Patna (nanपटना,Paṭna) se kapitalEtaBihar , nan nòdèsEnd. Vil la te deja ke yo rekonèt kòmKusumpura,Pushpapura,Pāṭaliputra akAzeemabad. Popilasyon l ap ogmante rapidman seno 2,352,000 an 2018[1], pandan ke nan1991 li te 917 243 populasyon.
Literati tradisyonèl Boudis mete fondasyon Patna alantou 490 AV. J.-K.[2],[3] epi li bayAdjatachatrou, wa Magadha, pou l chèche yon sit ki pi fasil pou defann pase ti mònRajagrha kont atak yo nanLicchavi klan nanVaisali[4]. Chwa li a ta tonbe sou yon bouk nan Ganges la, ki li ta gen fòtifye. NanIIIe syèk av. J.-K. la, Patna te kapital wayòmMagadha, lè sa a yo te relePāṭalipoutra[5]. Pāṭalipoutra te akeyiGautama Bouda yon ti tan anvan lanmò li. Li te pwofetize yon avni briyan pou vil la, pandan l t ap anonse destriksyon l pa inondasyon, dife ak lagè tribi[6] ; men dapre Dieter Schlingloff, mayifisans nan Patna chante nan ekriti Boudis sa yo se sèlman yon pwofesi, ak fòtifikasyon an bwa li yo endike, kontrèman ak lòt vil yo ansyen nan peyi Zend, ke li se san dout pi gran: sèlman fouyman akeyolojik ak kabòn-14 date nan pil yo detere yo pral demontre sa a[7]. DeBodis konsèy te fèt tou nan vil sa a[8].
Megasthenes, anbasadè ak eksploratèGreko-Bactrian nan tribinal Chandragupta Maurya, se otè youn nan pi ansyen deskripsyon vil sa a. Li te fè vil sa a, ki chita nan rankontGang akArennovoas (Sonabhadra - Hiranyawah), pi gwo nan peyi Zend[9], ak yon longè 9 km yon lajè 1,75 km[10],[11]. Shunga yo evantyèlman te sezi Patalipoutra epi yo te dirije la pou prèske yon syèk. Lè sa a, vil la te administre pa Kanvas yo epi finalman pa Guptas yo[12]. Vwayajè Chinwa ki te vin nan peyi Zend pou chèche bon konprann te dekriPataliputra nan istwa vwayaj yo: konsa nan jounal Boudis Faxian a, ki te vizite peyi Zend ant 399 ak 414 AD. J. Chr., li rete la pandan plizyè mwa pou transkri tèks Boudis[13]. Li dekri yon popilasyon rich ak pwospere, pratike charite ak jistis. Nòb yo ak pwopriyetè yo te konstwi plizyè lopital kote pòv yo, etranje, mandyan, enfim ak moun ki pa ka geri yo te ka jwenn èd gratis, epi doktè yo te ka egzamine yo[14].
Lari prensipal Patna, ak yon fasad Chowk la (1814–15).Vil Patna sou Ganges la (penti 19yèm syèk la).
Nan deseni ki vin apre yo, se nan palè sa a plizyè dinasti te dirije sou kontinan Endyen an, tankouDinasti Gupta akWa Pala. Apre dezentegrasyon Anpi Gupta a, Patna te pase yon peryòd ajitasyon.Bakhtiar Khaldji te pran Bihar nanXIIe syèk epi sakaje rejyon an; Patna te pèdi wòl li kòm sant politik ak kiltirèl peyi Zend[15].
AnbaAnpi Moghal la, ansyen kapital la, rlege nan ran kapital pwovens lan, te sèlman administre depiDelhi[19]. Li te kòmanse fleri ankò sou rèyafgan an anperèSher Shah Suri, nanXVIe syèk la: li te fè li fòtifye epi dote li ak yon katye sou tout la. Ganges. Sitadèl Sher Shah la disparèt, men moske li a, nan achitekti Afgan an, toujou vizib. MughalAkbar te avanse nan Patna an 1574 pou jete lidè rebèlDaud Khan. Istoriograf PèsikAbul Fazl nan tribinal Akbar, otèAin-i-Akbari, dekri Patna kòm yon sant aktif nan fabrike papye, vè ak Meservey. Li fè lwanj kalite ak varyete diri yo grandi la[20]. Nan 1620, Patna te dekri kòmpi gwo vil nan tout Bengala (sa vle di pi gwo nan Bengal)[4],[21] nan nò peyi Zend,« pi gwo vil nan Bengal ak nan pi popilè pou komès li yo[22] » (sa a te anvan fondasyon Calcutta). Nan 1704, MughalAurangzeb te aksepte demann pitit pitit li pi renmen an,prens Muhammad Azim,subedar nan Patna, pou l chanje non Patna "Azimabad". Dapre Phillip Mason (The Men Who Ruled India), Patna-Azimabad ta te sèn nan sèten atwosite nan moman sa a:« Aurangzeb te jis reetabli taks sou tè a sou enfidèl ("jazia")) , ki te ajoute nan lòt moun. Nan Patna, Peacock, direktè faktori a, te revòlte. Yo te mete men sou li, yo te fòse l defile nan vil la pye atè ak tèt atè, prèt nan betiz popilasyon an, jiskaske'ke li peye yon amann ki te dakò. » Avèk bès anpi Mogol la,Nawabs Bengal te pran Patna ki, an retou pou yon taks konsiderab, te pèmèt vil la fè komès lib. Palè Maharajah Tekari te domine bò larivyè Lefrat la nan 1811–12[21]. An 1750,Siradj al-Dawla nan fiti nawab Bengal la, te revòlte kont granpapa l,Alivardi Khan, epi li te kaptire Patna, men li tousuit apre li te soumèt epi li te jwenn regrèt li[23].Guru Gobind Singh (fèt Gobind Raï, 22 desanm 1666 - 7 oktòb 1708), 10yèm gourou Sikh yo, te fèt nan Patna. Li te pitit gasonTegh Bahadur, 9eguru Sikh yo, akMata Gujri. Vil natal li a,Patna Sahib, depi lè sa a te konstitye youn nansantye prensipal pou Sikh yo[24].
