Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Jump to content
WikipediaInsakulofidiya ta kyauta
Binciko

Delta (jiha)

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Delta
Delta State (en)


Wuri
Map
 5°30′N6°00′E / 5.5°N 6°E /5.5; 6
Ƴantacciyar ƙasaNajeriya

Babban birniAsaba
Yawan mutane
Faɗi5,663,362 (2016)
• Yawan mutane320 mazaunan/km²
Harshen gwamnatiTuranci
Labarin ƙasa
Yawan fili17,698 km²
Sun raba iyaka da
Bayanan tarihi
MabiyiBendel State(en)Fassara
Ƙirƙira27 ga Augusta, 1991
Tsarin Siyasa
Majalisar zartarwaDelta State Executive Council(en)Fassara
Gangar majalisaDelta State House of Assembly(en)Fassara
Bayanan Tuntuɓa
Lambar aika saƙo320001
Kasancewa a yanki na lokaci
Lamba ta ISO 3166-2NG-DE
Wasu abun

Yanar gizodeltastate.gov.ng
wajan karatu
makarantar kimiyya da fasa

Jihar Delta Jiha ce dake kudu maso kudancinNajeriya. Jihar ta samo sunanta ne daga yankin Niger Delta[1] - wacce mafi akasarinta ke cikin jihar. An kirkiri jihar ne daga yankin tsohuwarJihar Bendel a ranar ashirin da bakwai 27 ga watan Agusta, shekara ta dubu daya da dari tara da cassa'in da daya 1991. Jihar Delta ta hada iyaka da JiharEdo daga arewa, daga gabas kuma da jihohinAnambra daRivers, sannan daga kudu kuma da JiharBayelsa, sannan daga yamma kuma da yankinBright of Benin,[2] wacce ta mamaye a kalla kilomita dari da sittin 160 na yankin ruwayen garin. An kirkiri jihar ne daga farko da kananan hukumomi Sha biyar 15 a shekarar 1991, sai daga baya aka kara ta koma sha tara 19, sannan daga bisani kuma zuwa kananan hukumomi ashirin da biyar. Babban birnin Jihar itaceAsaba wacce ke yankin Kogin Neje daga karshen arewa maso Gabashin jihar, a yayin daWarri ke taka rawa a matsayi cibiyar kasuwancin daga kudu maso yammacin gabar ruwan jihar.

Acikin jihohi talatin da shida 36 da ke a kasar Najeriya, Jihar Delta ita ce ta ashirin da uku a fadin kasa kuma ita ce ta sha biyu 12 a yawan jama'a da mutane kimanin miliyan biyar da dugo shida 5.6 a bisa kiyasin kidayar shekara ta dubu biyu da sha shida 2016.[3] Jihar, ta fuskar yanayin kasa ta kasu zuwa Mangrove na Afirka ta tsakiya daga yankin ruwa na kudu maso yamma da kuma dajika masu kwari irin na Najeriya wacce ta mamaye daukacin jihar da kuma dazuka masu fadama daga kuryar Kudancin jihar. Wani muhimmi al'amari a jihar sune gabarKogin Neja da rassan sa da kuma Sauran ruwayen kamanKogin Forçados wanda ke gudana daga yammaci da gabashin iyakokin Jihar Delta kuma ya fada Kogin Neja, da kumaKogin Escravos wacce ke kwarara taWarri sa'annan kuma yawancin yankunan ruwayen garin na dauke ne da dimbin dananan rafuka wadanda suka samar da akasarin yammacinNiger Delta. Mafi akasarin dabbobi da ake samu a yankin sun hada da; kadoji, tsuntsaye Parrot, nauyin kerkeci naAfrican fish eagle, da birai na Mona, da kuma damisan Afirka, da kuma nau'in biran chimpanzee na Najeriya da Kamaru.[4][5]

Logon jihar Delta

Jihar Delta ta yau ta kunshi kabilu da dama na tsawon lokaci wanda suka hada dakabilar Isoko daHarshen Eruwa wanda suka mamaye yankunan tsakiyar jihar;kabilar Ukwuani daga gabas; yayindakabilar Ika,Olukumi da kumaOzanogogo suka mamaye arewa maso Gabashin jihar; Anioma daga arewa maso yamma; kabilu Ijaw, Itsekiri, Urhobo, da Uvwie daga yankin arewa maso yamma. Kafin zuwan Turawan mulkin mallaka, yankin Jihar Delta ta yau ta kasu zuwa masarautu masu mulkin kansu kamar suMasaraWarri daMasarautar Agbon kafin su zamo yankin mulkin mallakar Turawa na Oil River Protectorate a shekara ta dubu daya da dari takwas da tamanin da hudu 1884. A shekara ta dubu daya da dari tara 1900, Turawa sun hade yankin (wato Niger Coast Protectorate) da yankin Mulkin Mallakan Turawa na Kudu wacce daga bisani ta zamo Najeriya ta Burtaniya. Duk da haka, Turawan mulkin mallaka basu gama samun cikakken iko akan yankin ba sai a shekarar 1910 a dalilin rikice-rikicenEkumeku Movement. Kamar yadda aka sani, acikin Jihar Delta akwai yankunan da ke karkashin ikon kasar Faransa wanda turawan Burtaniya suka sake wa FaransaYankunan Forcados da Badjibo a tasakanin shekara ta 1903 zuwa shekara ta 1930.

