પશ્ચિમ કેન્સાસમાં પાકની રાહ જોતા શિયાળુ ઘણું ખેતરો, મે ૧૯૭૨</ફોન્ટનું કદ=2>
કેન્સાસ એ યુ.એસ. રાજ્ય છે જે મિડવેસ્ટર્ન યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં આવેલું છે.[૧] તેનું નામ કેન્સાસ નદી પરથી પડ્યું છે, જે તેમાંથી પસાર થાય છે, જો કે તેનું નામ તે વિસ્તારમાં રહેતી વસ્તી કાન્સા જાતિ પરથી પડ્યું હતું.[૨] જાતિનું નામ (સ્થાનિક રીતેkką:ze (કેકેએઃઝેડઇ) )નો ઘણી વખત અર્થ "પવનના માણસો" અથવા "દક્ષિણ પવનના માણસો," એવો થાય છે, જો તે શક્યતઃ મૂળ અર્થનો શબ્દ ન હતો.[૩][૪] કેન્સાસના નિવાસીઓને "કેન્સાન્સ" કહેવાય છે.
ઐતિહાસિક રીતે, આ વિસ્તાર જંગલી ગાયનો શિકાર કરનાર અસંખ્ય રખડુ સ્થાનિક અમેરિકનોનું ઘર હતું. સૌપ્રથમ વાર તેની સ્થાપના ઇ. સ. ૧૮૩૦માં કરવામાં આવી હતી, પરંતુ સ્થાપનાની ગતિ ગુલામીના મુદ્દે રાજકીય યુદ્ધ ઇ. સ. ૧૮૫૦માં વધી હતી. યુ.એસ. સરકાર દ્વારા ઇ. સ. 1854માં સત્તાવાર રીતે સ્થાપના માટે ખુલ્લુ મૂકાયું ત્યારે ન્યુ ઇંગ્લેંડથી ગુલામી નાબૂદી ચળવળના હીમાયતીઓ ફ્રી સ્ટેટર્સ અને પડોશી મિસૌરીના ગુલામીની તરફેણ કરાનારાઓ કેન્સાસ સ્વતંત્ર રાજ્ય કે ગુલામ રાજ્ય હોવું જોઇએ તે નક્કી કરવા માટે આ પ્રાંતમાં ધસી આવ્યા હતા. આમ, આ વિસ્તાર અગાઉના દિવસોમાં હિંસા અને અંધાધૂંધીનું સ્થળ રહ્યો હતો કેમ કે તે બળો સામસામા અથડાયા હતા અને તે રક્તરંજિત કેન્સાસ તરીકે જાણીતુ બન્યું હતું. ગુલામી નાબૂદીના હીમાયતીઓનો આખરે વિજય થયો હતો અને 29 જાન્યુઆરી 1861ના રોજ,[૫][૬] કેન્સાસ યુનિયનમાં સ્વતંત્ર રાજ્ય તરીકે પ્રવેશ્યું હતું. પ્રજા વિગ્રહ બાદ, કેન્સાસની વસ્તીમાં ભારે વધારો થયો હતો, જ્યારે કાયમી વસવાટ કરનારાઓના મોઝાએ પ્રેઇરીને ફળદ્રુપ કૃષિ જમીનમાં રૂપાંતરીત કરી હતી. આજે કેન્સાસ અનેક અત્યંત ફળદ્રુપ કૃષિ રાજ્યોમાંનું એક છે, જે વિવધ પાકો પેદા કરે છે અને ઘઉં, સોર્ઘુમ[૭] અને સુર્યમુખીના ઉત્પાદનમાં ઘણા વર્ષોથી રાષ્ટ્રને અગ્રણી રાખ્યું છે.
કેન્સાસ સરહદો જોઇએ તો ઉત્તરમાં નેબ્રાસ્કા; પૂર્વમાં મિસૌરી; દક્ષિણમાં ઓકલાહોમા; અને પશ્ચિમમાં કોલોરાડો છે. રાજ્ય 105 કાઉન્ટીસમાં 628 શહેરો સાથે વિભાજિત છે અનેપેસિફિક અનેએટલાન્ટીક સમુદ્રોથી સમાન અંતરે આવેલું છે. નજીકના 48 રાજ્યોનું ભૌગોલિક કેન્દ્ર લેબેનોનની નજીક સ્મિથ કાઉન્ટીમાં આવેલું છે. ઉત્તર અમેરિકાનું ભૂમાપન કેન્દ્ર 1983 સુધી ઓસ્બોર્ન કાઉન્ટીમાં આવેલું હતું. આ સ્થળનો તે તારીખ સુધી યુ.એસ. સરકાર દ્વારા ઉત્પન્ન કરાયેલા ઉત્તર અમેરિકાના તમામ નકશા માટેના કેન્દ્રીટ સંદર્ભ બિંદુ તરીકે ઉપયોગ થતો હતો. કેન્સાસનું ભૌગોલિક કેન્દ્ર બાર્ટોન કાઉન્ટીમાં આવેલું છે.
કેન્સાસ પશ્ચિમમાં ઊંડાણમાં આવેલા કાંપના ખડકોની આડી શ્રેણીની નીચે આવેલું છે. મિસીસિપ્પીયન, પેનસિલ્વેનીયન અને પર્મીયન ખડકોની શ્રેણીની નીચે રાજ્યનો પૂર્વીય અને દક્ષિણીય ભાગ આવેલો છે. રાજ્યના અર્ધો પશ્ચિમ ભાગમાં ક્રેટાકોસથી લઇને ટર્ટીઅરી કાંપ સમાયેલો છે, જે પશ્ચિમમાં ખડકાળ પર્વતોના ધોવાણના ટેકરાને લીધે થયો છે. રાજ્યનો ઉત્તરપૂર્વ ખૂણો પ્લેસ્ટોસેનમાં હિમક્રિયા સાથે સંબંધિત છે તે હિમ વહેણ અને કાંપના થરથી ઢંકાયેલ છે.
રાજ્યનો પશ્ચિમી બે તૃતીયાંશ ભાગ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના ગ્રેટ સેન્ટ્રલ પ્લેઇન ખાતે આવેલો છે, તે સામાન્ય રીતે સપાટ અથવા ઊંચીનીચી સપાટી ધરાવે છે, જ્યારે પૂર્વીય ત્રીજો ભાગ અસંખ્ય ટેકરીઓ અને જંગલો ધરાવે છે. પૂર્વથી પશ્ચિમ તરફ જમીનમાં ધીમે ધીમે વધારો થતો જાય છે; તેના અક્ષાંશ684ft (208m)* મોન્ટગોમેરી કાઉન્ટીમાં કોફીવિલે ખાતે વેર્ડીગ્રીસ નદીથી લઇને વોલેસ કાઉન્ટીમાં4,039ft (1,231m)* કોલોરાડો સરહદથી દોઢ માઇલના અંતરે આવેલા માઉન્ટ સનફ્લાવર સુધી છે. એક લોકપ્રિય માન્યતા એ છે કે કેન્સાસ રાષ્ટ્રમાં અત્યંત સુંદર રાજ્ય છે, 2003ના અત્યંત જાણીતા અભ્યાસ[૮] પરથી એવું ઠરાવવામાં આવ્યું છે કે કેન્સાસ ખરેખર "પાનકેક કરતા સુંદર છે".[૯] આ એક ખોટો આડંબર હતો, કેમ કે મોટા ભાગના વૈજ્ઞાનિકો માપની પદ્ધતિને આધારે કેન્સાસને 20મી અને 30મી સદીની વચ્ચે સુંદર રાજ્ય હોવાનો ક્રમ આપતા હતા. તેની સરેરાશ ઊંચાઇ 36 રાજ્યો કરતા વધુ 2,000 ફૂટ છે.[૧૦]
મિસૌરી નદી રાજ્યની આશરે75mi (121km)* ઉત્તરીયપૂર્વીય સરહદ ધરાવે છે. યોગ્ય રીતે અપાયેલા નામ જંકશન સિટી ખાતે સ્મોકી હીલ અને રિપબ્લિકનના મિશ્રણથી રચાયેલ કેન્સાસ નદી (સ્થાનિક ધોરણે કાવ તરીકે જાણીતી), રાજ્યના ઉત્તરપૂર્વીય ભાગમાંથી170mi (270km)* થઇને કેન્સાસ શહેર ખાતે મિસૌરી સાથે જોડાય છે. અરકેન્સાસ નદી (ઉચ્ચાર અલગ અલગ થાય છે), કોલોરાડોમાંથી નીકળીને, મોટે ભાગે500mi (800km)* રાજ્યના પૂર્વ અને દક્ષિણ ભાગોમાં થઇને વાંકી ચૂકી વહે છે. તે તેની ઉપનદીઓ (લિટલ અરકેન્સાસ, નિન્નેસ્કાહ, વોલનટ, કાઉ ક્રિક, સિમેરોન, વેર્ડીગ્રીસ, અને નિયોશો) સાથે મળીને રાજ્યની દક્ષિણ ગટર વ્યવસ્થાની રચના કરે છે. અન્ય અગત્યની નદીઓમાં સેલાઇન અને સોલોમોન નદીઓ, સ્મોકી હીલ નદીની ઉપનદીઓ; બીગ બ્લ્યુ, ડેલાવેર, અને વાકારુસાનો સમાવેશ થાય છે, જે કેન્સાસ નદી અને મિસૌરી નદીની ઉપનદી મેરાઇસ ડેસ સિગ્નેસમાં વહે છે.
કોપ્પેન આબોહવા વર્ગીકરણ અનુસાર કેન્સાસમાં ત્રણ પ્રકારની આબોહવાનો સમાવેશ થાય છે: ભેજયુક્ત ખંડ, અર્ધ-ઉજ્જડ મેદાન અને ભેજયુક્ત ઉષ્ણકટીબંધીય આબોહવા. રાજ્યનો પૂર્વીય બે તૃતીયાંશ ભાગ (ખાસ કરીને ઉત્તરપૂર્વીય ભાગ) ભેજયુક્ત ઉપખંડીય આબોહવા ધરાવે છે જેમાં ઠંડીથી લઇને ઠંડો શિયાળો અને ગરમી, જેમાં ઘણી વાર ભેજયુક્ત ઉનાળો પણ હોય છે. મોટે ભાગે બરફના કરા ઉનાળા અને હેમંત ઋતુમાં પડે છે. રાજ્યનો પશ્ચિમી ત્રીજો ભાગ કે યુ.એસ રુટ 183 કોરિડોરથી પશ્ચિમતરફે આવેલો છે તે અર્ધશુષ્ક મેદાનવાળી આબોહવા ધરાવે છે. ઉનાળાઓ ગરમ હોય છે અને ઘણી વખત ઘણા ગરમ અને સામાન્ય રીતે ઓછો ભેજવાળા હોય છે. શિયાળા દરમિયાન હૂંફાળા અને અત્યંત ઠંડી વચ્ચે ઊંચા પ્રમાણમાં ફેરફારવાળા હોય છે. પશ્ચમ પ્રદેશ વર્ષમાં સરેરાશ આશરે ઇંચ (40સેમી) વરસાદ પ્રાપ્ત કરે છે. શિયાળામાં આવતા ચિનકૂક પવનો પશ્ચિમ કેન્સાસને 80°F (27°C) રેન્જ સુધી હૂંફાળું કરી શકે છે. રાજ્યના દૂરના દક્ષિણ-મધ્ય અને દક્ષિણપૂર્વીય છેડાઓ ગરમી, ભેજયુક્ત ઉનાળા, હળવા શિયાળા અને રાજ્યના અન્ય ભાગની તુલનામાં વધુ વરસાદ સાથે ભેજયુક્ત ઉષ્ણકટીબંધીય આબોહવા ધરાવે છે. દરેક ઝોનમાં આવશ્યક રીતે નહી આવતું હોવા છતા, દરેક ત્રણ આબોહવાના કેટલાક લક્ષણો મોટા ભાગના રાજ્યમાં મળી આવે છે, જેમાં સૂકા અને ભેજયુક્ત વચ્ચે દુષ્કાળો અને બદલાતા વાતાવરણ અસાધારણ નથી અને હૂંફાળા અને ઠંડા પવનો શિયાળામાં ફૂંકાય છે.
