hoton bafulata a a fotoMai jin yaran fanci tana kwalliya
Fillanci,Fulatanci,Fula[2], Ankuma sanshi daFulani[2] koFulah[3][4][5] Fulfulde, Pulaar, Pular, harshe ne da ake yin amfani da shi a sama da kasashe 20 na yammaci da gabashinAfrika. Akwai harsuna takwarorinsa [masu kama] sune Serer daWolof. Al'umarFulani ke yinsa, mafi yawanci Fulani sun fi yawa a kasashenNajeriya,Nijar,Kamaru,Senegal,Burkina faso,Mali da dai sauransu. Haka kuma da yawan wasu kabilun da ba fulatanci ne asalin harshensu ba sukan ji harshen daga baya.
Harsunan Najeriya Ana amfani da sunaye da yawa ga harshen, kamar yadda ake yi wamutanen Fula . Suna kiran harshensuPulaar koPular a yarukan yamma daFulfulde a yarukan tsakiya da gabas.Fula,Fulah daFulatanci a Turanci sun fito ne dagaManding (esp. Mandinka, amma kuma Malinke da Bamana) daHausa, bi da bi;Peul a cikin Faransanci, kuma lokaci-lokaci ana samunsa a cikin adabi cikin Ingilishi, ya fito ne dagaWolof.
Fula ya dogara ne akan tushen verbonominal, daga inda aka samo kalmomin fi'ili, suna, da masu gyarawa. Yana amfani da suffixes (wani lokaci ba daidai ba ana kiransainfixes, kamar yadda suka zo tsakanin tushen da ƙarshen inflectional) don canza ma'ana. Waɗannan suffixes galibi suna yin amfani da dalilai iri ɗaya a cikin Fula waɗandaprepositions ke yi a cikin Ingilishi
Harshen Fulfulde ko Fulfulde yana da ƙaƙƙarfan tsarinajin suna, tare da azuzuwan suna 24 zuwa 26 na gama gari a cikin yarukanFulfulde.[6] Azuzuka na azuzuwan a cikin Fula ba su da rarrabuwa tare da wasu azuzuwan suna da halayen membobin, wasu kuma suna nuna alamar wani yanki na membobin aji.[7] Misali, azuzuwan na stringy, dogayen abubuwa, wani kuma na manyan abubuwa, wani na ruwaye, ajin suna don kakkarfar abubuwa, masu tsauri, wani na halayen mutum ko na dan Adam da sauransu. Jinsi ba shi da wata rawa a tsarin ajin suna na Fula. kuma ana yin alamar jinsi da sifofi maimakon alamomin aji.[8] Azuzuwan suna ana yiwa alamar suffixes akan sunaye. Waɗannan suffixes iri ɗaya ne da sunan ajin, kodayake galibi ana yin su ne da tsarin tsarin sauti, galibin faɗuwar baƙar magana ta farko.[9]
Teburin da ke ƙasa yana kwatanta sunan ajin, ƙayyadaddun ƙayyadaddun ma'anar da ke da alaƙa da membobin ajin, da misalin suna tare da alamar aji. Za'a iya siffanta azuzuwan 1 da 2 azaman azuzuwan sirri, azuzuwan 3-6 azaman azuzuwan raguwa, azuzuwan 7-8 azaman azuzuwan haɓakawa, da kuma azuzuwan 9-25 azaman azuzuwan tsaka tsaki. An kafa ta ne a bisa bayanin KaceccereereFulfulde da McIntosh ya yi a 1984, wanda marubucin ya bayyana da cewa “matukar iri ɗaya ne” kamar yaddaDavid Arnott ya yi 1970 na bayanin suna na yarenGombe na Fula. Don haka, wasu misalai daga Arnott suma sun sanar da wannan tebur.[10]
↑Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017)."Fillanci".Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.