Bayan samun 'yancin kai, yankin Jihar Delta ta yau na daga cikin yankinJihar Yammacin Najeriya bayan samun 'yancin Najeriya, har zuwa shekarar 1963, lokacin da aka raba yankin kuma jihar ta fada karkashinYankin Yamma ta Tsakiya ta Najeriya. Haka zalika a shekarar 1967 ne yankin Inyamurai watau tsohuwarYankin Gabashin Najeriya ta suka so kafa sabuwar kasarBiyafara kuma suka kaiwaYankin Yamma ta Tsakiya hari tare da nufin kame JiharLagos kuma su kawo karshenYakin amma an hanasu kuma an kora su na dan lokaci amma daga baya suka kame yankin (harda Jihar Delta ta yau) suka rada mata sunaTarayyar Benin. Acikin wannan hali, anyi kazamin barna a tsakanin sojojin Biyafara da kuma mutane mazauna yankin Jihar Delta ta yau, tare da kisan gilla da 'yan Bifara ke yiwa 'yan ainihin kabilunHausa,Urhobo da kumaKabilar Ijaw; haka zalika, sojojin Najeriya a yayin amsar jihar sun gudanar daKisan kiyashin Asaba ga mutanen asalin yaren Igbo. Yakin ya kawo karshe kuma an mayar daYankin Yamma ta Tsakiya cikin Najeriya, har zuwa shekarar 1976 lokacin da aka sauya mata suna zuwaJihar Bendel. A shekarar 1991, an raba Jihar Bendel, arewacinta ta zamoJihar Edo, yayinda kudancinta ta zamo Jihar Delta.[6]

Tattalin arzikin jihar[7] sun ta'allaka ne akan samar da man fetur da gas, a matsayin daya daga cikin muhimman jihohin dake samar da man fetur a Nejeriya.[8] Kadan daga cikin muhimman masana'antun sun hada da noma yayin da jihar ke samar da isashhenmanja,doya darogo dangane da kamun/kiwon kifi da samar da fure. Dangane da albarkacin man fetur, jihar ita ce ta hudu acikinJerin Jihohi Najeriya dangane da Ma'aunin Cigaban Jama'a a kasar; duk da haka, rikice-rikice tsakanin kamfanonin mai da kuma mutanen garin sun kawo cikas dangane da cin hanci da rashawa wanda suka janyo rashin ci gaba musamman a yankunan da ake hako man.[9][10]

Yanayin kasa

[gyara sashe |gyara masomin]
Yanayin kasa Delta

Jihar na da fadin fili na kimanin 18,050 km2 (6,970 sq mi) wanda fiye da kashi 60% doron kasa ne. Jihar na nan a lambobin wuri a kalla 5°00' da 6°45' E da kuma 5°00'da 6°30' N.[11] Tana nan aYankin Yamma ta Tsakiyan Najeriya kuma ta hada iyaka da JiharEdo daga arewa, daga gabas kuma da jihohinAnambra da  Rivers, sannan daga kudu kuma da JiharBayelsa, sannan daga yamma kuma da yankinBright of Benin wanda ya mamaye kilomitoci 160km na yankin ruwan jihar. Jihar Delta na kan kwari ne ba tare da tudu ko guda ba. Akwai yankunan ruwa da dama a jihar wadanda suke hade da koramu wanda suka samar da yankinKogin Niger Delta.[12]

Tarihi

[gyara sashe |gyara masomin]

An kirkiri Jihar Delta ne daga tsohuwar Jihar Bendel a ranar 27 ga watan Augustan shekara ta 1991.[13] An samar da jihar ne a sanadiyyar riritawa don samar da jiha ta daban da mutanen ainihi na Gundumar Delta suka yi.[14] Haka zalika akwai bukata ta sabuwar jihar mai suna "Jihar Anioma" wanda ta hada da yankunanAsaba daAgbor na yankin tsohuwar Yankin Yamma ta Tsakiya.[15] Shugaban kasa soja na lokacin Gen.Ibrahim Babangida ya zaba Jihar Delta tare daAsaba wata shahararriyar birnin a yankin arewa maso yammacinNiger a matsayin babban birnin jihar. Jihar Delta ta kasance a da daga cikin Yankin Yamma ta Tsakiya daga shekarar ta 1963 zuwa ta 1976, daga bisani kum Jihar Bendel a tsakanin shekara ta 1976 zuwa shekaran ta 1991. Sunan "Bendel" ta samo asali daga tsaffin gundomomin Benin da Delta na Yankin Yammacin Delta don nuna muhimmancin gundumomin guda biyu (Benin da Delta).[16]

Mutane

[gyara sashe |gyara masomin]

