Liberia yin otò de to hùwaji-whèyihọ Aflika tọn, podọ e tin to huto Ohù Atlantic tọn. Gbọnvona huto lẹ, suhugan Liberia tọn wẹ tindo osó he yìdo lẹ he to mẹtlu 300 jẹ 500 do agayiyi ohù tọn. Lẹdo he tin to huto lọ tindo okọ́ta susu, podọ e jẹ nudi kilomẹtlu 30 jẹ 50 to otò lọ mẹ. To enẹgodo, pópló de tin he to nudi mẹtlu 400 do agayiyi ohù tọn. Nudi 60 to kanweko ji Liberia tọn wẹ gọ́ na zunkan. To agewaji, osó daho he yiaga taun lẹ tin. Ogle daho lọbatín tọn ṣinẹnẹ wẹ tin, ehe yin nujọnu na akuẹzinzan lọ. Ogbà mangrove tọn lẹ tin sẹpọ huto. To 2013, e yin didọ dọ nudi omẹ livi 5 wẹ tin to Liberia. Nudi odaa yetọn wẹ nọ nọ̀ tatọ́-tònọ lọ, Monrovia. Agbegbe anadenanu tọn 15 wẹ tin, he nọ yin yiylọdọ aigba-denamẹ lẹ. Whẹho tangan lẹdo tọn he tin to Liberia lẹ wẹ yindọ kanlin he tin to owù mẹ lẹ nọ yin yangbé bo nọ yin dùdù. Olàn wunmẹ ehe nọ yin yiylọdọ olàn gbémẹ tọn. Delẹ to kanlin he yin yangbé ehelẹ mẹ sọ yin sisà yì otò he to yakẹ lẹ mẹ. Adà daho Libéria tọn wẹ zunkan lẹ. Mẹhe to zungbo lọ desẹ gbọn atin lẹ sinsán sẹ̀ bo to jiji yé na glelilẹ dali lẹ yin nuhahun de taidi to otò devo lẹ mẹ hẹ zunkan. Atin lẹ sinsán sẹ̀ matin alọkẹyi sọ yin nuhahun de ga. To Monrovia, hẹnflu susu wẹ tin.
To 1822, Amelikanu yovo lẹ wleawuna kándo de he nọ yin yiylọdọ American Colonization Society, podọ yé họ̀ aigba to Aflika he wá lẹzun Liberia to godo mẹ. Yé ma jlo dọ mẹyuu he ma yin afanumẹ lẹ ni nọ̀ Amelika. Enẹwutu, yé do delẹ to yé mẹ hlan nado yì nọ̀ Libéria. To bẹjẹeji tòwhan Amelika tọn to 1860 lẹ, nudi afanumẹ he yin tuntundote 12,000 wẹ nọ nọ̀ Liberia.
Yinkọ otò lọ tọn zẹẹmẹdo "Aigba mẹhe to mẹdekannu lẹ tọn" to Latin-gbè mẹ. Liberia lẹzun otò he jẹ edekannu de to 26 Liyasun 1847. Joseph Jenkins Roberts wẹ yin togán tintan Libéria tọn. Otò Europe tọn lẹ yawu kẹalọyi Liberia taidi otò nujọnu tọn de. Amelika ma kẹalọyi i taidi otò nujọnu tọn de kakajẹ 1862. Susu mẹyuu he yin didohlan Liberia lẹ tọn wẹ yin mẹdehlan. Glẹnsigbe wẹ yin ogbè tangan etọn to egbehe.
To 1990 lẹ podọ to bẹjẹeji 2000 lẹ tọn, tòwhan awe yinuwado otò lọ ji sinsinyẹn.
Owe tangan osẹ́n otò lọ tọn taidi dehe tin to Amelika. To vòbibla 2017 tọn mẹ, George Weah lẹzun Togán koatọ́ntọ Liberia tọn. Togán he jẹnukọnna George Weah lọ wẹ Ellen Johnson Sirleaf, mẹhe yin togán yọnnu tintan tọn to Aflika.
.svg)