Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Jump to content
WikipediaInsakulofidiya ta kyauta
Binciko

Delhi

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Delhi
दिल्ली (hi)
देहली (sa)
دهلي (sd)
دہلی (ur)


Wuri
Map
 28°42′N77°12′E / 28.7°N 77.2°E /28.7; 77.2
ƘasaIndiya
Union territory of India(en)FassaraNational Capital Territory of Delhi(en)Fassara
Babban birnin
Yawan mutane
Faɗi26,495,000 (2016)
• Yawan mutane18,961.57 mazaunan/km²
Labarin ƙasa
Bangare naIndo-Gangetic Plain(en)Fassara daYamuna-Ganga Doab(en)Fassara
Yawan fili1,397.3 km²
Altitude(en)Fassara221 m
Bayanan tarihi
MabiyiSeven Cities of Delhi(en)Fassara
Ƙirƙira500s "BCE"
Muhimman sha'ani
Bayanan Tuntuɓa
Lambar aika saƙo110000–110999
Kasancewa a yanki na lokaci
Wasu abun

Yanar gizomcdonline.nic.in
Facebook: DelhiGovDigitalTwitter: DelhiGovDigitalInstagram: delhigovdigitalEdit the value on Wikidata
IndiaGate

Delhi, a hukumamce itacebabbar birnin ƙasar (NCT)na Delhi, birni ne kuma yanki ne na ƙungiyarIndiya mai ɗauke daNew Delhi, babban birnin Indiya. Kogin Yamuna, musamman yammacinsa ko bankin dama, Delhi tana da iyaka da jiharUttar Pradesh a gabas da jiharHaryana a sauran kwatance. Hukumar NCT ta 1,484 square kilometres (573 sq mi) . Dangane da ƙidayar jama'a a shekarar 2011, yawan mutanen garin Delhi sun haura 11 miliyan, yayin da yawan mutanen NCT ya kai kusan 16.8 miliyan. Haɓaka biranen Delhi, wanda ya haɗa da satellite statesGhaziabad, Faridabad, Gurgaon da Noida a cikin yankin da ake kira Babban Birnin Kasar (NCR), yana da kiyasin yawan jama'a sama da 28. miliyan, ya mai da shi yanki mafi girma a Indiya kuma na biyu mafi girma a duniya (bayanTokyo).[1]

Hoton hoto na katanga na tsakiya Purana Qila a bakin kogin Yamuna yayi daidai da bayanin wallafe-wallafen kagara Indraprastha a cikin almara na SanskritMahabharata; duk da haka, binciken da aka yi a yankin bai nuna alamun wani tsohon muhalli da aka gina ba. Daga farkon karni na 13 har zuwa tsakiyar karni na 19, Delhi ta kasance babban birnin manyan dauloli guda biyu, Delhi sultanate da daular Mughal, wanda ta mamaye manyan sassan Kudancin Asiya. Duk wuraren tarihi na UNESCO guda uku a cikin birni, Qutub Minar, Kabarin Humayun, da Red Fort, suna cikin wannan lokacin. Delhi ita ce farkon cibiyarSufanci da kiɗanQawwali.[2] Sunayen Nizamuddin Auliya da Amir Khusrau sun shahara da shi. Yaren Khariboli na Delhi wani bangare ne na ci gaban harshe wanda ya haifar da adabinyaren Urdu sannan naModern Standard Hindi. Manyan mawakan Urdu daga Delhi sun hada da Mir Taqi Mir da Mirza Ghalib. Delhi ta kasance babbar cibiyar Tawayen Indiya ta shekarar 1857. A cikin shekarar 1911,New Delhi, yanki na kudu a cikin Delhi, ta zama babban birnin Daular Indiya ta Burtaniya. A lokacin Rarrabuwar Indiya a 1947, Delhi ta canza daga birnin Mughal zuwa Punjabi, ta rasa kashi biyu bisa uku na mazaunanta Musulmi, a wani bangare saboda matsin lamba da aka samu ta hanyar isa 'yan gudun hijirar Hindu daga yammacin Punjab. Bayan samun 'yancin kai a shekara ta 1947, New Delhi ta ci gaba da zama babban birnin Indiya, kuma bayan 1950 naJamhuriyar Indiya.

Masallacin Jama, Delhi
Taswirar Delhi

Delhi tana matsayi na biyar a cikin jihohin Indiya da yankunan ƙungiyar a cikin ma'aunin haɓakar ɗan adam. Delhi tana da GDP na biyu mafi girma ga kowane mutum a Indiya (bayanGoa). Duk da cewa yanki ne na ƙungiyar, gwamnatin siyasa ta NCT ta Delhi a yau ta yi kama da najihar Indiya, tare da nata majalisar dokoki, babban kotu da majalisar zartarwa ta ministocin da babban minista ke jagoranta.[3] Gwamnatin tarayya ta Indiya da karamar hukumar Delhi ne ke gudanar da ita tare da New Delhi, kuma tana aiki a matsayin babban birnin kasar da kuma NCT na Delhi. Delhi kuma ita ce cibiyar yankin babban birnin ƙasar, wanda yanki ne na "tsare-tsare tsakanin jihohi" da aka ƙirƙira a cikin shekarar 1985. Delhi ta karbi bakuncin wasannin farko na 1951 na Asiya, Wasannin Asiya na shekara ta 1982, taron kolin 1983 da ba sa jituwa, Kofin Duniya na Hockey na maza na shekarar 2010, Wasannin Commonwealth na 2010, da taron BRICS na shekarar 2012 kuma ta kasance ɗaya daga cikin manyan biranen wasan Cricket na 2011. Gasar cin kofin duniya.