PandanXVIIe syèk yo, Patna te vin tounen yon kalfou komès entènasyonal[21]. An 1620,East India Company te monte yonfaktori nan Patna pou pakekaliko akswa, epi nan espesyalite sa yo te byento ajoute yon kontwa nansaltpèr.Britanik fè Patna prensipal vil pwodiktèopyòm nan19e syèk[25].François Bernier, nanMémoires sur l'empire du grand Mogol (1656–1668), endike:« Li te transpòte pa Ganges ak anpil fasilite, epi ni Olandè yo ni angle yo te charte gwo bato kago nan diferan pati nan End yo, ak nan Ewòp. » Komès likratif sa a te ankouraje lòt nasyon an Ewòp (franse, Danwa ak Pòtigè) patisipe nan trafik sa a.Pyè Mundy, nan 1632, te dekri Patna kòm« Pi gwo mache nan Oryan an[19]. » ApreBatay Buxar (1764) ak Trete a. nan Allahabad ki te konsekans, "East India Company" te jwenn nan gwo Mughal privilèj pou kolekte taks. Patna ak tout pwovens Bengal-Bihar te finalman anekse pa konpayi an nan 1793 sou yap divòse gwo fò Mughal nan Nizamat. Patna te rete plis pase tout tan yon kafou komèsyal. An 1912, pandan patisyonPrezidans Bengal, Patna te vin kapital pwovens BritanikBihâr ak Orissa; men depi 1936,Orissa te fòme yon administrasyon separe ak kapital la. Jiska prezan, pi gwo kantite Bengalis ap viv nan Patna[26],[27].
Patna te rete kapitalBihar, menm apre redistribisyon eta sa a, lye ak sesesyonJharkhand an 2000[32]. 27 oktòb 2013, sis moun te mouri ak 85 lòt blese nan atak 2013 yo, pandan toune elektoral kandidaBJP la,Narendra Modi[33]. Nan dat 3 oktòb 2014, 33 moun te mouri ak 26 lòt blese nan panik Gandhi Maidan ki te swiv fèt relijye Vijaya Dashmi[34].
Nwaj mouason rasanble sou Priyadarshi Nagar, yon katye rezidansyèl nanKankarbagh, bò solèy leve nan Patna.
Dapreklasifikasyon Köppen, Patna fè eksperyans yonklima subtropikal imid (Cwa), ki karakterize pa ete chofe soti nan fen mwa mas rive nan fen mwa jen, yon sezon mouason soti nan fen mwa jen rive nan fen septanm, nwit ivè fre e pafwa. bwouya, pafwa jou solèy soti Novanm rive Fevriye[35]. Tanperati ki pi wo yo te janm anrejistre te46,6°C an 1966[36], pi ba1,1°C 9 janvye 2013[37], ak dosye presipitasyon 204,5 mm an 1997[36].
Patna depi lontan te yon sant komès pou pwodwi agrikòl. Pwodwi prensipal li yo sesereyal,sik kann,wowoli osi byen ke yon varyetediri ak grenn mwayen, yo relepatna. Vil la nòmalman antoure pa raffineries sik[41] ; li se youn nan sant biznis prensipal yo ak yon platfòmmachann liks pou lès peyi Zend[42]. Ekonomi lokal la te benefisye de kwasans dirab nan FMCG,ekonomi vèt la ak sektè sèvis la depi 2005[42].
Patna University te louvri nan1917, sa ki fè li youn nan pi ansyen nan peyi Zend[43]: lè Vis Chanselye J. G. Jennings te pran li, li te kòm yon sant seleksyon ak admisyon pou inivèsite Britanik yo. An 1919, yo te kreye biwo inivèsite (konsèy disiplinè ak konsèy ansèyman). Premye bilding lan,Wheeler Senate House, te konstwi an 1926 gras ak yon don Raja Devaki Nandan Prasad nan Munger[44]. Pandan 40 ane, inivèsite a te kenbe sipèvizyon sou tout etablisman edikasyon siperyè nan rejyon Bihar, Orissa, ak wayòmNepal. Mwens prestijye kounye a paseTribhuvan University nanKatmandou oswa sa ki nan Utkal, nanBhubaneshwar[45], depi 2 janvye 1952, li te sèlman aktif nan zòn metwopolitèn lan Patna.
PouSikhs, Patna gen yon sèten enpòtans: youn nan senk gwo tanp relijyon sa a, yontakht, chita nan kapital Bihar. Tanp sa a releTakht Patna Sahib oswaTakht Har Mandir. Li bati sou kote li fèt nan dizyèm ak dènye Guru imen yo, Guru Gobind Singh.
Youn nan pi ansyen bilding yo seGolghar(en), ki te bati nan fòm yon ruch nan1784: silo sa a ki te konstwi pa angle te kapab genyen 137,000 tòn sereyal. Soti nan somè li yo, ou ka gen yon gade nan tout vil la.
↑erreur modèle{{Lien archive}} : renseignez un paramètre « |titre= »: nòt 1. Pataliputra, Non an nan sanskrit vle di "Vil flè". Li se, nan ti bout tan, Endyen Florence.