રાજ્યમાં દક્ષિણપૂર્વીય ભાગમાં વાર્ષિક આશરે 46 ઇંચ (1200 એમએમ), દક્ષિણપૂર્વમાં આશરે 16ઇંચ (400એમએમ) વરસાદ પડે છે. જ્યારે દક્ષિણમાં 5 ઇંચ (130 એમએમ)થી લઇને ઉત્તરપૂર્વમાં 35 ઇંચ (900 એમએમ) સુધી હિમવર્ષા થાય છે. દક્ષિણમાં ધુમ્મસ રહિત દિવસો 200થી વધુ અને ઉત્તરપૂર્વમાં 130 દિવસો હોય છે. આમ, કેન્સાસ સ્ત્રોતો પર આધારિત દેશમાં 9મુ કે 10મુ તડકો ધરાવતું શહેર છે. પશ્ચિમ કેન્સાસ કેલિફોર્નીયા અને એરિઝોના ભાગ જેવો જ તડકો ધરાવતું શહેર છે. રાજ્યના મોટા ભાગમાં સતત તડકો રહેવા છતા, આબોહવાયુક્ત સરહદ કે જેમાં મોટા પ્રમાણમાં વાવાઝોડાઓ આવવાની શક્યતા હોય છે તેના લીધે રાજ્યમાં ખાસ કરીને હેંમત ઋતુમાં ઠંડામોઝાઓ આવવાની ભીતિ હોય છે. આમાના મોટા ભાગના વાવાઝોડાઓ સુપરસેલ ઠંડામોઝાઓ બની જાય છે. આ વિનાશક ચક્રવાતમાં પરિણમી શકે છે, જે ઘણી વખતએફ3 મજબૂતાઇ અથવા તેનાથી વધુની હાંસલ કરે છે. નેશનલ ક્લાઇમેટિક ડેટા સેન્ટરના આંકડાઓ અનુસાર, કેન્સાસે (1 જાન્યુઆરી 1950થી 31 ઓક્ટોબર 2006ના ગાળા માટે) ટેક્સાસને બાદ કરતા અને ઓકલાહોમા કરતા થોડા વધુ વિનાશક ચક્રવાતો મેળવ્યા હતા. તેણે અલાબામાની સાથે અન્ય રાજ્યની તુલનામાં વધુ એફ5 વિનાશક ચક્રવાતો મેળવ્યા હતા. દરેક વિનાશક ચક્રવાતોની તુલનામાં આ અત્યંત શક્તિશાળી હતા. કેન્સાસ વાર્ષિક ધોરણે 50થી વધુ વિનાશક ચક્રવાતો મેળવે છે.[૧૨]
એનઓએએ અનુસાર, કેન્સાસમાં 24 જુલાઇ 1936ના રોજ અલ્ટોન નજીક વધુમાં વધુ તાપમાન 121°F (49.4°C) નોંધાયું હતું અને લેબેનોન નજીક 13 ફેબ્રુઆરી 1905ના રોજ સૌથી નીચામાં નીચુ તાપમાન -40°F (-40°C) નોંધાયું હતું. કેન્સાસનું સૌથી વધુમાં વધુ તાપમાન 121°F (49.4°C) ઉત્તર ડાકોટા સાથે અમેરિકન રાજ્યમાં પાંચમા સૌથી વધુ રેકોર્ડ સાથે તુલના કરે છે, જેનો ક્રમ કેલિફોર્નીયા (134°F/56.7°C), એરિઝોના (128°F/53.3°C), નેવાડા (125°F/51.7°C), અને ન્યુ મેકિસ્કો (122°F/50°C) પછી આવે છે.
વિવિધ કેન્સાસ શહેરો માટે માસિક સાધારણ ઊંચુ અને નીચુ તાપમાન
શહેર
જાન્યુઆરી
ફેબ્રુઆરી
માર્ચ
એપ્રિલ
મે
જૂન
જુલાઈ
ઓગસ્ટ
સપ્ટેમ્બર
ઓક્ટોબર
નવેમ્બર
ડિસેમ્બર
કોન્કોર્ડીયા
36/17
43/22
54/31
64/41
74/52
85/62
91/67
88/66
80/56
68/44
51/30
40/21
ડોજ સિટી
41/19
48/24
57/31
67/41
76/52
87/62
93/67
91/66
82/56
70/44
54/30
44/22
ગુડલેન્ડ
39/16
45/20
53/26
63/35
72/46
84/56
89/61
87/60
78/50
66/38
50/25
41/18
style="background: #C5DFE1; color:#000000;" height="16;" | ટોપેકા
હજ્જારો વર્ષો માટે હાલમાં જે કેન્સાસ છે તે જમીન પર નેટિવ અમેરિકન્સ લોકોની વસ્તી હતી. આજના કેન્સાસમાં પગ મૂકનાર પ્રથમ યુરોપીયન ફ્રાંસિસ્કો વાસ્ક્વેઝ ડિ કોરોનાડો હતા, જેમણે ઇ. સ. 1541માં તે વિસ્તારની શોધ કરી હતી. ઇ. સ. 1803માં, મોટા ભાગનું આધુનિક કેન્સાસ લૌસિયાના પરચેઝના ભાગ રૂપે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ દ્વારા હસ્તગત કરી લેવામાં આવ્યું હતું. દક્ષિણપૂર્વ કેન્સાસ, જો કે હજુ પણ સ્પેઇન, મેક્સિકો અને રિપબ્લિક ઓફ ટેક્સાસનો 1848માં મેક્સિકન અમેરિકન યુદ્ધ સમાપ્ત થયું ન હતું ત્યાં સુધી એક ભાગ રહ્યો હતો. ઇ. સ. 1812થી 1821 સુધીમાં, કેન્સાસ મિસૌરી ટેરિટરીનો એક ભાગ હતું. સાન્ટા ફે ટ્રેઇલે ઇ. સ. 1821થી 1880 સુધી કેન્સાસની આરપાર મુસાફરી કરી હતી જે મિસૌરીથી ઉત્પાદિત માલ અને સાન્ટા એફઇ, ન્યુ મેક્સિકોથીચાંદી અને પ્રાણીઓના વાળનું વહન કરતો હતો. ટ્રેઇલના વેગનના ચીલાઓ આજે પણ પ્રેઇરીમાં દ્રશ્યમાન થાય છે.
ઇ. સ. 1827માં, ફોર્ટ લિવેનવર્થ ફ્યુચર રાજ્યમાં ગોરા અમેરિકનોનું પ્રથમ કાયમી નિવાસસ્થાન તરીકે ઉભરી આવ્યું હતું. કેન્સાસ નેબ્રાસ્કા એક્ટ 30 મે 1854ના રોજ કાયદો બની ગયો હતો, જેણે નેબ્રાસ્કા અને કેન્સાસના યુ.એસ. પ્રાંતોની સ્થાપના કરી હતી અને ગોરાઓના વ્યાપક વસવાટ માટેનો વિસ્તાર ખુલ્લો મૂક્યો હતો. કેન્સાસ ટેરિટરી કોન્ટીનેન્ટલ ડિવાઇડ સુધી ખેંચાઇ હતી અને આજના ડેનવેર, કોલોરાડો સ્પ્રીંગ્સ અને પ્યુબ્લોની સાઇટોનો સમાવેશ કર્યો હતો.
ક્વોન્ટ્રીલની લોરેન્સ, કેન્સાસ પર દરોડો
મિસોરી અને આરકેન્સાસ વસાહતીઓને કેન્સાસમાં તેની પૂર્વીય સરહદ મારફતે મોકલ્યા હતા. આ વસહતીઓએ ગુલામીની તરફેણમાં મત આપવાનો પ્રયત્ન કર્યો હતો. કેન્સાસ ટેરિટરીમાં અમેરિકનોનો ગૌણ વસવાટ મેસાચ્યુએટ્સ અને અન્ય સ્પષ્ટ વક્તાઓના ગુલામી નાબૂદીના હીમાયતીઓએ કર્યો હતો, જેમણે પડોશી મિસૌરીમાંથી ગુલામીના ફેલાવાને રોકવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો. અમેરિકન પ્રજા વિગ્રહનો સીધો સંકેત આપતા આ દળો વચ્ચે અથડામણ થઇ હતી, અને નાની લડાઇઓ દ્વારા તેણે બ્લીડીંગ કેન્સાસ પ્રાંત પર વિજય મેળવ્યો હતો. કેન્સાસની 29 જાન્યુઆરી 1861ના રોજ યુ.એસ. સમક્ષ એક ગુલામી મુક્ત રાજ્ય તરીકે કબૂલાત કરવામાં આવી હતી, જે યુનિયનમાં પ્રવેશનાર 34મુ રાજ્ય બન્યુ હતું. તે સમયે કેન્સાસમાં હિંસાનું પ્રમાણ ઓછું થઇ ગયું હતું. જોકે, પ્રજા વિગ્રહ દરમિયાન 21 ઓગસ્ટ, 1863ના રોજ વિલીયન ક્વોન્ટ્રીલે લોરેન્સ પરના હૂમલામાં વિવિધ સોએક જેટલા માણસોની આગેવાની લઇને મોટા ભાગના શહેરનો નાશ કર્યો હતો અને આશરે બસ્સો જેટલા માણસોને મારી નાખ્યા હતા. 1995 સુધી, ઓકલાહોમા સિટી બોમ્બીંગ, ક્વોન્ટ્રીલનો હૂમલો અમેરિકામાં એક માત્ર સ્થાનિક આતંકવાદનું લોહીયાળ કૃત્ય હતું.[સંદર્ભ આપો] તેની પરંપરાગત કોનફેડરેટ લશ્કર અને મિસૌરી ધારાસભા દ્વારા શરૂ કરવામાં આવેલા પક્ષપાતી રેન્જરો એમ બન્ને દ્વારા વારંવાર તિરસ્કાર કરવામાં આવ્યો હતો. પ્રારંભ માટે તેમણે તે સંસ્થાને કરેલી અરજીનો તેના અગાઉના ગુનાહિત ઇતિહાસને કારણે સ્પષ્ટ ઇનકાર કરવામાં આવ્યો હતો. (જુઓ જોન્સ,ગ્રે ઘોસ્ટસ એન્ડ રિબેલ રાઇડર્સ હોલ્ટ એન્ડ કુ. 1956, પૃષ્ઠ76).
પ્રજા વિગ્રહ બાદ, ઘણા નિવૃત્ત સૈનિકોએ કેન્સાસમાં પોતાના નિવાસસ્થાન બાંધ્યા હતા. ઘણા આફ્રિકન અમેરિકનોએ કેન્સાસ તરફ "જોહ્ન બ્રાઉન"ની જમીન તરીકે જોયું હતું અને બેન્જામિન "પેપ" સિંગલટોન જેવા પુરુષોના નેતૃત્વ હેઠળ રાજ્યમાં કાળાઓની કોલોનીઓ બનાવવાનું શરૂ કર્યું હતું. તેજ સમયે કિશોમ ટ્રેઇલ ખોલવામાં આવ્યું હતું અને કેન્સાસમાં વાઇલ્ડ વેસ્ટ યુગનો પ્રારંભ થયો હતો. વાઇલ્ડ બીલ હિકોક ફોર્ટ રિલે ખાતે નાયબ માર્શલ હતો અને હેયઝ અને એબિલેન ખાતે માર્શલ હતો. ડોજ સિટી એ અન્ય જંગલી કાઉબોય ટાઉન હતું અને બેટ માસ્ટરસન અને વ્યાત્ત એર્પે ટાઉનમાં કાયદાના માણસો તરીકે કામ કર્યું હતું. ફક્ત એક વર્ષમાં, ટેક્સાસના 8 મિલિયન હેડ ઓફ કેટલ ડોજ શહેરમાં ટ્રેનમાં આવ્યા હતા, જેમણે "ક્વીન ઓફ ધી કાઉટાઉન"નું ઉપનામ મેળવ્યું હતું. કાઉબોય દ્વારા તૈયાર કરાયેલી હિંસાના પ્રતિભાવના ભાગરૂપે, 18 ફેબ્રુઆરી, 1881ના રોજ કેન્સાસ તમામ પ્રકારના માદક પીણાઓ પર પ્રતિબંધ લાદતા બંધારણીય સુધારાને અપનાવનારું યુ.એસનું સૌપ્રથમ રાજ્ય બન્યું હતું.
2007ના અનુસાર કેન્સાસમાં અંદાજિત 2,775,997 લોકોની વસ્તી હતી, જે અગાઉની તુલનામાં 20,180 અથવા 0.7 ટકાનો વધારો દર્શાવે છે અને ફક્ત 2000ના એક જ વર્ષમાં 87,579 અથવા 3.3 ટકાનો વધારો દર્શાવે છે.[૧૪] તેમાં છેલ્લી 93,899 લોકોની વસ્તી ગણતરી (એટલે કે 246 જન્મ ઓછા 152,585 મૃત્યુઓ) સામે કુદરતી વધારાનો અને રાજ્યમાંથી બહાર જતા રહેલા 20,742ના ચોખ્ખા સ્થળાંતરનો સમાવેશ થાય છે. યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સની બહારથી કાયમી વસનારાઓ 44,847 લોકોના ચોખ્ખા વધારામાં પરિણમ્યા હતા અને કાઉન્ટીમાં જ સ્થળાંતરે 65,589 લોકોની ખોટ કરી હતી.[૧૫] રાજ્યની વસ્તી ગીચતા ચોરસમાઇલ દીઠ 52.9 લોકોની છે. કેન્સાસનું વસ્તી કેન્દ્ર ચેજ કાઉન્ટીમાં, સ્ટ્રોંગ સિટીની કોમ્યુનિટીના ઉત્તરમાં આશરે ત્રણ માઇલ જેટલે આવેલું છે.[૧૬]
2004ના વસ્તીમાં વિદેશમાં જન્મેલા 149,800 લોકોનો પણ સમાવેશ થતો હતો (રાજ્યની વસ્તીની 5.5 ટકા) જેમનો વસ્તીમાં 85 ટકાથી વધુ હિસ્સાનો સમાવેશ થાય છે તેવા દશ સૌથી મોટા પ્રાચીન જૂથો આ પ્રમાણે છે: જર્મન (33.75%), આઇરિશ (14.4%), ઇંગ્લીશ (14.1%), અમેરિકન (7.5%), ફ્રેંચ (4.4%), સ્કોચ (4.2%), ડચ (2.5%), સ્વીડીશ (2.4%), ઇટાલીયન (1.8%), અને પોલીશ (1.5%).[૧૭] જર્મન કુળના લોકો ખાસ કરીને ઉત્તરપૂર્વમાં મજબૂત હતા, જ્યારે ઇંગ્લીશ કુળ અને અન્ય રાજ્યોના ગોરા અમેરિકનોના વંશજ દક્ષિણપૂર્વમાં મજબૂતાઇ ધરાવતા હતા. મેક્સિકન્સ દક્ષિણપૂર્વમાં હાજરી ધરાવે છે અને ચોક્કસ કાઉન્ટીઓમાં વસ્તીનો અર્ધો અડઘ ભાગ ધરાવે છે. કેન્સાસમાં ઘણા આફ્રિકન અમેરિકનો એક્ઝોડસ્ટર્સ પરથી ઉતરી આવ્યા છે, જે નવા જ મુક્ત કરાયેલા કાળા છે, જેઓ પ્રજા વિગ્રહને પગલે કેન્સાસમાં જમીન મેળવવા માટે દક્ષિણમાં જતા રહ્યા હતા.