Toponym

[gyara sashe |gyara masomin]

Akwai labarai da dama da ke da alaƙa da asalin sunanDelhi. Daya daga cikinsu ya samo asali ne dagaDhillu koDilu, wani sarki wanda ya gina birni a wannan wuri a cikin 50. BCE kuma ya sanya masa suna. Wani labari kuma ya ce sunan birnin ya samo asali ne daga kalmarHindi/Prakritdhili (sako-sako ) kuma Tomaras sun yi amfani da shi wajen nufin birnin saboda ginshiƙin ƙarfe na Delhi yana da tushe mai rauni kuma dole ne a motsa shi. A cewar Panjab Notes and Queries, sunan birnin a lokacin sarki Prithvirajdilpat, kuma cewadilpat dadilli suna yiwuwa sun samo asali ne daga tsohuwar kalmar Hindidil ma'ana "fitarwa". Tsohon darektan Binciken Archaeological na Indiya, Alexander Cunningham, ya ambata cewadilli daga baya ya zamadihli/dehli. Wasu suna ba da shawarar tsabar kuɗin da ke yawo a cikin yankin da ke ƙarƙashin Tomaras ana kiran sudehliwal. A cewar Bhavishya Purana, Sarki Prithiviraja na Indraprastha ya gina sabon katanga a yankin Purana Qila na zamani don dacewa da dukkanin siminti hudu a masarautarsa. Ya ba da umarnin a gina hanyar shiga katangar daga baya kuma ya sa masa sunadehali. Wasu masana tarihi sunyi imanin cewaDhilli koDhillika shine asalin sunan birnin yayin da wasu suka yi imanin sunan zai iya zama lalata na kalmominHindustanidehleez kodehali-dukansu kalmomin da ke nufin "kofa" ko "ƙofa" kuma alama ce ta birnin a matsayin ƙofa. zuwa Gangetic Plain.

Mutanen Delhi ana kiransuDelhiites koDilliwalas. Ana ambaton birnin a cikin wasu karin kalmomi na harsunan Indo-Aryan na Arewa. Misalai sun haɗa da:

  • Abhī Dillī dūr haiهنوز دهلی دور است अभी दिल्ली दूर है / ابھی دلی دور ہے) ko sigarFarisa,Hanuz Dehli dur ast ), a zahiri ma'anar "Delhi yana da nisa", wanda aka ambata gabaɗaya game da wani aiki ko tafiya da har yanzu ba a kammala ba.
  • Ās-pās barse, Dillī pānī tarse (आस-पास बरसे, दिल्ली पानी तरसे \ آس پاس برسے, دلی پانی ترسے), a zahiri ma'ana "Yana zube ko'ina, yayin da Delhi". Alamun da aka yi game da yanayin bushewar Delhi wani lokaci, yana nufin yanayi na rashi lokacin da ake kewaye da mutum da yawa.

SiffarDelhi, wanda aka yi amfani da shi a cikin rubutun Latin kuma baƙon abu tare dah mai binl, ya samo asali ne a ƙarƙashin mulkin mallaka kuma lalataccen rubutun kalmomi ne bisa sunan Urdu na birnin (دہلی‎,Dehli ).[4] 

Ganuwar Purana Qila na ƙarni na 16 da aka gina a kan tudun da ya dace da kwatancin adabi.

Hotuna

[gyara sashe |gyara masomin]
  • Delhi
    Delhi
  • Raj ghat
    Raj ghat
  • Gutb Minar
    Gutb Minar
  • Official buildings in New Delhi.
    Official buildings in New Delhi.
  • Wani a birnin riƙe da Shanuwarsa
    Wani a birnin riƙe da Shanuwarsa
  • Tashar jirgin Kasa ta Shahdara, Tsohuwar Delhi
    Tashar jirgin Kasa ta Shahdara, Tsohuwar Delhi
  • A bazaar in Old Delhi
    A bazaar in Old Delhi
  • Lotus Temple Front view with garden
    Lotus Temple Front view with garden
  • Delhi-Quwwat ul Islâm Mosque-Iron Pilar and west gateway
    Delhi-Quwwat ul Islâm Mosque-Iron Pilar and west gateway
  • Jama'a na hada-hada a birnin
    Jama'a na hada-hada a birnin

Manazarta

[gyara sashe |gyara masomin]
  1. "Delhi Info". unccdcop14india.gov.in. Archived from the original on 29 November 2020. Retrieved 24 November 2020.
  2. "Census of India: Provisional Population Totals Paper 1 of 2011, NCT of Delhi". Census of India. 2011. Archived from the original on 19 January 2022. Retrieved 12 February 2022.
  3. "Delhi (India): Union Territory, Major Agglomerations & Towns – Population Statistics in Maps and Charts". City Population. Archived from the original on 2 March 2017. Retrieved 28 February 2017.
  4. Syed Mahdi Husain:Bahadur Shah Zafar and the War of 1857 in Dehli. Aakar Books, Delhi 2006,ISBN 81-87879-91-2, p. LV of the preface.
Daga "https://ha.wikipedia.org/w/index.php?title=Delhi&oldid=489253"
Rukunoni:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp