Azerbaijan Khiung-fò-koet (Azerbaijan-ngî :Azərbaycan Respublikası ) he yit-ke vi-yîngoi Kavkaz tûng-phu ke khiam Thai-liu̍k keChúng-thúng chṳ , Hièn-fap Khiung-fò chṳ ke koet-kâ, só chhú thi-khî he lièn-chiap tûng êu fò Sî-Â ke sṳ̍p-sṳ lu-khiéu[ chu 1] , tûng-lìmLî-hói , nàm chiapIran , sî piên fòArmenia ,Thú-ngí-khì khi̍pGruzia vì lìn, pet kieNgò-lò-sṳ̂ . Azerbaijan ke yit-khoài fî thiNakhchivan chhṳ-chhṳ Khiung-fò-koet , lâuThú-ngí-khì tûng-pet-phu yû séu thon chiap-yòng.koet miàng lòi-chhṳ yîkú Pô-sṳ̂-ngî , yi vì “ fó ke koet-kâ ”[ 1] .
Azerbaijan Mìn-chú Khiung-fò-koet yî 1918-ngièn chang-sṳt siên-pu thu̍k-li̍p, sṳ̀n-vì thi-yit-ke yî mu̍k sṳ̂ lìm tsam chhie̍t thai-tô-sú ke sṳ siu̍k fa mìn-chú Khiung-fò-koet[ 2] , ya-he thi-yit-ke yû kô khia̍k fò hi khia̍k yen fò hien-thoi Thai-ho̍k ke mu̍k sṳ̂ lìm koet-kâ[ 3] . Azerbaijan yî 1920-ngièn pìn ngi̍p Sû-lièn sṳ̀n-vì yit-ke sa-fi chú-ngi koet-kâ [ 4] [ 5] , Azerbaijan chhaiSû-lièn kié-thí chhièn ke 1991-ngièn 10-ngie̍t thu̍k-li̍p. 1991-ngièn 9-ngie̍t, Azerbaijan khí-yû châng-ngi ke yî Armenia ngìn vì-chú-thí kena̍p kô ngì nok - khà là pâ het khî-vet chhùng sṳ̂n liáu kì-têu chhṳ ngien sióng-yeu thu̍k-li̍p kien-koet ke siên-ngièn, chitNagorno-Karabakh Khiung-fò-koet [ 6] . Chhṳ 1991-ngièn keNagorno-Karabakh chan-châng pau-fat yî-lòiNagorno-Karabakh Khiung-fò-koet chhòi chang-sṳt thu̍k-li̍p yun-chok, chṳ̂-chhièn chhai fap-lî sông pûn Koet-chi kóng-fàm ngin chok he Azerbaijan ke liâng-thú, chhṳ̍t-to chan sṳ kiet-suk, chhaiÊu-chû ôn-chhiòn lâu ha̍p-chok chû-chṳt ke thûi-thûng hâ, chhiu khì thi-vi kîn-ko chûng thàm-phan yí-kîn kié-kiet,Nagorno-Karabakh Khiung-fò-koet chhai sṳ̍t-chi sông chhí-tet thu̍k-li̍p[ 7] [ 8] [ 9] [ 10] .
↑ Azerbaijan cho-tet pûn ngin-vì he Â-chû fe̍t Êu-chû koet-kâ.Lièn-ha̍p-koet chiông khì fûn chhai Sî-Â thi-khî , CIAsṳ-kie khói khóng CIA.Gov fòNationalGeographic.Com yî-khi̍pThai-Yîn pak-khô chhiòn-sû yî-khi̍pChûng-fà Ngìn-mìn Khiung-fò-koet ngoi-kâu phu ya ngin-vì Azerbaijan su̍k-yî Â-chû koet-kâ. Ya-yû lòi-ngièn ngin-vì Azerbaijan su̍k-yî Êu-chû koet-kâ ke:BBC NEWS.Bbc.Co.Uk fòMerriam-Webster's Collegiate Dictionary yî-khi̍pWorldatlas.Com . ↑ "Azerbaijan: Early History: Persian and Greek Influences" . U.S. Library of Congress.7 June 2006 chhà-khon . ↑ Tadeusz Swietochowski. Russia and Azerbaijan: A Borderland in Transition. Columbia University Press, 1995.ISBN 0-231-07068-3 ,ISBN 978-0-231-07068-3 and Reinhard Schulze. A Modern History of the Islamic World. I.B.Tauris, 2000.ISBN 1-86064-822-3 ,ISBN 978-1-86064-822-9 . ↑ E. Cornell, Svante (2006).The Politicization of Islam in Azerbaijan . Silk Road Paper. pp. 124, 222, 229, 269–270. ↑ Swietochowski, Tadeusz (1995).Russia and Azerbaijan: A Borderland in Transition .Kô-lùn-pí-â Thai-ho̍k chhut-pán sa . pp. 69, 133.ISBN 978-0-231-07068-3 . ↑ Pipes, Richard (1997).The Formation of the Soviet Union: Communism and Nationalism 1917–1923 (2nd pán.). Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. pp. 218–220, 229.ISBN 978-0-674-30951-7 . ↑ Zürcher, Christoph (2007).The Post-Soviet Wars: Rebellion, Ethnic Conflict, and Nationhood in the Caucasus ([Online-Ausg.]. Ed.). New York: New York University Press. P. 168.ISBN 9780814797099 . ↑ Lièn-ha̍p-koet."Резолюция СБ ООН № 822 от 30 апреля 1993 года" (in Russian). Archived from the original on 2012-01-21.2015-02-01 chhà-khon . ↑ Lièn-ha̍p-koet."Резолюция СБ ООН № 853 от 29 июля 1993 года" (in Russian). Archived from the original on 2012-01-21.2015-02-01 chhà-khon . ↑ Lièn-ha̍p-koet."Резолюция СБ ООН № 874 14 октября 1993 года" . Archived from the original on 2012-01-26.2015-02-01 chhà-khon . ↑ Lièn-ha̍p-koet."Резолюция СБ ООН № 884 от 12 ноября 1993 года" . Archived from the original on 2012-01-21.2015-02-01 chhà-khon .
Chú-khièn koet-kâ Phu-fun sṳ̀n-ngim koet-kâ Hói-ngoi liâng-thi
Tân-ma̍k Fûn-làn Nò-vî Yîn-koet
Khì-thâ chú-khièn sṳ̍t-thí 1 Phu-fun chhai Êu-chû, yit-pân ngin-vì he Êu-chû ke yit phu-fun.