Mazauna Jihar Delta sun hada da kabilu kamar haka:Urhobo,Isoko,Ika, Aniocha-Oshimili,Itsekiri, da kumaOlukumi.[17]

Mutanen Delta

KabilarUrhobo-Isoko na da mafi rinjayen mutane kuma a yanzu akwai mutum akalla miliyan 2.6 a jihar.[18] Gungun yaruka na Iboid na jihar sun hada daMutanen Anioma (mutanen gari mai kyau).[19] kabilar Itsekiri na amfani da yare mai kama da yarbanci amma yana da alaka da al'adunkabilar Edo na Jihar Edo, hadi da yarukan Urhobo da Ijaw. Kabilar Ijaw mutane ne masu alaka da makwabtansu na Jihar Bayelsa,[20] yayinda yaren Olukumi suka fara bacewa ta fuskar al'ada da yare,[21] a dalilin cudanya da wasu harsunan.

Gwamnati

[gyara sashe |gyara masomin]

An zabiArthur Okowa Ifeanyi, dan takara a karkashin jam'iyyar PDP a matsayin gwamnan Jihar Delta a cikin watan Afrilun 2015.[22] Mataimakinsa shi neKingsley Otuaro.[23] Jihar na da mazabu uku (Arewa, Kudu da Tsakiya). Sanatocin da aka zaba a zaben shekara ta 2011 zuwa shekara ta 2013 suneJames Manager,Arthur Okowa Ifeanyi da kuma Emmanuel Aguariavwodo wanda ya maye gurbinPius Ewherido wanda ya rasu a shekara ta 2013 a Asibitin Tarayya dake Abuja.[24] An zabi Chief Ighoyeta Amori a zaben shekara ta 2015, amma an soke nasa zaben kuma an rantsar da SanataOvie Omo-Agege a matsayin sanata mai wakiltar Delta ta Tsakiya.[25][25]James Manager ya koma kujerarsa kuma an zabiPeter Nwaoboshi a matsayin sanata mai wakiltar Arewacin jihar.

Majalissar dokokin jihar Delta

Gwamnatocin gaba da na baya

[gyara sashe |gyara masomin]

Kananan Hukumomi

[gyara sashe |gyara masomin]
logo na jihar Delta

Jihar Delta tana da adadinKananan hukumomi guda ashirin da biyar (25), an kawo su a jere a jadawalin dake kasa tare da kasafin kidayar shekara ta 2006:

Shiyar Sanata na Tsakiyar Jihar Delta1,575,738Shiyar Sanata ta Jihar Delta ta Arewa1,293,074Shiyar Sanata ta Jihar Delta ta Kudu1,229,282
Ethiope ta Gabas200,942Aniocha ta Arewa104,062Bomadi86,016
Ethiope ta Yamma202,712Aniocha ta Kudu142,045Burutu207,977
Okpe128,398Ika ta Arewa maso Gabas182,819Isoko ta Arewa143,559
Sapele174,273Ika ta Kudu167,060Isoko ta Kudu235,147
Udu142,480Ndokwa ta Gabas103,224Patani67,391
Ughelli ta Arewa320,687Ndokwa ta Yamma150,024Warri ta Arewa136,149
Ughelli ta Kudu212,638Oshimili ta Arewa118,540Warri ta Kudu311,970
Uvwie188,728Oshimili ta Kudu150,032Warri ta Kudu maso Yamma116,538
Ukwuani119,034

Kananan hukumomi da harsuna

[gyara sashe |gyara masomin]

Harsunan Jihar Delta dangane da kananan hukumominsu:[34]

LGALanguages
Aniocha ta ArewaIgbo
Aniocha ta KuduIgbo
BurutuIzon
BomadiIzon
Ethiope ta GabasUrhobo
Ethiope ta YammaUrhobo
Ika ta ArewaIka
Ika ta KuduIka
Isoko ta ArewaIsoko
Isoko ta KuduIsoko
Ndokwa ta GabasUkwuani
Ndokwa ta YammaUkwuani
Oshimili ta ArewaIgbo
Oshimili ta KuduIgbo
OkpeUrhobo
PataniIzon,Urhobo
SapeleUrhobo,
UduUrhobo
Ughelli ta ArewaUrhobo
Ughelli ta KuduUrhobo
UkwuaniUkwuani
UvwieUrhobo
Warri ta ArewaItsekiri,Izon
Warri ta KuduUrhobo,Itsekiri
Warri ta Kudu maso YammaIzon,Itsekiri

Albarkatun kasa

[gyara sashe |gyara masomin]

Akwai ma'adanai iri-iri a jihar kamar su:industrial clay,silica,lignite,kaolin,tar sand, duwatsu na ado,limestone da dai sauransu.[35] Ana amfani da wadannan ma'adanai a ma'aikatu wajen hada ceramic, kwalba, gilasai, alli, wayoyi, da makamantansu.[36]

Har ila yau, akwai tarin arzikin man fetur a Jihar Delta, kuma tana daya daga cikin muhimman garuruwan da ke samar da kayan da ake hadawa daga man fetur a Najeriya. Tattalin arzikin jihar sun ta'allaka ne matuka a wajen cinikin man fetur.

