարդակից մինչև 103 մետր բարձրության վրա[72]։ Արաբական թերակղզու ծայր արևելքում գտնվելու պատճառով Կատար թերակղզու տեղանքը ցածրադիր է։ Դա պայմանավորված է նաև այն հանգամանքով, որԱրաբիայի հարավ-արևմուտքում գտնվող հնագույն լեռները, զառիկող իջնելով, տարածվում են դեպի ենթացամաքի մյուս շրջանները՝ ձևավորելով արևելյան հարթավայրային շերտը։ Ամենաբարձր կետը երկրի հարավում՝Սաուդյան Արաբիայի հետ սահմանի մոտ գտնվողՔուրայն Աբու ալ-Բավլ լեռն է՝ 103 մետր բարձրությամբ[73]։ Կատարի գրեթե ամբողջ տարածքըանապատային է։ Ափերը ցածրադիր են, հարթ, տեղ-տեղ կտրտված ծոցերով՝ եզրավորված կորալային խութերով։ Մակերևույթը կրաքարերից կազմված ցածրադիր, քարքարոտ, տեղ-տեղ ճահճապատ հարթություն է։ Հարուստ է նավթի և բնական գազի հանքավայրերով։ Երկրի հյուսիսային ավազոտ հարթավայրերում տեղ-տեղ նկատվում ենօազիսներ, որոնք զբաղեցնում են խիստ սահմանափակ տարածքներ։ Կատարը գրեթե ամբողջությամբ (բացառությամբ Սաուդյան Արաբիայի հետ սահմանամերձ հատվածից) շրջապատված էՀնդկական օվկիանոսի մաս կազմողՊարսից ծոցի ջրերով։ Ծովափնյա գծի ընդհանուր երկարությունը կազմում է 563 կմ։ Ափերը ցածրադիր են, հարթ, տեղ-տեղ կտրտված ծոցերով՝ եզրավորված խութերով։ Մշտական գետեր չկան և շատ են չոր հուները։Անապատային օազիսներում կանստորգետնյա քաղցրահամ աղբյուրներ։ Պարսից ծոցի առափնյա հատվածները հարուստ եննավթի ևբնական գազի պաշարներով։ Անապատային տեղանքն ու ներքին ջրերի սակավությունը երկրում առաջացնում են խմելու ջրի մեծ պակաս։ Կենցաղում Կատարցիներն օգտագործում են աղազերծվածծովիջուրը։
Կատարի կլիմայական քարտեզն այնքան էլ բազմազան չէ։ Կլիմայի հիմնական տեսակըանապատայինն է[74], սակայն որոշակի առանձնացված հատվածներում (հիմնականումՊարսից ծոցի հարակից տարածքներում) նկատելի էչոր արևադարձային կլիմայական գոտու առկայությունը։ Կլիմայական նման պայմանների ձևավորման գործում կարևոր նշանակություն ունիՀնդկական օվկիանոսի տաք օդային հոսանքների ազդեցությունը։
Կատարի տարեկան միջին ջերմաստիճանը կազմում է մոտ 27.15 °C։ Ցայտուն կերպով արտահայտված են տարվա չորս եղանակներից միայն երկուսը՝ամառն ուձմեռը, իսկ աշունն ու գարունը համարվում են անցումային եղանակներ։ Տարվա ամենատաք ամիսըհուլիսն է, իսկ ամենացուրտը՝հունվարը։ Հուլիսյան միջին ջերմաստիճանը կազմում է 32 °C, իսկ հունվարյանը՝ 16 °C։ Տարվա ամենաերկարատև եղանակնամառն է։ Այն սկսվում էմայիսին և ավարտվումսեպտեմբերին։ Կատարական ամառներին բնորոշ հատկանիշներն են ինտենսիվջերմությունը, փոխարինող չորությունը և հարաբերականխոնավությունը։ Ամռան ամենատաք օրերին Կատարի ջերմաստիճանը կարող է գերազանցել 50 °C-ը։ Ի տարբերություն ամռան՝ ձմեռը չափազանց կարճատև է։ Այն սկսվում է նոյեմբերի վերջին և ավարտվում մարտի կեսերին՝ ընդհանուր հաշվով տևելով 4-5 ամիս։ Տարվա ամենացուրտ օրերին ջերմաստիճանը չի իջնում 7 °C-ից։ Բացասական ջերմաստիճանային պայմաններ վերջին հարյուրամյակում չեն գրանցվել։
Տարեկան տեղումների միջին քանակը կազմում է 100 մմ (3,9 սմ)։ Ունենալով յուրահատուկ կլիմա՝ Կատարը գտնվում է բնության աղետների թիրախակետում։ Ձմեռային ամիսներին հաճախ լինում ենփոթորիկներ ևջրհեղեղներ, իսկ ամառային փոթորկածին քամիները վնաս են հասցնում տրանսպորտային ենթակառուցվածքներին և այլ ծառայություններին։ Այնուամենայնիվ հարկ է նշել, որ հորդառատանձրևներ տեղում են հազվադեպ։ Երկրի տարբեր հատվածներին բնորոշ է սեզոնային կարճատև անձրևների առատությունը։
Կատարըբացարձակ միապետություն է, որը ղեկավարվում էալ-Թանի արքայատոհմի ներկայացուցիչների կողմից[79][80]։ Վերջիններիս ազնվականական ընտանիքը ստեղծվել է1825 թվականին և այդ տարվանից էլ ազդեցիկ դեր ունի Կատարում։2003 թվականին ընդունվեց Կատարի սահմանադրությունը, որը նախատեսում էր ստեղծել 30-45 անդամներից բաղկացած օրենսդիր խորհուրդ[81][82]։ Սահմանադրությունն ընդունվեց այն բանից հետո, երբ Կատարի բնակչության ճնշող մեծամասնությունը՝ 98 %-ը, հանրաքվեի արդյունքում կողմ քվեարկեցսահմանադրամիապետությանը։ Այսպիսով՝ կարելի է ասել, որ չնայած Կատարը իրավականորեն ունիբացարձակ միապետության կառավարման համակարգ, այնուամենայնիվ խորհրդարանի լիազորությունների առկայությունը վերջինիս դարձում էսահմանադրական միապետություն։
Կատարի պետության գլուխն էմիրն է։2013 թվականիհունիսի 25-ից ի վեր այդ պաշտոնում պաշտոնավարում էԹամիմ բեն Համիդ ալ-Սանին, ով թվով ութերորդ էմիրն է Կատարի պատմության մեջ[83]։ Էմիրն ունի վարչապետ և նախարարներ նշանակելու և պաշտոնից ազատելու բացառիկ իրավունք։ Նախարարները միասին ձևավորում են Կատարի նախարարական խորհուրդը, որն էլ իր հերթին հանդիսանում է երկրի բարձրագույն գործադիր մարմինը[84]։ Նախարարական խորհուրդը ևս ընդունված է օրենսդրությամբ։ Նախարարների կողմից առաջարկվող օրենքները վերընթերցվում են խորհրդակցական խորհրդի պաշտոնյաների կողմից, որից հետո վավերացվում են էմիրի կողմից։ Խորհրդակցական ժողովն ունի նախապատրաստելու և հաստատելու (վերջնական որոշումը կայացնում է էմիրը) սահմանափակ իրավունք։ Կատարում1970 թվականից ի վեր չեն անցկացվել օրենսդրական ընտրություններ։ Կառավարության հրամանագրով նման ընտրություններ երկրի տարածքում կանցկացվեն 2019 թվականին[85]։ Կատարի օրենսդրությունն արգելում է պետական պաշտոնյաններին զբաղվել առևտրաարդյունաբերական գործունեությամբ։ Այն նաև չի թույլատրում քաղաքական մարմինների կամ արհմիությունների ստեղծումը[86]։
Կատարի սահմանադրության համաձայն երկրի աշխարհիկ օրենսդրության հիմնական աղբյուրըշարիաթն է[87][88]։ Իրենց հերթին շարիաթի աղբյուրներն ենՂուրանը, Հադիսը, սուննան, իջման (իսլամի քարոզիչների ասույթներ) և ղիյասը (Ղուրանի և սուննայի մեկնաբանություն)։ Գործնականում Կատարի պետությանիրավական համակարգը կարելի է համարելքաղաքացիական իրավունքի ևշարիաթի օրենքի խառնուրդ[89][90]։ Շարիաթի օրենքը վերաբերվում էընտանեկան իրավունքին,ժառանգությանը և մի քանիքրեական գործերի (ներառյալընտանեկան դավաճանությանը,կողոպուտին ևսպանությանը)[91]։ Որոշ դեպքերում շարիաթի վրա հիմնված քաղաքացիական վարույթներ քննող դատարաններըկնոջ վկայությունը համարում են որպես կես ձայն։ Շարիաթի օրենքը սահմանում է նաև իրավախախտմանը հաջորդած պատժամիջոցները։ Ալկոհոլի օգտագործման կամ անօրինականսեռական հարաբերությունների համար որպես պատժամիջոց շարիաթը սահմանում է մտրակահարություն կամ գանակոծում։ Կատարի քրեական օրենսգրքի 88-րդ հոդվածը հայտարարում է, որ շնություն գործած անձիք դատապարտվում են մտրակի 100 հարվածների[92]։2006-2010 թվականների ընթացքում անօրինական սեռական հարաբերությունների կամալկոհոլի իրացման համար պատժվել է 18 մարդ, որոնց հիմնական մասը եղել են օտարերկրյա քաղաքացիներ[93][94]։ Միևնույն ժամանակ Կատարի սահմանադրությունում գրված է, որ նման դատավճիռները կայացվում են միայն իսլամադավանների համար, քանի որ վերջիններս համարվում են համեմատաբար ավելի առողջ[95]։2013 թվականին 40 մուսուլման արտասահմանցիներ մեղադրվել են խաբեության մեջ, իսկ մեկ տարի անց նույնքան քաղաքացիական անձինք մեղադրվել են ալկոհոլ իրացնելու և դրա ազդեցության տակ մեքենա վարելու մեջ[96]։Քարկոծումը Կատարում համարվում է պատժի օրինական տեսակ։ Օրենսդրությամբ մահապատիժ սահմանվում է միայն հավատուրացության ևհամասեռամոլության համար։ Աստվածանարգության համար սահմանված է մինչև յոթ, իսկ հավատորսության համար մինչև տաս տարի ազատազրկում։ Ալկոհոլի սպառումը մասամբ օրինական է Կատարում. որոշ բարձրակարգ հյուրանոցներին թույլատրվում է ալկոհոլ վաճառել իրենց ոչ մուսուլմանական հաճախորդներին[97][98][99]։ Կատարի կառավարությունը պատրաստակամություն է հայտնել2022 թվականի Ֆուտբոլի աշխարհի առաջնության ժամանակ թույլատրել «երկրպագուների գոտիներում» տեսակի ալկոհոլային խմիչքի օգտագործումը[100]։2014 թվականն ընդունվել է օրենք, որը չի խրախուսում Կատարի կին զբոսաշրջիկների շրջանում անթև վերնաշապիկների կամ կարճ զգեստներ կրելը[101]։ Տղամարդկանց համար արգելք է հանդիսանում շորտեր և ֆուֆայկաներ հագնելը[102]։
Բողոքի ակցիաներՎաշինգտոնում Կատարի դեսպանատան առջև
Ինչպեսարաբական մյուս երկրներում, այնպես էլ Կատարում,մարդու իրավունքներն ուհիմնարար ազատությունները ժամանակ առ ժամանակ խախտվում են։ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի տվյալներով ամեն տարիԱսիայի ևԱֆրիկայի տարբեր հատվածներից Կատար են գաղթում տասնյակ աշխատավորական խմբեր, որոնք այստեղ ծառայում են որպես էժան աշխատուժ։ Շատ դեպքերում նրանք լինում են ցածր որակավորում ունեցող աշխատողներ կամ տնային ծառաներ։ Աշխատանքային իրավունքի հիմնական խախտողը գործատուն է, ով աշխատավարձ վճարելուց խուսափելու համար որոշ դեպքերում սահմանափակում է օտարերկրյա քաղաքացու ազատությունը (օրինակ՝ աշխատողից վերցնելով անձնագիրը, ճանապարհորդական փաստաթղթերը կամ ելքի թույլտվությունը)։ Օտարեկրացի աշխատողների իրավունքների խախտումների դրսևորումներից է նաև կամայական կալանքն ուսեռական բռնությունը (Կատարի սահմանադրության համաձայն քրեորեն դատապարտելի է)[103]։ Երկրի օրենսդրության համար, որպես հիմքշարիաթն ընդունելը հակասում էաշխարհիկ պետական կարգերին, մարդու իրավունքներին, մտքի ազատությանը և կանանցիրավունքներին։2014 թվականից Կատարի քրեական օրենսգրքի որոշ դրույթներ թույլ են տալիս, որպես պատժամիջոց կիրառել քարկոծումն ու մտրակահարությունը։ ՄԱԿ-ի խոշտանգումների դեմ կոմիտեն գտնում է, որ այդ գործելակերպը խախտում էհամապատասխան կոնվենցիան[104][105]։ Կատարումմիասեռական գործողություններն ապօրինի են և կարող են հանգեցնելմահապատժի։ Կատարում մինչ օրս գործում է վիզայի հովանավորչական համակարգը, որը նպաստում է ներգաղթի ցուցանիշի բարձրացմանը։ Ներգաղթյալների աշխատանքային համակարգի հետաքննություն իրականացումը համարվում է Կատարի իրավական համակարգի առանցքային խնդիրներից մեկը[106]։ 2014 թվականի մայիսին հրապարակել են ավելի քան 60 առաջարկներ, որոնք ուղղված են փախստականների կենսապայմանների բարեփոխմանը, ելքի վիզաների վերացմանը և նվազագույն աշխատավարձի սահմանմանը։2012 թվականիմայիսին Կատարիի իշխանությունները հայտարարել են անկախ արհեստակցական միության ստեղծման վերաբերյալ իրենց նախաձեռնության մասին[107]։ ՊաշտոնականԴոհան նաև հայտարարեց, որ օտարերկրյա աշխատուժի համար երկրում կվերացվի հովանավորչական համակարգը։ Արդյունքում՝ բոլոր օտարերկրյա աշխատողները կհովանավորվեն տեղացի գործատուների կողմից[108]։ 2015 թվականի սկզին ընդունվեց մի օրինագիծ, որի համաձայն աշխատողների աշխատավարձը ժամանակին վճարելու դեպքում գործատուն (իրավաբանական անձ կամ կազմակերպություն) կունենա մեծ կորուստներ[109]։ Չնայած վերջին տարիներին իրականացված իրավական համակարգի բարեփոխումներին՝ Կատարում մարդու իրավունքների գերակայության հաստատման առջև ծառացած արդիական խնդիրներից ենկոռուպցիան և կանանց իրավունքների ոտնահարումը[110][111][112]։
Կատարը երկկողմ բարիդրացիական հարաբերություններ ունի արտասահմանյան տարբեր մեծ ու փոքր պետությունների հետ։ Կատարի տարածքում գտնվող ալ-Ուդեյդ բրիտանա-ամերիկյան ավիաբազան հանդես է գալիս որպեսՊարսից ծոցում ամերիկյան և բրիտանական ռազմաօդային ուժերի բոլոր գործողությունների կենտրոն[115]։ Օդային բազան օգտագործվել էԻրաքի ևԱֆղանստանի պատերազմների ժամանակ զենք և զինուժ մատակարարելու համար[116]։ Չնայած ռազմավարական նման օբյեկտի տեղակայմանը՝ Կատարը միշտ չէ, որ ուժեղ արևմտյան դաշնակից է եղել։ Կատարը Աֆղանստանի թալիբներին թույլ է տվել իր երկրի ներսում ստեղծել քաղաքական գրասենյակ և սերտ կապեր ունիԻրանի Իսլամական Հանրապետության հետ (ներառյալ՝բնական գազի միասնական դաշտ)[117]։ Ըստ«Նյու Յորք Թայմս» հեղինակավոր ամսագրի՝ Կատարի հակաահաբեկչական ջանքերն «ամենավատն են տարածաշրջանում»։ Կատարի և Իրանի պաշտպանական համագործակցության մասին համաձայնագրի արդյունքում ստեղծվել է աշխարհի խոշորագույն ոչ հեռահաղորդակցային գազատարը[118]։ Կատարը դարձավ երկրորդ երկիրըՖրանսիայից հետո, որը հրապարակավ Լիբիայի ընդդիմությանը ճանաչեց որպես այդ երկրի օրինական կառավարություն՝2011 թվականի քաղաքացիական պատերազմի ընթացքում[119]։2014 թվականինԲահրեյնը,Սաուդյան Արաբիան ևԱրաբական Միացյալ Էմիրությունները Կատարին մեղադրեցին«Մուսուլման եղբայրներ» կրոնաքաղաքական և ահաբեկչական կազմակերպությանն ուՍիրիայի ծայրահեղականներին աջակցելու համար[120]։ Արդյունքում՝ վերոնշյալ երկրները2014 թվականին ետ կանչեցին իրենց դեսպաններին Կատարից[121]։ Ալ-Ջազիրայի տվյալներով«բազմաթիվ զեկույցներ ցույց են տալիս, որ Սաուդյան Արաբիայի գլխավորած կոալիցիայի զինվորները Եմենում անխնա հարձակում են գործում խաղաղ բնակիչների վրա և քաղաքացիական բնակավայրերում օգտագործում են կլաստերային ռումբեր, որն էլ համարվում է միջազգային իրավունքի խախտում»[122]։ Վերջին տարիներին Կատարի ռազմատենչ իսլամիստական ջոկատները մի շարք երկրներում, այդ թվումԵգիպտոսում,Սիրիայում,Լիբիայում,Սոմալիում ևՄալիում իրականացնում են ռազմական առաքելություններ։ ԱՄՆ ֆինանսների նախարարության ահաբեկչության և ֆինանսական հետախուզության հարցերով տեղակալ Դեյվիդ Քոենը նշել է, որ Կատարը «իրավասու է, ահաբեկիչների ֆինանսավորման թույլատրության համար»[123][124]։
Հայաստանի և Կատարի միջևդիվանագիտական հարաբերությունները հաստատվել են1997 թվականինոյեմբերի 5-ին՝ համապատասխան իրավական ակտով[136]։ ԸստՀայաստանի նախագահՍերժ Սարգսյանի՝Հայաստանի արտաքին քաղաքականության մեջմերձավորարևելյան տարածաշրջանը նշանակալի տեղ է զբաղեցնում, ևարաբական աշխարհի հետ Հայաստանն ունի յուրահատուկ հարաբերություններ՝ հիմնված դարերի պատմություն ունեցող բարեկամության վրա[137]։ Ե՛վ հայկական, և՛ Կատարական կողմն իրենց հայտարարություններում բազմիցս միմյանց անվանել են բարեկամական երկրներ։ Հայաստանը կարող է Կատարի համար դառնալԻրանի Իսլամական Հանրապետության հետ երկխոսությունների միջնորդ։ Որոշակի առումով Հայաստանը կարող է նաև կապող օղակի դեր ստանձնել Կատարի ևՌուսաստանի Դաշնության միջև՝ հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ ռուս-Կատարական հարաբերություններն անցել են որոշակի վայրիվերումների շրջաններ, բայց այս պահին բռնել են կայունացման ուղին[138]։1999 թվականիփետրվարին աշխատանքային այցով Կատարի մայրաքաղաքԴոհա է մեկնելՀայաստանի արտաքին գործերի նախարարՎարդան Օսկանյանը[139]։2002 թվականիապրիլին հերթական աշխատանքային այցը Կատարել էՌոբերտ Քոչարյանը, ով եղել է Հայաստանի առաջին նախագահը, ով այցելել է Կատար[139]։ Հայաստանի նախագահը Կատարցի գործընկերների հետ կնքել է հայ-Կատարական առաջին համաձայնագրերը՝ առևտրատնտեսական համագործակցության, ինչպես նաև ներդրումների խրախուսման և փոխադարձ պաշտպանության վերաբերյալ։ 2002 թվականին ստեղծվել է հայ-Կատարական միջկառավարական համատեղ հանձնաժողով։ Հայաստանի և Կատարի հարաբերությունների համար շրջադարձային է եղել Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսյանի Դոհա Կատարած այցը, որը տեղի է ունեցել2017 թվականիմայիսին[138]։ Պաշտոնական այցով Կատարի Պետությունում գտնվող նախագահՍերժ Սարգսյանն առանձնազրույց է ունեցել Կատարի Էմիր Թամիմ բին Համադ ալ-Թանիի հետ։ Այցի ընթացքում կողմերը նշել են հայ-Կատարական հարաբերությունների հաստատման 20-ամյակը։ Հայաստանում Կատարի շահերը ներկայացնում էԹեհրանի Կատարական դեսպանությունը (2010 թվականի հունիսից Հայաստանում Կատարի դեսպանն է Իբրահիմ Աբդ ալ-Ռահման ալ-Մեղայիսիբին, որի նստավայրը գտնվում էԻրանի Իսլամական Հանրապետությունում)։ Դոհայում դեռևս հայկական դեսպանություն չի գործում[137][138]։
Կատարի զինված ուժերի զինծառայողներԿատարի ցամաքային զորքերի զինծառայողը ծանր հրետանային զենքով
Կատարիզինված ուժերի գլխավոր գործառույթը երկրի անկախության և անվտանգության պահպանությունն է։ Զինված ուժերի խնդիրներները, կառուցման սկզբունքները, անձնակազմի ուսուցումն ու դաստիարակությունը պայմանավորված են հասարակական և պետական կարգով, ինչպես նաև Կատարի արտաքին և ներքին քաղաքականությամբ։ Կատարի զինված ուժերն օգտագործվում են արտաքին թշնամիներից պաշտպանվելու և այլ խաղաղապահ նպատակներով և հանդիսանում են Կատարական արտաքին քաղաքականության գլխավոր հենարանը։ Կատարական բանակում ծառայում է ավելի քան 11 հազար զինվորական և սպա։ Ցամաքային զորքերում ծառայում են 8500, ռազմածովային նավատորմում՝ 1800, իսկ օդուժում՝ 1500 անձինք։ Կատարի պաշտպանության ծախսերը1993 թվականին հաշվառվել են ամբողջ երկրիհամախառն ներքին արդյունքի 4.2 %-ը, իսկ 2010 թվականին՝ 1.5 %-ը[140]։ Վերջին տարիներին Կատարի Պետությունը պաշտպանության երաշխավորող պայմանագրեր է կնքելԱմերիկայի Միացյալ Նահանգների,Միացյալ Թագավորության, ինչպես նաևՖրանսիայի հետ։ Ավելի վաղ Կատարը նման պայմանագրեր է կնքել նաևՊարսից ծոցի համագործակցության խորհրդի մյուս անդամների՝Սաուդյան Արաբիայի,Քուվեյթի,Բահրեյնի,ԱՄԷ-ի ևՕմանի հետ[141]։ Կատարիմայրաքաղաք Դոհայում տեղակայված ալ-Ուդեյդ ավիաբազան ծառայում էԱՄՆ-ի ևՄԱԿ-ի անդամ մի շարք երկրների համար, որպես ռազմաօդային կայանքմերձավորարևելյան տարածաշրջանում։ Կատարի հատուկ նշանակության ուժերը վերապատրաստվում ենՖրանսիայի Հանրապետությունում և արևմուտքի մի շարք երկրներում[142]։ Նրանք տիրապետում են բավականաչափ մարտավարական հմտությունների։ Կատարի զինված ուժերի առաջին մարտավարական փորձերը եղել են2011 թվականի լիբիական քաղաքացիական պատերազմի տարիներին։ Կատարական զինված ուժերը հատկապես կարևոր մասնակցություն են ունեցել Տրիպոլիի ճակատամարտին։
Ստոկհոլմի խաղաղության միջազգային հետազոտությունների ինստիտուտի գնահատմամբ 2010 թվականի տվյալներով Կատարն աշխարհի 46-րդ ամենախոշոր զենք ներկրող պետությունն է։ Չնայած այս ամենին՝ շվեդական նույն ինստիտուտի համոզմամբ վերջին տարիներին Կատարը զգալի առաջընթաց ունի այդ ցուցանիշում։2016 թվականին Կատարը դարձել է 11-րդն այդ ցանկում։ Կատարի զինված ուժերը մասնակցել ենԵմենի քաղաքացիական պատերազմին։Եմենի մայրաքաղաքՍանաայի գրոհի ժամանակ Կատարական ուժերը քաղաքացիական բնակավայրերում օգտագործել են կասետային ռումբեր, որը միջազգային իրավունքի խստագույն խախտում է։ Կատարի դաշնակից Սաուդյան Արաբիայի կողմից ռմբակոծվել են նաև հիվանդանոցներ և այլ հասարակական կառույցներ[143][144]։
Կատարի բնակչության թիվը զգալիորեն տարբերվում է տարվա տարբեր սեզոններին, քանի որ ընդհանուր բնակչության մեջ մեծ թիվ են զբաղեցնում արտասահմանցի միգրանտ աշխատողները։2017 թվականի սկզին Կատարի 2.6 միլիոն բնակչության մեջ Կատարի քաղաքացիների ընդհանուր թվաքանակը կազմում էր ընդամենը 313 հազար մարդ։ Ոչ արաբ օտարերկրացիները կազմում են Կատարի բնակչության մեծամասնությունը։ Կատարի ամենախոշոր ազգային փոքրամասնություններըհնդիկներն են։2017 թվականին Կատարում բնակվել է 650 հազար հնդիկ։ Հնդիկներից բացի մյուս խոշոր էթնիկ խմբերն եննեպալցիները (350 հազար),բանգլադեշցիները (280 հազար),ֆիլիպինցիները (260 հազար),եգիպտացիները (145 հազար),ցեյլոնցիները (145 հազար),պակիստանցիները (125 հազար) և այլն։
Կատարի բնակչության մասին առաջին հիշատակումները եղել են1892 թվականին, երբ տարածաշրջանում գտնվում էրՕսմանյան կայսրության տիրապետության տակ։1892 թվականին Կատարի բնակչությունը կազմել է 9830 մարդ (հաշվարկված է միայն քաղաքային բնակչությունը)։ Ըստ2010 թվականի մարդահամարի տվյալների՝ երկրի բնակչության ընդհանուր թիվը կազմել է 1 699 435 մարդ։ 2013 թվականի հունվարին Կատարի ազգային վիճակագրական մարմինը երկրի բնակչությունը գնահատել է 1 903 447 մարդ, որոնցից 1 405 164-ը եղել ենտղամարդիկ, իսկ 498 283-ը՝կանայք։ Անկախ Կատարում առաջին անգամ մարդահամար անցկացվել է1970 թվականին։ Այդ ժամանակ այս երկրի ընդհանուր բնակչությունը եղել է ընդամենը 111 133 մարդ[150]։2011 թվականին բնակչության թվաքանակը եռապատկվել է (2001 թվականին այդ թիվը կազմել է ավելի քան 600 հազար մարդ)։ Տղամարդ աշխատավորների մեծ ներհոսքը խախտել է Կատարի սեռատարիքային բուրգի հավասարակշռությունը։ Արդյունքում՝ ներկայումս կանանց բաժին է հասնում ամբողջ բնակչության միայն մեկ քառորդը[151]։