2008ના વર્તણૂંક સર્વેક્ષણ અનુસાર[સંદર્ભ આપો]કેન્સાસમાં ધર્મની રૂપરેખા નીચે પ્રમાણે હતીઃ
ખ્રિસ્તી – 86%
પ્રોટેસ્ટન્ટ 51%
રોમન કેથોલિક – 29%
બાપ્ટિસ્ટ – 22%
યુનાઇટેડ મેથોડિસ્ટ 16%
એપિસ્કોપેલીયન/એન્ગ્લીકન 7%
ખ્રિસ્તીઓનો યુનાઇડેટ ચર્ચ 4%
લેટર ડે સેઇન્ટસ/મોરમોન્સ 2%
જેહોવાહસ વિટનેસ 2%
સંપ્રદાય વિનાના 1%
અન્ય ખ્રિસ્તીઓ 3%
ધર્મ વિનાના 9%
યહૂદી 2%
અન્ય 2 ટકા
2000ના વર્ષ અનુસાર, આરસીએમએસ[૧૮]ના અહેવાલ અનુસાર કેન્સાસમાં મેઇલલાઇન પ્રોટેસ્ટન્ટ, ઇવાન્જેલિકલ પ્રોટેસ્ટન્ટ, અને કેથોલિક ત્રણ સૌથી મોટા સંપ્રદાય વિનાના જૂથો હતા. કેથોલિક ચર્ચ કેન્સાસમાં સૌથી વધુ ચૂસ્ત છે (405,844) તેના પછીના ક્રમે 206,187 સંખ્યા સાથે યુનાઇટેડ મેથોડિસ્ટ ચર્ચ અને 101,696 ચૂસ્ત લોકો સાથે સધર્ન બાપ્ટીસ્ટ કોન્વેન્શન આવે છે.
નાના હોવા છતાં, કેન્સાસનો બહાઇ સમુદાય પશ્ચિમ ગોળાર્ધમાં બીજા ક્રમ સાથે અલગ તરી આવે છે, 1897માં એન્ટરપ્રાઇસ, કેન્સાસમાં મળી આવ્યા હતા.[૧૯]
કેન્સાસ રાષ્ટ્રમાં અનેક ધીમી ગતિએ વૃદ્ધિ પામતા રાજ્યોમાંનું એક છે. ગ્રામીણ પીછેહઠ તરીકે ઓળખાતા છેલ્લા થોડા દાયકાઓ કંટ્રીસાઇડથી શહેરોમાં સ્થળાંતરીત પદ્ધતિ તરીકે ઉભરી આવ્યા છે.
આ દરેક મધ્યપૂર્વીય દેશોમાંથી 89 ટકા 3000થી ઓછી વસ્તી વાળા હતા અને સોએક જેટલા 1,000થી ઓછી વસ્તીવાળા હતા. ફક્ત કેન્સાસમાંજ 6000થી વધુ ભૂતીયા ટાઉનો અને ઘટતા જતા સમુદાયો છે,[૨૦] એમ કેન્સાસના એક ઇતિહાસકાર ડેનિયલ સી. ફિત્ઝગેરાલ્ડ જણાવે છે.
તે જ સમયે જોહ્નસન કાઉન્ટી (મહાનગર કેન્સાસ શહેર)માં કેટલાક સમુદાયો દેશમાં સૌથી ઝડપથી વૃદ્ધિ પામનારાઓમાંના એક છે.
બ્યૂરો ઓફ ઇકોનોમિક પૃથ્થકરણના અનુસાર 2008માં કુલ જીડીપી 122.7 બિલિયન ડોલરની હતી, જે તેને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સનું જીડીપીની દ્રષ્ટિએ 32મુ સૌથી મોટું રાજ્ય બનાવે છે.[૨૧] માથાદીઠ વ્યક્તિગત આવક 2008માં 35,013 ડોલરની હતી. જાન્યુઆરી 2010માં, રાજ્યનો બેરોજગારી દર 6.4 ટકા છે.[૨૨]
રાજ્યની કૃષિ પેદાશોમાંજાનવરો, ઘેટા, ઘઉ, સોર્ઘુમ, સોયબીન્સ,કપાસ, ડુક્કરો,કોર્ન, અનેમીઠાનો સમાવેશ થાય છે. પૂર્વીય કેન્સાસ અનાજ પટ્ટાનો ભાગ છે, જે મધ્ય યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં અનાજનું ઉત્પાદન કરતો વિસ્તાર છે. ઔદ્યોગિક ઉત્પાદનમાં વાહનવ્યવહારના સાધનો, વાણિજ્ય અને ખાનગી એરક્રાફ્ટ, ફૂડ પ્રોસેસીંગ, કેમિકલ પેદાશો, પ્રકાશન, કેમિકલ પેદાશો, યંત્રસામગ્રી, તૈયાર વસ્ત્રો, પેટ્રોલીયમ અને ઇત્ખનનનો સમાવેશ થાય છે.
યુ.એસ. ઓઇલ ઉત્પાદનમાં કેન્સાસનો ક્રમ 8મો આવે છે. સમયે સમયે તેલ કાઢવાનું કામ વધુને વલધુ મુશ્કેલ બનતા ઉત્પાદનમાં સતત કુદરતી ઘટાડો અનુભવાયો હતો. 1999માં ઓઇલના ભાવ તળીયે આવી ગયા હતા તેથી કેન્સાસમાં ઓઇલનું ઉત્પાદન 2004માં જે આશરે2.8 million barrels (450,000m3) સરેરાશ માસિક દરે હતું તે વ્યાજબી રીતે સતત રહ્યું હતું. તાજેતરના ઊંચા ભાવોએ કાર્બન ડાયોક્સાઇડની જપ્તી અને અન્ય ઓઇલ શોધ તરકીબોને વધુ કરકસરયુક્ત બનાવી છે.
કેન્સાસ યુ.એસ. નેચરલ ગેસના ઉત્પાદનમાં 8મો ક્રમ ધરાવે છે. ઓકલાહોમા અને ટેક્સાસ સુધી વિસ્તરતા રાજ્યના સૌથી ક્ષેત્ર હુગોટોન નેચરલ ગેસ ફિલ્ડમાં જથ્થામાં ધીમે ધીમે ઘટાડાથી 1990ના મધ્યથી ઉત્પાદનમાં સતત ઘટાડો થયો છે. 2004થી હુગોટોન ગેસ ક્ષેત્રોમાં થયેલા ધીમા ઘટાડા અને કોલબેડ મિથેન ઉત્પાદનમાં થયેલા વધારાએ એકંદર ઘટાડામાં થોડો ફાળો આપ્યો છે. સરેરાશ માસિક ઉત્પાદન 32 બિલિયન ક્યુબિક ફૂટથી વધુ હતું. (0.9કિમી³).
કેન્સાસ અર્થતંત્ર પર એરોસ્પેસ ઉદ્યોગનો ભારે પ્રભાવ છે. વિવિધ મોટા એરક્રાફ્ટ કોર્પોરેશનો વિચિતા અને કેન્સાસ શહેરમાં તેમની ઉત્પાદન સવલતો ધરાવે છે તેમાં સ્પિરીટ એરોસિસ્ટમ્સ, બોઇંગ, સેસાના, લિયરજેટ, અને હોકર બીચક્રાફ્ટ (અગાઉની રેથિયોન)નો સમાવેશ થાય છે.
કેન્સાસમાં જે મોટી કંપનીઓ પોતાના વડામથકો ધરાવે છે તેમાં સ્પ્રીંટ નેક્સટેલ કોર્પોરેશન (વૈશ્વિક વડુમથક ઓવરલેન્ડ પાર્કમાં હોવાની સાથે), એમ્બાર્ક (રાષ્ટ્રીય વડુમથક ઓવરેલન્ડ પાર્કમાં હોવાની સાથે), વાયઆરસી વર્લ્ડવાઇડ (ઓવરેલન્ડ પાર્ક), ગાર્મિન (ઓલાથે), પે લેસ શૂઝ (ટોપેકામાં રાષ્ટ્રીય વડામથકો અને મોટી વિતરણ સવલતો), અને કોચ ઇન્ડસ્ટ્રીઝ (વિચિતામાં રાષ્ટ્રીય વડામથક સાથે)નો સમાવેશ થાય છે.
કેન્સાસ આવકવેરાની ગણતી માટે ૩.5 ટકાથી લઇને 6.45 ટકા સુધીના ત્રણ આવકવેરાના માળાખાઓ ધરાવે છે. કેન્સાસમં રાજ્ય વેચાણવેરો 5.3 ટકા છે. કેન્સાસમાં આવેલા વિવિધ શહેરો અને કાઉન્ટીઓ વધારાના સ્થાનિક વેચાણવેરો ધરાવે છે. 2001ની મંદી (માર્ચ-નવેમ્બર 2001) ગાળામાં માસિક વેચાણવેરાની વસૂલાત સ્થિર રહી હતી તે સિવાય અર્થતંત્રમાં વૃદ્ધિ થતા વસૂલાતમાં વધારાતરફી વલણ જોવા મળ્યું હતું અને બે દર વધારાની રચના કરવામાં આવી હતી. 2003માં કુલ વેચાણવેરા વસૂલાત 1.63 બિલિયન ડોલરની હતી, જે 1990માં 805.3 મિલિયન ડોલરના સ્તરે હતી.
ધારણા કરતા પણ ઓછી વસૂલાત આવકની અછતમાં પરિણમી હતી અને 1998ના કાયમી કર ઘટાડાને પગલે વ્યક્તિગત આવકમાં થયેલી ધીમી વૃદ્ધિએ રાજ્યના ઋણ સ્તરમાં નોંધપાત્ર વધારો કર્યો હતો જેમ કે બોન્ડેડ ઋણ 1998માં 1.16 બિલિયન ડોલર હતું તે 2006માં વધીને 3.83 બિલિયન ડોલર થયું હતું. રાજ્યએ 1999માં ઘડાયેલા 10 વર્ષીય કોમ્પ્રીહેન્સિવ ટ્રાન્સપોર્ટેશન પ્રોગ્રામને આગળ ધપાવતા ઋણમાં કેટલેક અંશે વધારો થવાની ધારણા હતી. જૂન 2004ના અનુસાર, મૂડીઝ ઇન્વેસ્ટર સર્વિસે માથાદીઠ ચોખ્ખા કર આધારિત ઋણ માટે રાજ્યને 14મો ક્રમાંક આપ્યો હતો. વ્યક્તિગત આવકની ટકાવારી અનુસાર તે 3.8 ટકા હતી-જે દરેક રેટિંગ આપેલા રાજ્યો માટેના 2.5 ટકાના વચ્ચેના મૂલ્યની ઉપર અને 1992માં જે મૂલ્ય 1 ટકા કરતા ઓછું હતું તેનાથી વધી હતી. રાજ્યને દર નાણાંકીય વર્ષને અંતે ખર્ચાના ઓછામાં ઓછા 7.5 ટકા જેટલી રોકડ અનામત રાખવી તેવી કાયદાકીય જરૂરિયાત છે, આમ છતા કાયદાઘડવૈયાઓ નિયમની ઉપરવટ જવા માટે મત આપી શકે છે અને આવું તેમણે નજીકના સમયમાં અંદાજપત્ર કરાર દરમિયાન કર્યું હતું.
રોઝડેલમાં કેન્સાસમાં પ્રવેશતું હોવાથી ઇન્ટરસ્ટેટ 35.કેન્સાસની માર્ગ વ્યવસ્થાનો નકશો.ચિત્ર:Kansas license plate.jpgપ્રવર્તમાન રાજ્ય પરવાના પ્લેટ ડિઝાઇન, એપ્રિલમાં 2007માં રજૂ કરાઇ.