Manyan Makarantu

[gyara sashe |gyara masomin]

Makarantun gaba da sakandare na jihar sun hada da:[37]

Wuraren bude idanu

[gyara sashe |gyara masomin]

A Jihar Delta, akwai wuraren tarihi, al'adu da zamantakewa na siyasa, wuraren bude idanun da ke jan hankalin 'yan kallo daga ko'ina a fadin duniya.Wasu daga cikin wadannan wurare sun hada da:[25]

  • Fadar Nana (The Nana's Palace) wanda ChiefNana Olomu na Ebrohim ya gina. Ya shahara a karni na 19, kuma dan kasuwa ne na garin da yayi hulda da turawa. Daga baya huldar ta baci. An mamaye daga baya (ba tare da anyi fada ba) sai suka koma kasar Ghana. Abubuwan da ya bari sun hada da katafaren fadar sa dake gidansa.[Ana bukatan hujja]
  • Rafin Ethiope iwanda ake ikirarin cewa shine ruwa mafi zurfi acikin garuruwan Afurka (zurfi 176 km). Mabubbugar ruwan na kusa da wani katafaren bishiya silikin auduga dake Umuaja a karamar hukumar Ukwuani sannan tana kwararar ta kananan hukumomin jihar source is at the foot of a giant silk-cotton tree at Umuaja in Ukuami sannan su kwarara zuwa Sauran yan kananan hukumomin jihar. Wurin bauta ne na addinin gargajiya na Olokun sannan kuma wurin bautar na mabiya addinin Agbe.[62]
  • Yankin Bible na Arayawanda ke dauke da kwafi na Littafin mai tsarki na Bible. An yarda da cewa Littafin Bible ya sauka a wannan yankin cikin al'ajabi daga sama a cikin watan Augusta, 1914. Littafin na bible ya sauko ne acikin wani jikakken doya daga ruwan sama amma bai jike ba. Yankin na janyo dubunnan mabiya addinin kirista duk shekara.[63]
  • Demas Nwoko Edificewanda aka gina da kayan aiki na gargajiya, tsari da salon gini na cigaban mutanen Igbo wandaDemas Nwoko wani mai zane, ma gini kuma mai fasaha na duniya daga garin Idumuje-Ugboko, a karamar hukumar Aniocha ta Arewa, Jihar Delta.[64]
  • Gidan shakatawa na "Mungo Park House" wanda a yanzu Gidan Tarihi ne na Kasa, aAsaba.Royal Niger Company suka gina gidan a shekara ta 1886 kuma turawa sunyi amfani dashi a matsayin hedikwatan, gidan sojojin, hedikwatan gidan Gwamnatin turawa, gindin RNC, da kuma mazauni Gundumar Birni a lokuta daban daban.[65]
  • Gabar tekunOgulagha Beach
  • GadarNiger Bridge wacce ta hade Jihar Delta (daga yammacin Najeriya) zuwa yankin Gabashin Najeriya. Wuri ne mai kyawun gani wacce aka kammala a shekara ta1995 akan kudi ki manin miliyan £5. An lalata ta a lokacin yakin basasar Najeriya, amma daga bisani an gyara ta.[66]
  • Lander Brothers Anchorage, Asaba wanda aka gina don tunawa da Turawan Birtaniya da suka fara ziyartar Najeriya. Babban gindin na dauke da gidan tarihi, makabarta, da zane da rubuce-rubuce da dama. Akwai irin jirgin 'Yan uwan suka yi amfani dashi.[Ana bukatan hujja]
  • Falcorp Mangrove Park
  • Makabartar ta Musamman na Masarautar Warri makabarta ce da ta kai kimanin shekaru 512 kuma tana matsayin makwancin sarakunan Masarautar Warri. Akwai shuka da aka gina a kowanne kabari.[67]

Shahararrun mutane

[gyara sashe |gyara masomin]