Կատարի ազգային վիճակագրական մարմնի կողմից հրապարակված կանխատեսումները ցույց են տալիս, որ երկրի ընդհանուր բնակչությունը 2020 թվականին կարող է հասնել 2.8 միլիոնի։ Բնակչության աճի տեմպը գնահատվում է ընդամենը 2.1%։ Բնակչության միջին խտությունը կազմում է 196 մարդ 1 կմ քառակուսու վրա է։
Իսլամը Կատարի ամենագերակշիռ կրոնն է, որն այս երկրում ունի պաշտոնական կարգավիճակ[148][155][156]։ Կատարի քաղաքացիների ճնշող մեծամասնությունը համարվում է վահաբիզմի սալաֆի մուսուլմանական շարժման հետևորդ։ Իսլամադավան Կատարցիների մոտ 20 %-ը համարվում ենշիա իսլամի ևԻսլամի այլ աղանդների հետևորդներ[157][158][159]։
Ընդհանուր հաշվով Կատարի բնակչության 67.7 %-ը դավանում էիսլամ, 13.8 %-ը՝քրիստոնեություն, 13.8 %-ը՝հինդուիզմ, իսկ 3.1%-ը՝բուդդիզմ[160]։ Մնացած կրոնների հետևորդներն ու կրոնական կողմնորոշում չունեցող անձինք հաշվարկված են մնացած 1,6 %-ի մեջ[161]։ Կատարը մասամբկրոնապետություն է, չնայած պետական կառավարման նման համակարգն ամրագրված չէ օրենքով։ Այնուամենայնիվ, դրա վառ ապացույցը համարվում է այն հանգամանքը, որ Կատարի օրենսդրության հիմնական աղբյուրըշարիաթն է։
Կատարի քրիստոնյա բնակչության ճնշող մեծամասնությունը օտարերկրացիներ է։2008 թվականից քրիստոնյաներին թույլատրվում է օրինական կերպով կառուցելեկեղեցիներ[162]։ Կատարի նշանավոր քրիստոնեական եկեղեցիներից են Մար Թոմա սիրիական, մալանկարա ուղղափառ, կաթոլիկ և անգլիական եկեղեցիները[163][164][165]։ Կատարի տարածքում կան նաև երկումորմոնական եկեղեցիներ։
Կատարի պաշտոնական լեզունարաբերենն է։ Միմյանց հետ հաղորդակցվելու համար Կատարցիներն օգտագործում ենարաբերեն լեզվի Կատարական բարբառը։ Խուլ և համր Կատարցիները միմյանց հետ շփվում ենժեստերի և նշանագրերի լեզուներով։ Կատարցիների երկրորդ լեզունանգլերենն է, որը հիմնականում օգտագործվում էառևտրաարդյունաբերական հարաբերություններում[166]։ Վերջին տարիներին Կատարցիների շրջանում անգլերեն լեզվի իմացությունն աճել է այնքան, որ արաբ պահպանողականները ամեն կերպ փորձում են զերծ պահել Կատարական արաբերենի խոսակցական լեզուն օտարածին անգլերեն բառերից[167]։
Կատարում անգրագետ էտղամարդկանց 3.1, իսկկանանց՝ 4,2 %-ը։ Այս ցուցանիշով Կատարն ամենացածրն է արաբական երկրների շարքում և 86-րդն ամբողջ աշխարհում։ Կատարի տարածքում բնակվող բոլոր անձինք պարտավոր են նախակրթական ուսումնարաններից կամ մանկապարտեզներից հետո հաճախել հանրակրթական դպրոց և ունենալ միջնակարգ կրթություն։Դոհայի համալսարանը երկրի մայր բուհն է, որը հիմնադրվել է1973 թվականին։ Թերևս այն համարվում է երկրի տարածքում գործող ամենահին ուսումնական հաստատությունը։
2002 թվականինոյեմբերին Համադ բեն Խալիֆա ալ-Թալիի նախաձեռնությամբ ստեղծվել է կրթության գերագույն խորհուրդ։ Այդ խորհրդի «Նոր դարաշրջանի կրթություն» նախաձեռնության շրջանակներում երկրում անցկացվել են կրթական ոլորտի բարեփոխումներ։ Ըստ «Webometrics Ranking of World Universities»-ի գնահատականի՝ Կատարի ամենավարկանշային բուհը Դոհայի համալսարանն է (1881-րդն ամբողջ աշխարհում)։ Առավել նշանավոր հաստատություններից են Կատարի Տեխաս A&M համալսարանը և Ուիլ Քորնելի բժշկական քոլեջը։ Կատարական երկու բուհեր՝ Հյուսիսատլանտյան համալսարանը և Քալգարիի համալսարանը ունեն հարակից քոլեջներ։ Համալսարանների մեծամասնությունը գտնվում են պետության հովանավորման ներքո։
Տարածքով և բնակչության թվով Կատարի երկրորդ խոշորագույն քաղաքը ալ-Վակրան է, որը հայտնի է իր արևոտ ծովափներով։ Ալ-Վակրան գտնվում է երկրի ծայր արևելքում՝ քաղաքամայրԴոհայից ընդամենը 5 կմ հեռավորության վրա։ Ալ-Վակրան նորաձևության քաղաք է։ Քաղաքը առավել հայտնի է բազմաթիվ մզկիթներով և մշակութային համալիրներով։
Կատարի մյու խոշոր քաղաքներն են ալ-Դայիանը, ալ-Ռայիյանը, ալ-Խորը, ալ-Շամալը և ալ-Սալալը։ Կատարի բնակչության ճնշող մեծամասնությունը բնակվում է քաղաքներում, ուստի ուրբանիզացման մակարդակը բարձր է՝ 99,2%։
Առևտրային թաղամաս ԴոհայումԿատարի կենտրոնական բանկի շենքը2020 թվականի տվյալներով՝ Կատարը Ասիայում ՀՆԱ-ի մեկ շնչի հաշվին ընկնող ցուցանիշով երկրորդն է
Մինչև նավթի հայտնաբերումը, Կատարի տնտեսությունը կենտրոնացած էրձկնորսության ևմարգարտի արդյունաբերության վրա։1892 թվականիՕսմանյան կայսրության տեղական իշխանությունների պատրաստած զեկույցում նշվում է, որ այդ տարում մարգարտի որսից ստացված ընդհանուր եկամուտը կազմում է 2,450,000 կրան։1920-1930-ական թվականներին ճապոնական մշակված մարգարտի համաշխարհային շուկա մուտք գործելուց հետո Կատարական արտադրությունը աստիճանաբար դուրս մղվեց։ Նավթի առաջին պաշարները Կատարում հայտնաբերվել է1940 թվականին՝ Դուխանի դաշտում[170]։ Բնական նավթի պաշարների հայտնաբերումը վերափոխեց երկրի տնտեսությունը։ Այժմ երկիրը օրինական քաղաքացիների համար ապահովում է բարձր կենսամակարդակ։ Կատարում գործում է աշխարհում սահմանված հարկերի ամենացածր դրույքաչափերից մեկը։Գործազրկության մակարդակը 2013 թվականի հունիսին կազմել է 0.1 %։ Կատարի օրենսդրությամբ ամրագրված կորպորատիվ օրենքը հնարավորություն է տալիս էմիրության ցանկացած քաղաքացու ունենալ ձեռնարկության 51 %-ի չափով բաժնեմաս։ Ըստ արժույթի միջազգային հիմնադրամի՝2016 թվականի տվյալներով Կատարն ունի մեկ շնչին բաժին ընկող եկամտի ամենաբարձր ցուցանիշը։ Այն մեծապես հենված է օտարերկրյա աշխատուժի վրա։ Օտարերկրյա բնակիչները կազմում են Կատարի բնակչության 86 %-ը և ընդհանուր աշխատուժի 94 %-ը[171][172]։ Կատարը քննադատության է ենթարկել Միջազգային արհմիության կոնֆեդերացիայի կողմից։ Կատարի տնտեսական աճի ցուցանիշը մեծապես հիմնված էնավթի ևբնական գազի արդյունահանման վրա, որը սկսվել է 1940 թվականից։ Կատարը նաև հեղուկ գազի առաջատար արտադրողն է աշխարհում։2012 թվականին գնահատվել է, որ հաջորդ տասնամյակում Կատարըէներգետիկ ոլորտում կներդնի ավելի քան 120 միլիարդ դոլար[173]։1961 թվականին Կատարը դարձել էՆավթ արտահանող երկրների կազմակերպության անդամ[174]։ Ներկայումս Կատարը տնտեսապես զարգացած երկիր է։1950-1960-ական թվականներիննավթարդյունահանությունը վերահսկվել է օտարերկրյա կապիտալի կողմից։1972 թվականին ստեղծվել է պետական նավթային ընկերություն, որի նախաձեռնությամբ օրական արդյունահանվել է 1,54 