Ta'nChorn (Cornish:Kernow,Baarle:Cornwall) ny choontae ayns sheear yiassHostyn. Ta'n coontae soit er lieh-innys çheu heear jeh awinAn Tamer. Cha nel agh un ard-valley 'sy choontae,Truru, as t'eh ny phreeu-valley er y choontae. Ta'n Chorn 3,563 km² er eaghtyr, curny Skillee, ta soit 45 km magh 'syn aarkey, 'syn earroo. Ta 513,528 cummaltee 'sy choontae lesh glooaght injil y phobble ta mygeayrt 144/km².
Ta'n Chorn ard-ennymagh er son y voanee feie, y choose foddey as eigsoylagh, as yn emshir bog. T'ee ard-ennymagh er son shenndaaleeaght yn eash chloaie as yn eash çhynskylagh, y çheer yalloo meaineraght er-lheh, as ee nyynnyd eiraght y dowan. She yn turrysagh nane jeh ny çhynskylyn smoo scanshoil (24%)[2] 'sy choontae, agh ta'n Chorn foast nane jeh ny coondaeghyn smoo boght 'syReeriaght Unnaneysit (62% faillee meanagh y Reeriaght Unnaneysit)[3]
Ta'n ennym BaarlaghCornwall gowit ass covestey daa enmys ass daa hengey scart.
Hugg ny Rauee yn ennymCornovii er clein Celtiagh v'ayns y çheer ec traa stiurey nyRauee. Va'n ennym shen er fys ec ny Brythonee myrCorneu,[6] nyKernow ayns yChornish noa-emshiragh. Foddee dy vel yn ennym shen ass daa vun; foddee dy vel mooinjerys eddyr eh as y 'raue Celtiaghcern, ny ass y 'raue Ladjynaghcornu ta'n bree "cayrn" ny "eairk" currit er y daa lhiaggan, as ad cowraghey cummey thallooin ny Corn.[7] Va'n sleih ayn roie-vunnit as lesh shen va'n çheer oc recortyssit myr Cornubia roish ny bleeaney 700 RC, as yn enmys shen keeayllaghey "sleih yn eairk" ny "sleih y chayrn".
Rish ny 6oo as 7oo eashyn, va'n enmys Cornubia cleaynaghit liorish mooar-chaghlaaghyn 'syÇhenn-Vaarle.[8] Hugg nyh-Anglo-Sostnee y meer yerreewealas da fir quaagh, as va'n enmys noaCorn-wealas currit er bun. Ta screeudeyryn shennaghys ennagh cowraghey da velwealas n'ockle Anglo-Sostnagh sonBretin, agh t'eh er credjal dy vel yn enmys shen ry-ymmydit son dagh peiagh Brythonagh.
.svg)