Manazarta

[gyara sashe |gyara masomin]
  1. "Niger Delta | geographical region, Africa | Britannica".www.britannica.com. Retrieved 2022-03-04.
  2. "Nigeria: Administrative Division (States and Local Government Areas) - Population Statistics, Charts and Map".www.citypopulation.de. Retrieved 2022-03-11.
  3. "Population 2006-2016".National Bureau of Statistics. Retrieved 14 December dubu biyu da ashirin da daya 2021.
  4. Lameed, GA (2009). "Potential impact on biodiversity in kwale's forest reserve by power plant establishments".African Journal of Food, Agriculture, Nutrition and Development.9 (30): 1878–1900.doi:10.18697/ajfand.30.1750.S2CID 240141039. Retrieved 19 December 2021.
  5. Ijeomah, HM; Oruh, EK (2015). "Wildlife based business activities in Ogbe–Ijaw market of Delta state, Nigeria".Journal of Agriculture and Social Research.12 (2). Retrieved 19 December 2021.
  6. "This is how the 36 states were created".Pulse.ng. 24 October 2017. Retrieved 15 December2021.
  7. "Brief History of Delta State:: Nigeria Information & Guide".www.nigeriagalleria.com. Retrieved 2022-03-11.
  8. Akanbi, Festus (19 September 2021). "As Anambra, Kogi Join Oil-producing States".ThisDay. Retrieved 15 December 2021.
  9. "Human Development Indices".Global Data Lab. Retrieved 15 December 2021.
  10. Ebiri, Kelvin (17 November 2019). "Oil-producing communities reek of poverty despite over N10t 13% derivation".The Guardian. Retrieved 21 December2021.
  11. Ebewore, Solomon Okeoghene (2020-01-01). "Rural Folks Perception of Suicide Drivers in rural communities of Delta State, Nigeria: Implications for Societal and Agricultural Security".Open Agriculture.5(1): 50–62.doi:10.1515/opag-2020-0005.ISSN 2391-9531.
  12. "Brief History of Delta State:: Nigeria Information & Guide".www.nigeriagalleria.com. Retrieved 2021-07-12.
  13. "Seven sharp facts about Delta State".BBC News Pidgin. 2019-02-06. Retrieved 2020-09-04.
  14. Alabi, Tope (2017-03-21). "10 things we bet you didn't know about Delta State".Information Nigeria. Retrieved 2020-09-23.
  15. Alabi, Tope (2017-03-21). "10 things we bet you didn't know about Delta State".Information Nigeria. Retrieved 2020-09-23.
  16. Oseni, Z. I. (1987-01-01). "Modern Arabic and Islamic studies in Bendel state of Nigeria".Institute of Muslim Minority Affairs Journal.8 (1): 183–192.doi:10.1080/02666958708716027.ISSN 0266-6952.
  17. Alabi, Tope (2017-03-21). "10 things we bet you didn't know about Delta State".Information Nigeria. Retrieved 2020-09-23.
  18. "Unveiling Nigeria - state".www.unveilingnigeria.ng. Retrieved 2022-04-20.
  19. https://www.ajol.info/index.php/ujah/article/view/166014/155449[bare URL PDF]
  20. "Showcasing The Ijaw Culture and People of Bayelsa from South-South Nigeria - Courtesy The Scout Association of Nigeria".www.scout.org (in Arabic). Retrieved 2020-09-23.
  21. Arokoyo, Bolanle (January 2020). "OLUKUMI DOCUMENTATION AND REVITALIZATION".ResearchGate. Retrieved 2020-09-23.
  22. "Okowa wins Delta guber poll, Ogboru threatens suit".The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News. 2015-04-14. Retrieved 2021-06-24.
  23. "Delta State Government". Retrieved 2021-06-24.
  24. "delta state history".MYSCHOOLLIBRARY. Retrieved 2021-06-24
  25. 25.025.125.2"DELTA POLITICS: How providence smiled on Senator Ovie Omo-Agege".Vanguard News. 2021-04-18. Retrieved 2021-06-24.
  26. "Past Administrations | Delta State Government". Archived fromthe original on 2019-09-05. Retrieved2022-08-17.
  27. "Ex-Delta gov, Uduaghan, bows to pressure, set to return to PDP".Vanguard News (in Turanci). 2020-09-22. Retrieved2021-06-24.
  28. AfricaNews (2017-02-04)."Ex Nigerian governor who stole $250m returns home after release from UK jail".Africanews (in Turanci). Retrieved2021-06-24.
  29. "Take A Tour Of Gbagi's Exquisite Villa".CHERRYL MEDIA (in Turanci). 2021-05-21. Archived fromthe original on 2021-06-24. Retrieved2021-06-24.
  30. Emmanuel, Odang (2021-03-13)."General Sani Abacha -" (in Turanci). Archived fromthe original on 2021-06-24. Retrieved2021-06-24.
  31. "Delta State Current Affairs: Delta State Governors (1991 - Date)".Delta State Current Affairs. Retrieved2021-06-24.
  32. "Delta 2015 and the Anioma quest for equity".Businessday NG (in Turanci). 2013-04-04. Retrieved2021-06-24.
  33. "Dailytrust News, Sports and Business, Politics | Dailytrust".Daily Trust (in Turanci). Retrieved2021-06-24.
  34. "Nigeria".Ethnologue (22 ed.). Retrieved2020-01-10.