միլիոն բարել նավթ։ Նավթի մի մասն արտահանվում է Ումմ Սաիդ նավահանգստից, որտեղից նավթամուղով մատակարարվում է մայրաքաղաքԴոհա։ Այդ նավթի մի մասը վերամշակվում է և օգտագործվում ներքին կարիքների համար, իսկ մյուս մասը արտահանվում է։2012 թվականին Կատարը դարձել է աշխարհի ամենահարուստ երկիրը (ըստ մեկ շնչի հաշվով եկամուտի)՝ երրորդ անգամ անընդմեջ առաջ անցնելովԼյուքսեմբուրգին։ Ըստ Վաշինգտոնի միջազգային ֆինանսների ինստիտուտի հրապարակած տվյալների՝ մեկ շնչին բաժին ընկնող ՀՆԱ-ն գնողունակության հավասար է 106 000 դոլարի։ Այդ ցուցանիշով երկրորդ տեղում էԼյուքսեմբուրգը (80 000 դոլար), իսկ երրորդ տեղում՝Սինգապուրը (61 000 դոլար)։ Հետազոտությունները պարզել են, որՀՆԱ-ի ցուցանիշը կտրուկ աճը պայմանավորված է բնական գազի և սև ոսկու գների թռիչքային աճով։ Երկրի իշխանությունները քաղաքացիներից հարկեր պահանջում են միայն շքեղ ապրանքներ գնելու դիմաց։ Հարկերը խստորեն կիրառվում են այն ապրանքների նկատմամբ, որոնք վնաս են հասցնում մարդու առողջությանը, օրինակ՝ արագ սնունդ, ծխախոտ կամ ալկոհոլային խմիչքներ։ Քաղաքացիներին հարկերից ազատելը հանգեցրեց 2016 թվականին նավթի գնի իջեցմանն ու տնտեսական դիֆիցիտին։ Բացի այդ, 2016 թվականի տվյալներով նկատվել է նաև աշխատատեղերի կրճատում։ Կատարըհամաշխարհային շուկա արտահանում էնավթ,հեղուկ գազ,ցեմենտ,մարգարիտ,չորացրած ձուկ,մանր ծովախեցգետին,արմավ, ներմուծում՝պարեն,գործվածք,շինանյութ,սարքավորումներ ևմեքենաներ։ Դրամական միավորըԿատարական ռիալն է[175][176]։
Oդային էլեկտրահաղորդման գծեր Կատարում։ Հեռավորության վրա կարելի է տեսնել գազալցակայանի գազի արտանետումները։
2012 թվականի տվյալներով Կատարի ընդերքում կա 15 միլիարդ բարելնավթի ևգազի պաշարներ, որոնք կազմում են համաշխարհային ռեսուրսների ավելի քան 13 %-ը։Նստվածքային թաղանթումվառելիքային հանածոների նման առատությունը Կատարին դարձրել է աշխարհի ամենահարուստ պետությունը։ Կատարի 2,6 միլիոն բնակիչներից ոչ ոք չի ապրում աղքատության գծից ներքև, իսկգործազրկության ցուցանիշը չի գերազանցում 1 %-ը[177]։ Կատարի տնտեսությունը1982-1989 թվականներին անկում է ապրում։ Դրան նպաստում ենՆԱԵԿ-ի քվոտները, նավթի գնի անկումը և միջազգային շուկայում նավթարդյունաբերության շահույթի կրճատումը։ Այդ տարիներին նվազեցվեց Կատարի կառավարության ծախսերի ծրագիրը՝ տնտեսական ճգնաժամից խուսափելու նպատակով։1990-ական թվականներից սկսած Կատարի տնտեսությունը սկսեց վերածնունդ ապրել։ Այդ գործընթացում մեծ ներդրում ունեցավԵգիպտոսից ևՀարավային Ասիայի երկրներից ժամանած արտասահմանցիների էժան աշխատուժը։
Ներկայումս Կատարի ընդերքից օրական արդյունահանվում է 500 հազար բարել նավթ։ Կառավարության կողմից նախատեսվում է կրճատել արտահանման ծավալները, քանի որ կանխատեսվում է, որ մինչև 2023 թվականը նավթի պաշարները կարող են ի սպառ վերանալ։ Կատարիէներգետիկ արդյունաբերության մեջ կարևոր դեր ունի նաև գազի արդյունահանումը։ Գազի հիմնական պաշարները տեղակայված են երկրի հյուսիս-արևելքում։ Գազի պաշարներով Կատարն աշխարհում երրորդն է՝ մոտ 250 տրիլիոն քառակուսի խորանարդ ծավալով։1996 թվականին Կատարը սկսեց արտահանել նաև բնական հեղուկ գազ։ Կատարի կառավարությունը միլիարդավոր դոլարներ է ներդրել գազի խողովակաշարների շինարարության համար։ Կատարի գազի պաշարները նախ և առաջ բավարարում են սեփական կարիքները։ Դրանք օգտագործվում են երկրի տարածքում գտնվող նավթարդյունահանող, ուրանի և ամոնիակի պարարտանյութերի, պողպատի և նավթաքիմիական գործարաններն աշխատացնելու համար։ Կատարական գազ արդյունահանող կազմակերպությունները համագործակցում ենեվրոպական ևճապոնական մի շարք ընկերությունների հետ։
Կատարի էներգետիկ համակարգի վիճակագրություն
Կապիտա
Պրիմ․ էներգիա
Արտադրանք
Արտահանում
Էլեկտր․
CO2-ի արտահ․
միլլիոն
TWh
TWh
TWh
TWh
Mt
2004
0.78
210
883
667
12.3
38.6
2007
0.84
258
1,198
930
14.7
48.5
2008
1.28
281
1,452
1,161
20.1
53.9
2009
1.41
277
1,628
1,338
23.0
56.5
2010
1.76
262
2,025
1,748
26.4
66.1
2012
1.87
387
2,457
2,043
30.1
71.4
2012R
2.05
441
2,563
2,103
32.6
75.8
2013
2.17
467
2,605
2,109
32.5
72.4
2004-10
126 %
25 %
129 %
162 %
114 %
71 %
Mtoe = 11.63 TWh.
2012R = CO2-ի հաշվարկի չափանիշները փոխվել են, թվերը նորացված են։
Դոհայի նավահանգիստը երկրի ծովային տրանսպորտի գլխավոր կենտրոնն է, որն ունի տարածաշրջանային կարևոր նշանակություն«Qatar Airways» ավիաընկերությանը պատկանող Airbus A380 օդանավըԴոհայի «Համադ» օդանավակայանի ներքին կահավորումը
Ներկայումս Կատարում խոշոր երկաթուղիներ չկա։2008 թվականին գերմանական«Deutsche Bahn International» ընկերության հետ համատեղ ստեղծվում է«Qatari Diar Real Estate Investment» անշարժ գույնքի ներդրումային ձեռնարկությունը, որի նպատակը Կատարումերկաթուղիների և նորավտոճանապարհների ստեղծումն է։2009 թվականին կնքվեց պայմնագաիր, համաձայն որի նախագծվում էր ստորգետնյա երկաթուղիներով միմյանց կապել Կատարն ուԲահրեյնը։ Սակայն այդ համաձայնությունը չիրականացվեց։ Կատարի տրանսպորտային ենթակառուցվածքների զարգացման նպատակով2011 թվականին ստեղծվում է«Qatar Railways Development Company»-ն, որը պատասխանատու է ողջ երկաթուղային ցանցի նախագծման և շինարարական աշխատանքների համար։ Ըստ նախնական տվյալների՝ Կատարի երկաթուղային ցանցերի ընդհանուր երկարությունը պետք է հասնի 750 կմ-ի, իսկ մարդատար և բեռնատար կայարանների թիվը՝ մինչև 100-ի։2013 թվականին Կատարի կառավարությունը նախատեսել է 8.2 միլիարդ դոլար՝ Դոհայի մետրոպոլիտենի առաջին փուլի կառուցման համար։ Համաձայն ծրագրի՝ նախատեսվում է ստեղծել չորս երկաթուղային գծեր և մետրոյի կայարաններ, որոնք կանցնեն քաղաքի կենտրոնով։ Նախատեսվում է շինարարական աշխատանքներն ավարտել 2019 թվականին՝ մինչՖուտբոլի Աշխարհի առաջնության Կատար գալը։2010 թվականի տվյալներով՝ Կատարի ավտոճանապարհների ընդհանուր երկարությունը կազմում է 9830 կմ։ Ավտոճանապարհները գրեթե ամբողջությամբասֆալտապատված են։2002 թվականին փակվել են Կատարի հասարակական տրանսպորտի ոլորտի բոլոր մասնավոր ընկերությունները։ Ներկայումս Կատարի ամբողջ տարածքում գործում են շուրջ 3000տաքսիներ, որոնք պատկանում են պետական իշխանությունների վերահսկողության տակ գտնվող «Karwa» ապրանքանիշին։ Կատարական տրանսպորտի անբաժանելի մասն են կազմում 100 ստանդարտ և 200 լյուքս դասի լիմուզինները, որոնք պատկանում են օդանավակայանին և խոշոր հյուրանոցներին։ Շքեղ այդ մեքենաները ուղևորափոխադրումներ են Կատարում ամբողջ մայրաքաղաքի տարածքում։ Այնուամենայնիվ, Կատարի հասարակական տրանսպորտի մակարդակը հաճախ քննադատությունների տեղիք է տալիս, քանի որ տաքսիների քանակը փաստացիորեն չի համապատասխանում բնակչության թվին։ Կատարի տրանսպորտի մյուս տեսակներն են խողովակաշարային, ծովային և օդային տրանսպորտը։2013 թվականի տվյալներով՝ Կատարն ունի 288 կոնդենսատային, 221 կմ երկարությամբ կոնդենսատա-գազային, 2383 գազային, 745 նավթային գազատարներ և 103 կմ երկարությամբ խողովակաշարներ նավթարդյունահանման համար։ Կատարի էմիրությանն են պատկանում Պարսից ծոցի երեք խոշոր նավահանգիստները՝ Դոհան, Մեսայիդը և ալ-Ռաֆֆանը։ 2010 թվականի տվյալներով Կատարի առևտրայի նավատորմը կազմված է առևտրաարդյունաբերական նկատառումներով օգտագործվող 28 նավերից, այդ թվում՝ 3 բալլերներից, 2 քիմիական հեղուկանավերից, 13 կոնտեյներական նավերից, 6 հեղուկ գազ արտահանող հեղուկանավերից և 4 նավթատար հեղուկանավերից։ Կատարի տարածքում գտնվող միակ միջազգային չափանիշներին համապատասխանող օդանավակայանը Դոհայի «Համադ» օդանավակայանն է։
Կատարի աշխարհագրական դիրքը լայն հնարավորություն է ընձեռում զբոսաշրջության ոլորտի զարգացման համար։ Կատարը գտնվում էՄերձավոր Արևելքում՝ զբոսաշրջային հսկաԱրաբական Միացյալ Էմիրությունների հարևանությամբ`Պարսից ծոցի ափին։ Տաք և խոնավ կլիմայական պայմանները, ինչպես նաև ֆինանսական մակարդակը թույլ են տալիս երկրում ստեղծել հիանալի պայմաններ արևային հանգիստ նախընտրող զբոսաշրջիկների համար։ Այս ոլորտի զարգացմանը նպաստող հանգամանքներից է նաև Կատարի ֆինանսական կայունությունը (մեծ թվով օտարերկրացիներ ապաստանում են այստեղ՝ աշխատանք գտնելու համար)։ Սակայն առկա են նաև մի շարք խոչընդոտներ, որոնց հիմնական մասի պատճառն այն է, որ Կատարը իսլամադավան պետություն է։Շարիաթի վրա հիմնված Կատարական օրենսդրությունը խիստ պայմաններ է ստեղծում նաև Կատար ժամանած օտարերկրացի իրավախախտների նկատմամբ։ Կատարում զարգացած էմշակութային,առողջապահական,սպորտային տուրիզմը։ Կատարը տիպիկ ավանդական արաբական պետություն է՝ ազգային և մշակութային ահռելի ժառանգությամբ։ Այստեղ կարելի է տեսնել բազմաթիվ բացօթյա ցուցահանդեսներ և թանգարաններ, որոնց մարգարիտը Դոհայի իսլամական արվեստի թանգարանն է։ Կատարը Մերձավոր Արևելքի առաջատար բժշկություն ունեցող երկրներից է։ Ամեն տարի տասնյակ անձինք Եգիպտոսից, Բահրեյնից, Սաուդյան Արաբիայից և այլ երկրներից ժամանում են Կատար՝ հանրամատչելի և բարձրորակ բուժում ստանալու նպատակով։ Կատարը նաև կարևոր նշանակություն ունի տարածաշրջանի սպորտի զարգացման մեջ։ Դրա վառ ապացույցն են ամեն տարի այս երկրում անցկացվող սպորտային միջոցառումները (այդ թվում ևՖուտբոլի աշխարհի 22-րդ առաջնությունը)։ Զբոսաշրջության ոլորտի զարգացման ծրագրերը Կատարի կառավարության կողմից ներդրվել է դեռևս տասնամյակներ առաջ։ Այդ ծրագրերի իրականացման ճապարհին մայրաքաղաքում և հարակից տարածքներում կառուցվել են բազմաթիվ հյուրանոցներ և հանգստյան տներ, կոմերցիոն շինություններ և մշակութային կենտրոններ։ Արդյունքում՝ քաղաքամայրԴոհան դարձել է արաբական տարածաշրջանի ամենաճոխ քաղաքներից մեկը։2007 թվականին Կատար ժամանած զբոսաշրջիկների թիվը կազմել է 964 հազար մարդ, իսկ 2010 թվականին՝ շուրջ 1,5 միլիոն։ Զբոսաշրջությունը2013 թվականին կազմել է ամբողջ երկրիՀամախառն ներքին արդյունքի 3.6 %-ը, իսկ2014 թվականին՝ 4.1 %-ը։
Կատարի տարածքում վաղուց ի վեր կառուցվել ենպաշտպանական ամրություններ՝ամրոցներ ևբերդեր։ Դրանք կառուցվել են հիմնականումկրաքարից,կավից և այլ նյութերից։ Կատարի բնակելի տները կառուցված են տեղական կրաքարից, կապիճից և բազմաթիվ այլ շինանյութերից։ Դռները լինում են մետաղական կամ փայտե, պատուհանները՝ հիմնականում ապակե։ Կատարի մայրաքաղաք Դոհայի հին թաղամասերը կառուցված են ավանդական արաբական ճարտարապետական ոճով։ Դոհայի ֆինանսական և քաղաքական կենտրոնը բավականին տարբեր է պատմամշակութային ժառանգություն ունեցող հին թաղամասից։ Ժամանակակից քաղաքը կորցրել է արաբական ճարտարապետությանը բնորոշ լուծումները և կառուցվել է արևմտյան ճարտարապետության ազդեցությամբ։
2006 թվականին Կատարում սկսվել է էկո-քաղաքի շինարարական աշխատանքներ։ Այս ծրագրի մեծ ներդրվել է 45 միլիարդ դոլար։ Նախատեսվում է շինարարությունն ավարտել 2019 թվականին։ Ծրագրի ավարտինԴոհան կունենա 450 հազար մարդ բնակչություն, այդ թվում՝ 200 հազար մշտական բնակիչ։
Դոհայի ժամանակակից ճարտարապետական գլուխգործոցը հանդիսանում է 400 հեկտար տարածք ընդգրկող արհեստական կղզին, որը կոչվում է«Մարգարտահատ Կատար»։ Այն աշխարհի ամենամեծ տեխնածին կղզին է՝ թանկարժեք ապակյա շինություններով և ճարտարապետական նոր լուծումներով։ Ծրագրի ընդհանուր արժեքը կազմել է ԱՄՆ 15 միլիարդ դոլար։ Դոհայի ժամանակակից շինությունների մեծամասնությունը նախագծված է եվրոպացի (հիմնականում՝իսպանացի ևֆրանսիացի) ճարտարապետների կողմից։
Նախքան Կատարումնավթի հայտնաբերումը՝ Կատարցիները արվեստի ճյուղերից նախապատվություն էին տալիս գեղագրությանն ու ճարտարապետությանը։ Նավթային հեղափոխությունից հետո նկարչոթյունը դարձավ Կատարական արվեստի ամենահայտնի ձևերից մեկը։ Երկրի տարածքում սկսեցին կազմակերպվել ցուցահանդեսներ, որտեղ վաճառվում էին հայտնի արվեստագետների կտավները։ Կատարական կերպարվեստի հիմնադիրը Յուսուֆ Ահմադն է, ով էլ1977 թվականին Դոհայում կազմակերպեց առաջին նկարչական ցուցահանդեսները։ Նրա նախաձեռնությամբ Կատարում բացվեց առաջին գեղարվեստական պատկերասրահը։1982 թվականին կազմակերպվեց կանանց առաջին ցուցահանդեսը։20-րդ դարի վերջին Կատարցի արվեստագետները ստեղծագործում էին հիմնականումսյուրռեալիզմի,ռեալիզմի ևէքսպրեսիոնիզմի ժանրերում։
Կատարական երաժշտությունը հիմնված է ծովային ժողովրդական պոեզիայի, քնարերգության, երգարվեստի և պարեարվեստի վրա։ Ծովին նվիրված երգը Կատարական ժողովրդական երաժշտության ամենատարածված տեսակն է[178]։ Մասնավորապես, արաբ երգահանները բազմաթիվ երգեր են նվիրելմարգարտի որսով զբաղվողձկնորսներին։ Ծովային երաժշտությունը, որն իրռիթմով տարբերվում էերաժշտության մյուս տեսակներից, ներկայացնում է մարգարտի կյանքի տևողությունը և կենսական նշանակությունը Կատարցիների կյանքում, ինչպես նաև բազմաթիվ ծովային դրվագներ՝ նավարկությունից մինչ նավաբեկություն։ Այս տեսակի երգերը երգվել են մարգարտի որսի ժամանակ։ Ասում են, որ ժամանակին մարգարտի փնտրտուքով զբաղվող յուրաքանչյուր նավ ուներ իր երգը։