કેન્સાસમાં બે આંતરરાજ્ય ધોરીમાર્ગો દ્વારા સવલત પૂરી પાડવામાં આવે છે, જેની સાથે બેલ્ટવે, બે સ્પુર રુટs, અને ત્રણ બાયપાસીસ, કુલ માર્ગોમાં874 miles (1,407km) સમાવેશ થાય છે. રાષ્ટ્રમાં પ્રથમ ઇન્ટરસ્ટેટનો વિભાગ 14 નવેમ્બર 1956ના રોજ ટોપેકાની પશ્ચિમે આઇ-70 પર ખોલવામાં આવ્યો હતો. આઇ-70 એ મોટો પૂર્વ/પશ્ચિમ માર્ગ છે જે પૂર્વમાં સેંટ લુઇસ અને કેન્સાસ સિટી, મિસૌરી, અને પશ્ચિમમાં ડેનવેર, કોલોરાડોને જોડે છે. આ માર્ગની પડખે આવેલા (પૂર્વથી પશ્ચિમ)શહેરોમાં કેન્સાસ સિટી, લોરેન્સ, ટોપેકા, જંકશન સિટી, સેલિના, હેયઝ, અને કોલ્બીનો સમાવેશ થાય છે. આઇ-35 એ મોટો ઉત્તર/દક્ષિણ માર્ગ છે જે ઉત્તરમાં દેસ મોઇન્સ, આઇઓવા, અને દક્ષિણમાં ઓકલાહોમાં સિટી, ઓકલાહોમાને જોડે છે. આ માર્ગને પડખે આવેલા શહેરોમાં (ઉત્તરથી દક્ષિણ) કેન્સાસ સિટી (અને પરાઓ), ઓટ્ટાવા, એમ્પોરીયા, ઇઆઇ ડોરાડો, અને વિચિતાનો સમાવેશ થાય છે.
આ માર્ગ બે મોટા માર્ગો વચ્ચેના જોડાણો તરીકે ઉપયોગમાં આવે છે. આઇ-135, ઉત્તર/દક્ષિણ માર્ગ, સેલિના ખાતે આઇ-70 અને વિશિતા ખાતે આઇ-35ને જોડે છે. આઇ-335, ઉત્તરપૂર્વ/દક્ષિણપશ્ચિમ માર્ગ, ટોપેકા ખાતે આઇ-70 અને એમ્પોરીયા ખાતે આઇ-35ને જોડે છે. આઇ-335 અને આઇ-35 અને આઇ-70નો ભાગ કેન્સાસ ટર્નપાઇક બનાવે છે. બાયપાસમાં ટોપેકાની આસપાર આઇ-470 અને વિચિતાની આસપાસ આઇ-235નો સમાવેશ થાય છે. આઇ-435એ કેન્સાસ સિટી મેટ્રોપોલીટન એરિયાની આસપાસનો બેલ્ટવે છે, જ્યારે આઇ-635 કેન્સાસ સિટી, કેન્સાસમાંથી પસાર થતો બાયપાસ છે.
યુએ, માર્ગ ઉત્તર અને દક્ષિણમાં મિન્નેસોટાથી ટેક્સાસ જાય છે. ધોરીમાર્ગ કેન્સાસના પૂર્વીય ભાગમાંથી કેન્સાસ સિટી વિસ્તારમાંથી લૂઇસબર્ગ, ફોર્ટ સ્કોટ્ટ, ફ્રંટેનેક, પિટ્સબર્ગ, અને બેક્સસ્ટર સ્પ્રીંગ્સમાંથી ઓકલાહોમામાં પ્રવેશતા પહેલા પસાર થાય છે.
કેન્સાસ પણ દેશમાં કેલિફોર્નીયા બાદ બીજો સૌથી મોટો રાજ્ય ધોરીમાર્ગ વ્યવસ્થા ધરાવે છે. તેનું કારણ કાઉન્ટીસ અને કાઉન્ટી બેઠકો (105)ની મોટી સંખ્યા છે અને દરેક નાના માર્ગો તેને મળે છે.
જાન્યુઆરી 2004માં, કેન્સાસ ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ ટ્રાન્સપોર્ટેશન (કેડીઓટી) એ નવી કેન્સાસ 511 મુસાફર માહિતી સેવાનો પ્રારંભ કર્યો હતો.[૨૪] 511 ડાયલ કરતા, કોલરો રાજ્યની ધોરીમાર્ગ વ્યવસ્થા માટે માર્ગની સ્થિતિ, બાંધકામ, બંધ છે કે કેમ, ફેરવાળો માર્ગ અને વાતાવરણ કેવું છે તે માહિતી મેળવી શકશે. વાતાવરણ અને માર્ગની સ્થિતિની માહિતી દર 15 મિનીટે સુધારવામાં આવે છે.
રાજ્યનું ફક્ત એક જ વ્યાપારી હવાઇમથક વિચિતા મિડ-કોન્ટિનન્ટ એરપોર્ટ છે, જે શહેરના પશ્ચિમ છેડે યુએસ-54 પર આવેલું છે. મેનહટ્ટનમાં મેનહટ્ટન રિજીયોનલ એરપોર્ટ દલ્લાસ/ફોર્ટ વર્થ ઇન્ટરનેશનલ એરપોર્ટની દૈનિક ફ્લાઇટની સેવા પૂરા પાડે છે અને નવેમ્બર 2010માં શિકાગોના ઓહારે ઇન્ટરનેશનલ એરોપોર્ટ સુધીની દૈનિક ફ્લાઇટનો પ્રારંભ કરનાર છે, જે તેને રાજ્યનું બીજું વ્યાપારી હવાઇમથક બનાવે છે.[૨૫] પૂર્વ કેન્સાસમં રહેતા મોટા ભાગના હવાઇ મુસાફરો પ્લેટ કાઉન્ટી, મિસોરીમાં આવેલા કેન્સાસ સિટી ઇન્ટરનેશનલ એરપોર્ટ પરથી ફ્લાઇટ પકડે છે. જે લોકો રાજ્યના દૂર પશ્ચિમ ભાગમાં રહે છે તેમના માટે, ડેનેવેર ઇન્ટરનેશનલ એરોપોર્ટ લોકપ્રિય વિકલ્પ છે. ડોજ સિટી, ગાર્ડન સિટી, ગ્રેટ બેન્ડ, હેયઝ અને સેલિનામાં નાના કેન્સાસ હવાઇમથકો પરથી સાંકળતી (કનેક્ટીંગ) ફ્લાઇટો પણ ઉપલબ્ધ છે. ટોપેકામાં આવેલ ફોર્બસ ફિલ્ડમાંથી 2007માં સેવાઓ અટકાવવામાં આવી ત્યાં સુધી વર્ષો સુધી એલીજાયંટ એર પર વ્યાપારી ફ્લાઇટોને ટકાવી રાખી હતી.
સેબેલિયસે હેલ્થ એન્ડ હ્યુમન સર્વિસીઝના સચિવ તરીકે પ્રમુખ બરાક ઓબામા દ્વારા પોતાનું ઉમેદવારીપત્ર સ્વીકાર્યું હતું.
રાજ્યના ટોચના એક્ઝિક્યુટિવોમાં ડેમોક્રેટીક ગવર્નર માર્ક પાર્કીન્સન (28 એપ્રિલ, 2009 સુધી) અને લેફ્ટનન્ટ ગવર્નર ટ્રોય ફિન્ડલીનો સમાવેશ થાય છે. બન્ને અધિકારીઓ સમાન ટિકીટ પર સતત ચાર વર્ષની મુદત માટે વધુમાં વધુ બે વખત ચુંટાયા હતા. પાર્કીન્સન કાથલીન સેબેલિયુસ, કે જેઓને સેક્રેટરી ઓફ હેલ્થ એન્ડ હ્યુમન સર્વિસીસમાં પ્રમુખ બરાક ઓબામા દ્વારા નિમણૂંક અપાઇ હતી તેમના સ્થાને આવ્યા હતા. પાર્કીન્સને જાહેરમાં તેઓ સંપૂર્ણ મુદત ગાળવાનો ઇરાદો ધરાવતા નથી તેવું કહ્યું હોવા છતાં તેમના પોતાના અધિકારની રુએ 2010માં ચુંટણી માટે લાયક બનશે. રાજ્યના એટોર્ની જનરલ ડેમોક્રેટ સ્ટીફન સિક્સછે, તેઓ ભૂતપૂર્વ ડગ્લાસ કાઉન્ટી ડિસ્ટ્રીક્ટ કોર્ટ જજ હતા અને આ પદ માટે નિમણૂંક પામ્યા હતા. રાજ્ય સરકારની ધારાસભા શાખાકેન્સાસ ધારાસભા છે. બે ગૃહોવાળી ધારાસભામાં બે વર્ષની મુદત ધરાવતા 125 સભ્યો સાથેની કેન્સાસ હાઉસ ઓફ રિપ્રેઝન્ટેટીવ્સ અને ચાર વર્ષની મુદત ધરાવતા 40 સભ્યો સાથેની કેન્સાસ સેનેટનો સમાવેશ થાય છે. રાજ્ય સરકારની ન્યાયિક શાખાનું નેતૃત્વ કેન્સાસ સુપ્રીમ કોર્ટ દ્વારા કરવામાં આવે છે. કોર્ટ સાત ન્યાયમૂર્તિઓ ધરાવે છે, જેની પસંદગી મિસૌરી પ્લાન દ્વારા થાય છે.
સૌપ્રથમ કાયદાકીય પ્રયત્નો હાથ ધરવાની સાથે કેન્સાસ પ્રગતિકારક રાજ્ય તરીકેની પ્રતિષ્ઠા ધરાવે છે—કામદારોના વળતર (1910) અને જામીનગીરી ઉદ્યોગ (1911)નું નિયમન કરવામાં તે પ્રથમ રાજ્ય હતું. કેન્સાસે 1912માં સ્ત્રી મતાધિકાર પણ મંજૂરી આપી હતી, આશરે એક દાયકા પહેલા આ બાબતનો સમાવેશ કરવા માટે સમવાયતંત્રી બંધારણમાં સુધારો કરવામાં આવ્યો હતો. જ્યાં સુધી 1920માં યુ.એસ. બંધારણમાં 19મા સુધારો કરાયો ન હતો ત્યાં સુધી દરેક રાજ્યમાં સ્ત્રી મતાધિકારની ખાતરી આપી શકાય તેમ ન હતી. કાઉન્સીલ મેનેજર સરકાર વિશ્વ યુદ્ધ 1ને પગલે ઘણા મોટા કેન્સાસ શહેરો દ્વારા સ્વીકારવામાં આવી હતી, જ્યારે ઘણા અમેરિકન શહેરો રાજકીય યંત્રો અથવા સંગઠિત ગુન્હા, પડોશી કેન્સાસ સિટી, મિસૌરીમાં વિખ્યાત પેન્ડરગાસ્ટ મશિન દ્વારા ચલાવવામાં આવતી હતી. કેન્સાસ ટોપેકાનાબ્રાઉન વિ. બોર્ડ ઓફ એજ્યુકેશન ની મધ્યમાં પણ હતું, 1954માં સુપ્રીમ કોર્ટના ચૂકાદાને કારણે આખા યુ.એસમાં અલગ જાતિવાર શાળાઓ પર પ્રતિબંધ મૂકાયો હતો.
કેન્સાસ બહુ ઓછા રાજ્યોમાંનું એક હતું જેમાં ફ્રેંકલીન ડી. રુઝવેલ્ટને મર્યાદિત રાજકીય ટેકો હતો, તેમણે તેમની ચાર રાજકીય ઝુંબેશોમાં ફક્ત બીજી વાર જ કેન્સાસમાં જીત મેળવી હતી. રાજ્યએ રિપબ્લિકન્સ વેન્ડેલ વિલ્કી અને થોમસ ઇ. ડેવેને અનુક્રમે 1940 અને 1944માં ટેકો પૂરો પાડ્યો હતો. કેન્સાસે તે સમયે પ્રમુખનું પદ ધરાવતા હેરી. એસ. ટ્રુમેન કે જેમણે કેન્સાસ-મિસૌરી લાઇનથી પૂર્વમાં આશરે 15 માઇલ્સ દૂર ઇન્ડીપેન્ડન્સ મિસૌરીથી આવકાર પ્રાપ્ત કર્યો હતો તેમની હાજરી હોવા છતાં ડેવેને 1948માં ટેકો આપ્યો હતો.
છેલ્લા ચાર દાયકાઓમાં, કેન્સાસ રાષ્ટ્રના અન્ય ભાગની તુલનામાં સામાજિક રીતે વધુ સંકુચિત રહ્યું હતું. 1990નું વર્ષ ગર્ભપાત પર નવા નિયંત્રણો લાવ્યું હતું, જે આગળ પડતા ડેમોક્રેટ્સની હાર હતી જેમાં ડેન ગ્લિકમેનનો સમાવેશ થાય છે અને કેન્સાસ સ્ટેટ બોર્ડ ઓફ એજ્યુકેશનનો 1999નો રાજ્યના શૈક્ષણિક ધોરણમાંથી વિકાસનો નાશ કરવાનો ચૂકાદો પાછળથી રદ કરવામાં આવ્યો હતો.[૨૬] 2005માં, મતદારોએ સમલૈગિક લગ્ન પર પ્રતિબંધને લગતા બંધારણીય સુધારાને સ્વીકારી લીધો હતો. પછીના વર્ષે, રાજ્યે લગ્ન માટેની ઓછામાં ઓછી વય 15 વર્ષને નિયત કરતો કાયદો પસાર કર્યો હતો.[૨૭] 2008માં, ગવર્નર સેબેલિયસે કેન્સાસમાં નવા કોલસા આધારિત વીજ પ્લાન્ટોને બાંધકામની મંજૂરી આપવાનો એમ કહીને ઇનકાર કર્યો હતો કે: "આપણે જાણીએ છીએ કે ગ્રીનહાઉસ ગેસ આબોહવા ફેરફારમાં ફાળો આપે છે. એક કૃષિ રાજ્ય તરીકે ખાસ કરીને કેન્સાસને નુકસાન થાય તેમ છે. તેથી પ્રદૂષણોમાં ઘટાડો કરવો એ આપણા રાજ્ય માટે ફક્ત ટૂંકા ગાળા માટે જ નહી પરંતુ કેન્સાસમાં આવનારી પેઢી માટે પણ ફાયદાકારક છે."[૨૮] આમ છતાં, સેબેલીયસે રાજીનામુ આપતા માર્ક પાર્કીન્સન 2009માં ગવર્નર બન્યા તેના થોડા સમય બાદ, પાર્કીન્સને કોલસા આધારિત પ્લાન્ટના બાંધકામને મંજૂરી આપવાના સમાધાનકારી યોજનાની જાહેરાત કરી હતી.
કોંગ્રેસ ઓફ ધ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સનું રાજ્યના પ્રવર્તમાન પ્રતિનિધિમંડળમાં ટોપેકાના રિપબ્લિકન સેનેટર્સ સામ બ્રાઉનબેક અને ડોજ સિટીના પેટ રોબર્ટસ અને પ્રતિનિધીઓ હેયઝ (ડિસ્ટ્રીક્ટ 1)ના જેરી મોરાન, ટોપેકા (ડિસ્ટ્રીક્ટ 2)ના લીન જેનકીન્સ (આર) લેનેક્સા (ડિસ્ટ્રીક્ટ 3) ડેનીસ મૂર (ડી) અને ગોડાર્ડ (ડિસ્ટ્રીક્ટ 4)ના ટોડ્ડ તિહાર્ટ (આર)નો સમાવેશ થાય છે.
ઐતિહાસિક રીતે, કેન્સાસ મજબૂત રીતે ગણતંત્ર છે, જે કેન્સાસ પ્રાંતમાં ગુલામીને લંબાવવાના વિરોધની ચળવળમાથી જ્યારે રિપબ્લિકન પાર્ટીની રચના થઇ હતી તે એન્ટીબેલમ કાળથી અસ્તિત્વમાં છે. જ્યારે ફ્રેંકલીન ડી. રુઝવેલ્ટે મહા મંદીના સમયમાં પ્રમુખ તરીકે તેમના પ્રથમ કાર્યકાળની જીત મેળવી ત્યારે 1932ની ચુટણીથી કેન્સાસે યુ.એસ. સેનેટમાં ડેમોક્રેટની ચુંટણી કરી નથી. આ એક લાંબી સેનેટ હતી જે એક જ રાજ્યમાં એક પાર્ટી તરીકે પોતાના લક્ષણો ગુમાવતી હતી. સેનેટર સામ બ્રાઉનબેક 2008માં પ્રમુખ માટે રિપબ્લિકન પાર્ટીના નોમિનેશન માટેના ઉમેદવાર હતા. બ્રાઉનબેકે દર્શાવ્યું હતું કે તેઓ 2010ની પુનઃચુંટણીમાં ઉમેદવાર હશે નહી.
કેન્સાસે તેનો ચુંટણી મત ફક્ત રિપબ્લિકન સિવાયના ઉમેદવારને આપ્યો છે તેમાં પોપ્યુલીસ્ટ જેમ્સ વીવર અને ડેમોક્રેટ્સ વુડ્રો વિલ્સન, ફ્રેંકલીન રુઝવેલ્ટ (બે વખત), અને લીડોન જોહ્નસનનો સમાવેશ થાય છે. 2004માં, જ્યોર્જ ડબ્લ્યુ.બુશ રાજ્યના છ ચુંટણી મતો 62 ટકામાંથી 25 ટકાના ભારે માર્જિનથી પ્રાપ્ત કર્યા હતા. ફક્ત બે કાઉન્ટીઝ ડેમોક્રેટ જોહ્ન કેરીને તે ચુટણીમાં ટેકો પૂરો પાડતા હતા તે વિન્ડોટ્ટે હતા, જેમાં કેન્સાસ સિટી અને લોરેન્સમાં આવેલા કેન્સાસના ઘર એવા ડગ્લાસનો સમાવેશ થાય છે. 2008ની ચુટણીમાં પણ સમાન પરિણામો આવ્યા હતા, જેમ કે જોહ્ન મેક-કેઇને 57 ટકા મતો સાથે જીત પ્રાપ્ત કરી હતી. ડગ્લાસ (64% ઓબામા, 34% મેકકેઇન), વિન્ડોટ્ટે (70% ઓબામા, 29% મેક કેઇન), અને ક્રોફોર્ડ કાઉન્ટી (49% ઓબામા, 48% મેકકેઇન) ફક્ત એવા કાઉન્ટીઓ હતા જે પ્રમુખ બરાક ઓબામાના ટેકામાં હતા.[૨૯]
કેન્સાસમાં શરાબ પીવાની કાયદેસર વય 21 છે. છૂટક વેચાણ વેરાને બદલે પરવાના ધારક સ્થળેથી ઉપયોગમાં લીધેલા શરાબ માટે 10 ટકા લિક્વર કર અને છૂટક ખરીદી પર 8 ટકા લિક્વર એન્ફોર્સમેન્ટ કર વસૂલવામાં આવે છે. મકાઈ માલ્ટ પીણુ (જે 3.2 બીયર તરીકે પણ ઓળખાય છે) 1937માં કાયદેસર બનાવવામાં આવ્યું હતું, જ્યાં સુધી રાજ્યના બંધારણમાં 1948માં સુધારો કરવામાં ન આવ્યો ત્યાં સુધી માદક પ્રવાહી પર પ્રતિબંધ પછીની પ્રથમ કાયદેસરતા પ્રાપ્ત થઇ ન હતી. તેના પછીના વર્ષે ધારાસભાએ લિક્વર કંટ્રોલ કાયદાની રચના કરી હતી, જેણે નિયમન, પરવાના અને કરની વ્યવસ્થાનું સર્જન કર્યું હતું અને ડિવીઝન ઓફ આલ્કોહોલિક બેવરેજ કંટ્રોલ (એબીસી)ની રચના કાયદાને લાગુ પાડવા માટે કરાઇ હતી. મકાઈ માલ્ટ પીણાનું નિયમન કરવાની સત્તા શહેરો અને કાઉન્ટીઓ પાસે છે. એક પીણા તરીકે શરાબ ત્યાં સુધી કાયદેસર બન્યુ ન હતું જ્યાં સુધી 1986માં રાજ્યના બંધારણમાં સુધારો પસાર કરાયો ન હતો અને તે પછીના વર્ષે વધારાના કાયદાઓ અસ્તિત્વમાં આવ્યા ન હતા. નવેમ્બર 2006ના અનુસાર કેન્સાસ પાસે 29 ડ્રાય કાઉન્ટીઓ હતી અને 17 કાઉન્ટીઓએ શરાબને અન્નના વેચાણની જરૂરિયાત વિના એક પીણા તરીકે અપનાવ્યું હતું.[૩૦] આજે રાજ્યમાં 2600થી વધુ શરાબ અને 4000 જેટલા મકાઈ માલ્ટ પીણાના પરવાનાનેદારો છે.[૩૧]
*1 1 જુલાઇ, 2008ના રોજનો અંદાજ[૩૨] **2000-2008નો અંદાજિત વાર્ષિક વૃદ્ધિ દર ‡માઇક્રોપોલીટન વિસ્તાર તરીકે ઓળખાયેલ
કેન્સાસ પાસે 627 બિનસંગઠિત શહેરો છે. રાજ્યના કાયદા દ્વારા, શહેરોને કોઇ પણ સેન્સસ ગણતરી દ્વારા પ્રાપ્ત કરવામાં આવેલી વસ્તી દ્વારા નિર્ધારિત ત્રણ વર્ગોમાં વહેંચી દેવામાં આવ્યા છે. ત્રીજા વર્ગના શહેરમાં 5,000 કરતા ઓછી વસ્તી છે, પરંતુ શહેરો કે જે 2,000 કરતા વધુ વસ્તી સુધી પહોંચે છે તેને બીજા વર્ગના શહેર તરીકે પ્રમાણિત કરી શકાય. બીજો વર્ગ 25,000થી ઓછી વસ્તીવાળા શહેર સુધી મર્યાદિત છે અને 15,000થી વધુ વસ્તી સુધી પહોંચ્યા બાદ તે શહેરને પ્રથ વર્ગના શહેર તરીકે પ્રમાણિત કરી શકાય. પ્રથમ અને બીજા વર્ગના શહેરો કોઇપણ ટાઉનશીપથી સ્વતંત્ર છે અને તેમનો ટાઉનશીપના વિસ્તારમાં સમાવેશ કરાયો નથી.
રાજ્યનો ઉત્તરપૂર્વીય ભાગ, કે જે જંકશન સિટીથી ઇસ્ટર્ન સરહદ સુધી લંબાય છે અને નેબ્રાસ્કા સરહદથી ડોહ્નસન કાઉન્ટીના દક્ષિણ સુધી લંબાય છે તે વિખ્યાત ઇતિહાસ ધરાવે છે અને કેન્સાસ સિટી, (કેન્સાસ ભાગ), લોરેન્સ અને ટોપેકા મહાનગરીય વિસ્તારમાં 1.5 મિલિયન લોકોનું ઘર છે. કેન્સાસ સિટી મેટ્રોપોલીટન એરિયામાં, જોહ્નસન કાઉન્ટીના શહેરો કેટલેક અશે ઝડપી વસ્તી વૃદ્ધિ ધરાવે છે અને રાજ્ય અને સમગ્ર કાઉન્ટીમાં સરેરાશ ઊંચી આવક ધરાવે છે. 1960માં સ્થપાયેલું નાનું શહેર ઓવરલેન્ડ પાર્ક સૌથી વધુ વસ્તી ધરાવે છે અને કાઉન્ટીમાં સૌથી વધુ જમીન વિસ્તાર ધરાવે છે. તે જોહ્નસન કાઉન્ટી કોમ્યુનિટી કોલેજનું ઘર છે, જે રાજ્યની સૌથી મોટી કોમ્યુનિટી કોલેજ છે, અને મહાનગર વિસ્તારમાં સૌથી મોટો રોજગારદાતા સ્પ્રીન્ટ નેક્સ્ટેલનું કોર્પોરેટ કેમ્પસ છે. 2006માં અમેરિકામાં રહેવા માટેના ઉત્તમ સ્થળ તરીકેનો 6ઠ્ઠો ક્રમાંક આપવામાં આવ્યો હતો, જ્યારે ઓલાથેના પડોશી શહેરનો ક્રમ 13મો હતો.[૩૩] ઓલાથે એ કાઉન્ટી બેઠક અને જોહ્નસન કાઉન્ટી એક્ઝિક્યુટિવ એરપોર્ટનું ઘર છે. ઓલેથેના શહેરો, શોવની, અને ગાર્ડનર રાજ્યની કેટલીક ઝડપથી વકસતી જતી વસ્તી ધરાવે છે. ઓવરલેન્ડ પાર્ક, લેનેક્સા, ઓલાથે અન ગાર્ડનરના શહેરો પણ નોંધનીય છે કેમ કે તે સાન્ટા ફે ટ્રેઇલના અગાઉના માર્ગ પર આવેલા છે. ઓછામાં ઓછા એક હજાર નિવાસીઓ ધરાવતા શહેરો સાથે મિશન હીલ્સ રાજ્યમાં મધ્યમ આવક ધરાવે છે.
વિવિધ શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ ઉત્તરપૂર્વ કેન્સાસમાં આવેલી છે જેમાં બાલ્ડવીન શહેરમાં આવેલી બેકર યુનિવર્સિટી (રાજ્યમાં સૌથી જૂની યુનિવર્સિટી), ઓલાથેમાં મિડઅમેરિકા નઝારેન યુનિવર્સિટી, ઓટ્ટાવાઅને ઓવરલેન્ડ પાર્કમાં ઓટ્ટાવા યુનિવર્સિટી, કેન્સાસ સિટીમાં કેન્સાસ સિટી કોમ્યુનિટી કોલેડ અને કેયુ મેડિકલ સેન્ટર અને ઓવરલેન્ડ પાર્કમાં કેયુ એડવર્ડઝ કેમ્પસનો સમાવેશ થાય છે. પશ્ચિમમાં એક કલાકથી પણ ઓછા અંતરે આવેલ, લોરેન્સએ યુનિવર્સિટી ઓફ કેન્સાસનુ ઘર છે, જે રાજ્યમાં અને સૌથી મોટી જાહેર યુનિવર્સિટી છે અને હાસ્કેલ ઇન્ડિયન નેશન્સ યુનિવર્સિટી છે.
ઉત્તરમાં, કેન્સાસ સિટી, કેન્સાસ, રાજ્યમાં બીજા ક્રમે સૌથી વધુ જમીન વિસ્તાર ધરાવવાની સાથે, વિવિધ અસંખ્ય એથનિક પડોશપણું ધરાવે છે. તેના આકર્ષણોમાં, કેન્સાસ સ્પીડવે, કેન્સાસ સિટી ટી-બોન્સ અને ધી લિજેન્ડઝ એટ વિલેજ વેસ્ટ છુટક અને મનોરંજન કેન્દ્રનો સમાવેશ થાય છે. વધુમાં મિસૌરી રિવર, લાન્સીંગનું શહેર એ રાજ્યની પ્રથમ વધુમાં વધુ જેલનું ઘર છે. ઐતિહાસિક લિવેનવર્થ, 1854માં મળી આવ્યું હતું, જે કેન્સાસમાં સ્થપાયેલ પ્રથમ શહેર હતું. શહેરની ઉત્તરે, આવેલ ફોર્ટ લિવેનવર્થ એ મિસીસીપી રિવરની પશ્ચિમે સૌથી જૂની સક્રિય આર્મી પોસ્ટ છે. એચીસનનું શહેર રાજ્યમાં અગાઉનું વ્યાપારી કેન્દ્ર છે અને અમેલીયા ઇયરહાર્ટના જન્મસ્થળ તરીકે વિખ્યાત છે.
પશ્ચિમે, આશરે પોણો મિલિયન લોકો ટોપેકા મહાનગરીય વિસ્તારમાં રહે છે. ટોપેકા એ રાજ્યની રાજધાની છે અને વોશબર્ન યુનિવર્સિટીનું ઘર છે. કેન્સાસ રિવર પર બંધાયેલ અને જૂના ઓરેગોન ટ્રેઇલને ઓળંગતુ, આ ઐતિહાસિક શહેર વિવિધ રાષ્ટ્રીય નોંધણી પામેલ ઐતિહાસિક સ્થળ છે. વધુમાં, પશ્ચિમી દિશા તરફ ઇન્ટરસ્ટેટ 70 સાથે અને કેન્સાસ રિવર એ ઐતિહાસિક ચૂના અને ઇઁટવાળી ઇમારત સાથેનું જંકશન સિટી છે અને તેની પાસે ફોર્ટ રિલે છે, જે યુ.એસ. આર્મીના પ્રથમ ઇન્ફન્ટ્રી ડિવીઝનનું વિખ્યાત ઘર છે, તેમજ "બીગ રેડ વન" તરીકે જાણીતુ છે. ટૂંકા અંતરે આવેલ મેનહટ્ટનનું શહેર એ કેન્સાસ સ્ટેટ યુનિવર્સિટીનું ઘર છે, તે રાજ્યમાં બીજી સૌથી મોટી જાહેર યુનિવર્સિટી છે અને રાષ્ટ્રની સૌથી જૂની જમીન આપેલી યુનિવર્સિટી છે, જે 1863થી અસ્તિત્વ ધરાવે છે. કેમ્પસની દક્ષિણે, એગીવિલે 1889થી અસ્તિત્વ ધરાવે છે અને રાજ્યનું સૌથી જૂનું શોપીંગ ડિસ્ટ્રીક્ટ છે.
વિશિતા, કેન્સાસ, સ્ટેટ ઓફ કેન્સાસમાં સૌથી મોટા શહેરો છે.
દક્ષિણ મધ્ય કેન્સાસમાં, ચાર કાઉન્ટી વિચિતા મહાનગરીય વિસ્તાર એ આશરે 600,000 લોકોનું ઘર છે. વિચિતા એ જમીન વિસ્તાર અને વસ્તીની દ્રષ્ટિએ રાજ્યમાં સૌથી મોટું શહેર છે. 'ધી એર કેપિટલ' એ એરક્રાફ્ટ ઉદ્યોગ માટેનું મોટું ઉત્પાદન કેન્દ્ર છે અને વિચિતા સ્ટેટ યુનિવર્સિટીનું ઘર છે. અંસંખ્ય રાષ્ટ્રીય સ્તરે નોંધણી પામેલા ઐતિહાસિક સ્થળો, મ્યુઝિયમો અને અન્ય મનોરંજનના સ્થળો સાથે, તે સાંસ્કૃતિક સ્થળ બનવાની ઇચ્છા ધરાવે છે. તાજેતરના વર્ષોમાં વિચિતાની વસ્તી વૃદ્ધિ ઝડપી નહી હોવાથી, તેની આસપાસના પરાઓ રાજ્યમાં સૌથી વધુ ઝડપથી વૃદ્ધિ પામતા પરાઓમાંના એક છે. ગોડ્ડાર્ડની વસ્તીમાં 2000થી વાર્ષિક 11 ટકાથી વધુના દરે વિકાસ થયો છે.[૩૪] ઝડપથી વૃદ્ધિ પામતા અન્ય શહેરોમાં એન્ડોવર, મેઇઝ, પાર્ક સિટી, ડર્બી, અને હેયઝવિલેનો સમાવેશ થાય છે.
સ્ત્રોત તરફ (આરકેન્સાસ રિવર) કે જેમાંથી વિચિતા હચીન્સનનું શહેર છે. આ શહેર વિશ્વની સૌથી મોટી મીઠાની અનામતો પર બંધાયું હતું અને તે વિશ્વમાં સૌથી મોટો અને લાંબો વ્હીટ એલિવેટર ધરાવે છે. વધુમાં તે કે્સાસ કોસ્મોસ્ફીયર એન્ડ સ્પેસ સેન્ટર, પ્રિએરી ડ્યુન્સ કંટ્રી ક્લબ અને કેન્સાસ સ્ટેટ ફેઇરનું ઘર પણ છે. ઇન્ટરસ્ટેટ 135ના માર્ગે આવેલ વિચિતાની ઉત્તર બાજુએ ન્યૂટોન શહેર છે, જે વિખ્યાત ચિશોલ્મ ટ્રેઇલ માટે અગાઉના સાન્ટા ફે રેલરોડ અને ટ્રેઇલહેડનું પશ્ચિમી ટર્મીનલ છે. વિચિતાની દક્ષિણપૂર્વ બાજુએ વિનફિલ્ડના શહેરો અને ઐતિહાસિક સ્થાપત્ય સાથે આરકેન્સાસ સિટી અને ચેરોકી સ્ટ્રીપ મ્યુઝિયમ (આર્ક સિટીમાં) આવેલું છે. ઉડાલનું શહેર કેન્સાસમાં 25 મે 1955ના રોજ આવેલા વિનાશક ચક્રવાતનું સ્થળ છે, તેણે શહેરની અંદર અને બહાર 80 માણસોના મૃત્યુ નિપજાવ્યા હતા.[૩૫] વિચિતાની દક્ષિણપૂર્વમાં ફ્રીપોર્ટ છે, જે રાજ્યનું સૌથી નાનુ બિનસંગઠિત શહેર છે (વસ્તી 8).
કેન્સાસ સિટી, ટોપેકા અને વિચિતાની મધ્યમાં આવેલ તે ફ્લિન્ટ હીલ્સના બ્લ્યુસ્ટેમ રિજીયનનું હૃદય છે, એમ્પોયરીયાના શહેર વિવિધ રાષ્ટ્રીય નોંધણી પામેલા ઐતિહાસિક સ્થળો ધરાવે છે અને તે એમ્પોરીયા સ્ટેટ યુનિવર્સિટીનું ઘર છે, જે તેની ટીટર્સ કોલેજ માટે વિખ્યાત છે. વધુમાં પત્રકાર વિલીયમ એલેન વ્હાઇટનું નિવાસસ્થાન પણ છે.
દક્ષિણપૂર્વ કેન્સાસ
દક્ષિણપૂર્વ કેન્સાસ આ કોલ માઇનીંગ પ્રદેશમાં રાષ્ટ્રીય સ્તરે નોંધાયેલા ઐતિહાસિક સ્થળો સાથે વિશિષ્ટ ઇતિહાસ ધરાવે છે. ક્રોફોર્ડ કાઉન્ટીમાં આવેલું (ફ્રાઇડ ચિકન કેપિટલ ઓફ કેન્સાસ તરીકે ઓળખાયેલા) પિટ્સબર્ગ પ્રદેશમાં સૌથી મોટુ શહેર છે અને પિટ્સબર્ગ સ્ટેટ યુનિવર્સિટીનું નિવાસસ્થાન છે. ફ્રન્ટેકનું પડોશી શહેર 1988માં રાજ્યમાં થયેલા સૌથી ખરાબ ખાણ વિનાશનું સ્થળ હતું, જેમાં ભૂતલમાં થયેલા વિસ્ફોટને કારણે 47 લોકો માર્યા ગયા હતા. "બીગ બ્રુટસ", વેસ્ટ મિનરલ શહેરથી દોઢ માઇલના અંતરે આવેલું છે. શરૂ કરાયેલા કિલ્લા ઐતિહાસિક ફોર્ટ સ્કોટ્ટ સાથે પ્રમુખ લિન્કોલીન દ્વારા 1962મા માન્ય કરાયેલ રાષ્ટ્રીય સ્મશાન પણ ધરાવે છે.
મધ્ય અને ઉત્તર મધ્ય કેન્સાસ
સેલિના મધ્ય અને ઉત્તર મધ્ય કેન્સાસમાં સૌથી મોટું શહેર છે. સેલિનાની દક્ષિણે તેના અસંખ્ય દલા હોર્સીસ સાથેનું નાનું શહેર લિન્ડઝબોર્ગ આવેલું છે. આ શહેરનું મોટા ભાગનું સ્થાપત્ય અને શણગાર સ્પષ્ટપણે જસ્વીડીશ શૈલી ધરાવે છે. પૂર્વની બાજુએ ઇન્ટરસ્ટેટ 70ના માર્ગે, ઐતિહાસિક શહેક એબિલેન, અગાઉ કિશોમ ટ્રેઇલ માટેનું ટ્રેઇલહેડ હતું અને પ્રમુખ ડ્વાઇટ ડી. એઇસેનહોવરનું બાળપણનું ઘર હતું. પશ્ચિમે લુકાસ આવેલું છે, જે કેન્સાસનું ગ્રાસરુટ્સ આર્ટ કેપિટલ છે.
ઉત્તરપશ્ચિમ કેન્સાસ
કેન્સાસ શહેર, કેન્સાસ
ઇન્ટરસ્ટેટની સાથે આવેલા રશેલના શહેર વેસ્ટવર્ડ, પરંપરાગત રીતે તેનો પ્રારંભ ઉત્તરપશ્ચિમ કેન્સાસમાં છૂટીછવાઇ વસ્તી સાથે થયો હતો, તે ભૂતપૂર્વ યુ.એસ. સેનેટર બોબ ડોલનું અને યુ.એસ. સેનેટર આર્લેન સ્પેક્ટરનું બાળપણનું નિવાસસ્થાન છે. હેયઝનું શહેર એ ફોર્ટ હેયઝ યુનિવર્સિટીનું અને સ્ટર્નબર્ગ મ્યુઝિયમ ઓફ નેચરલ હિસ્ટ્રીનું ઘર છે અને તે આશરે 20,000ની વસ્તી સાથે ઉત્તરરપૂર્વમાં સૌથી મોટું શહેર છે. બે અન્ય સિમાચિહ્નો એલિસ કાઉન્ટીના નાના નગરોમાં આવેલા છે: હેયઝના10 miles (16km) પૂર્વમાં વિક્ટોરીયામાં આવેલું છે અને વોલ્તેર ક્રિસ્લરનું ઘર એલિસમાં હેયઝના15 miles (24km) પશ્ચિમમાં છે. હેયઝના પશ્ચિમમાં વસ્તીમાં અને આઇ-70ની સાથે આવેલા વિસ્તારોમાં પણ નાટ્યાત્મક રીતે ઘટાડો થયો હતો અને 3,000થી વધુ વસ્તી ધરાવતા બે ટાઉનો કોલ્બી અને ગુડલેન્ડ આઇ-70ની નજીકથી 35 માઇલ દૂર આવેલા છે. વિચિતાનું શહેર વિસ્તાર અને વસ્તીની દ્રષ્ટિએ સૌથી મોટું છે, તેનો ઉલ્લેખ થોડી ફિલ્મો અને ટિલેવીઝન પ્રોગ્રામોમાં કરવામાં આવ્યો છે, જેમબેવરલી હિલ્સ, 90210 , જે એક સીડબ્લ્યુ નાટક હતું, જેના પરથી એક પરિવાર બેવરલી હિલ્સ પર રહેવા જતું રહ્યુ હતું. (શિર્ષક અનુસાર)
દક્ષિણપશ્ચિમ કેન્સાસ
19મી સદીના અંતના દિવસોમાં કેટલ ડ્રાઇવ તરીકે વિખ્યાત રીતે જાણીતા ડોજ સિટીને જૂના સાન્ટા ફે ટ્રેઇલ માર્ગ પર બાંધવામાં આવ્યું હતું. લિબરલનું શહેર દક્ષિણ સાન્ટા ફે ટ્રેઇલ માર્ગ પર આવેલું છે. રાજ્યમાં પ્રથમ પવનચક્કી મોન્ટેઝુમાના પૂર્વમાં બાંધવામાં આવી હતી. ગાર્ડન સિટી લિ રિચાર્ડસન ઝૂ ધરાવે છે.
કેન્સાસમાં પ્રાથમિક અને ઉચ્ચત્તર સ્કુલ સ્તર સુધીનું નિયંત્રણ કેન્સાસ સ્ટેટ બોર્ડ ઓફ એજ્યુકેશન દ્વારા કરવામાં આવે છે. રાજ્યની જાહેર કોલેજો અને યુનિવર્સિટીઓનું નિરીક્ષણ કેન્સાસ બોર્ડ ઓફ રિજન્ટસ દ્વારા કરવામાં આવે છે.