  35. "Delta State Government". Retrieved 2021-06-25.
  36. "Delta State".Commodity Nigeria. 2017-04-26. Retrieved 2021-06-25.
  37. "Alabi, Tope (2017-03-21). "10 things we bet you didn't know about Delta State".Information Nigeria. Retrieved 2020-09-23.
  38. "Federal University of Petroleum Resources".site.fupre.edu.ng. Archived fromthe original on 2021-06-25. Retrieved2021-06-25.
  39. "Delta State University, Abraka, Nigeria. Principal Officers".www.delsu.edu.ng. Archived fromthe original on 2021-06-03. Retrieved2021-06-25.
  40. "Delta State Polytechnic - Otefe Oghara".ogharapoly.edu.ng. Archived fromthe original on 2021-10-19. Retrieved2021-06-25.
  41. "Home".Delta State Polytechnic Ogwashi-Uku (in Turanci). Retrieved2021-06-25.
  42. "Film and Broadcast Academy holds convocation today".The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News (in Turanci). 2018-08-18. Archived fromthe original on 2021-06-25. Retrieved2021-06-25.
  43. "The Imperatives Of Turning Agbor College Of Education To A University Of Education".Independent Newspaper Nigeria (in Turanci). Retrieved2021-06-25.
  44. "Federal College of Education (Technical) Asaba".portal.fcetasaba.edu.ng. Retrieved2021-06-25.
  45. "Delta State College of Education Mosogar/DELSU affiliate degree programme matriculates 634 Students".Vanguard News (in Turanci). 2020-12-01. Retrieved2021-06-25.
  46. "PETROLEUM TRAINING INSTITUTE (PTI) Archives - Edusbaze". Archived fromthe original on 2017-01-18.
  47. "Western Delta University Cut Off Mark 2021/2022 Departmental Cut Off".Current School News (in Turanci). 2021-06-07. Retrieved2021-06-25.
  48. "Novena University" (in Turanci). Retrieved2021-06-25.
  49. "Owhrode Community Study Centre | National Open University of Nigeria".nou.edu.ng. Archived fromthe original on 2021-06-25. Retrieved2021-06-25.
  50. "Emevor Community Study Centre | National Open University of Nigeria".nou.edu.ng. Archived fromthe original on 2021-06-25. Retrieved2021-06-25.
  51. "study_centres_view | National Open University of Nigeria".www.nou.edu.ng. Archived fromthe original on 2021-06-25. Retrieved2021-06-25.
  52. "Official Site - DESOMATECH".www.dsmt.edu.ng. Retrieved2021-06-25.
  53. "Homepage".NMU (in Turanci). 2018-06-11. Retrieved2021-06-25.
  54. "Facilities & Location – Conarina Maritime Academy" (in Turanci). Archived fromthe original on 2021-06-25. Retrieved2021-06-25.
  55. Ololube, Nwachukwu; Agbor, Comfort; Major, Nanighe; Agabi, Chinyere; Wali, Worlu (2016-08-17)."2015 Global Information Technology Report: Consequences on knowledge management in higher education institutions in Nigeria".International Journal of Education and Development Using ICT (in Turanci).12 (2).ISSN 1814-0556.
  56. "Admission into Delta State Schools of Nursing and Midwifery Programmes| Nursing World Nigeria - Nursing Jobs, Forum and News".www.nursingworldnigeria.com. Retrieved2021-06-25.
  57. Metro, Asaba (2019-02-19)."Delta State Examination Committees Commence Sales of Forms into State Schools of Nursing and Midwifery".Asaba Metro (in Turanci). Retrieved2021-06-25.
  58. "School Of Nursing Eku | Delta State".AfricaBizInfo (in Turanci). Archived fromthe original on 2021-06-25. Retrieved2021-06-25.
  59. "Edwin Clark University Nigeria".campus.africa (in Turanci). Retrieved2021-06-25.
  60. "The Warri university and Delta's triangle of development".Vanguard News (in Turanci). 2014-06-21. Retrieved2021-06-25.
  61. "Overview – Admiralty University Of Nigeria" (in Turanci). Retrieved2021-06-25.
  62. "River Ethiope: Wonders of river that sprang from cotton tree".Vanguard News (in Turanci). 2014-08-25. Retrieved2021-07-12.
  63. "The Araya Bible Site Delta State :: Nigeria Information & Guide".www.nigeriagalleria.com. Retrieved2021-07-12.
  64. Sijuwade, Amber Croyle."A new master's house: The architect decolonising Nigerian design".www.aljazeera.com (in Turanci). Retrieved2021-07-12.
  65. "Destination. . . Mungo Park House".The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News (in Turanci). 2017-09-02. Archived fromthe original on 2021-07-12. Retrieved2021-07-12.
  66. "Niger Bridge – Channels Television". Retrieved2021-07-12.
  67. "Investigation: Illegal oil exploration destroying Warri Royal Cemetery".Vanguard News (in Turanci). 2020-01-08. Retrieved2021-07-12.
  68. "STAR COMEDIAN, I GO DYE APPOINTED UN MDGs AMBASSADOR | Encomium Magazine" (in Turanci). Retrieved2021-06-24.