Պարը Կատարցիների առօրյայի անբաժանելի մասն է[179]։ Ամեն ուրբաթ օրԴոհայում կազմակերպվում է ավանդական պարերի երեկո։ Կատարական ամենանշանավոր պարը կոչվում է արդա։ Արդա պարում են երկու հոգով՝ հարվածային գործիչների նվագակցությամբ։Պարսից ծոցի երկրներում հայտնի է արդա պարի երկու տեսակ՝ ցամաքային արդա և ծովային արդա։ Կատարական արդան այս երկու պարի տեսակների խառնուրդն է։ Պարի սկզբում տեղի է ունենում թմբուկներով երթ, որին հաջորդում է զույգերի բաժանումը։ Երկրորդ փուլի ժամանակ պարում են սրերով՝ Կատարելով կտրուկ շարժումներ։
Կատարական գրականությունն ունի խոր ակունքներ։ Պատմական տարբեր ժամանակահատվածներում տարբեր պետությունների տիրապետությունն իր ազդեցությունն է ունեցել Կատարցի ժողովրդի ազգային պոեզիայի վրա։ Ավանդական գրողների և բանաստեղծների մեծամասնությունը ստեղծագործել է դասականարաբական ոճով, որը տարբերվում է Կատարցի ժամանակակից ստեղծագործողների գրական ոճից։20-րդ դարի կեսերից Կատարցի մշակութային գործիչները սկսեցին ստեղծագործելսյուրռեալիզմի ևէքսպրեսիոնիզմի գրական ուղղություններում։20-21-րդ դարերում գնալով ավելանում է երիտասարդ բանաստեղծների թիվը, որին նպաստում է այս երկրի ազգայի պոեզիայի վրա արևմտյան գրականության զգալի ազդեցությունը։ Կատարցի երիտասարդ բանաստեղծները գրում ենազատ գրքեր ևքնարերգություններ, ինչպես նաևքաղաքական ևվավերագրական ստեղծագործություններ։ Կատարական ստեղծագործությունները հրատարակվում են հիմնականումարաբերեն լեզվով, իսկ երբեմն նաևանգլերենով։
Ստեղծագործությունների հիմնական մասը հրատարակվում են «Bloomsbury Qatar Foundation Publishing» (արաբ․՝بلومزبري مؤسسة قطر للنشر) հրատարակչությունում։ Գրական ստեղծագործություններից բացի հրատարակվում են նաև ամսագրեր և օրաթերթեր։
Կատարումմամուլի ազատությունը հարաբերական հասկացություն է։ Ըստ մի շարք լրատվամիջոցների՝ այս երկրում մամուլի ազատությունը դրված է հարցականի տակ։ Կատարումհեռուստատեսային հեռարձակումը սկսվել է1970 թվականից[180]։ Առաջին հեռուստաալիքը«ալ-Ջազիրան» էր, որն իր գործունեությունը սկսել է, որպես արաբական լուրերի կայան։ Հետագայում հեռուստաալիքի սահմաններն ընդարձակել են, իսկ ներկայումս ցանցը հասանելի է բազմաթիվ տարբեր լեզուներով։ Որոշ ժամանակ հետո Կատարական հեռուստատեսությունը համալրվել է գլոբալ ցանցի մի քանի մասնագիտացված հեռուստաալիքներով։
ԶԼՄ-ների կողմից բաց հեռուստատեսությամբ կառավարության, էմիրի կամ իշխող արքայատոհմի քննադատությունը անօրինական է[181]։ Մամուլին վերաբերվող օրենսգրքի 46-րդ օրենսգրքի համաձայն«Կատարի Պետության էմիրը չի կարող ենթարկվել քննադատության, իսկ նրա հայտարարությունները չեն կարող վերնագրվել՝ առանց վերջինիս գրավոր թույլտվության»[182]։ Հետապնդման կարող են ենթարկվել նաև իսլամատյաց լրագրողները, կամ բոլոր այն լրատվական աշխատողները, որոնք ուղղակիորեն կամ անուղղակիորեն վիրավորանք են հասցնումմուսուլմանական կրոնին։2014 թվականին ընդունվում է կիբեռհանցագործության կանխարգելման մասին օրենք[183]։ Օրենքում նշվում է, որ երկրում սահմանափակվում է մամուլի ազատությունը։ Այն ենթադրում է կեղծ լուրեր հրապարակող կամ երկրի խաղաղությունն ու անդորրը վտանգող օրինազանցների անխտիր դատապարտում[184]։Պարսից ծոցի երկրների մարդու իրավունքների կենտրոնի հայտարարությամբ՝ Կատարում օրենքը սպառնալիք է խոսքի ազատության համար։ Միևնույն ժամանակ կառույցը հորդորել է Կատարական կառավարությանը վերանայել երկրի օրենսդրության որոշ կետեր։
Վերջին տարիներին մամուլը Կատարում ընդլայնվել է։ Ներկայումս այս երկրի տարածքում շրջանառվում են յոթ թերթեր, որոնցից չորսը լույս են տեսնում արաբերենով, իսկ երեքը՝անգլերենով[185]։ Կան նաև հնդկական, նեպալական և շրիլանկայական թերթեր, որոնք տպագրվում են Կատարի ազգային փոքրամասնությունների համար։
Կատարի ազգային խոհանոցը ձևավորվելհարավասիական տարածաշրջանի ազգային խոհանոցների ազդեցությամբ՝ չկորցնելով արաբական խոհանոցին բնորոշ առանձնահատկությունները։ Շրջանի ավանդական ճաշատեսակներից շատերը հիմնված ենծովամթերքի՝ հատկապեսօմարի,ծովախեցգետնի, թունաձկան և այլնի վրա[186]։ Լայն կիրառություն ունի նաևհալյալ (արաբ․՝حلال, արաբերենից թարգմանաբար՝ թույլատրելի) մսամթերքը, որը հարմարեցված էմուսուլմանական օրենքներին։ Բնական սնունդը (օրինակ՝ թթու խնձորն ու թարմ նուշը) համարվում է նուրբ խորտիկ։ Ինչպես արաբական մյուս երկրների ազգային խոհանոցներում, այնպես էլ Կատարական խոհանոցում լայն կիրառություն ունենբրինձն ու կծուհամեմունքները։ Կատարի ազգային ուտեստը համարվում է եմենական ծագում ունեցող կաբսա ճաշատեսակը, որը պատրաստվում է մսից և բրնձից։ Ճաշատեսակը Կատարում առավել հայտնի էմաքբուս (արաբ․՝مكبوس) անվանումով։ Կատարցիների ամենասիրած ուտեստներից է նաև կովի կամ այծի կաթով շոգեխաշված գառան կամ ոչխարի միսը։ Նշանավոր ուտեստներից է նաև ղուզին, որն իրենից ներկայացնում է բրնձով ևընկույզով համեմված գառան աղացած միս[187]։ Կատարցիների առօրյայում ամենաշատ օգտագործվող ճաշատեսակներից էհումուսը, որը պարունակում է մեծ քանակությամբ որոկյալբուսական սպիտակուցներ, թաղաթանյութ, չհագեցածճարպերև երկաթ։ Հումուսը պատրաստում են շոգեխաշած սիսեռից, որը հետո մշակում են և ստանում համասեռ զանգված։
Սիսեռի պատրաստի խյուսի մեջ ավելացնումեն ձիթապտուղի յուղ, կիտրոնի մզվածք կամպատրաստի հյութ (առանց շաքարավազի) և թահին, այնէ՝ քնջութի սոուս։ Համեմունքները ավելացնում են ըստ ցանկության և ճաշակի։ Կատարական խոհանոցն ունի նաև մի քանի համեղ աղանդերներ։ Դրանցից են մալալաբիան, որը կազմված է վարդի ջրից և պիստակ պուդինգից և ում ալի, որն էլ իր հերթին կազմված է հացի պուդինգից, ընկույզից և սպիտակ չամիչից։
Կատարական խոհանոցում ալկոհոլային խմիչքներ չեն օգտագործվում, փոխարենը՝ լայնորեն կիրառվում է թեյ և սուրճ։ Արաբական սուրճը չունի դառնություն և Կատարցիների ճնշող մեծամասնությունն այն օգտագործում է առանց շաքարավազ ավելացնելու։ Կատարական սուրճի առավելություններից մեկն այն է, որ այն պարունակում է բավականին մեծ քանակությամբ կոֆեին, որն ակտիվացնում է նյարդային համակարգը և օգնում է քնկոտներին՝ տալով զգալի էներգիա։ Սուրճն արաբական երկրների ոչ նյութական մշակութային ժառանգությունն է, որը գտնվում էՅՈւՆԵՍԿՕ-ի վերահսկողության տակ։
Կատարցիների սննդակարգը բավականին պարզ է։ Նախաճաշին նրանք սովորաբար ընդունում են թեթև կերակուր՝ մածուն, պանիր կամ ձիթապտուղ՝ սուրճի ընկերակցությամբ։ Կեսօրվա ճաշը սովորաբար ավելի ծանր է և դժվարամարս։ Այն կազմված է նախուտեստից և աղանդերից։ Սովորաբար կեսօրին Կատարցիներն ուտում ենգառանմիս,ձուկ,բանջարեղեն կամբրինձ պարունակող ճաշատեսակներ և արաբական հաց։ Երեկոյան ճաշը սովորաբար ավելի թեթև է՝ բացառությամբ ռամադանի և հատուկ առիթների։ Կատարցիների կենցաղի գլխավոր առանձնահատկություններից մեկն այն է, որ նրանցից շատերը հացը կիսելու ժամանակ դանակներ չեն օգտագործում[186]։