બોર્ડ એજ્યુકેશને 1999થી અત્યાર સુધીમાં બે વખત વિજ્ઞાન અભ્યાસક્રમમાં ફેરફારોને મંજૂરી આપી છે તેના કારણે બુદ્ધિશાળી ડિઝાઇનોને પ્રોત્સાહન મળ્યું છે. બન્ને સમયે, તે પછીની ચુંટણીમાં બોર્ડના સંયોજનમાં ફેરફારો બાદ ધોરણોને ઉલ્ટા કરી નાખવામાં આવતા હતા.
વિઝાર્ડઝ, કે જેઓએ તેમની રમત કોમ્યુનિટી અમેરિકા બોલપાર્ક ખાતે 2008થી રમતા હતા તેઓ પ્રથમ ટોપ-ટાયર વ્યાવસાયિક રમત લીગ અને પ્રથમ મેજર લીગ સોસર ટીમ હતી, જે કેન્સાસમાં હતી. 2011ના પ્રારંભથી ટીમ 165 મિલિયન ડોલરના ફક્ત સોસર સ્ટેડીયમ એવા વિલેજ વેસ્ટ ખાતેના વિઝાર્ડઝ સ્ટેડીયમ કોમ્પ્લેક્સ ખાતે સ્થળાંતર કરશે.
ઐતિહાસિક રીતે, કેન્સાસના ઘણા લોકોએ કેન્સાસ સિટી, મિસૌરીની મેજર લીગ સ્પોર્ટસ ટીમને ટેકો આપ્યો છે, જેમાં કેન્સાસ સિટી રોયલ્સ (એમએલબી), કેન્સાસ સિટી ચિફ્સ (એનએફએલ) અને કેન્સાસ સિટી બ્રિગેડ (એએફએલ) થોડા ઘણા અશે સમાવેશ થાય છે કેમ કે આ ટીમોના સ્થાનિક સ્ટેડીયમો કેન્સાસ સરહદથી ફક્ત થોડા માઇલોના અંતરે છે. ચિફ્સ અને રોયલ્સ કેન્સાસ-મિસૌરી રાજ્ય રેખાથી આશરે10 miles (16km) આવેલા ટ્રુમેન સ્પોર્ટસ કોમ્પ્લેક્સ ખાતે રમે છે. કેન્સાસ સિટી બ્રિગેડ નવા જ ખુલેલા સ્પ્રી્ટ સેન્ટર ખાતે રમે છે, જે રાજ્ય રેખાથી નજીક પણ છે. વધુમાં, 1973થી 1997 સુધી રોયલ્સ માટેનું પ્રથમ રેડીયો સ્ટેશન ટોપેકા, કેન્સાસમાં આવેલું ડબ્લ્યુઆઇબીડબ્લ્યુ હતું.[૩૬]
પશ્ચિમ કેન્સાસ ઘણી વખત ડેનેવરની મેજર લીગ ટીમોને ટેકો આપે છે, જ્યારે જે લોકો ઓકલાહોમા રાજ્ય રેખાની નજીક રહે છે, તેઓ કદાચ દલ્લા કાઉબોયઝને ટેકો આપે છે. દરેક ચિફ્સ (મુખ્ય) રમતોનું આખા કેન્સાસમાં ટોપેકા અને વિચિતા અને બ્રોન્કોસમાં આવેલા ટેલિવીઝન સ્ટેશનો દ્વારા પ્રસારણ કરવામાં આવે છે અને કાઉબોયઝ રમતો કે જે ચિફ્સના પ્રસારણમાં વચ્ચે આવતી નથી તેનું પણ સમગ્ર રાજ્યમાં પ્રસારણ કરવામાં આવે છે.
બે મોટી વાહન સ્પર્ધા સવલતો કેન્સાસમાં આવેલી છે. કેન્સાસ સિટીમાં સ્થિત કેન્સાસ સ્પીડવે એનએએસસીએઆર (NASCAR), આઇઆરએલ(IRL), અને એઆરસીએ સરકીટ્સનું આયોજન કરે છે. વધુમાં, નેશનલ હોટ રોડ એસોસિયેશન એનએચઆરએ (NHRA) હાર્ટલેન્ડ પાર્ક ટોપેકા ખાતે લંગડા સ્પર્ધા (ડ્રેગ રેસીંગ) ઘટનાઓ પણ રાખે છે.
કેન્સાસમાં વ્યાવસાયિક રમતોનો ઇતિહાસ સંભવતઃ માઇનોર લીગ ટોપેકા કેપિટલ્સ અને લિવેનવર્થ સોલ્જર્સની 1886માં વેસ્ટર્ન લીગમાં સ્થાપનાના સમયને લાગેવળગે છે.[૩૭][૩૮] આફ્રિકન-અમેરિકન બડ ફ્લાવર જ્યારે "કલર લાઇન"ને વ્યાવસાયિક બેઝબોલમાં મૂકવામાં આવી તેના એક વર્ષ પહેલા તે મૌસમમાં ટોપેકા ટીમ પર રમી હતી[૩૮]
1887માં વેસ્ટર્ન ટીમ પર માન્ય ટોપેકા ટીમ કે જે ગોલ્ડન જાયંટ્સના નામે ઓળખાતી હતી તેનું પ્રભુત્વ હતું - ઊંચી કિંમત ધરાવતા મેજર લીગર ખેલાડીઓમાં બગ હોલિડે, જિમ કોનવે, ડેન સ્ટીઅર્નસ, પેરી વેર્ડેન અને જિમ્મી મેક્યુલરનો સમાવેશ થાય છે, જેમણે લીગને 15½ રમતોથી જીતી હતી.[૩૮] 10 એપ્રિલ 1887ના રોજ, ગોલ્ડન જાયંટ્સે પણ વર્લ્ડ સિરીઝના ચેમ્પીયનો સેંટ. લુઇસ બ્રાઉન્સ (આજના ડે કાર્નિનલ્સ) સામે પ્રતિકાર કરીને 12-9થી પ્રદર્શન રમત જીતી લીધી હતી. જોકે, ટોપેકા ટીમને ટેકો આપી શકે તેમ ન હતી અને તે એક વર્ષ બાદ છૂટી પડી ગઇ હતી.
રાજ્યમા ચાર મોટી વ્યાવસાયિક રમતોની ફ્રેંચાઇઝી નહી હોવાથી, ઘણા કેન્સાસના રહેવાસીઓ રાજ્યની મોટી કોલેજ સ્પોર્ટ્સ ટીમો, ખાસ કરીને યુનિવર્સિટી ઓફ કેન્સાસની જયહોક્સ, જેને સામાન્ય રીતે "કેયુ" અને કેન્સાસ સ્ટેટ યુનિવર્સિટીની વાઇલ્ડકેટ્સ, જેને ઘણા લોકોમાં "કેએસયુ" અથવા "કે-સ્ટેટ" તરીકે જાણીતી છે તેના ચાહકો છે. વિચિતા સ્ટેટ યુનિવર્સિટી, જે એનસીએએના ડિવીઝન 1માં ટીમનું સંચાલન (જેને શોકર્સ કહેવાય છે) કરે છે, તે તેના બેઝબોલના કાર્યક્રમ માટે શ્રેષ્ઠ રીતે જાણીતી છે, અને 1989માં કોલેજ વર્લ્ડ સિરીઝ જીતી હતી.
કેયુ અને કે-સ્ટેટ પુરુષોના બાસ્કેટબોલમાં પરંપરાથી શ્રેષ્ઠ કાર્યક્રમો છે. જેહોક્સ શાશ્વત રાષ્ટ્રીય સત્તા છે, જે એનસીએએ કાર્યક્રમોમાં હંમેશને માટે કેન્ટુકી પછી બીજા ક્રમે આવે છે. 2008માં, જેહોક્સે તેમનો પાંચમો રાષ્ટ્રીય તાજ જીત્યો હતો (ત્રીજું એનસીએએ ટૂર્નામેન્ટ ટાઇટલ) કે-સ્ટેટ હાર્ડવુડ પર સફળતાનો લાંબો આંક ધરાવે છે, જેનો સમયગાળો 1940થી 1980 સુધીનો હતો. કેન્સાસ રાજ્ય 12 વર્ષમાં પ્રથમ વખત 2008માં એનસીએએ ટૂર્નામેન્ટમાં પરત ફર્યું હતું. કેયુ દરેક સમયે ચતુર્થ ક્રમે 13 ફાઇનલ ફોર દેખાવ સાથે સંકળાયેલી છે, જ્યાકે કે સ્ટેટ ફાઇનલ ફોરમાં ચાર વાર દેખાવો કર્યા હતા. વિચિતા સ્ટેટે એક વખત ફાઇનલ ફોર દેખાવ કર્યો છે.
જોકે, ફૂટબોલ મેદાન પર બન્ને માંથી એકેય ટીમો માટે સફળતા અસતત રહી છે. જ્યારે બન્ને ટીમો 1987માં મળી ત્યારે, કેયુનો રેકોર્ડ 1-7 અને કે-સ્ટેટનો 0-8 હતો. યોગ્ય રીતે કહીએ તો, તે વર્ષમાં ગવનર્સ કપ કે જેને માધ્યમો દ્વારા "ટોઇલેટ બાઉલ" તરીકે દર્શાવવામાં આવ્યો હતો તે જેહોક્સે છેલ્લી સેકંડે ગોલ કરવાના ફિલ્ડ પ્રયત્નને અવરોધતા અંત 17-17 ટાઇમાં આવ્યો હતો. બન્ને શાળાઓ માટે તાજેતરની સિદ્ધિઓ પણ રહી છે. કેયુએ 2008માં ત્રણ પ્રયત્નોમાં ઓરેન્જ બાઉલ તે મૌસમના સૌથી વધુ 12-1 સાથે પ્રથમ વખત જીતી લીધો હતો, જે શાળાના ઇતિહાસમાં શ્રેષ્ઠ હતો. જ્યાં સુધી વાઇલ્ડકેટ્સના કોચ તરીકે 1989માં બીલ સિન્ડેર આવ્યા ત્યું સુધી કે-સ્ટેટ ઐતિહાસિક રીતે જ દેશમાં ખરાબમાં ખરાબ કોલેજ ફૂટબોલ કાર્યક્રમ રહ્યો હતો. તેઓ મોટે ભાગે 1990માં અને 200ના પ્રારંભમાં 2005ની મૌસમ બાદ તેઓ નિવૃત્ત ન થયા ત્યાં સુધી કે-સ્ટેટને રાષ્ટ્રીય દળમાં મૂકી દીધી હતી. સિન્ડેર 2009માં બાજુ પર ખસી ગયા હતા. ટીમે 1997માં ફિયેસ્ટા બાઉલ જીતી લીધો હતો અને બીગ 12 કોન્ફરન્સ ચેમ્પીયનશીપ 2003માં જીતી લીધી હતી.
રાજ્યની નાની શાળા દ્વારા ફૂટબોલમાં જાણીતી સફળતા પણ હાંસલ કરવામાં આવી હતી. એનસીએએ ડિવીઝન 2માં ભાગ લેનાર પિટ્સબર્ગ સ્ટેટ યુનિવર્સિટીએ ફૂટબોલમાં ત્રણ રાષ્ટ્રીય ટાઇટલ્સનો દાવો કર્યો હતો, જમાં બે એનએઆઇએ અને નજીકના તાજેતરમાં 1991 એનસીએએ ડિવીઝન 2 રાષ્ટ્રીય ટાઇટલનો સમાવેશ થાય છે. પિટ્સબર્ગ સ્ટેટ 1995માં એનસીએએ ડિવીઝન 2 ફૂટબોલ કાર્યક્રમમાં અત્યંત સફળ બની હતી. પીએસયુએ 1995ની મૌસમમાં તેની રાષ્ટ્રીય રનર-અપ ફિનીશની રફતારમાં હીલ્સડેલ કોલેજને દરેક સમયની જીતની યાદીમાં વટાવી હતી. આંતર કોલેજ સ્પર્ધાની 96 સીઝનોમાં ગોરિલ્લાઓએ કુલ 579 જીત મેળવી હતી- અને એકંદરે 579-301-48 હાંસલ કર્યા હતા.
ટોપેકામાં આવેલી વોશબર્ન યુનિવર્સિટીએ,એનએઆઇએ મેન્સ બાસ્કેટબોલ ચેમ્પીયનશીપ 1987માં જીતી લીધી હતી. ફોર્ટ હેયઝ સ્ટેટ યુનિવર્સિટીના પુરુષોએ 1996 એનસીએએ ડિવીઝન 2 ટાઇટલને 34-0 રેકોર્ડ સાથે જીતુ લીધું હતું અને વોશબર્ન સ્ત્રીઓએ 2005 એનસીએએ ડિવીઝન 2 તાજ જીતી લીધો હતો. એચીસનમાં આવેલી સેંટ. બેનેડિક્ટસ કોલેજે (હાલની બેનેડિક્ટીન કોલેજ) 1954 અને 1967માં મેન્સ એનએઆઇએ બાસ્કેટબોલ ચેમ્પીયનશીપ જીતી લીધી હતી.
1992-93માં, કેયુ ફૂટબોલ બાઉલ રમત, એનસીએએ પુરુષોની બાસ્કેટબોલ ટૂર્નામેન્ટ અને કોલેજ વર્લ્ડ સિરીઝમાં સમાન શૈક્ષણિક વર્ષમાં ભાગ લેનાર બીજી કોલેજ પ્રોગ્રામ બની હતી. અને 2007-08ના શૈક્ષણિક વર્ષમાં કેયુ ફૂટબોલ અને બાસ્કેટબોલ પ્રોગ્રામે 49 (ફૂટબોલમાં 12 અને 37 બાસ્કેટબોલમાં) સાથે મોટા ભાગની સંયુક્ત જીત માટે એનસીએએ ડિવીઝન 1 રેકોર્ડ સ્થાપિત કર્યો હતો.
એમેલિયા ઇયરહાર્ટ (ઉડ્ડયનની પહેલ કરનાર), કેરી નેશન (તાપમાન ચળવળકર્તા), ભૂતપૂર્વ પ્રમુખ ડ્વાઇટ ડી. એઇસેનહોવર, ભૂતપૂર્વ ઉપ પ્રમુખ ચાર્લ્સ કર્ટીસ, અને ભૂતપૂર્વ પ્રમુખ ઉમેદવારો બોબ ડોલે અને આલ્ફ લેન્ડોને કેન્સાસને તેમનું ઘર ગણાવ્યું હતું.એનએએસએ અવકાશયાત્રીઓ રોનાલ્ડ ઇવાન્સ, જો એન્જલ, અને સ્ટીવ હોવલી પણ કેન્સાસમાં રહ્યા હતા.
કેન્સાસ ઔદ્યોગિક અને બૌદ્ધિક પહેલ કરનારાઓનું ઘર હતું, જેમ કે ઓટોમોટિવ ફેઇમના વોલ્તેર ક્રિસ્લેર, ક્લાઇડ સેસના અને લોયડ સ્ટરમેન (ઉડ્ડયન પહેલ કરનારાઓ), જેક કીલ્બી (માઇક્રોચીપ શોધક, ભૌતિકશાસ્ત્ર 2000માં નોબેલ પ્રાઇઝ વિજેતા), જ્યોર્જ વોશિંગ્ટોન કાર્વર (શિક્ષક અને વૈજ્ઞાનિક), અર્લ ડબ્લ્યુ. સૂથરલેન્ડ, જુનિયર (ફિઝિયોલોજી અથવા મેડિસીન 1971માં નોબેલ પ્રાઇસ વિજેતા) અને વેર્નોન એલ. સ્મિથ (ઇકોનોમિક્સ 2002માં નોબેલ પ્રાઇસ વિજેતા). કેન્સાસના હોય તેવા લોકોમાં જનરલ રિચાર્ડ મયેર્સ (અધ્યક્ષ, જોઇન્ટ ચિફ્સ ઓફ સ્ટાફ, 2001-05) અને રોબર્ટ ગેટ્સ (યુનાઇટડે સ્ટેટ્સ સેક્રેટરી ઓફ ડિફેન્સ ડિસેમ્બર 2006-થી આજ સુધી)નો સમાવેશ થાય છે. વધુમાં, કેન્સાસના "ટોચના સૈનિક (Top Cop)" વેર્ન મિલર કે જેમણે 20 જુલાઇ 1972માં એમટ્રેક ટ્રેઇક પર દરોડો પાડ્યો હતો તેની પર રહેલા શરાબને જપ્ત કર્યું હતું. તેમણે તે સમયે ગેરકાયદે શરાબને એક પીણા તરીકે વેચતા હોવાનો એમટ્રેક પર આરોપ મૂક્યો હતો અને આ કેસ આખરે, "અલ સેર્ટીયોર (al certiore), "જાહેર કરાયો હતો, જે બન્ને નીચલી કોર્ટનો ગુન્હેગાર ઠરાવતા ચૂકાદાને અને મિલરના એવા પ્રભાવશાળી વલણને માન્ય રાખ્યું હતું કે, "જો તમને કાયદો ગમતો ન હોય તો, તેને બદલી નાખો, તેને તોડશો નહી."[૩૯]
કેન્સાસ ડેન્ની કારે (સંગીતકાર), ડેલ ક્લોઝ (રમૂજી/અભિનેતા), ઇન્ગર સ્ટીવન્સ (અભિનેત્રી), વિવીયન વાન્સ (અભિનેત્રી), સેમ્યુઅલ રામે (ઓપેરા ગાયક), લૂઇસ બ્રુક્સ (અભિનેત્રી), એન્નેટ બેનીંગ (અભિનેત્રી), બીલ કુર્તીસ (પત્રકાર), જેક કાફેર્ટી (પત્રકાર), જોહ્ન બ્રાઉન (ગુલામીની પ્રથા નાબૂદ કરવાની ચળવળનો હિમાયતી), લેંગસ્ટોન હચીસ (કવિ), ગોર્ડોન પાર્કસ (ફોટોગ્રાફર, મુવી ડિરેક્ટર, સંગીતકાર, લેખક), ફેટ્ટી આર્બ્યુકકલ (અભિનેતા), વિલીયન ઇન્ગે (લેખક), ડેનિસ હૂપર (અભિનેતા), કેલ્લી મેકકાર્ટી (અભિનેત્રી અને મિસ યુએસએ 91), બુસ્ટર કિયેટોન (અભિનેતા), કોલમન હોકીન્સ (જાઝ સંગીતકાર), માર્ટીના મેકબ્રાઇડ (કંટ્રી ગાયક), વિલીયમ સ્ટાફોર્ડ (કવિ), જો વોલ્શ (સંગીતકાર), ચેલી રાઇટ (કંટ્રી મ્યુઝિશીયન), મેલિસા એથરિજ (સંગીતકાર), કીર્સ્ટી એલી (અભિનેત્રી), પાઉલ રુડ્ડ (અભિનેતા), સારાહ લેનકાસ્ટર (અભિનેત્રી), ચાર્લી પાર્કર (જાઝ સંગીતકાર), માઇક જેરિક (નેટવર્ક પત્રકાર), સ્ટીવ ડૂસી (નેટવર્ક પત્રકાર, લેખક), કેમ્પબેલ બ્રાઉન (નેટવર્ક પત્રકાર), જેફ પ્રોબસ્ટ (સર્વાઇવર હોસ્ટ), મેલિસા મેકડર્મોટ્ટ (પત્રકાર), ફિલ મેકગ્રો (મનોવૈજ્ઞાનિક), અને વિલીયમ એલેન વ્હાઇટ (સંપાદક)નું પણ ઘર હતું. અને પ્રગતિકારક રોક બેન્ડ કેન્સાસ બેન્ડના સભ્યોઃ દવે હોપ (બાસ), ફિલ એહાર્ટ (ડ્રમ્સ, પરકસન) અને કેરી લિવગ્રેને (ગિટાર્સ, કીબોર્ડઝ, સિંથેસાઇઝર્સ) એક કેન્સાસ જૂથની 1970માં તેમના ટોપેકાના વતનમાં રચના કરી હતી, તેની સાથે મેનહટ્ટન, કેન્સાસના વોકાલિસ્ટ લિન મેડેડિથ પણ હતા.
ફ્રોન્ટ સ્ટ્રીટ અને બુટ હિલ મ્યુઝીયમ ડોડઝી શહેરમાં આવેલુ છે.
ડોડઝી સીટીની પશ્ચીમે 9 માઇલના અંતરે સાન્ટા ફે ટ્રેઇલના મૂળ આજે પણ જોઇ શકાય છે.
જહોન બ્રાઉન સંગ્રહાલય ઓસાવેટોમીમાં આવેલુ છે.
ડ્વાઇટ ડી. ઇસેનહોઅરનું બાળપણનું ઘર, ઇશેનહોઅર લાયબ્રેરી અને તેની કબર એબિલેનમાં આવેલા છે.
સમગ્ર રાષ્ટ્રમાં જાણીતા પત્રકાર વીલીયમ એલેન વ્હાઇટનુ નિવાસ સ્થાન ઇમ્પારીઆ, કેએસમાં આવેલું છે.
એબિલેન ચીસ્હોમ ટ્રેઇલનું આખરી સ્થળ છે, જયાં ટેક્સાસમાંથી લવાયેલા જાનવરોને રેલ કારમાં ચડાવવામાં આવતા હતા.
કેરી નેશનનું નિવાસ સ્થાન, કે હાલમાં મ્યુઝીયમ છે તે મેડીસીન લોજ/[[]]માં આવેલુ છે.
લેકોમ્પટોનમાં આવેલો કોન્સ્ટીટ્યુશન હોલ એ સ્થળ છે જયાં કેન્સાસ ટેરિટોરીઅલ ગવર્નમેન્ટે ગુલામીની તરફેણ કરતા બંધારણ અંગેની સભા કરી હતી અને મુસદ્દો તૈયાર કર્યો હતો.[૪૦]
ધ વિઝાર્ડ ઓફ ઓઝ ફિલ્મમાં દર્શાવાયેલ ફાર્મ હાઉસનું મનોરંજન ડોરોથી હાઉસને વામેગોમાં વિઝાર્ડ ઓફ ઓઝ મ્યુઝિયમમાં દર્શાવવામાં આવ્યું છે.
કેન્સાસ કોસ્મોસ્ફીયર અને સ્પેસ સેન્ટર હચીસનમાં આવેલું છે અને તે સ્મિથસોનિઅન ઇન્સ્ટિટ્યુટ સાથે સંલગ્ન છે. મોસ્કોની બહાર રશીઅન સ્પેસ પ્રોગ્રામ દ્વારા સંગ્રહાલયમાં આકર્ષક હાથ કારીગરીની વસ્તુઓનો વિશાળ સંગ્રહ કરવામાં આવ્યો છે. તે એપોલો 13, એસઆર- 71 બ્લેકબર્ડ, લીબર્ટી 7, અને ઘણા અવકાશી આર્ટીફેકટ્સનું પણ નિવાસ સ્થાન છે.
એવોર્ડ વિજેતા કેન્સાસ મ્યુઝિયમ ઓફ હિસ્ટ્રી[૪૧] એ રાજ્યનું મ્યુઝિયમ છે અને તે ટોપેકાના રાજધાની શહેરમાં આવેલું છે.
15 ઓગસ્ટ 15, 1953ના રોજ દુનિયાનો સૌથી વિશાળ દોરીના ગુંચડાનો બોલ કોકર સીટીમાં રચવામાં આવેલો હતો.
બીગ વેલ તરીકે ઓળખાતા વિશ્વના વિશાળ હેન્ડ- ડગ વેલ ગ્રીન્સબર્ગ, કેન્સાસમાં આવેલુ છે.
પ્લેઇનસના કીપર
જોયલેન્ડ એમ્યુઝમેન્ટ પાર્ક (વીશીતા)
પ્રાત, કેન્સાસના હોટ અને કોલ્ડ વોટર ટાવર્સ
બિગ બસીન પ્રેઇરી પ્રીર્ઝવ
ફોર્ટ સ્કોટ, કેન્સાસમાં ફોર્ટ સ્કોટ નેશનલ હીસ્ટોરીક સાઇટ આવેલું છે.
મિને ક્રીક બેટલફિલ્ડ પ્લીસેન્ટોન પાસે આવેલુ છે.
ફોર્ટ લર્નેડ નેશનલ હીસ્ટોરીક સાઇટ લાર્નેડ પાસે આવેલું છે.
↑સંદર્ભ ત્રુટિ: અયોગ્ય<ref> ટેગ;09CenEstનામના સંદર્ભ માટે કોઈ પણ સામગ્રી નથી
↑સ્ટેટ પોલ્યુશન એસ્ટીમેટ્સ. યુનાઇટેટ સ્ટેટ્સ, પ્રદેશો અને રાજ્યો અને પ્યુરેટો રિકો માટે વસ્તીનો વાર્ષિક અંદાજ: 1 એપ્રિલ, 2000 થી 1 જુલાઇ, 2007 (એનએસટી-ઇએસટી2007-01). યુ.એસ. સેન્સસ બ્યુરો, પોપ્યુલેશન ડિવીઝન. 22-12-2007ના રોજ જાહેર. 01-07-2000થી 01-07-2007માં છ વર્ષનો ફેરફાર.
↑સ્ટેટ પોલ્યુશન એસ્ટીમેટ્સ. કેન્સાસ વસ્તીમાં ઓછા દરે વધારો થયો છે; જે 1992માં કોંગ્રેસમેનની સંખ્યા 5થી ઘટાડીને 4ની કરે છે (કોંગ્રેશનલ રિડિસ્ટ્રીક્ટીંગ એક્ટ, ઇએફએફ. 1992). યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ, પ્રદેશો અને રાજ્યો માટે વસ્તીના ઘટકોનો સંચીત અંદાજ: 1 એપ્રિલ, 2000 થી 1 જુલાઇ, 2006 (એનએસટી-ઇએસટી2006-04). યુ.એસ. સેન્સસ બ્યુરો, પોપ્યુલેશન ડિવીઝન. 22-12-2006ના રોજ જાહેર.
↑"History of Alcoholic Beverages in Kansas". Alcoholic Beverage Control, Kansas Department of Revenue. 2000.મૂળ માંથી 2007-01-17 પર સંગ્રહિત. મેળવેલ2007-01-18.{{cite web}}:Check date values in:|access-date= and|archive-date= (મદદ)
.jpg)