  69. "Congestion in courts is killing advocacy, says Atake" (in Turanci). Archived fromthe original on 2021-07-28. Retrieved2020-09-30.
  70. "EYIMOFE ATAKE CELEBRATES 60TH" (in Turanci). Retrieved2020-09-30.
  71. "EDITORIAL: Franklin Oritse-Muyiwa Atake (1926 – 2003)".This Day Newspaper. 13 April 2003. Retrieved29 January 2022.
  72. "The Rt Revd John Usiwoma Aruakpor on World Anglican Clerical Directory".World Anglican Clerical Directory (in Turanci). Retrieved2021-06-24.
  73. "Former Nigeria Attorney General's son, others under investigation over N200mn fraud | Premium Times Nigeria" (in Turanci). 2013-05-16. Retrieved2021-06-24.
  74. "Played Profile".KUAtletics.com. 2016-04-14.
  75. "Bovi Ugboma Will Speak At NECLive8 On Sunday, April 25".Nigerian Entertainment Today (in Turanci). 2021-04-15. Retrieved2021-06-24.
  76. "John Pepper Clark | Biography, Works, & Facts".Encyclopedia Britannica (in Turanci). Retrieved2021-06-24.
  77. "David Dafinone (1927-2018): A chartered accountant par excellence".The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News (in Turanci). 2018-10-01. Archived fromthe original on 2021-06-25. Retrieved2021-06-24.
  78. "Chief of Defence Staff, History of The Highest Commissioned Military Officer in Nigeria – NTA.ng – Breaking News, Nigeria, Africa, Worldwide" (in Turanci). Archived fromthe original on 2021-06-24. Retrieved2021-06-24.
  79. "Aftermath of Enebeli Elebuwa's death, Stella Damasus blasts Nollywood - Premium Times Nigeria" (in Turanci). 2012-12-17. Retrieved2021-06-24.
  80. Africa, United Bank for (2020-09-23)."Tony Elumelu named in "Time 100" list".UBA Group (in Turanci). Retrieved2021-06-24.
  81. "Central Bank of Nigeria:: Board of Directors".www.cbn.gov.ng. Retrieved2021-06-24.
  82. "O'tega Emerhor at 60: A portrait of redemptive service".Vanguard News (in Turanci). 2017-11-25. Retrieved2021-06-24.
  83. The360reporters (2021-01-16)."Erigga Net Worth 2021: Erigga Biography, Musics, Age, Cars, Houses And Net Worth 2021".The360Report (in Turanci). Archived fromthe original on 2021-06-24. Retrieved2021-06-24.
  84. "Football (Sky Sports)".SkySports (in Turanci). Retrieved2021-06-24.
  85. "Suit against Fufeyin beginning of 'blackmail' against popular preachers, Cleric alleges".Latest Nigeria News, Nigerian Newspapers, Politics (in Turanci). 2021-02-08. Retrieved2021-06-24.
  86. "Harrysong Urges President Buhari To 'Stop Borrowing Money'".The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News (in Turanci). 2020-04-29. Archived fromthe original on 2021-06-24. Retrieved2021-06-24.
  87. "£4.2m Ibori loot: Accountant-general claims money still being awaited".The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News (in Turanci). 2021-05-26. Retrieved2021-06-24.[permanent dead link]
  88. "The amazing life of Olorogun Michael Ibru".Businessday NG (in Turanci). 2016-12-06. Retrieved2021-06-24.
  89. "Andrea Iyamah – Lagos Fashion Week" (in Turanci). Retrieved2021-06-24.
  90. "Nigerians react to Don Jazzy revelation say e bin marry 18 years ago".BBC News Pidgin. Retrieved2021-06-24.
  91. "Emmanuel Ibe Kachikwu,The Federal Republic of Nigeria | Energy Council" (in Turanci). Retrieved2021-06-24.
  92. "Stephen Keshi: Ranking Big Boss's best six Nigeria debutants | Goal.com".www.goal.com. Retrieved2021-06-24.
  93. "Festus Egwarewa Adeniyi Keyamo".africa-confidential.com.
  94. "Chukie "Lynxxx" Edozien".African Stories in Hull & East Yorkshire (in Turanci). Retrieved2021-06-24.
  95. "Who be Rosaline Meurer, wey Tonto Dike ex-husband call Mrs Churchill?".BBC News Pidgin. Retrieved2021-06-24.
  96. "Autochek unveils RMD as brand Ambassador".Vanguard News (in Turanci). 2021-01-07. Retrieved2021-06-24.
  97. Chris (2019-06-16)."Nigerians in Diaspora - Collins Nweke: Belgian-Based Nigerian politician".Leadership News - Nigeria News, Breaking News, Politics and more (in Turanci). Archived fromthe original on 2021-06-24. Retrieved2021-06-24.
  98. "Media Mogul Nduka Obaigbena Now Patron of Nigerian Newspaper Owners".Arise News (in Turanci). 2020-12-09. Retrieved2021-06-24.
  99. "BREAKING: Former Delta Acting Governor, Sam Obi, is dead".Vanguard News (in Turanci). 2021-04-03. Retrieved2021-06-24.
  100. "Comrade Sunny Ofehe | Niger Delta Consortium".nigerdeltaconsortium.com. Archived fromthe original on 2021-06-24. Retrieved2021-06-24.
  101. Ahon, Festus; Akuopha, Ochuko (27 June 2021)."BREAKING: Delta Lawmaker, Kenneth Ogba is dead".Vanguard Newspaper. Retrieved28 June 2021.