Ֆուտբոլը Կատարի ամենատարածվածսպորտաձևն է։ Կատարի ֆուտբոլի մինչև 20 տարեկանների երիտասարդական հավաքականը1981 թվականին հասել է մինչև եզրափակիչ, որտեղ պարտվել էԱրևմտյան Գերմանիայի ֆուտբոլի հավաքականին «4-0» հաշվով՝ դառնալով առաջնության փոխչեմպիոն։2011 թվականին Կատարում է անցկացվել Ասիայի 15-րդ առաջնությունը։ Առաջին անգամ այդ մրցաշարը Կատարը հյուրընկալել էր հեռավոր1988 թվականին։2010 թվականիդեկտեմբերի 2-ին Կատարը ստացել էՖուտբոլի աշխարհի 2022 թվականի առաջնությունը հյուրընկալելու իրավունք։ Այսպիսով,2022 թվականինԿատարի ազգային հավաքականի ֆուտբոլիստներն առաջին անգամ կմասնակցեն աշխարհի առաջնության եզրափակչին՝ շրջանցելով որակավորման փուլը։ Մրցույթի կազմակերպիչներըՖԻՖԱ-ի հովանավորությամբ նախատեսում են կառուցել 9 նոր մարզադաշտեր, ինչպես նաև ընդլայնել արդեն իսկ գոյություն ունեցող 3 մարզադաշտերը։ Այսպիսով՝ Կատարն առաջինարաբական երկիրն է, որ հյուրընկալում է հեղինակավոր ֆուտբոլային այս մրցաշարը։ Այնուամենայնիվ, մի շարք ֆուտբոլային քննադատներ մեղադրել են ՖԻՖԱ-ին կոռուպացված լինելու համար։ ԿատարումՖուտբոլի աշխարհի առաջնության հանդիպումների անցկացման որոշմանը գլխավորապես դեմ է ՈւԵՖԱ-ի ներկայացուցչությունը։ Վերջիններիս պատճառաբանմամբ եվրոպական հավաքականների ֆուտբոլիստներն ի վիճակի չեն մարզադաշտ դուրս գալ արաբական ամռան եղանակային պայմաններում։1972 թվականից ի վեր ամեն տարիԴոհայում անցկացվում է Կատարի էմիրի առաջնությունը, որը երկրի գլխավոր սպորտային մրցաշարներից է։ Կատարում զգալի հաջողություններ ունեն թիմային մյուս մարզաձևերը ևս։2015 թվականին Դոհան հյուրընկալում է հանդբոլի աշխարհի 24-րդ առաջնությունը։ Կատարի հանդբոլի ազգային հավաքականը առաջնության ընթացքում առավելության է հասնումԲրազիլիայի,Չիլիի,Սլովենիայի,Բելառուսի,Գերմանիայի, իսկ 1/4 եզրափակչում նաևԼեհաստանի հավաքականի նկատմամբ։ Եզրափակչում հաղթանակը բաժին հասավՖրանսիային, իսկ Կատարը սեփական հարկի տակ դարձավ փոխչեմպիոն։ Կատարը զգալի հաջողություններ ունի նաև բասկետբոլի ասպարեզում։
Դոհայի միջազգային թենիսի համալիրը2008 և2010 թվականներին հյուրընկալել է կանանց պրոֆեսիոնալ միջազգային թենիսիWTA Ամփոփիչ մրցաշարը։ Ամեն տարվա փետրվարին Կատարի սպորտի ֆեդերացիայի նախաձեռնությամբ վեց օր անընդմեջ անցկացվում են հեծանվավազքի մրցաշարեր։ Մրցույթն ընթանում է վեց տարբեր փուլերով, իսկ առաջնության հաղթողը մասնակցում է ազգային մրցությանը։ Կատարի մայրաքաղաք Դոհան մեկ անգամ իր հարկի տակ ընդունել է Ասիայի վոլեյբոլի առաջնությունը։
↑«Population structure». Ministry of Development Planning and Statistics. 2020 թ․ հունվարի 31. Արխիվացված էօրիգինալից 2018 թ․ հունիսի 26-ին. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 7-ին.
↑«Populations». Qsa.gov.qa. Արխիվացված էօրիգինալից 2010 թ․ հուլիսի 9-ին. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 2-ին.
↑Պաուլ Ռիսը Դոհայում.«Բլատերը հասնում է Արաբիա». Առաջին անգամ ֆուտբոլի աշխարհի առաջնությունը հյուրընկալող երկիրը արաբական Կատարն է. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 30-ին.
↑Քեսի, Պաուլ; Վինե, Պետեր (1992).Կատարի ժառանգություն. Իմմել հրատարակչություն. էջ 17.
↑«Կատարի պատմություն». Կատարի վիճակագրության ծառայություն. Արխիվացված էօրիգինալից 2017 թ․ հունիսի 6-ին. Վերցված է 2015 թ․ մայիսի 11-ին.
↑«Կատարի պատմություն»(PDF).www.qatarembassy.or.th. Արտաքին գործերի նախարարություն՝ Կատար, Լոնդոն, Միացյալ Թագավորություն. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 9-ին.
↑«Կատարի Պետություն». Կենտրոնական հետախուզության գործակալություն. 2012 թ․ փետրվարի 8. Արխիվացված էօրիգինալից 2018 թ․ դեկտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2012 թ․ մարտի 4-ին.
↑«Կատարի Պետության սահմանադրություն». «Հոդված 1։ Կատարն անկախ արաբական երկիր է։ Իսլամը երկրի պաշտոնական կրոնն է, իսկ շարիաթը՝ օրենսդրության հիմնական աղբյուրը։»
↑«ՄԱԿ-ի խոշտանգումների դեմ կոմիտե. Մարդու իրավունքների մոնիտորինգ և դաժանության իրավական ճանաչում».Մարդու իրավունքներ.313 (3): 777–800. 2009.
↑Եզրակացություններ և առաջարկություններ՝ Կատար (Report). ՄԱԿ-ի խոշտանգումների դեմ կոմիտեն. 2006 թ․ հուլիսի 25. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 9-ին. «Քրեական օրենսգրքի որոշ դրույթներ թույլ են տալիս դատական և վարչական մարմինների կողմից պատժամիջոցներ կիրառել, որպես դավադրություն։ Դրանք կիրառվում են կոնվենցիայի պարտավորվածությունների խախտման համար։ Կոմիտեն նշում է, որ իշխանությունները ներկայումս փոփոխություններ են նախատեսում։»
↑«Կատարն ԱՄՆ-ի դաշնակիցն է։ Նրանք նաև գիտակցում են ահաբեկչությունը։ Ի՞նչ է կատարվում».New Republic. 2014 թ․ հոկտեմբերի 6. Վերցված է հոկտոմբերի 7, 2014-ին. «Երկու գերակշիռ նպատակներից մեկը Կատարի քաղաքականության առաջ քաշելն է, իսկ մյուսը՝ տարածաշրջանում և ամբողջ աշխարհում Կատարի ազդեցության սփռումն է։ Սա սկզբում արտացոլում էր նախկին իշխանի և ներկայիս էմերի հայրը, Շեյխ Համադ բին Խալիֆա ալ Թանիի և նրա արտգործնախարարի, ինչպես նաև վերջին վարչապետ Շեյխ Համադ բին Ջասիմ ալ-Թանիի անձնական փառքը։ Երկրորդ նպատակը եղել է իշխող ընտանիքի և պետականության անվտանգության ապահովումը։»{{cite journal}}:|first1= missing|last1= (օգնություն)
↑«Բնակչության կառուցվածքը». Կատարի ազգային վիճակագրական մարմին. 2013 թ․ հունվարի 31. Արխիվացված էօրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 25-ին. 2010 թվականի մարդահամարի տվյալներ, Ազգային վիճակագրական մարմին
↑«Կատարի բնակչություն». Reuters. 2013 թ․ փետրվարի 12. Արխիվացված էօրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունիսի 13-ին.
↑«Կրոնական կազմը ըստ երկրի»(PDF).Global Religious Landscape. Pew Forum. Արխիվացված էօրիգինալից(PDF) 2013 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2013 թ․ հուլիսի 9-ին.
↑Դ․ Բարեթ; Ջորջ Կուրիան; Թոդ Ջոնսոն (2001).Համաշխարհային քրիստոնեական հանրագիտարան. Ժամանակակից աշխարհի եկեղեցիների և կրոնների համեմատական հետազոտություն. Vol. 1. Oxford University Press. էջ 617.ISBN978-0-19-510318-2.
.svg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
%2c_May_2017.jpg)
.jpg)
.svg)
.jpg)
_ride%253F_(27103870626).jpg)
.jpg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