  102. "Ambassador U. Joy Ogwu | Permanent Mission of Nigeria to the United Nations, New York".nigeriaunmission.org. Retrieved2021-06-24.
  103. "When dons gathered in Port Harcourt, Abraka in honour of Tanure Ojaide@70".The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News (in Turanci). 2018-05-20. Archived fromthe original on 2021-06-24. Retrieved2021-06-24.
  104. Timothy, Asobele (2002).Historical trends of Nigerian indigenous and contemporary music. Lagos: Rothmed International. pp. 53–56.
  105. "Adepoju and Okocha: 'Stop looking for the next Jay-Jay'".BBC Sport (in Turanci). Retrieved2021-06-24.
  106. "Nigeria Blessing Okagbare don set new Guinness World Record".BBC News Pidgin. Retrieved2021-06-24.
  107. "The World According to Ngozi Okonjo-Iweala | THISDAY Style" (in Turanci). 2021-02-21. Archived fromthe original on 2021-06-20. Retrieved2021-06-24.
  108. "Gospel glamour: how Nigeria's pastors wield political power".The Guardian (in Turanci). 2019-02-13. Retrieved2021-06-24.
  109. "Ben Okri - Literature".literature.britishcouncil.org. Retrieved2021-06-24.
  110. "The perfect defensive midfield player – Sunday Ogochukwu Oliseh".The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News (in Turanci). 2020-04-18. Archived fromthe original on 2021-06-24. Retrieved2021-06-24.
  111. "We Can't Help But Love Omawumi Even More After This..."GLAMSQUAD MAGAZINE (in Turanci). 2020-09-16. Retrieved2021-06-24.
  112. Cite error: Invalid<ref> tag; no text was provided for refs namedvanguardngr.com
  113. "Robbers In Delta Kill Daughter Of Former NFA President, Dominic Oneya".Sahara Reporters. 2014-10-12. Retrieved2021-06-24.
  114. "How boardroom guru, Gamaliel Onosode died at 82".Vanguard News (in Turanci). 2015-09-29. Retrieved2021-06-24.
  115. "I have not had sex for about a year - Singer Orezi | Premium Times Nigeria" (in Turanci). 2017-12-11. Retrieved2021-06-24.
  116. "President of the Christian Association of Nigeria (CAN), and founder of Word of Life Bible Church, Warri, Pastor Ayo Oritsejafor has finally joined the league of wealthy clergy with private universities. | Encomium Magazine" (in Turanci). Retrieved2021-06-24.
  117. "I'll promote N-Delta Ministry mandate —Oru".Vanguard News (in Turanci). 2014-07-13. Retrieved2021-06-24.
  118. "Ex-Minister, Godsday Orubebe, who almost derailed 2015 election, to face trial for corruption | Premium Times Nigeria" (in Turanci). 2015-10-31. Retrieved2021-06-24.
  119. "PressReader.com - Your favorite newspapers and magazines".www.pressreader.com. Retrieved2021-06-24.
  120. "Onigu Otite: A founding father of Nigerian sociology".TheCable (in Turanci). 2019-10-30. Retrieved2021-06-24.
  121. "Jim Ovia".Forbes (in Turanci). Retrieved2021-06-24.
  122. Ahon, Festus (28 January 2021)."Breaking: Delta Assembly majority leader, Tim Ohwefere is dead".Vanguard Newspaper. Retrieved28 June 2021.
  123. "NFF President Pinnick wins Fifa Council seat by a landslide | Goal.com".www.goal.com. Retrieved2021-06-24.
  124. Nsehe, Mfonobong."How Nigerian Oilman Igho Charles Sanomi II Built A Commodities Trading Giant".Forbes (in Turanci). Retrieved2021-06-24.
  125. "Nigerian Female Dramatists: Expression, Resistance, Agency".Routledge & CRC Press (in Turanci). Retrieved2021-06-24.
  126. thehaywriters (2021-04-28)."Nigerian Poet, Ojo Taiye, Wins 2021 Hay Writers Circle Poetry Competition".THE HAY WRITERS (in Turanci). Retrieved2021-06-24.
  127. "Dr. Abel K. Ubeku, 1936-2014: In memoriam".Vanguard News (in Turanci). 2014-06-17. Retrieved2021-06-24.
  128. "Nigeria in mess because of bad leadership, says Utomi".The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News (in Turanci). 2021-02-01. Retrieved2021-06-24.
  129. "Christ Mercyland Deliverance Ministries – Arena of Solutions" (in Turanci). Retrieved2022-03-28.
  130. "Iginla, TeeMac, others eulogise TB Joshua at posthumous birthday". The Nation Newspaper.


Jihohin Najeriya
Babban birnin tarayyar (Abuja) |Abiya |Adamawa |Akwa Ibom |Anambra |Bauchi |Bayelsa |Benue |Borno |Cross River |Delta |Ebonyi |Edo |Ekiti |Enugu |Gombe |Imo |Jigawa

Kaduna |Kano |Katsina |Kebbi |Kogi |Kwara |Lagos |Nasarawa |Neja |Ogun |Ondo |Osun |Oyo |Plateau |Rivers |Sokoto |Taraba |Yobe |Zamfara

/ref>

Daga "https://ha.wikipedia.org/w/index.php?title=Delta_(jiha)&oldid=578802"
Rukunoni:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp